Seminelí
Lēsoni 54: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46


Lēsoni 54

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46

Talateú

ʻI Māʻasi 1831, hili ha meimei taʻu ʻe taha hono fokotuʻu ʻo e Siasí, naʻe fakamanatu ʻe he ʻEikí ki he Kāingalotú ʻoku totonu ke tataki e ngaahi fakataha ʻo e Siasí ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní. Naʻá Ne fakamamafaʻi ʻi he fakahā tatau pē ke ʻoua naʻa kapusi ki tuʻa ʻa e kakai ʻoku ʻikai ko ha mēmipa ʻo e Siasí. ʻIkai ngata pē ʻi hono fakatonutonu hono ʻikai fakakau e kau taʻe tuí he ngaahi fakatahá, ka naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí ʻo kau ki he ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:1–6

ʻOku fakahinohinoʻi ʻe he ʻEikí ʻa e Kāingalotú fekauʻaki mo ʻenau ngaahi fakatahaʻanga faka-Siasí

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukauloto angé ʻoku nau tokangaʻi hono palani ʻo ha houalotu sākalamēniti.

  • Te ke ʻilo fēfē nai e meʻa ke fakakau ʻi he fakatahá? Te ke fili fēfē ʻa e hivá mo kinautolu te nau fai e ngaahi leá?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:1–2. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai pea kumi e fakahinohino naʻe ʻoange ʻe he ʻEikí fekauʻaki mo e founga ke tataki ʻaki e ngaahi fakataha ʻa e Siasí. Mahalo te ke fie fakamahinoʻi ange ʻoku kau ʻi he fatongia ki hono tataki ʻa e ngaahi fakatahá ʻa e fatongia ke teuteu atu ki aí. Kole ki he kau akó ke nau lipooti e meʻa ne nau maʻú. ʻE ala kehekehe pē ʻenau talí, ka ʻoku totonu ke nau fakahaaʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻOku totonu ke tataki ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e kau taki ʻo e Siasí ʻi heʻenau tataki ʻa e ngaahi fakatahá.

  • Ko e fē ha taimi kuó ke ongoʻi ai kuo tataki ʻe he kau Laumālie Māʻoniʻoní ʻa e kau takí ʻi ha fakataha?

  • Ko e hā nai e founga ʻe lava ai ʻe he Kāingalotu kotoa ʻo e Siasí ʻo fakaafeʻi ʻa e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he ngaahi fakataha ʻa e Siasí?

Fakaafeʻi ke nau tohi ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá ha founga te nau lava ʻo fakaleleiʻi ʻenau kau ki he ngaahi fakataha ʻa e Siasí.

Hiki ʻeni ʻi he palakipoé: Talitali Lelei ʻa e Kau ʻAʻahí. Kole ki he kau akó ke nau talamai e ngaahi feituʻu kuo nau sio ne fokotuʻu ai e kupuʻi lea ko ʻení. ʻEke ange pe kuo nau mamata ai ʻi tuʻa ʻi he ngaahi falelotu ʻo e Siasí. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e talateu ki he vahé 46 ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá . Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai ʻi heʻenau folofolá pea kumi pe ko hai naʻe tali ʻe he Kāingalotu kimuʻá ki heʻenau ngaahi fakatahá. Fakaafeʻi ke nau lipooti e meʻa ne nau ʻiló. Kole ange leva ke nau lau fakalongolongo ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:3–6, ʻo kumi e ngaahi kupuʻi lea ne nau fakatonutonu ʻa e founga ko ʻení kimuʻá.

  • Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e finangalo ʻo e ʻEikí ki heʻetau feohi mo e niʻihi kehé? (ʻOku totonu ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kuo fekauʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ke talitali lelei ʻa e kakai kotoa pē ki heʻetau ngaahi fakatahaʻanga ʻi he kakaí.)

  • Koe hā e founga te tau lava ai ʻo tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau ʻiloʻi ʻoku talitali lelei kinautolu ʻi heʻetau ngaahi fakatahaʻanga faka-Siasí?

