Seminelí
Lēsoni 92: Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:41–69


Lēsoni 92

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:41–69

Talateú

Ko e fika ua ʻeni ʻo e ngaahi lēsoni ʻe fā ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88. Naʻe foaki ʻa e konga ʻo e fakahā ne aleaʻi ʻi he lēsoni ko ʻení ʻi ha konifelenisi ʻa e kau taulaʻeiki lahí ʻi Ketilani, ʻOhaiō, ʻi he ʻaho 27 mo e 28 ʻo Tīsema, 1832. ʻOku kau ai e fakamatala ʻa Sīsū Kalaisi ki he founga ʻoku puleʻi ai ʻe he ʻOtuá ʻEne ngaahi fakatupú pea mo ha fakaafe ke tau ʻunuʻunu ke ofi kiate Ia.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:41–50

ʻOku fakahā ʻe he Fakamoʻuí ʻoku puleʻi ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻe he fono fakalangi

Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e ngaahi fetuʻú, hangē ko e Naʻe Fakatupu ʻe he ʻEikí ʻa e Meʻa kotoa Pē (Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí [2009], fika. 2; vakai foki, LDS.org), pe tā ha ngaahi fetuʻu ʻi he palakipoé.

ʻĪmisi
stars in space
  • Kuó ke vakai nai ki he ngaahi fetuʻú pea fakakaukau ki he ʻOtuá mo ʻEne ngaahi fakatupú? Ko e hā ha ngaahi fehuʻi pe fakakaukau kuó ke fakalaulauloto ki ai ʻi hoʻo vakai ki he langí?

Fakamahinoʻi ange ʻi he fakakaukau e kakaí ki he lahi fau ʻo e ngaahi fakatupu ʻa e ʻOtuá, ʻoku nau faʻa ongoʻi siʻisiʻi mo taʻe mahuʻinga. ʻE lava ke nau fifili pe ʻoku ʻafioʻi kinautolu ʻe he ʻOtuá. Talaange ki he kau akó ʻi heʻenau aleaʻi ʻa e ngaahi veesi ʻi he lēsoni ʻo e ʻaho ní, te nau sio ai neongo ʻoku puleʻi ʻe he ʻOtuá ha ngaahi fakatupu lahi ʻi he langí kotoa, ka ʻokú Ne ʻafioʻi kitautolu takitaha mo fie maʻu ke ofi mai kiate kitautolu.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:41. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo fekumi ki he founga ʻoku fakahaaʻi ʻe he veesi ko ʻení ʻoku maʻu ʻe he ʻOtuá ʻa e mālohi ke puleʻi ʻEne ngaahi fakatupu kotoa pē mo ʻafioʻi kitautolu fakafoʻituitui.

  • ʻOku fakahaaʻi fēfē ʻe he veesi ko ʻení ʻoku maʻu ʻe he ʻOtuá e mālohi ke ʻafioʻi kitautolu takitaha mo ʻetau ngaahi fie maʻú?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ʻe taha ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:42–45. Kole ki he kalasí ke nau feinga ke ʻiloʻi e founga ʻoku puleʻi ai ʻe he ʻOtuá ʻEne ngaahi fakatupú.

  • ʻOku puleʻi fēfē ʻe he ʻOtuá ʻa ʻEne ngaahi fakatupú? (ʻI Heʻene ngaahi fonó.)

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke fakakaukau ki he taha ʻo e ngaahi fakatupu ʻa e ʻOtuá ʻoku fakaofo kiate kinautolú. Fakaafeʻi ha kau ako toko siʻi ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ha meʻa pe fakatātā ʻokú ne fakafofongaʻi e taha ʻo e ngaahi fakatupu ʻa e ʻOtuá pea fakamatalaʻi e ʻuhinga ʻoku fakaofo ai e fakatupu ko iá kiate koé.

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:46–47 pea kumi ʻa e meʻa ʻoku tau mamata ki ai ʻi heʻetau vakai ki he ngaahi fakatupu ʻa e ʻOtuá.

