Ha’api’ira’a a te mau Peresideni
Pene 2 : Te Bapetizoraa e te Horo‘araa o te Varua Maitai


Pene 2

Te Bapetizoraa e te Horo‘araa o te Varua Maitai

« Teie ïa… te haapa‘oraa o te Evanelia i te mau tau o te mau aposetolo, te faaroo ia Iesu Mesia, te tatarahaparaa, te bapetizoraa na roto i te utuhiraa no te matararaa o te mau hara, e te tuuraa rima no te fariiraa i te Varua Maitai. I te taime ua maramarama e ua faatere-maitai-hia teie faanahoraa, e tae ‘oi‘oi mai ïa te mana, te mau horo‘araa, te mau haamaitairaa e te mau haamaitairaa taa ê hanahana i muri noa mai ».

No roto mai i te oraraa o Lorenzo Snow

Noa’tu i muri a‘e i to’na fariiraa i te hoê iteraa e e peropheta o Iosepha Semita, ua tafifi o Lorenzo Snow i te faaotiraa ia amui atu i te Ekalesia a Iesu Mesia i te Feia Mo‘a i te Mau Mahana Hopea Nei. Ua ite oia e mai te mea e riro mai oia ei melo no te Ekalesia, e ti‘a ïa ia’na ia faaru‘e roa i te tahi o te mau hiaai o te ao nei. I muri a‘e râ i te hoê ohipa ta’na i pii ta’na « aroraa u‘ana roa a‘e o te aau e o te varua », ua farii oia ia bapetizohia. Ua faati‘a oia e : « Na roto i te tautururaa a te Fatu—no te mea ua ite papû vau e ua tauturu Oia ia’u—ua vaiiho vau i to’u te‘ote‘o, to’u mana‘o e te mau hiaai o te ao i ni‘a i te fata, e, ma te haehaa mai te hoê tamarii rii, ua tomo atu vau i roto i te pape no te bapetizoraa, e ua farii i te mau oro‘a no te evanelia … Ua farii au i te bapetizoraa e te oro‘a no te tuuraa rima na roto mai i te hoê taata tei mau i te mana o te Atua ».1

I to’na iho fariiraa i teie haamaitairaa, ua anaanatae oia i te faaite i te reira ia vetahi ê. I roto i te hoê rata ta’na i papa‘i ei misionare i te fenua Italia, ua parau oia : « I roto i te rahiraa o te mau fenua, te iritiraa i te uputa no te basileia o te Atua ua tupu ïa na roto i te pe‘ape‘a e te ahoaho rahi. Ua faaruru rahi matou iho i teie huru fifi. Noa’tu râ te reira, ua haere atu vau ma te oaoa rahi i roto i te pape e te taata matamua tei titau i te ora mure ore. Aita â te reo Italia i ta‘i navenave a‘enei ia matou nei mai teie taime, a faatere ai au i teie oro‘a mo‘a, e a iriti ai au i te hoê uputa e ore roa e nehenehe i te taata ia tapiri ».2 [A hi‘o i te mana‘o tauturu 1 i te api 63.]

Te mau haapiiraa a Lorenzo Snow

E farii tatou i te mau haamaitairaa no ô mai i te Atua ra ia pee ana‘e tatou i te mau parau tumu Ta’na i haamau.

Te vai nei te tahi mau parau tumu tei haamauhia e te Atua, e ia maramaramahia e ia haapa‘ohia te reira, e noaa ïa i te taata te ite, te mau horo‘araa e te mau haamaitairaa pae varua. I te mau tau matamua o te ao nei, e i te mau tau atoa o te mau aposetolo, ua noaa i te taata te mau puai varua e te mau haamaitairaa huru rau na roto i te fariiraa i te hoê iteraa e te haapa‘oraa i te tahi mau ture ta te Fatu i haamau. Ei hi‘oraa, o Abela, te hoê o te mau tamaiti a Adamu, i to’na iteraa e te pûpûraa i te mau tusia o te hoê ïa faanahoraa tei haamauhia e te Atua e na roto ho‘i i te reira e nehenehe ai i te mau taata ia farii i te mau haamaitairaa, ua faaineine oia ia’na iho i te rave i te ohipa, ua haapa‘o i te faanahoraa, ua faatere i te tusia, e na roto i te reira i noaa’i ia’na te mau faaiteiteraa hanahana a te Atua Teitei Roa [a hi‘o Genese 4:4 ; Hebera 11:4].