Ke tokoniʻi ʻa e kau akó ke fakaloloto ʻenau mahino ki he moʻoni ko ʻení, vahevahe ʻa e sīpinga ko ʻení:

ʻOku fuofua ʻaʻahi ha mēmipa kei talavou ʻo e Siasí ki ha uooti foʻoú mo hono fāmilí. Hili ʻa e houalotu sākalamēnití, ʻoku fakafeʻiloaki atu ha mēmipa ʻo e uōtí ki he fāmilí pea fakahaaʻi ange ʻa e feituʻu ke nau ō ki ai ki he Lautohi faka-Sāpaté. ʻOkú ne ʻave ʻa e finemuí ki he kalasí mo fakafeʻiloaki ia ki he faiakó. ʻOku fakatokangaʻi taimi nounou pē ia ʻe he kau talavoú mo e kau finemui ʻi he kalasí pea hoko atu ʻenau talanoa ʻiate kinautolú, ʻo tukunoaʻi ia.

  • Ko e hā e founga ʻe kehe ai e tūkunga ko ʻení kapau ʻe muimui ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasi Lautohi faka-Sāpaté ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:3–6?

Poupouʻi e kau akó ke nau talitali lelei ʻa kinautolu ʻoku nau kau mai ki he ngaahi fakataha, kalasi, mo e ngaahi ʻekitivitī ʻa e Siasí.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:7–33

ʻOku fakamatalaʻi ʻe he ʻEikí ʻa e ngaahi taumuʻa ʻo e meʻafoaki ʻo e Laumālié

Fakamanatu ange ki he kau akó naʻe kau fakataha ʻa Siosefa Sāmita ʻi Fēpueli 1831, mo e Kāingalotu ʻi Ketilaní (vakai ki he lēsoni 50 ʻi he tohi lēsoni ko ʻení). ʻI heʻene aʻu atú, naʻá ne ʻilo ai kuo fakahoko ʻe he Kāingalotu ko ʻení ha ngaahi tōʻonga hala. Ko e tōʻonga hala ʻe taha ko hono taʻofi e kakaí mei he ngaahi fakataha ʻa e Siasí, ʻo hangē ko hono fakamatalaʻi kimuʻa ʻi he lēsoni ko ʻení. Ko e tōʻonga hala ʻe taha ko e kau ʻa e Kāingalotu ʻe niʻihi ʻi ha tōʻonga ngali kehe ʻi heʻenau ō ki he ngaahi fakataha ʻa e Siasí. Naʻa nau pehē naʻe ueʻi ʻenau ngaahi ngāué ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní. Naʻe tui e Kāingalotu ʻe niʻihi kiate kinautolu, pea naʻe ongoʻi ʻe he niʻihi kehé naʻe ʻikai faka-ʻOtua ʻa e ngaahi ʻulungāngá. Naʻe akoʻi ʻe he ʻEikí ʻi he fakahā ne lekooti ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46, ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe tokoni ke fakaʻehiʻehi ʻa e Kāingalotú mei hano kākaaʻí pea ʻe tokoni ia ke mahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi meʻafoaki moʻoni ʻo e Laumālié.

  • ʻOku ʻuhinga ki he hā ke kākaaʻi? (Ke takihalaʻi pe lohiakiʻi ke tui ki ha meʻa ʻoku ʻikai ke moʻoni.) Te ke lava nai ʻo fakakaukau ki ha taimi naʻe kākaaʻi ai koe?

Kole ki he kau akó ke nau lau fakalongolongo ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:7–8 pea kumi e meʻa naʻe faleʻi ʻe he ʻEikí Hono kakaí ke nau fai kae lava ke nau fakaʻehiʻehi mei hano kākaaʻi kinautolu. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó e meʻa ʻoku nau ʻiló.

