Hau atu i te hō’ē ’aito

Mai te matahiti 1856 i te matahiti 1820, e tauatini mau pionie feiā mo’a tei ’amo i tō rātou mau tauiha’a i roto i te mau pere’o’o huti rima i ni’a hau atu e 1 600 kilometera, ’a rātere ai rātou nā roto i te ’āfa’a nō Roto Miti. E hānere ono ’ahuru ma hitu matahiti i teie iho hepetoma, i te 4 nō ’Ātopa 1856, ’ua hitimahuta te peresideni Brigham Young i te ’itera’a ē, e piti pupu pere’o’o huti rima, tei arata’ihia e Edward Martin ’e James Willie, tei te hānere kilometera rātou i te ātea ia Roto Miti, tē fātata mai ra ho’i te tau to’eto’e.¹ I te mahana i muri iho, e ’ere i te mea ātea roa i te vāhi tātou e putuputu nei i teie mahana, ’ua ti’a atu te peresideni Young i mua i te feiā mo’a ma te parau ē : « E rave rahi o tō tātou mau taea’e ’e mau tuahine tei roto i te mau fenua pāpū ’e te mau pere’o’o huti rima, ’e e ti’a ia rātou ’ia ’āfa’ihia mai i’ō nei. … ’A haere a ti’i mai i taua mau ta’ata ra i teienei i roto i te mau fenua pāpū ».²

E piti noa mahana i muri mai, ’ua reva atu te mau pupu fa’aora mātāmua nō te ’imi i te mau pionie pere’o’o huti rima.

’Ua fa’ata’a mai te hō’ē melo nō te pupu pere’o’o huti rima a Willie i te tupura’a fifi rahi, hou ’a tae mai ai te pupu ta’ata fa’aora. Tē nā ’ō ra ’oia ē : « I te taime [ihoā] e au ra ’ua mo’e te mau mea ato’a… ’e mai te mea rā ’aita e rāve’a fa’ahou nō te ora, mai te haruru pātiri i ni’a i te ra’i māramarama, ’ua pāhono mai te Atua i tā mātou pure. Te hō’ē pupu fa’aora, i te ’āfa’ira’a mai i te mā’a ’e te mau tauiha’a … i te fāurara’a mai. … ’Auē ïa mātou i te ha’amāuruuru i te Atua i te fa’aorara’a ia mātou ».³

’Ua riro teie feiā fa’aora ’ei mau ’aito nō te mau pionie, ma te ha’afifi i tō rātou iho ora i roto i te mau huru tupura’a ’ino mau o te reva, nō te fa’aho’i mai e rave rahi ta’ata i te fare ma te pe’ape’a ’ore. ’O Ephraima Hanks te hō’ē o taua mau ’aito ra.

I te ’āfara’a nō ’Ātopa, ’e ma te ’ite ’ore i te fifi o te mau pere’o’o huti rima, tē ho’i ra Hanks i tōna fare i Roto Miti i muri a’e i te hō’ē tere, i te maorora’a pō, ’ua fa’aarahia ’oia e te hō’ē reo i te nā-’ō-ra’a ē : « ’Ua fifi te mau ta’ata nō te mau pere’o’o huti rima ’e tē hina’arohia ra ’oe ; e haere ānei ’oe e tauturu ia rātou ? »

Ma teie uira’a i roto i tōna ferurira’a, ’ua ho’i ’oi’oi atu ’oia i te ’oire nō Roto Miti. ’E i muri a’e i te fa’aro’ora’a i te peresideni Heber C. Kimball i te pi’ira’a i te tahi atu mau ta’ata tauturu, ’ua haere Hanks ’ōna ana’e e fa’aora i te mahana i muri iho. Ma te vitiviti i te haerera’a, ’ua roa’ahia iāna te tahi atu mau ta’ata fa’aora i ni’a i te purūmu ’e, i te taera’a atu i te vāhi o te pupu a Martin, ’ua ha’amana’o Hanks : « Te ’ohipa tei puta mai i roto i tō’u mata ’a tomo atu ai au i roto i tō rātou pūhapara’a, e’ita roa ïa e nehenehe e tūmāhia i roto i tō’u ferurira’a … [’e] ’ua nava’i te reira nō te ha’aputapū i te ’ā’au itoito roa a’e ».⁴

’Ua rave Epheraima Hanks i te mau mahana tā’āto’a nō haere mai te hō’ē fare ’ie i te tahi atu fare ’ie nō te ha’amaita’i i te feiā ma’i. Tē fa’ati’a nei ’oia e, « i roto e rave rahi huru, ’ia ha’amaita’i ana’e mātou i te feiā ma’i, ’e ’a tāma’i ai i te mau ma’i nā roto i te i’oa o te Fatu ’o Iesu Mesia, e ha’aputuputu mai te feiā ma’i i te reira iho taime ; ’ua ora rātou i te reira iho taime ».⁵ E riro noa Ephraima Hanks ’ei ’aito nō taua mau pionie pere’o’o huti rima e a muri noa atu.