  • Ko e hā ʻoku tau mamata ki aí ʻi heʻetau mamata ʻo aʻu ki he siʻi taha ʻo e ngaahi fakatupu ʻa e ʻOtuá? (ʻE ala fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha ngaahi lea kehe, ka ʻoku totonu ke fakahaaʻi ʻe heʻenau ngaahi talí ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻI heʻetau vakai ki he ngaahi fakatupu ʻa e ʻOtuá, ʻoku tau mamata ai ki Hono ngeiá mo e mālohí. Hiki ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

  • ʻOku tākiekina fēfē ʻe he ngaahi fakatupu ʻokú ke mamata ki ai ʻi he langí mo e māmaní ʻa hoʻo fakamoʻoni ki he ʻOtuá?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:48–50. Hili ha taimi feʻunga, kole ki ha taha ʻo kinautolu ke fakamatalaʻi fakanounou ʻa e ngaahi veesi ko ʻení ʻi heʻene lea pē ʻaʻana.

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:51–61

ʻOku fai ʻe he ʻEikí ha talanoa fakatātā ʻo e kau tangata ʻoku ngāue ʻi ha ngoue pea ʻaʻahi ki ai honau ʻeikí

Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:51–60 ha talanoa fakatātā ʻoku tokoni ke mahino kiate kitautolu ʻa e ngaahi fengāueʻaki ʻa e ʻOtuá mo e ngaahi puleʻanga, pe ngaahi māmani, kuó Ne fakatupú. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:51–55. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai, ʻo fekumi ki he meʻa naʻe fekau ʻe he tangata ʻi he talanoa fakatātaá ki heʻene kau tamaioʻeikí ke nau takitaha faí mo e meʻa naʻá ne talaʻofa ki heʻene kau tamaioʻeiki takitaha.

  • Ko e hā naʻe fekau ʻe he tangatá ke fai ʻe heʻene kau tamaioʻeikí? Ko e hā naʻá ne talaʻofa ki heʻene kau tamaioʻeikí? (Naʻá ne fekau kiate kinautolu ke nau ngāue ʻi he ngoué. Naʻá ne palōmesi te ne ʻaʻahi kiate kinautolu takitaha.)

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:56–60 ʻaki hano fakamatalaʻi ange ʻi he talanoa fakatātaá, ne ʻaʻahi ʻa e ʻeiki ʻo e ngoué ki heʻene kau tamaioʻeikí takitaha ʻi he hokosia honau taimí. Naʻe “maʻu [ʻe he tamaioʻeiki takitaha] ʻa e maama ʻo e fofonga ʻo honau ʻeikí, ko e tangata taki taha ʻi hono houá” (T&F 88:58).

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:61. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai pea kumi ki he meʻa ʻoku akoʻi mai kiate kitautolu ʻe he talanoa fakatātā ko ʻení ʻo kau ki he founga ʻo e fengāueʻaki ʻa e ʻOtuá mo e ngaahi puleʻanga kuó Ne fakatupú.

  • Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he talanoa fakatātā ko ʻení fekauʻaki mo e founga ʻo e fengāueʻaki ʻa e ʻOtuá mo e ngaahi puleʻanga kuó Ne fakatupú? (Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e tokāteline ko ʻení: ʻE ʻaʻahi ʻa e ʻOtuá ki Hono ngaahi puleʻanga kotoa pē pea mo honau kakaí ʻi Hono taimi. Tohi ʻa e tokāteline ko ʻení ʻi he palakipoé.)

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:62–69

ʻOku talaʻofa ʻa e ʻOtuá ke ʻunuʻunu ofi mai kiate kitautolu ʻi heʻetau ʻunuʻunu ofi kiate Iá

Fakamahinoʻi ange kuo hāʻele mai e ʻEikí ki Hono puleʻanga ʻi he māmaní pea te Ne toe hāʻele mai pea ʻe pule heni lolotonga e Nofotuʻí. ʻOku akoʻi ʻe he ʻEikí ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:62–69, ʻa e meʻa te tau lava ʻo fai kae lava ke Ne ʻunuʻunu ofi mai kiate kitautolu he taimí ni. Fakaafeʻi e kau akó ke fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • ʻOkú ke ongoʻi ʻokú ke ofi fēfē ki he ʻEikí? Te ke fie ongoʻi ofi ange kiate Ia?