Faahou â, i to te feia tei ora na mua’tu i te tiluvi rahi haaviiviiraa ia ratou iho, e i te taime a tae mai ai te haamouraa i ni‘a ia ratou, ua heheu mai te Fatu i te e‘a e nehenehe ai i te feia parau-ti‘a ia faaorahia ; no reira, ua papû i te feia atoa o tei maramarama e tei haapa‘o i te e‘a i te faatupu i te haamaitairaa tei fafauhia [a hi‘o Genese 6–8].

Hou a noaa’i ia’na o Ieriko, ua titauhia ia Iosua ia haapa‘o i te tahi mau taahiraa ta te Atua i haamau. No te haapa‘o-maitai-raa-hia te mau taahiraa, mai te au i te faaueraa, ua ma‘iri te oire i reira iho i roto i to’na ra rima. A hi‘o Iosua 6.

Te tahi atu hi‘oraa : te aamu no Naamana, te tapena no te nuu no Asuria ;—e au ra, e no to’na rooraahia i te ma‘i lepera e to’na faarooraa i te parau no Elisaia, te peropheta, ua ani oia ia’na ia iriti ê atu i taua ma‘i ra. No te mea tei ia’na ra ho‘i te Varua Maitai, o te [heheu] mai i te Mana‘o o te Atua, ua faaite te peropheta ia’na e na roto i te horoiraa ia’na e hitu a‘e taime i roto i te pape no Ioridana, e ora ïa oia. I te haamataraa, ua mana‘o o Naamana e e mea ohie roa teie rave‘a e aita oia i mauruuru e i ineine i te haapa‘o—e i te faaohipa i teie rave‘a ohie roa. I muri a‘e râ i te feruri-maite-raa, ma te faaha‘ehaa ia’na iho, ua haere oia e ua haapa‘o i te mau ture ; inaha ! ua tae ti‘a mai ra te haamaitairaa. (A hi‘o 2 Te mau Arii 5:1–14.]…

I te taime a omuahia‘i te tau tuuraa o te Evanelia, ua fariihia te mau horo‘araa e te mau haamaitairaa mai te au i te hoê â mau parau tumu ; oia ho‘i, na roto i te haapa‘oraa i te tahi mau ture tei haamauhia. Ua tapa‘o noa â te Fatu i te tahi mau ohipa, ma te fafau i te feia atoa o te rave i te reira, i te tahi mau haamaitairaa taa ê; e ia rave-ana‘e-hia taua mau ohipa ra—e ia haapa‘ohia i roto i te mau tufaa atoa—i reira ïa taua mau haamaitairaa ra tei fafauhia e tupu mau ai.3

Ua tu‘ati-mau-hia te mau oro‘a no rapae‘au o te bapetizoraa e te haamauraa i te mau ohipa i roto i te taata no te faaroo e te tatarahaparaa.

Te mana‘o hape nei te tahi e i roto i te tau tuuraa no te Evanelia e aita te mau horo‘araa e te mau haamaitairaa i noaa na roto i te mau haapa‘oraa aore râ te mau ohipa no rapae‘au, mea na roto noa râ i te faaroo e te tatarahaparaa, na roto i te mau ohipa no te feruriraa, taa ê roa i te pae tino. Tera râ ia haapaehia te mau peu tumu, te mau ti‘aturiraa hape e te mau mana‘o o te taata, e hi‘o ïa tatou i te parau a te Atua, e i reira tatou e ite ai e, i roto i te tau tuuraa no te Evanelia, ua tu‘ati-mau-hia te mau ohipa no rapae‘au, e aore râ te mau oro‘a no rapae‘au, i te mau ohipa no roto, na roto i te faaroo e te tatarahaparaa. Ei haapapûraa i te reira, e horo‘a ïa vau i teie nei mana‘o :—

Ua parau te Faaora, « Eaha outou i parau mai ai ia’u nei, E te Fatu, e te Fatu, e ore outou i haapa‘o i ta’u parau ? » [Luka 6: 46] Ua parau faahou â Oia, « O te faaroo mai i ta’u nei mau parau, e haapa‘o atura, e faito vau ia’na i te hoê taata paari, o tei faatia i to’na fare i nia i te păpă ». [A hi‘o Mataio 7:24.] E, « O te faaroo e ua bapetizohia, e ora ïa ». [Mareko 16:16.] Ua parau atoa oia, « Ia ore te taata ia fanau i te pape e te Varua e ore oia e ô i te basileia o te Atua ra ». Ioane 3:5] Te titau nei teie mau parau a te Faaora i te mau taata ia faatere i te mau ohipa no rapae‘au ia noaa to ratou ora.