Hō’ē ā mai teie fa’aorara’a fa’ahiahia, te mau ’ohipa tei riro ’ei tupura’a i roto i tō tātou orara’a ’e ’oia ato’a i roto i te terera’a o te ’ā’amu mea pinepine e hope’ara’a nō te mā’itira’a ’e nō te fa’aotira’a ta’ata hō’ē o te mau tāne ’e te mau vahine—te mau tahu’a ano’ihi rahi, te mau ihiora, te mau fatu taiete ’e te feiā poritita. E mea pinepine teie mau ta’ata fa’ahiahia i te fa’ahanahanahia ’ei « mau ’aito », ma te mau ’ōfa’i ha’amana’ora’a ’e te mau ha’amana’ora’a tei patuhia nō te fa’aha’amana’o i tā rātou mau ’ohipa fa’ahiahia.

I tō’u ’āpīra’a, tā’u mau ’aito mātāmua o te mau mā’ona ïa. Tā’u mau ha’amana’ora’a mātāmua roa ’o te ha’aputura’a ïa i te mau tāreta ’āpa’ira’a pōpō ’e te mau hōho’a ’e te mau nūmera o te feiā ha’uti rahi o te tōtaiete o te feiā ’āpa’i pōpō. E nehenehe te « ha’amorira’a ’aito » i te tamari’iri’ira’a e riro ’ei mea ’ārearea ’e te hara ’ore, mai te mau tamari’i ’ia ’ō’omo ana’e rātou i te ’ahu nō tā rātou ’aito au-roa-hia i te ’ōro’a harouini. Noa atu tē fa’ahiahia nei ’e tē fa’atura nei tātou i te mau tāne ’e te mau vahine ’aravihi ’e te fa’ahiahia nō tō rātou mau ’aravihi ’e tā rātou mau hōro’ara’a, te fāito nō tō rātou fa’ahanahanara’ahia, mai te mea e ravehia te reira i ni’a i te hō’ē fāito rahi, e nehenehe ïa e fa’aauhia i te mau tamari’i nō ’Īserā’ela e ha’amori ra i te hō’ē kafa ’auro i roto i te mēdēbara nō Sinai.

’Ei ta’ata pa’ari, e nehenehe te mea tei riro na ’ei ’ohipa ’ārearea i muta’a ihora e riro mai ’ei ’ōfa’i tūrorira’a, ’ia riro ana’e te « ha’amorira’a ’aito » nō te feiā poritita, te feiā fa’a’ohipa i te natirara, te feiā fa’atūrori, te mau mā’ona, ’aore rā te feiā fa’ata’i ’upa’upa ’o te ’āfa’i ia tātou ’ia hi’o « i ni’a ’atu i te tāpa’o »⁶ ’e ’ia ha’amo’e i te mea faufa’a mau.

Nō te mau tamari’i o ’Īserā’ela, te tāmatara’a e ’ere i te ’auro ’o tā rātou i ’āfa’i nā muri ia rātou i roto i tō rātou tere i te fenua i parauhia ra, ’o te mea rā tā rātou i vaiiho i teie ’auro ’ia riro mai : ’ei ’īdolo, ’o tei riro mai ho’i ’ei tao’a nō tā rātou ha’amorira’a, tei fāriu ’ē i tō rātou ara-māite-ra’a i ni’a ia Iehova, ’o tei fa’ata’a ’ē i te Miti ’Ute’ute ’e ’o tei fa’aora ia rātou i te fa’atītīra’a. ’Ua riro tō rātou ti’atonura’a i ni’a i te kafa ’ei tupura’a i ni’a i tō rātou ’aravihi e ha’amori i te Atua mau.⁷

Te ’aito—tō tātou ’aito, i teienei ’e i te mau taime ato’a—’o Iesu Mesia ïa, ’e te mau mea ato’a ’aore rā te tahi atu ta’ata ’o te ha’afāriu ’ē ia tātou i tāna mau ha’api’ira’a, mai tei ’itehia i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e i roto i te mau parau a te mau peropheta ora, e nehenehe te reira e riro ’ei tupura’a ’ino nō tō tātou haerera’a i mua i ni’a i te ’ē’a nō te fafaura’a. Hou te hāmanira’ahia teie nei ao, ’ua fāriu atu tātou i ni’a ia Iesu Mesia, ’a ’ite-pāpū-hia ai te fa’anahora’a tei ’ōpuahia e te Metua i te ao ra, ’o tē mito nei i tō tātou haere i mua ’e ’ia riro mai iāna te huru, ’ua riro ’ei tītaura’a.