  • Ko e hā ʻoku akoʻi mai ʻe he ngaahi veesi ko ʻení fekauʻaki mo e founga ke fakaʻehiʻehi mei hano kākaaʻi? (Tokoniʻi e kau akó ke ʻiloʻi e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Ko e founga ʻe taha ke fakaʻehiʻehi ai mei hano kākaaʻi kitautolú ko e muimui ki he ngaahi fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he māʻoniʻoni kotoa pē.)

  • Fakatatau ki he veesi 8, ko e hā ʻoku totonu ke tau fekumi fakamātoato ki aí? (Ko e ngaahi meʻafoaki lelei tahá.)

Hiki ʻa e meʻá ni ʻi he palakipoé: Kapau te tau fekumi fakamātoato ki he ngaahi meʻafoaki lelei tahá, …

ʻI he kau ʻa e kau akó ki he ʻekitivitī ko ʻení, fakaafeʻi kinautolu ke nau kumi ʻa e ngaahi tāpuaki te nau maʻu ʻi heʻenau fekumi ki he ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié. Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ko e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié ko ha “ngaahi tāpuaki ia pe ngaahi talēniti kuo foaki ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní. ʻOku foaki ʻe he ʻOtuá ha meimei meʻafoaki ʻe taha ʻo e ngaahi meʻafoakí ni ki he Kāingalotu faivelenga ʻo e Siasí” (Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí: Ko Ha Huluhulu Ki he Ongoongoleleí [2004], 139).

Kimuʻa he kalasí, hiki ʻa e mataʻifika 13 ki he 25 mo e 27 ʻi he feituʻu kehekehe ʻi ha laʻipepa. Kosikosi leva ʻa e laʻipepá ki ha konga pāsolo ʻe hongofulu mā fā, mo e mataʻifika ʻe taha ʻi he konga pāsolo takitaha.

Tufa e ngaahi kongakonga pāsoló ki he kau akó. Makatuʻunga ʻi he tokolahi ʻo e kalasí, ʻe ala fie maʻu ke ke ʻoange ha konga pāsolo ʻe taha ki ha ngaahi kulupu iiki pe ʻoange ha konga pāsolo ʻe taha pe lahi ange ki ha kau ako fakafoʻituitui. Fakaafeʻi e kalasí ke nau ngāue fakataha ke fakatahaʻi ʻa e pāsoló.

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai e konga takitaha ʻi ha pāsolo?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:8–12, 26. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai pea kumi ʻa e taumuʻa ʻo e ngaahi meʻafoaki ʻoku foaki mai ʻe he ʻOtuá kiate kitautolú.

  • Ko e hā kuo pau ke fakaʻaongaʻi ki ai ʻa e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié? (“Koeʻuhí ke ʻaonga ki he fānau ʻa e ʻOtuá.”)

  • Fakatatau ki he veesi 9, ko hai ʻoku foaki ki ai ʻa e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié? (Kiate kinautolu ʻoku ʻofa ki he ʻOtuá mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú pea mo kinautolu ʻoku “feinga ke fai peheé.”)

  • Fakatatau ki he veesi 11, ko e toko fiha ʻo kitautolu kuo foaki mai ki ai ha meʻafoaki ʻo e Laumālié?

  • Mei he meʻa kuó ke ako ʻi he ngaahi veesi ko ʻení, te ke fakakakato fēfē ʻa e sētesi ʻi he palakipoé? (Neongo ʻe ala fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ʻoku totonu ke fakahaaʻi ʻe heʻenau ngaahi talí ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Kapau te tau fekumi fakamātoato ki he ngaahi meʻafoaki lelei tahá, ʻe foaki mai kinautolu ʻe he ʻOtuá kiate kitautolu ke ʻaonga ki he niʻihi kehé. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e ngaahi kupuʻi lea ʻi heʻenau folofolá ʻoku nau akoʻi ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení.)