I te mahana Penetekose, ua parau Petero i te naho‘a tei ta‘iruru mai, « E tatarahapa, e ia bapetizohia outou atoa i roto i te i‘oa o Iesu Mesia ia matara te hara, e horo‘ahia mai ïa te Varua Maitai ia outou ». [A hi‘o Te Ohipa 2:38.] I roto i teie parau tohu, te ite nei tatou e ua titauhia i te taata ia rave i te hoê ohipa no rapae‘au, te bapetizoraa i te pape, ia nehenehe ia noaa ia ratou te matararaa hara, e i muri iho te horo‘araa i te Varua Maitai. Are‘a râ, hou a rave ai i te ohipa no rapae au, e ti‘a ïa te ohipa no roto ia ravehia—te faaroo e te tatarahaparaa. Te faaroo e te tatarahaparaa e na muahia ïa i te bapetizoraa ; e te bapetizoraa na muahia ïa i te matararaa hara e te fariiraa i te Varua Maitai…

Te mana‘o nei te tahi e e mea hape ia tai‘o i te bapetizoraa i roto i te mau ture faufaa rahi tei faataahia e te Atua, ia faaterehia no te titau i te matararaa hara. Ei pahonoraa, te parau nei matou e ua rave te Faaora e te mau aposetolo i te reira na mua’tu ia matou ; no reira, te mana‘o nei matou e ua titauhia matou ia pee i to ratou hoho‘a I teie nei e iriti… te Bapetizoraa… i to tatou mau varua mai roto atu i te mau hara e te mau viivii, na roto i te faaroo no te taraehara rahi…

E mea papû maitai e e ti‘a i te mau ohipa no rapae‘au ia faaterehia, mai te faaroo e te tatarahaparaa ia noaa te mau haamaitairaa no te Evanelia.4 [A hi‘o i te mana‘o tauturu 2 i te api 63]

E faaterehia te bapetizoraa na roto i te utuhiraa, e e horo‘ahia te horo‘araa o te Varua Maitai na roto i te tuuraa rima.

Te bapetizoraa i roto i te pape, o te hoê ho‘i tufaa no te Evanelia a te Mesia, no reira te ite nei tatou e mea haapa‘o maitai te mau tavini a te Atua i mutaa ihora i te faatereraa i teie oro‘a…

E rave ïa tatou i te hoê taime no te tutava ia farii i te hoê hi‘oraa tano no te huru i faaterehia‘i te bapetizoraa. E mea papû maitai e e hoê ana‘e ïa rave‘a aore râ huru e faaterehia‘i teie nei oro‘a, e ua haamaramaramahia’tu taua huru raveraa ra i te mau aposetolo e ua haapa‘o-maite-hia te reira i roto i ta ratou atoa mau faatereraa. Ia nehenehe ia tatou ia noaa te hoê mana‘o ti‘a no teie tumu parau, e mea titauhia ïa ia hi‘o tatou i te huru i faaterehia‘i te bapetizoraa.

No ni‘a ia Ioane Bapetizo, ua parauhia e ua bapetizo oia i Aino no te mea e rave rahi to reira pape [a hi‘o Ioane 3:23]; no reira mai te mea o te niniiraa te peu tei ravehia i taua tau ra, e mea fifi ïa ia tatou ia mana‘o e ua haere roa oia i Aino no te mea e rave rahi pape i taua vahi ra, e mea iti roa ho‘i te pape e hinaarohia no te ninii i ni‘a i te taatoaraa o Iudea, o te noaa noa ho‘i ia’na ma te ore e haere roa i Aino. Ua parau-atoa-hia ia tatou, e ua bapetizo oia i Ioridana ra, e i muri a‘e i te faatereraahia te oro‘a o to tatou Faaora, ua ti‘a mai oia mai raro mai i te pape, o tei faaite papû e ua haere atu oia i raro i te pape, ia nehenehe i te oro‘a ia faaterehia ma te raveraa tano [a hi‘o Mataio 3:16]. Faahou â; te parauhia ra te parau no te Eunuka, tei haere atu e o Philipi i raro i te pape, e tae maira i ni‘a mai raro mai i te pape [a hi‘o Te Ohipa 8:26–38]; i teie nei e ti‘a ia itehia e te mau taata o te parau e o te feruri e mai te mea te niniiraa i te tahi maa pape iti i ni‘a i te rae o te reira te raveraa tano, eita roa’tu ïa taua mau taata ra e tomo i roto i te pape no te farii i te oro‘a. I roto i ta’na papa‘iraa i te feia mo‘a, te horo‘a mai nei o Paulo ia tatou i te hoê faaiteraa papû o te turu ra i te parau no te utuhiraa … Ua parau taua aposetolo ra e ua tanuhia te feia mo‘a e te Mesia i te bapetizoraa [a hi‘o Roma 6:4 ; Kolosa 2:12].