’Aita Iesu Mesia i riro noa ’ei ti’a fa’atere nō te pāturu i te fa’anahora’a a tō tātou Metua, ’ua riro ato’a rā ’oia ’ei tuha’a faufa’a roa a’e i roto i te fa’a’ohipara’a i te reira. ’Ua pāhono ’oia i te Metua ’e ’ua pūpū iāna iho ’ei « ho’o nō te ta’ata ato’a »,⁸ nō te ’aufau i te tārahu tā tātou tāta’itahi e rave nā roto i te hara, ’o te ’ore roa e ti’a ia tātou ’ia ’aufau nā roto ia tātou iho.

’Ua ha’api’i te peresideni Dallin H. Oaks, « ’ua rave [Iesu Mesia] i te mea faufa’a roa a’e nō tō tātou tere nā roto i te tāhuti nei i te tāpaera’a hope’a tei vauvauhia i roto i te fa’anahora’a a tō tātou Metua i te ao ra »⁹

I roto i te ’ō nō Getesemane, i mua i te hō’ē ’ohipa teimaha mau, ’ua parau te Fa’aora ma te itoito, « ’ia tupu rā tō ’oe hina’aro, ’eiaha tō’u », ’e ’ua ha’amata ’oia i te rave i ni’a iāna i te mau māuiui, te mau ma’i ’e te mau mamae tei fa’atupuhia e te mau hara a te feiā ato’a e ora mai.¹⁰ I roto i te hō’ē ’ohipa maita’i roa nō te ha’apa’ora’a ’e te fafaura’a pāpū, ’ua rave fa’aoti Iesu Mesia i te ’ohipa ’aito hanahana roa a’e i roto i te poietera’a ato’a, e tae roa i tōna ti’afa’ahoura’a hanahana.

I roto i tā tātou ’āmuira’a rahi i ma’iri a’e nei, ’ua fa’aha’amana’o mai te peresideni Russell M. Nelson ia tātou : « Noa atu te huru o te mau uira’a ’aore rā te mau fifi tā ’outou e fārerei nei, e ’itehia te pāhonora’a i te mau taime ato’a i roto i te orara’a ’e te mau ha’api’ira’a a Iesu Mesia. ’A ha’api’i hau atu nō ni’a i tāna tāra’ehara, tōna here, tōna maita’i, tāna ha’api’ira’a tumu, ’e tāna ’evanelia i fa’aho’i-fa’ahou-hia mai nō te fa’aora ’e nō te haere i mua. ’A fāriu atu i ni’a iāna ! ’A pe’e iāna ! »¹¹ ’E e tu’u atu vau, « ’a mā’iti iāna ».

I roto i tō tātou ao fifi, e nehenehe e fa’ahemahia i te fāriu atu i ni’a i te mau ’aito o te tōtaiete nō te tāmata i te fa’aateate i te orara’a, ’ia riro ana’e ihoā ra te reira ’ei mea tapitapi ’aore rā ’ei mea teimaha. E ho’o mai tātou i te mau ’ahu tā te reira e pāturu nei, e tauahi tātou i te mau ’ohipa politita tā te reira e fa’ari’i nei, ’e e pe’e tātou i te mau mana’o tā te reira e fa’a’ite nei i ni’a i te mau rāve’a ha’apararera’a tōtiare. E nehenehe te reira e riro ’ei fa’a’ana’anataera’a maita’i nō te hō’ē taime poto, e ti’a rā ia tātou ’ia ara ’ia ’ore teie huru ha’amorira’a ’aito ’ia riro ’ei kafa ’auro nā tātou. E mau fa’ahope’ara’a mure ’ore tō te mā’itira’a i te ’aito maita’i.