Tataki e tokanga ʻa e kau akó ki he pāsoló kuo nau fakatahaʻí. Fakamanatu ange kiate kinautolu ʻa e mahuʻinga ʻo e konga kotoa ʻi he pāsoló.

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ʻa e mēmipa kotoa pē ʻi he Siasi ʻo e ʻEikí? (ʻOku ʻi ai ha meʻafoaki ʻa e tokotaha kotoa pē ʻe lava ke ʻaonga ki he niʻihi kehé.)

Veteki ʻa e pāsoló pea fakafoki ange ʻa e ngaahi kongá ki he kau akó. Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga ʻa e mataʻifika ʻi he ngaahi kongá ki he ngaahi veesi ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46 pea ʻoku talamai ʻe he ngaahi veesi takitaha ko ʻení ha meʻafoaki ʻo e Laumālié. Fakaafeʻi e kau akó ke lau leʻolahi ʻa e ngaahi veesi ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi mataʻifika kuo ʻoange kiate kinautolú.

Hili hono lau e veesi takitaha, kole ki he kau akó ke nau fokotuʻu mai ha tūkunga ʻe lava ke ʻaonga ai ʻa e meʻafoaki ko iá ki he fānau ʻa e ʻOtuá. ʻE ala faingataʻa ke mahino ki he kau akó ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻafoakí. ʻE lava ke tokoni atu e ngaahi fakamatala ko ʻeni ki ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻafoakí ke ke tataki ʻenau fealēleaʻakí:

ʻOku faʻa fakahaaʻi ʻa e meʻafoakí ke ʻilo ʻa e ngaahi faikehekehe ʻo e pulé ʻi he kau taki ʻoku nau ʻiloʻi e founga ʻe lava ke ʻaonga ai ʻa e ngaahi meʻafoaki ʻa e niʻihi kehé ʻi he ngaahi tuʻunga kehekehe ʻo e ngāué.

ʻOku fakahaaʻi ʻa e meʻafoaki ke ʻilo ʻa e faikehekehe ʻo e ngaahi ngāué ʻi he malava ʻe ha taha ʻo vakai ki he faikehekehe ʻi he ngaahi meʻafoaki pe ngaahi ngāue moʻoni ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní mo e ngaahi laumālie, tokāteline, pe ngaahi fekau loí.

ʻOku ʻikai ʻuhinga ʻa e meʻafoaki ʻo e lea ʻo e potó ki he fekau ʻoku ʻiloa ko e Lea ʻo e Potó. Ka, ʻoku ʻuhinga ia ki he tāpuaki ʻo e potó ʻa ia ʻoku maʻu ʻe kinautolu ʻoku nau “kole ki he ʻOtuá, ʻa ia ʻokú ne foaki lahi ki he kakai kotoa pē” (Sēmisi 1:5).

ʻOku fakaʻatā ʻe he meʻafoaki ʻo e ʻiloʻiló e laumālié ke ʻiloʻi pe mahino ʻe ha taha e taumuʻa moʻoni ʻa ha niʻihi kehe mo ʻenau ngaahi taumuʻa fufuú. ʻOku tokoni ʻa e meʻafoaki ko ʻení ki ha taha ke ʻiloʻi e ngaahi kovi fufuú mo vakai ki he lelei ʻi he niʻihi kehé.

ʻOku angamaheni ke hā ʻa e meʻafoaki ʻo e ngaahi lea kehekehé mo e meʻafoaki ʻo e fakamatalaʻi ʻo e ngaahi lea kehekehé ʻi he kau faifekau ʻoku nau lava ʻo ako pea mahino vave ʻa e ngaahi lea fakafonuá. ʻE ala maʻu foki ʻa e ngaahi meʻafoaki ko ʻení ʻe he kakai ʻoku nau fie maʻu ke ikunaʻi ʻa e fakafeʻātungia ʻi he lea fakafonuá ke ako mo akoʻi e ongoongoleleí.