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:62–63, ʻo fekumi ki he ngaahi meʻa te tau lava ʻo fai ke fakaafeʻi ai e ʻEikí ke ʻunuʻunu ofi mai kiate kitautolú.

  • Ko e hā e tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻe he ngaahi veesi ko ʻení kau ki he ʻunuʻunu ofi ki he ʻEikí? (ʻI he tali ʻa e kau akó, hiki e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé: Kapau te tau ʻunuʻunu ke ofi ki he ʻEikí, te Ne ʻunuʻunu ofi mai leva kiate kitautolu.)

  • Ko e hā ha ngaahi foʻi lea ʻi he veesi 63 ʻoku akoʻi ai fekauʻaki mo e founga ʻe lava ke tau ʻunuʻunu ofi ai ki he ʻEikí? (fekumi, kole, pea tukituki.)

Fakamahinoʻi ange ko e ngaahi lea ngāue ʻa e ngaahi lea fekumi, kole, mo e tukitukí.

  • Ko e hā ha ngaahi ngāue kuó ne tokoniʻi koe ke ke fekumi, kole, mo tukituki kae lava ke ke ofi ange ki he ʻEikí?

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó ʻa e founga ʻe taha ʻe lava ke nau ofi ai ki he ʻEikí, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Sipenisā W. Kimipoló:

ʻĪmisi
Palesiteni Spencer W. Kimball

“ʻOku ou ʻilo ko e taimi ko ē ʻoku ou fakavaʻivaʻinga ai ʻi heʻeku ngaahi fetuʻutaki mo e ʻOtuá pea mo e taimi ʻoku hangē ai ʻoku ʻikai fanongo mai ʻa langi pea ʻikai fanafana mai ʻa e laumālié, ʻoku ou fuʻu mamaʻo ʻaupito mei he ʻOtuá. Kapau te u moʻui ʻaki e folofolá, ʻoku ou vāofi ange ai mo e ʻOtuá pea foki mai hoku tuʻunga fakalaumālié” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Sipenisā W. Kimipolo [2006], 82).

Ke tokoni ke fakalahi e mahino ʻa e kau akó ki he founga ʻoku tali ai ʻe he Tamai Hēvaní ʻenau ngaahi lotú, lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:64–65. Fakaafeʻi e kau akó ke muimui ki ai pea kumi e talaʻofa ʻa e Fakamoʻuí kiate kitautolu ʻo kapau te tau lotu ki he Tamaí ʻi Hono huafá.

  • Ko e hā ʻoku akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻi he ngaahi veesi ko ʻení, fekauʻaki mo e founga ʻoku tali ai ʻe he Tamai Hēvaní ʻetau ngaahi lotú? (Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻOku tali ʻe he Tamai Hēvaní ʻetau ngaahi lotú ʻi he ngaahi founga ʻokú Ne ʻafioʻi ʻoku lelei taha maʻatautolú. Tohi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

Ke tokoni ke mahino ki he kau akó e tefitoʻi moʻoni ko ʻení, mahalo te ke fie ʻoange kiate kinautolu ha tatau ʻo e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Lisiate G. Sikoti ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e leá, pea kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai ke ʻiloʻi e meʻa ʻoku totonu ke tau fai ʻi he tali ʻe he Tamai Hēvaní ha lotu ʻi ha founga ʻoku kehe ia mei he meʻa ʻoku tau fakaʻamu pe ʻamanaki ki aí.