I te taera’a tō māua ’utuāfare i te fenua Pāniora nō te ha’amata i tā māua tāvinira’a ’ei feiā fa’atere misiōni, ’ua ’ite atu māua i te hō’ē fa’ahitira’a parau i roto te hi’o nā Elder Neal A. Maxwell e tano maita’i nō te mau ’aito ’o tā tātou e pe’e. Tē parau ra ’oia, « mai te mea ’aita ’outou i mā’iti nā mua i te bāsileia o te Atua, ’aita ïa e ta’a-’ē-ra’a i te pae hope’a i te mea tā ’outou i mā’iti ».¹² Te mau taea’e ’e te mau tuahine, e mea nā roto i te mā’itira’a ia Iesu Mesia, te Ari’i o te mau ari’i tātou e mā’iti ai i te bāsileia o te Atua. Te tahi atu mā’itira’a e tū’ati ïa i te mā’itira’a i te rima o te ’i’o, ’aore rā te kafa ’auro, ’e i te pae hope’a e’ita tātou e manuïa.

I roto i te buka a Daniela i roto i te Faufa’a Tahito, tē tai’o nei tātou i te ’ā’amu o Sadaraka, Meseka e Abede-nego, tei ’ite pāpū maita’i ’o vai te ’aito e mā’iti—’e e ’ere roa atu i te hō’ē o te mau atua a te ari’i Nebukanesa. ’Ua parau rātou ma te ti’aturi :

« E ti’a i te Atua tā mātou e tāvini nei i te fa’aora ia mātou i te umu auahi ura ra. …

« ’Ia ʼore rā ʼoia i hinaʼaro, e ʼore ā mātou e haʼamori i tō ’oe ra mau atua, e ’ore ho’i e ha’amori i te ti’i ’auro ».¹³

Mai tā te ’āpōsetolo Paulo i ha’api’i, « ’ua rau te mau atua »¹⁴ ’e, e parau ato’a vau, e rave rahi huru ’aito ’o tē anihia nei ia tātou ’ia tūturi i mua, ’ia ha’amori ’e ’ia tauahi. Terā rā, mai nā hoa e toru o Daniela tei ’ite, hō’ē ana’e e mea pāpū nō te fa’aora—nō te mea ’ua nā reira a’ena ’oia ’e e nā reira noa ā ’oia.

Nō tātou, i ni’a i tō tātou ’ē’a ho’ira’a i mua i te aro o te Atua, i tō tātou fenua i fafauhia, e ’ere te ti’a poritita, te ta’ata fa’ata’i ’upa’upa, te maōna ’aore rā te ta’ata fa’a’ohipa natirara te fifi, ’o te mā’itira’a rā ’ia fa’ati’a i te reira ’ia riro ’ei tao’a tumu nō tō tātou ’ara maita’i ’e tā tātou fa’atumura’a, ’ei monora’a i tō tātou Fa’aora ’e Tāra’ehara.

E mā’iti tātou iāna, ia Iesu Mesia, ’ia mā’iti ana’e tātou i te fa’atura i tōna mahana, tei te fare ānei tātou ’aore rā tē rātere ra i te tau fa’afa’aeara’a. E mā’iti tātou iāna, ’ia mā’iti ana’e tātou i tāna mau parau i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e te mau ha’api’ira’a a te mau peropheta ora. E mā’iti tātou iāna, ’ia mā’iti ana’e tātou e mau i te hō’ē parau fa’ati’a nō te hiero, ’ia ora ti’amā nō te fa’a’ohipa i te reira. E mā’iti tātou iāna, ’ia riro ana’e tātou ’ei feiā fa’atupu i te hau ’e ’ia pāto’i ana’e tātou i te ’aimārōra’a, « ’ia ta’a ’ē ana’e ihoā rā tō tātou mana’o ».¹⁵

’Aita hō’ē ti’a fa’atere i fa’a’ite a’enei i te itoito rahi a’e, ’aita hō’ē ta’ata i fa’a’ite a’enei i te aroha rahi a’e, ’aita hō’ē taote i fa’aora a’enei e rave rahi mau ma’i ’e ’aita hō’ē tahu’a ihi ano’a ha’a i riro ’ei poiete rahi a’e ia Iesu Mesia.

I roto i te hō’ē ao o te mau ’aito, ma te mau ’ōfa’i ha’amana’ora’a ’e te mau fare ha’amana’ora’a tei ha’amo’ahia nō te mau ’ohipa fa’ahiahia a te mau tāne ’e te mau vahine tāhuti nei, tē vai nei te hō’ē o tei ti’a nei nā ni’a a’e i te tā’āto’ara’a. Tē fa’a’ite pāpū nei au ē, e ’ere Iesu Mesia ’o tō tātou noa ’aito, ’o tō tātou Fatu ’e Ari’i, te Fa’aora ’e te Tāra’ehara nō te ta’ata ato’a. I te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.