E mea papû maitai e eita e nehenehe ia ratou ia tanuhia i te bapetizoraa ma te ore ratou ia taumihia aore râ ia tapo‘ihia e te pape. Eita te hoê tao‘a e parauhia e ua tanuhia mai te mea e vai noa mai te hoê tufaa ma te tapo‘i-ore-hia ; oia atoa, eita te hoê taata e tanuhia i roto i te pape i te bapetizoraa mai te mea aita to’na tino taatoa e taumihia i raro i te pape. E tu‘ati nehenehe roa teie tatararaa a te aposetolo no ni‘a i te huru raveraa o te bapetizoraa i te tatararaa tei horo‘ahia mai e to tatou Faaora, Ia ore te taata ia fanau i te pape, e te tahi atu â. Te auraa o te parau ra, fanauhia na te hoê mea, maori râ, ua tuuhia ïa i roto i taua mea ra ; e te puharaa mai, aore râ te fâraa mai roto mai i taua vahi ra, te fanauraa i te pape, e auraa ïa e ua tuuhia i roto i te pape e ua faati‘a-faahou-hia mai.

Te ti‘aturi nei au e ua nava‘i te parau tei parauhia no te haapapû i te mana‘o paari e te faahapa ore o te taata tata‘itahi e te utuhiraa o te raveraa ïa i faaterehia‘i te oro‘a no te bapetizoraa i te mau mahana matamua no te ao Keresetiano, a porohia‘i te Evanelia i roto i to’na mâraa e to’na îraa, no reira, e faahope ïa vau i to’u mau mana‘o no ni‘a i teie tumu parau.

Te haapii mai nei tatou mai roto mai i [te pene] ono no Hebera e ua tabulahia te tuuraa rima i rotopu i te mau ture no te Evanelia. Ua ite te taatoaraa o te taata e teie oro‘a, mai te bapetizoraa no te matararaa hara, na roto i te utuhiraa, te tau‘a-ore-hia nei ïa i teie mahana i roto i te mau ekalesia Keresetiano ; no reira, i to’u ti‘aturiraa, e mea maitai ia horo‘ahia te tahi mau mana‘o, no ni‘a i teie tumu parau. Ua ite tatou e rave rahi mau taime to te Mesia tuuraa i to’na na rima i ni‘a i te feia ma‘i e ua faaora ia ratou ; e i roto i ta’na faaueraa i te mau aposetolo, i te pene hopea no Mareko, ua parau oia, E pee teie mau tapa‘o ia ratou o te faaroo ; e tuu ho‘i ratou i to ratou rima i ni‘a i te ma‘i, e e ora ho‘i te ma‘i, e te tahi atu â. Ua tuu o Anania i to’na na rima i ni‘a ia Saulo, e ua ite faahou atura oia i muri a‘e i te faatereraahia teie nei oro‘a [a hi‘o Te Ohipa 9:17–18]. I muri a‘e i te ati pahi e i ni‘a i te motu no Melita, ua tuu o Paulo i to’na na rima i ni‘a i te metua tane o Popilio, te tavana no te motu, e ua faaora ia’na i te fiva [a hi‘o Te Ohipa 28:8]. Te faaite maramarama nei teie nei mau mana‘o e ua faataahia te tuuraa rima e te Atua ei [rave‘a] e nehenehe ai e noaa mai te mau haamaitairaa no te ra‘i mai.

Noa’tu e ua tu‘atihia te faaoraraa i te ma‘i i ni‘a i te faatereraa o teie oro‘a, ia tuatapapa hohonu ana‘e râ tatou i teie parau tumu, e ite ïa tatou e ua tu‘atihia te hoê haamaitairaa rahi atu â i ni‘a i teie nei oro‘a. Ua parauhia ia tatou, e i roto i te hoê oire no Samaria, ua bapetizohia te mau tane e te mau vahine e Philipi, tei faatupu i te oaoaraa rahi i roto i te feia tei bapetizohia. Ua oaoa paha ratou i to ratou fariiraa i te matararaa hara, na roto i te faaroo, te tatarahaparaa, e te bapetizoraa, e te fariiraa i te tahi tufaa o te Varua Mo‘a o te Atua, o te apee ihoâ i te reira, i muri a‘e i te fariiraa i te pahonoraa no te hoê mana‘o maitai na roto i te matararaa o ta ratou mau hara. Na roto i teie tufaa no te Varua Mo‘a, ta ratou i farii, ua haamata ratou i te ite i te basileia o te Atua. No te mea e haamana‘ohia e ua parau to tatou Faaora, Aore roa e taata e nehenehe e ite i te basileia o te Atua, maori râ ia fanau-faahou-hia oia ; e i roto i te irava i muri mai, ua parau oia, Eita e nehenehe Ia’na ia tomo atu i roto, maori râ ia fanau-faahou-hia oia ; a tahi i te pape, e i muri iho i te Varua [a hi‘o Ioane 3:3–5].