  • Ko e hā ʻoku totonu ke tau fekumi ai ki he ngaahi meʻafoaki fakalaumālié? ʻOkú ke pehē ko e hā te tau lava ʻo fai ke fekumi ai kiate kinautolú? (ʻE ala tokoni ke fakamahinoʻi ʻoku lava ʻa e ʻEikí ʻo fakahā e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié ʻi he ngaahi tāpuaki fakapēteliaké pe ko e ngaahi tāpuaki kehe ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.)

  • Ko e fē ha taimi kuó ke mamata ai ki ha maʻu ʻe ha taha ha meʻafoaki fakalaumālie ke ʻaonga ki he niʻihi kehé?

Kole ki he kau akó ke nau fekumi ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:30–33 ʻiate kinautolu pēpea ʻiloʻi e ngaahi meʻa ʻe fā kuo pau ke tau fai ʻi heʻetau fakaʻaongaʻi ʻetau ngaahi meʻafoaki fakalaumālié. (ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi talí ʻoku totonu ke tau kole ke fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá, ngāue ʻi he huafa ʻo Sīsū Kalaisí, ʻoatu ʻa e fakafetaʻi koeʻuhí ko e ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻú, pea ngāue ʻaki ʻa e angamaʻá mo e anga-māʻoniʻoní.)

Fakahaaʻi hoʻo houngaʻia ki he ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié pea mo honau ivi tākiekiná ʻi hoʻo moʻuí. ʻOange ki he kau akó ha faingamālie ke fai e meʻa tatau. Fakamoʻoni ki he finangalo ʻa e ʻEikí ke ʻilo ʻe he kakai kotoa pē ʻoku talitali lelei mo fie maʻu kinautolu ʻi Hono Siasí.

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:4 Ko hono talitali lelei ʻa e tokotaha kotoa pē ki he ngaahi fakatahaʻanga ʻo e Siasí

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā L. Tomu Peuli ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā L. Tom Perry

“Ko hotau kolo ʻo e Kāingalotú ʻoku ʻikai ke taʻofi mei ai ka ʻoku fakakau ki ai, ʻa ia ʻoku langa ʻi ha fakavaʻe ʻo e kau ʻaposetoló mo e kau palōfitá, pea ko Sīsū Kalaisi Tonu ʻa e fungani makatulikí. ʻOku ʻatā ia kiate kitautolu kotoa pē ʻoku ʻofa, fakahoungaʻi, pea maʻu ʻa e angaʻofa ki he fānau ʻa ʻetau Tamai Hēvaní” (“Building a Community of Saints,” Ensign, May 2001, 37).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:11–12. “ʻOku foaki ha meʻa-foaki ki he tangata taki taha”

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā ʻOasoni Pālati ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Orson Pratt

“Ko e taimi kotoa pē ʻoku nofoʻia ai ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ha taha, ʻoku ʻikai ngata pē ʻi heʻene fakamaʻa, fakamāʻoniʻoniʻi, mo fakahaohaoaʻi ia, ʻo fakatatau ki heʻene tukulolo ki hono ivi tākiekiná, ka ʻokú ne foaki foki kiate ia ha meʻafoaki, ʻo fakataumuʻa ke ʻaonga kiate ia pea mo e niʻihi kehé. ʻOku ʻikai ha taha kuo fanauʻi ʻi he Laumālié, pea faivelenga feʻunga, ʻe ʻikai foaki ki ai ha meʻafoaki fakalaumālie. …