ʻĪmisi
ʻEletā Richard G. Scott

“Ko e meʻa faingataʻa haʻo lotu fakamātoato ki ha meʻa ʻokú ke fuʻu fie maʻu lahi kae ʻikai tali mai he founga ʻokú ke fie maʻú. ʻOku faingataʻa ke mahino pe ko e hā ʻoku ʻikai ke foaki mai ai ʻe hoʻo tui lahi mo fakamātoato mei ha moʻui talangofuá, ʻa e ola ʻokú ke holi ki aí. … ʻOku faingataʻa he taimi ʻe niʻihi ke tala ʻa e meʻa ʻoku lelei taha pe ʻaonga kiate koé he taimi pē ko iá. ʻE faingofua ange hoʻo moʻuí ʻi he taimi ʻokú ke tali lelei ai ko e meʻa ʻoku fakahoko ʻe he ʻOtuá ʻi hoʻo moʻuí, ʻoku fakataumuʻa ia ki hoʻo lelei taʻengatá” (“Ko Hono Fakaʻaongaʻi e Meʻafoaki Fakalangi ʻo e Lotú,“ Ensign pe Liahona, Mē 2007, 9-10).

Fakakaukau ke fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e kau akó ke nau vahevahe ha aʻusia ne nau maʻu ʻi he tali ʻe he Tamai Hēvaní ʻenau ngaahi lotú ʻaki e meʻa ne lelei taha kiate kinautolú. Mahalo te ke fie vahevahe foki ha aʻusia.

Fakamatalaʻi ange ʻoku tau ako ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:66, ko e founga ʻe taha ʻoku fetuʻutaki mai ai e ʻOtuá kiate kitautolú “ʻoku hangē ko e leʻo ʻo ha tokotaha ʻoku kalanga ʻi he feituʻu maomaonganoá.” Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:66, ʻo fekumi ki he founga ʻoku aʻu mai ai e leʻo ʻo e ʻOtuá kiate kitautolú.

  • Fakatatau ki he veesi ko ʻení, ko e hā e founga ʻoku hangē ai e leʻo ʻo e ʻEikí “ko e leʻo ʻo ha tokotaha ʻoku kalanga ʻi he feituʻu maomaonganoá”?

  • Ko e fē taimi kuó ke ongoʻi ai kuo ofi atu ʻa e ʻOtuá kiate koe neongo kuo teʻeki ke ke mamata kiate Iá?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:67–69. Kole ki he kalasí ke nau muimui ki ai pea kumi ha ngaahi founga lahi ange te tau lava ʻo ʻunuʻunu ofi ai ki he ʻEikí. Kole ki he kau akó ke nau lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú.

Hiki ʻa e fakamatala taʻe kakato ko ʻení ʻi he palakipoé: Kapau ʻoku hanga taha pē hoku matá ki he nāunau ʻa e ʻOtuá, ʻe …

Fakaafeʻi e kau akó ke fakakakato ʻa e leá ʻo fakaʻaongaʻi e meʻa kuo nau ako mei he veesi 67. ʻE lava ke peheni ʻa e leá: Kapau ʻoku hanga taha hoku matá ki he nāunau ʻo e ʻOtuá, te u fonu leva ʻi he māmá. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi heʻene hā ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:67.

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā “ke hanga taha pē [ho matá] ki he nāunau [ʻo e ʻEikí]”? (ʻI he tali ʻa e kau akó ki he fehuʻi ko ʻení, te nau ala talaatu ha ngaahi sīpinga pau kehekehe. Fakapapauʻi ʻoku mahino kiate kinautolu ʻoku ʻuhinga fakalūkufua e kupuʻi leá ke moʻui līʻoa kakato ki he ngāue mo e ngaahi taumuʻa ʻa e ʻOtuá.)

  • Fakakaukau ki ha kakai ʻokú ke ʻiloʻi ʻoku hangē ʻoku nau fonu ʻi he maama ʻa e ʻEikí. Ko e hā ha ngaahi founga ʻokú ke mamata ai ki he maama ko ʻení ʻiate kinautolú?