I teie nei ua fanauhia taua mau taata ra no Samaria i te pape—ua farii ratou i te fanauraa matamua, no reira, ua ti‘a ia ratou ia ite i te basileia o te Atua, ia mata‘ita‘i ma te mata o te faaroo i te mau haamaitairaa, te mau faufaa taa ê, e te mau hanahana huru rau ; no te mea râ e aita ratou i fanauhia i te piti o te taime, oia ho‘i, i te Varua, aita ïa ratou i tomo atu i roto i te basileia o te Atua—aita ratou i fatu i te îraa o te mau faufaa taa ê o te Evanelia. I to ratou faarooraa i Ierusalema i te manuiaraa o Philipi, ua tono te mau aposetolo ia Petero e ia Ioane i Samaria, no te faatereraa i te tuuraa rima. No reira, i to raua taeraa’tu i Samaria, ua tuu raua i to raua rima i ni‘a i te feia tei bapetizohia, e ua farii ratou i te Varua Maitai. [A hi‘o Te Ohipa 8:5–8, 12, 14–17.]5 [A hi‘o i te mana‘o tauturu 3 i te api 63.]

E tae mai te mau haamaitairaa no te bapetizoraa e te haamauraa i te taime ana‘e e faaterehia ai taua mau oro‘a ra na te mana ti‘a.

Ia ore ana‘e [te mau oro‘a] e faaterehia e te hoê taata tei tono-mau-hia mai e te Atua, eita ïa taua iho mau haamaitairaa ra e tae mai. Ua faatoro‘ahia te mau aposetolo e te mau hitu ahuru e Iesu Mesia no te faatere i te mau oro‘a no te Evanelia, na roto ho‘i i te reira e oaoahia‘i te mau horo‘araa e te mau haamaitairaa no te mau ao mure ore. No reira, ua parau te Mesia i te mau aposetolo, Ta outou i faaore i ta ratou hara ra, ua faaorehia ïa ; e ta outou ho‘i i vaiiho i ta ratou hara ra, ua vaiihohia ïa [a hi‘o Ioane 20:23]: oia ho‘i, te taata tata‘itahi o te haere mai ma te haehaa, ma te tatarahapa mau i ta’na mau hara, e o te farii i te bapetizoraa i raro a‘e i te rima o te mau aposetolo e faaorehia ïa ta’na mau hara na roto i te toto taraehara o Iesu Mesia, e na roto i te tuuraa rima e ti‘a’i ia farii i te Varua Maitai ; o ratou râ o te pato‘i i te fariiraa i teie faanahoraa ohipa a te mau aposetolo e vai noa mai ïa ta ratou mau hara i ni‘a iho ia ratou … Ua horo‘a te mau aposetolo i teie mana faatereraa i te Evanelia i ni‘a i te tahi atu mau taata ; no reira e ere ana‘e te mau aposetolo te mau taata tei mau i teie nei toro‘a faatere … I teie nei, e tae noa’tu i te taime e itehia mai ai te tahi taata tei mau i teie huru toro‘a, te tahi taata tei mau i te mana no te bapetizo e te tuuraa i te rima, aore roa ïa e taata e titauhia ia farii i taua mau oro‘a ra, aore râ ia tia‘i i te mau haamaitairaa maori râ ua faatere-mana-hia taua mau oro‘a ra

… Ua mo‘e te mana no te faatereraa i te mau oro‘a no te Evanelia e rave rahi mau tenetere … Ua taiva marû noa’tu te ekalesia tei haamauhia e te mau aposetolo, ua mo‘e atu i roto i te medebara, e ua ere i to’na mana, ta’na autahu‘araa e ua hahi ê atu i te faanahoraa a te Atua, ua ere atoa i ta’na mau horo‘araa e ta’na mau maitai ; ua ofati i te mau ture e ua taui i te mau oro‘a no te Evanelia ; ua mono i te utuhiraa na roto i te niiniiraa, e ua tau‘a ore mau i te tuuraa rima ; ua haafaufaa ore i te tohuraa e ua ti‘aturi ore i te mau tapa‘o…