“ʻOku ʻikai maʻu ʻe he mēmipa takitaha ʻa e ngaahi meʻafoaki kotoa ko ʻení; ka ʻoku tufaki kinautolu ʻi he sino kotoa [ʻo e Siasí], ʻo fakatatau ki he finangalo mo e poto ʻo e Laumālié. … ʻE ala foaki ki ha niʻihi ʻa e ngaahi meʻafoakí kotoa, koeʻuhí ke maʻu ha mahino kiate kinautolu kotoa, pea mateuteu ke ʻiloʻi ai ha ngaahi meʻafoaki hala, mo tokangaʻi e Siasí fakakātoa, ke ʻaonga ki he taha kotoa pē. ʻOku tufaki ʻa e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie ko ʻení ʻi he lotolotonga ʻo e kau mēmipa ʻo e Siasí, ʻo fakatatau ki heʻenau faivelengá, tūkungá, mālohinga fakanatulá, fatongiá, mo e ngaahi uiuiʻí; ke fakahinohinoʻi, fakapapauʻi, fakahaohaoaʻi, pea fakahaofi kotoa pē” (Masterful Discourses and Writings of Orson Pratt, comp. N. B. Lundwall [1946], 539–41). (Vakai foki, Doctrine and Covenants Student Manual, 2nd ed. [Church Educational System manual, 2001], 100.)

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:11 Ngaahi meʻafoaki lahi ʻo e Laumālié

ʻOku hiki ʻa e ngaahi meʻafoaki fakalaumālié ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46 pea ʻi he 1 Kolinitō 12:1–13 foki mo e Molonai 10:8–18. Ka ʻoku ʻikai ko e ngaahi meʻafoaki fakalaumālie pē ʻeni te tau lava ʻo maʻú. Naʻe ako ʻaki ʻe ʻEletā Pulusi R. Makongikī ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

ʻĪmisi
ʻEletā Bruce R. McConkie

“ʻOku lahi, taʻe fakangatangata pea kehekehe e ngaahi meʻafoaki ʻo e Laumālié. Ko e ngaahi meʻafoaki ko ia ʻoku hā ʻi he folofolá ko e sīpinga pē ia ʻo e ʻaloʻofa lahi faka-ʻOtua mo taʻe fakangatangata ko ia kuo foaki mai ʻe ha ʻOtua angaʻofa kiate kinautolu ʻoku nau ʻofa mo tauhi kiate Iá” (A New Witness for the Articles of Faith [1985], 371).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 46:12 “ʻOku foaki ki he niʻihi ʻa e meʻa-foaki ʻe taha, pea ki he niʻihi ʻa e meʻa-foaki kehe”

Naʻe pehē ʻe ʻEletā Māvini J. ʻEsitoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
ʻEletā Marvin J. Ashton

“Te u lea ki ha konga siʻi pē ‘o e ngaahi meʻafoaki ‘oku ‘ikai mahino maʻu pē pe faʻa fakatokangaʻi ka ‘oku nau mahuʻinga ʻaupito. …

“… ʻA e meʻafoaki ʻo e kolé; ʻa e meʻafoaki ʻo e fakafanongó; ʻa e meʻafoaki ʻo e fanongo pea fakaʻaongaʻi ʻa e kihiʻi leʻo siʻí; ʻa e meʻafoaki ʻo e malava ke tangí; ʻa e meʻafoaki ʻo e fakaʻehiʻehi mei he fekeʻikeʻí; ʻa e meʻafoaki ʻo e lototahá; ʻa e meʻafoaki ʻo e fakaʻehiʻehi mei hono toutou fai ʻo ha meʻa taʻeʻaongá; ʻa e meʻafoaki ʻo e fekumi ki he meʻa ʻoku māʻoniʻoní; ʻa e meʻafoaki ʻo e ʻikai ke fakamāú; ʻa e meʻafoaki ʻo e falala ʻe tataki koe ʻe he ʻOtuá; ʻa e meʻafoaki ʻo e hoko ko ha ākongá; ʻa e meʻafoaki ʻo e tokanga ki he niʻihi kehé; ʻa e meʻafoaki ʻo e malava ʻo fakalaulaulotó; ʻa e meʻafoaki ʻo e lotú; ʻa e meʻafoaki ʻo hono fai ʻo ha fakamoʻoni mālohí; ʻa e meʻafoaki ʻo hono maʻu ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní” (“There Are Many Gifts,” Ensign, Nov. 1987, 20).