  • Fakatatau ki he veesi 68, ko e hā ʻoku fie maʻu ke tau fai ke hanga taha ai ʻetau fakakaukaú ki he ʻOtuá? (Mahalo te ke fie fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga e kupuʻi lea “fakamāʻoniʻoniʻi ʻa kimoutolu” ki he fie maʻu ke tau fakahaohaoaʻi mo fakamaʻa mei he angahalá. ʻOku fakamāʻoniʻoniʻi kitautolu ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí mo e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi heʻetau fakatomala mei heʻetau ngaahi angahalá, maʻu ʻa e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, mo tauhi ʻetau ngaahi fuakavá.)

Fakaafeʻi e kau akó ke toe lau ʻa e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni kuó ke hiki he palakipoé. Hili iá pea kole ange ke nau fakakaukau ʻoku nau sio ki he ngaahi fetuʻú mo ha kaungāmeʻa ʻa ia ʻokú ne ongoʻi ʻoku ʻikai ʻafioʻi ia ʻe he ʻOtuá. Fakaafeʻi e kau akó ke tohi ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá e meʻa te nau talaange ki honau kaungāmeʻá, ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he palakipoé. Hili ha taimi feʻunga, fakaafeʻi ha kau ako toko siʻi ke nau vahevahe e meʻa kuo nau tohí. Mahalo te ke fie fakaʻosi ʻaki e lea ko ʻeni ʻa Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí. Te ke lava foki ʻo vahevahe hoʻo fakamoʻoni ki he ivi tākiekina ʻa e ʻOtuá ʻi hoʻo moʻuí ʻi hoʻo feinga ke ofi kiate Iá.

ʻĪmisi
Palesiteni Dieter F. Uchtdorf

“Kāinga ʻofeina, … ʻoku ʻi ai pē taimi te tau ongoʻi ai ʻoku ʻikai ke tau mahuʻinga, ʻoku ʻikai ʻiloʻi kitautolu ʻe ha taha, tuenoa, pe kuo ngalo kitautolu. Ka ke manatuʻi maʻu pē—ʻokú ke mahuʻinga kiate Ia! …

“ʻOku ʻikai ʻafio mai e ʻOtuá kiate koe ko ha tangata fakamatelie ʻi ha kiʻi palanite te ke moʻui fuonounou pē ai—ʻokú Ne ʻafio mai ko ʻEne fānau koe. ʻOkú ne ʻafio mai ko ha taha koe ʻokú ke malava e meʻa naʻe fakataumuʻa ke ke lavaʻí. Ko Hono finangaló ke ke ʻiloʻi ʻokú ke mahuʻinga kiate Ia” ( “ʻOkú ke Mahuʻinga kiate Ia,” Ensign pe Liahona, Nōv. 2011, 22).

Ngaahi Fakamatala Fakamahino mo e Puipuituʻá

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:67. “Fakafonu … ʻaki ʻa e maama”

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻi heʻetau ʻunuʻunu ofi ange ki he ʻOtuá, ʻe fakafonu hotau laumālié ʻaki e māmá:

ʻĪmisi
Palesiteni Dieter F. Uchtdorf

“ʻI heʻetau ʻunu ʻo ofi ki he Tamai Hēvaní, ʻoku tau māʻoniʻoni ange ai. Pea ʻi heʻetau fakaʻau ke māʻoniʻoni angé, te tau ikunaʻi ʻa e taʻe tuí pea ʻoku fakafonu leva hotau laumālié ʻaki ʻEne māmá. ʻI heʻetau fakafeʻungaʻi ʻetau moʻuí mo e maama fakalangi ko ʻení, te ne taki kitautolu ki tuʻa mei he fakapoʻulí ki ha maama lahi ange. ʻOku taki atu ʻa e maama lahi ange ko ʻení ki he ngaahi ngāue taʻe-lava ke mafakamatalaʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní pea ʻe lava ai ke manifi ʻa e veili he vahaʻa ʻo langi mo māmaní” (“Ko e ʻOfa ʻa e ʻOtuá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2009, 24).