I roto i ta’na mau Heheuraa… ua parau o Ioane, tei ite ho‘i e tei faahiti ho‘i i te revaraa’tu o te Ekalesia i roto i te medebara, i roto i te [pene 14, irava 6], no ni‘a i te faaho‘iraahia mai o te Evanelia. « Hi‘o atura vau i te hoê melahi i te maueraa na ropu i te reva nei ; ma te evanelia e tia i te vairaa ra ei pororaa’tu i te feia e parahi i te ao nei ra » ; no reira e mea papû maitai e e tupu taua tohuraa ra i te tahi taime hou te tae-piti-raa mai o to tatou Faaora

… Te faaite papû atu nei au, ma te papûraa teitei roa a‘e na roto i te heheuraa no ô mai i te Atua ra, e ua tupu a‘ena teie tohuraa, e ua farerei te hoê Melahi no ô mai i te Atua ra i te taata i teie nei mau mahana hopea nei e ua faaho‘i mai i te mea tei mo‘e mea maoro i teie nei, te autahu‘araa,—te mau taviri no te basileia,—te îraa o te evanelia mure ore.6 [A hi‘o i te mana‘o tauturu 4 i te api 63.]

Ia haapa‘o ana‘e tatou i te fafauraa no te bapetizoraa e ia imi ana‘e tatou i te arata‘iraa a te Varua Maitai, e tae mai ihoâ te mau haamaitairaa tei fafauhia mai.

O teie ïa te faanahoraa o te Evanelia i te tau o te mau aposetolo, te faaroo ia Iesu Mesia, te tatarahaparaa, te bapetizoraa na roto i te utuhiraa no te matararaa hara, e te tuuraa rima no te fariiraa i te Varua Maitai. I te taime ua maramarama e ua faatere-maitai-hia teie faanahoraa, ua tae ‘oi‘oi mai ïa te mana, te mau horo‘araa, te mau haamaitairaa e te mau haamaitairaa taa ê i muri noa mai ; e i roto i te mau taime e te mau tau atoa, ia faatere e ia haapa‘o-maitai-ana‘ehia teie mau taahiraa i roto i to ratou iho ti‘araa e ana‘iraa, e tupu mau ihoâ taua mau haamaitairaa ra ; ia ore ana‘e râ te taatoaraa aore râ te tahi tufaa e haapa‘ohia, e ere roa ïa aore râ e iti rahi mai ïa taua mau haamaitairaa.

I roto i ta’na faaueraa i te mau aposetolo, ua faahiti te Mesia i te tahi mau horo‘araa hanahana ta te mau taata i farii i to ratou haapa‘oraa i teie faanahoraa o te mau mea [a hi‘o Mareko 16:15–18]. Ua horo‘a mai o Paulo…i te hoê faaiteraa hope roa no te mau horo‘araa huru rau o te apee i te îraa o te Evanelia ; ua faahiti oia e iva o ratou e ua haamaramarama mai ia tatou e e mau hotu ana‘e te reira no te Varua Maitai [a hi‘o 1 Korinetia12:8–10]. I teie nei ua fafauhia te Varua Maitai i te mau taata atoa, mai te au i te rahiraa taata ta te Fatu e pii [a hi‘o Te Ohipa 2:37–39]. Teie horo‘araa, o te ore e tauiui noa i roto i to’na naturaraa e ta’na faanahoraa, e o te tu‘atihia’tu na roto i te fafauraa i ni‘a i teie opuaraa aore râ faanahoraa ohipa, e mea tano ïa, e mea papû ïa, e mea ti‘a ïa mai te au i te mau papa‘iraa mo‘a, ia tia‘i i taua iho mau horo‘araa e haamaitairaa ra ; e mai te mea, i muri a‘e i to’na hamaniraa i te pahi, ua nehenehe ia Noa i te titau e i te farii i to’na ora pae tino mai te au i te fafauraa [a hi‘o Mose7:42–43]; aore râ ua nehenehe ia Iosua, i muri a‘e i to’na haatiraa ia Ieriko i te rahiraa taime tei faahitihia, i te haere atu i ni‘a i te mau patu tei marua i raro e i te haru i to’na mau taata [a hi‘o Iosua 6:12–20]; aore râ te ati Iseraela, i muri a‘e i to ratou pûpûraa i te mau tusia tei faauehia mai, ua nehenehe ia ratou i muri iho, mai tei fafauhia, ia faaorehia ta ratou mau hara [a hi‘o Levitiko 4:22–35]; aore râ Naamana, i muri a‘e i to’na haapa‘oraa i te faaueraa a Elisaia ia horoi ia’na e hitu a‘e taime i roto i te pape no Ioridana, ua nehenehe ia’na i te ani e ia faaorahia oia [a hi‘o 2 Te mau Arii 5:1–14]; aore râ i te pae hopea, te matapo, i muri a‘e i to’na horoiraa ia’na i roto i te pape i Siloama, mai te mea ua nehenehe ia’na i te titau i taua taime ra ia faatupu i te utu‘a i fafauhia [a hi‘o Ioane 9:1–7], i reira e parau ïa vau, ma te tano e te tamau, e i te mau taime atoa e tuu te hoê taata i to’na iho mana‘o i te hiti, e te mau haapiiraa a te mau haapa‘oraa, e te mau peu tumu hape, e ia haapa‘o i te taatoaraa o te faanahoraa o te Evanelia a Iesu Mesia, aore roa ïa e mea i raro a‘e i te mau ao tiretiera e vai mai no te pato‘i i te titauraa e te fariiraa i te horo‘araa a te Varua Maitai e te mau haamaitairaa atoa tei tu‘atihia i ni‘a i te Evanelia i te tau o te mau aposetolo.

No te farii i te haapa‘oraa faaroo o te faaora ia tatou i mua i te aro o te Atua, e mea ti‘a ïa ia tatou ia farii i te Varua Maitai, e no te farii i te Varua Maitai, e ti‘a ïa ia tatou ia faaroo i te Fatu ra ia Iesu, e i muri iho ia tatarahapa i ta tatou mau hara, oia ho‘i, ia faaru‘e i te reira, e ia haere i mua e ia taumihia i roto i te pape no te matararaa hara, e ia farii i te tuuraa rima.7

I to tatou fariiraa i teie Evanelia, ua fafau tatou i mua i te Atua e e arata‘ihia ïa tatou, e e faaterehia ïa tatou, e e pee ïa tatou i te mau mana‘o tauturu a te Varua Mo‘a, e e pee ïa tatou i te mau mana‘o tauturu no te parau tumu o te horo‘a i te ora, o te horo‘a i te ite, o te horo‘a i te maramarama no ni‘a i te mau mea a te Atua, o te faaite i te mana‘o o te Atua ; e e rohi ïa tatou no te faatupu i te mau opuaraa a te Atua i roto i te faaoraraa i te utuafare taata, ma te faaohipa i teie parau tumu no te oraraa, « Te Basileia o te Atua, aore râ eita ». Eaha te huru o to tatou haapa‘oraa i teie nei mau fafauraa… e to tatou peeraa i te mau arata‘iraa a te Varua Mo‘a, o tatou iho ïa te mau haava. Mai te mea ua na reira tatou, ua tae mai ïa te mau haamaitairaa a te Mana Hope i ni‘a iho ia tatou, e ua haamaramaramahia to tatou mau feruriraa, ua faarahihia to tatou ite, e ua haere tatou i mua na ni‘a i te e‘a no te mo‘araa, na ni‘a i te e‘a no te maitai-roa-raa … Mai te au i to tatou paruparu i roto i to tatou haapa‘oraa… ua riro ïa tatou ei feia tei ore i manuïa i roto i teie opuaraa ta tatou i tomo atu no te titau i te ora mure ore, no te farii i te paari e te ite e te maramarama no te ra‘i mai tei nava‘i no te pato‘iraa i te mau ino e te mau faahemaraa e haati nei ia tatou. E mai te au i to tatou peeraa i te mau arata‘iraa a teie nei Varua no te ra‘i mai, ua ite ïa tatou i te hau e te oaoa i roto i to tatou mau varua, ua upooti‘a tatou i ni‘a i te enemi, ua haaputuputu tatou na tatou iho i te mau tao‘a e ore roa e pau i te huhu e te pe, mai te au i te huru o to tatou faahaereraa ia tatou iho i ni‘a i te e‘a no te basileia tiretiera.8 [A hi‘o i te mana‘o tauturu 5 i raro nei.]

Te mau Mana‘o Tauturu no te Tuatapaparaa e te Haapiiraa

A feruri i teie nei mau mana‘o a tuatapapa ai outou i te pene e aore râ, a faaineine ai outou i te haapii. No te tahi atu mau tauturu, a hi‘o i te mau api vi–xi.

  1. A tai‘o ai outou i te mau aamu i te mau api 51–53, a feruri i to outou iho bapetizoraa e haamauraa aore râ te hoê taime ua ite outou i te tahi taata ê atu i te fariiraa i teie mau oro‘a. Eaha te mau fafauraa ta outou i rave a farii ai outou i teie nei mau oro‘a ? Nahea to teie nei mau fafauraa haamaitairaa i to outou oraraa ?