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:68. “Fakamāʻoniʻoniʻi ʻa kimoutolu”

ʻOku fakaʻuhingaʻi ʻe he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá ʻa e fakamāʻoniʻoniʻí “ko e founga ia ʻo e tauʻatāina mei he angahalá, pea hoko ʻo haohaoa, maʻa, mo māʻoniʻoni tuʻunga ʻi he fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí” (Mōsese 6:59–60).” ʻOku kau ʻi he fakamatala ki he foʻi lea fakamāʻoniʻoniʻí ʻi he Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení: 2 Tesalonaika 2:13; Hepelū 10:10; 13:12; ʻAlamā 13:10–12; Hilamani 3:33–35; 3 Nīfai 27:20; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:31; 76:41; 88:68. (Vakai, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Fakamāʻoniʻoniʻí,” scriptures.lds.org.)

Naʻe fakamatalaʻi ʻe ʻEletā J. Tōmasi Fine ʻo e Kau Fitungofulú ʻa e ʻuhinga ke fakamāʻoniʻoniʻi kitautolú:

ʻĪmisi
ʻEletā J. Thomas Fyans

“ʻOku tau maʻu mei he ako folofolá ha fakahinohino lahi ange kau ki he founga ke ʻunuʻunu ofi ai ki he ʻEikí: ʻFakamāʻoniʻoniʻi ʻa kimoutolu koeʻuhí ke hanga taha ʻa homou ʻatamaí ki he ʻOtuá, pea ʻe hokosia ʻa e ngaahi ʻaho te mou mamata ai kiate ia; koeʻuhí he te ne toʻo ʻa e pūlou ʻo hono fofongá kiate kimoutolu, pea ʻe hoko ia ʻi hono taimi ʻoʻona, pea ʻi heʻene founga ʻaʻana, pea fakatatau ki hono finangalo ʻoʻoná.’ (T&F 88:68; tānaki atu e mataʻitohi fakahihifí.) ʻOku ʻuhinga e fakamāʻoniʻoniʻí ke ʻai ke toputapu pe māʻoniʻoni—ke fakatauʻatāinaʻi mei he angahalá, ke fakahaohaoaʻi. ʻOku tau fai ʻeni ke tau feongoongoi ai mo hono Laumālié.

“ʻOku foaki mai ha fakahinohino ʻokú ne toutou fakamanatu maʻu pē kiate kitautolu ha ngaahi founga ʻe lava ke tau tauʻatāina ai mei he angahalá pea maʻu Hono Laumālié. ʻOku tau ongoʻi ia ʻi he taimi kotoa pē ʻoku tau maʻu ai e sākalamēnití. Fakafanongo fakalelei ki he ngaahi leá: ʻʻE ʻOtua, ko e Tamai Taʻengatá, ʻoku mau kole ki hoʻo ʻafió ʻi he huafa ʻo ho ʻAlo ko Sīsū Kalaisí, ke tāpuakiʻi mo fakatapui ʻa e maá ni ki he ngaahi laumālie ʻo kinautolu kotoa pē ʻe ʻilo aí, ke nau ʻilo ʻi he fakamanatu ki he sino ʻo ho ʻAló, ʻo fakamoʻoniʻi ai ki hoʻo ʻafió, ʻe ʻOtua ko e Tamai Taʻengatá, ʻoku nau loto-fiemālie ke toʻo kiate kinautolu ʻa e huafa ʻo ho ʻAló, pea manatu maʻu ai pē kiate ia, mo tauhi ʻene ngaahi fekau ʻa ia kuó ne tuku kiate kinautolú; koeʻuhí ke ʻiate kinautolu maʻu ai pē ʻa hono Laumālié’ (Molonai 4:3; mo e T&F 20:77; tānaki atu e mataʻitohi fakahihifí.)” (“Draw Near unto Me,” Ensign, Nov. 1985, 90).