  2. No te aha eita te faaroo e te tatarahaparaa e ore ai e nava‘i aita ana‘e te mau oro‘a ? No te aha te mau oro‘a e ore ai e nava‘i mai te mea aita te faaroo e te tatarahaparaa ? A feruri ai aore râ a aparau ai outou i teie nei mau uiraa, a hi‘o faahou i te mau haapiiraa a te peresideni Snow no ni‘a i te mau ohipa no roto e te mau oro‘a no rapae au (te mau api 53–54).

  3. A tuatapapa i te mau haapiiraa a te peresideni Snow i te mau api 54–56, ma te tapa‘o i te mau papa‘iraa mo‘a ta’na e faahoro ra. Nahea teie nei mau papa‘iraa mo‘a e faarahi ai i to outou maramarama no ni‘a i te hinaaro no te utuhiraa ? I to outou mana‘o no te aha te tuuraa rima no te horo‘araa i te Varua Maitai i riro ai ei hoê « haamaitairaa rahi a‘e » i te tuuraa rima no te haamaitai i te feia ma‘i ?

  4. A tai‘o i te tuhaa e haamata i te api 56. Eaha te mau « horo‘araa e te mau maitai » ta outou i farii i roto i to outou oraraa na roto i te faaho‘iraahia mai te autahu‘araa ?

  5. A tuatapapa i na paratarafa hopea e piti o te pene. Eaha te auraa no outou ia arata‘ihia e ia faaterehia e « te mau mana‘o parau a te Varua Mo‘a » ?

  6. Nahea Te Parau Haapiiraa e te mau Parau Fafau 68:25–28 e tu‘ati ai i ni‘a i te mau haapiiraa i roto i teie nei pene ? Eaha ta te mau metua e nehenehe e rave no te tauturu i ta ratou mau tamarii ia taa i te parau no te faaroo, te tatarahaparaa, te bapetizoraa e te horo‘araa a te Varua Maitai ?

Te mau Papa‘iraa Mo‘a : 2 Nephi 31:12, 17–20 ; Mosia 18:8–10 ; Alama 5:14 ; PH&PF 20:37 ; 36:2 ; 39:6 ; 130:20–21

Tauturu haapiiraa : « [Eiaha] e tamata i te faarahi i te tai‘o i te mau materia e rave rahi … Te haapii nei tatou i te taata, eiaha râ te mau tumu parau iho ; e… te mau faanahoraa haapiiraa atoa ta’u i ite, eita ïa e nehenehe i te tuatapapa i te taatoaraa i roto i te area taime tei faataahia » (Jeffrey R. Holland, « Te haapiiraa atu e te Haapiiraa mai i roto i te Ekalesia », Ensign, Tiunu 2007, 91)

Te mau nota

  1. « How He Became a ‘Mormon’ », Juvenile Instructor, 15 no tenuare 1887, 22.

  2. « Organization of the Church in Italy », Millennial Star, 15 no titema 1850, 373.

  3. The Only Way to Be Saved (pamphlet, 1841), 2–3 ; ua faaorehia te papa‘iraa opa i roto i te nene‘iraa matamua ; ua faatanohia te faatomaraa. Ua papa‘i o Lorenzo i teie buka iti e va‘u matahiti hou to’na piiraa ia tavini ei Aposetolo. Ua iritihia te reira buka i roto i te tahi atu mau reo, mai te reo Italia, Farani, Holane, Danemaka, Purusia, Suede, Bengali, Turekia Aremenia, e Turekia Heleni. Ua nene‘i-faahou-hia i tera taime e tera taime i te toe‘a o te mau matahiti 1800, i roto i ta’na taviniraa ei Aposetolo.

  4. The Only Way to Be Saved, 3–4, 6; ua faaorehia te mau papa‘iraa opa i roto i te nene‘iraa matamua.

  5. The Only Way to Be Saved, 6–9.

  6. The Only Way to Be Saved, 10–12; ua faaorehia te mau papa‘iraa opa i roto i te nene‘iraa matamua.

  7. The Only Way to Be Saved, 9–10.

  8. I roto i te Conference Report, Eperera 1880, 79–80.

Ua horo‘a mai o Iesu Mesia i te hoê hi‘oraa no tatou a bapetizohia‘i Oia na roto i te utuhiraa.

I te mahana Penesekote, fatata e 3000 taata tei bapetizohia.

E farii tatou i te horo‘araa a te Varua Maitai na roto i te tuuraa rima.