Konifelenisi Lahi
Ko e Ngaahi Mana ʻo e Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí
konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa 2021


Ko e Ngaahi Mana ʻo e Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí

ʻOku ou ʻiloʻi ʻe lava ʻe Heʻene ongoongoleleí ʻo ʻomi ʻa e ʻamanaki lelei, nonga mo e fiefia ʻo ʻikai ngata pē he taimí ni ka te ne faitāpuekina foki mo ha niʻihi taʻefaʻalaua ʻi he ngaahi toʻu tangata he kahaʻú.

Mabuhay! ʻOku ou fakahā kiate kimoutolu ʻa e ʻofa mo e malimali fiefia mei he Kāingalotu lelei ʻo Filipainí. ʻOku fakaʻilongaʻi ʻi he taʻú ni ʻa e taʻu 60 talu mei he tūʻuta ʻa e kau fuofua faifekaú ʻi he ngaahi ʻotu motu ʻo Filipainí. ʻI he ʻaho ní ʻoku ʻi ai ha ngaahi misiona ʻe 23 mo ha kāingalotu ʻe toko 800,000 tupu ʻo e Siasí ʻi he ngaahi siteiki ʻe 123. ʻOku ʻi ai he taimí ni ha ngaahi temipale ʻe fitu ʻoku lolotonga ngāue, lolotonga langa pe kuo fanongonongo. Ko ha mana moʻoni ʻeni. ʻOku tau mātā hono fakahoko ʻo e kikite ʻi he 2 Nīfai 10:21: “ʻOku lalahi ʻa e ngaahi talaʻofa ʻa e ʻEikí kiate kinautolu ʻa ia ʻoku nau ʻi he ngaahi motu ʻo e tahí.”

ʻĪmisi
Ko Palesiteni Hinckley ʻi he ʻOtu Filipainí

ʻOku fakahoko foki ʻe he mana ko ʻení ʻa e talaʻofa ne fakahoko ʻi ha lotu ne fai ʻe ʻEletā Kōtoni B. Hingikelī ʻo e taimi ko iá ʻi Manila ʻi he 1961. ʻI he lotu ko iá, ne pehē ai ʻe ʻEletā Hingikelī: “ʻOku mau kolea Hoʻo ngaahi tāpuakí maʻá e kakai ʻo e fonuá ni, ke nau anga fakakaumeʻa mo talitali kakai lelei pea mo angalelei mo angaʻofa kiate kinautolu te nau omi ki hení, pea ʻoku mau lotua ʻEiki, ke lava ʻo maʻu ʻe ha tokolahi, ʻio, ke faitāpuekina ʻa e toko lauiafe te nau maʻu ʻa e pōpoakí ni. Fakatauange ke Ke tāpuakiʻi kinautolu ʻaki ha ʻatamai mateuteu mo ha loto-mahino, pea ʻi he tui ke maʻu ia, pea mo e loto-toʻa ke moʻui ʻaki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí” (lotu fakatapui ʻi he American War Memorial Cemetery, Philippines, Apr. 28, 1961)

ʻĪmisi
Fāmili Revillo

Makehe mei he tokolahi faufaua ʻo e Kāingalotu faivelengá, ka kuo ʻomi foki ʻe he ongoongoleleí ha ngaahi liliu lelei ki he fonuá mo hono kakaí. Ko ha fakamoʻoni tonu au ki he meʻá ni. Naʻá ku taʻu ono ʻi he taimi ne kau ai ʻeku ongomātuʻá ki he Siasí ʻi he motu ko ia ʻi he faka-tongá ko Minitanaó. ʻI he taimi ko iá, ne taha pē ʻa e misiona ʻi he fonuá kotoa, pea ʻikai ke ʻi ai ha siteiki. ʻOku ou houngaʻia ʻo taʻengata ʻi he loto-toʻa, mālohi mo e loto-vilitaki ʻeku ongomātuʻá ke muimui ki he Fakamoʻuí. ʻOku ou fakaʻapaʻapaʻi kinaua mo e kau paionia kotoa ʻo e Siasí ʻi Filipainí. Naʻa nau teuteuʻi e hala ke faitāpuekina ai e ngaahi toʻu tangata ka hoko maí.

Naʻe pehē ʻe he Tuʻi ko Penisimaní ʻi he Tohi ʻa Molomoná: “Pea ko e tahá, ʻoku ou loto ke mou fakakaukau ki he tuʻunga monūʻia mo fakafiefia ʻo kinautolu ʻoku tauhi ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá. He vakai, ʻoku nau monūʻia ʻi he meʻa kotoa pē, ʻa e meʻa fakamāmaní mo e fakalaumālié fakatouʻosi.”(Mōsaia 2:41).

ʻI heʻetau moʻui ʻaki mo talangofua ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni mo e ngaahi ouau ʻo e ongoongoleleí, ʻoku tāpuekina, liliu pea fakaului ai kitautolu ke tau hoko ʻo hangē ko Sīsū Kalaisí. Ko e founga ia naʻe liliu mo faitāpuekina ai ʻe he ongoongoleleí ʻa e Kāingalotu Filipainí, ʻo kau ai hoku fāmilí. ʻOku hoko moʻoni ʻa e ongoongoleleí ko e hala ki ha moʻui fiefia mo mahutafea.

Ko e ʻuluaki tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ko e tui ki he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí. ʻOku maʻu ʻe he kau Filipaini tokolahi ha tui fakanatula ki he ʻOtuá. ʻOku faingofua kiate kimautolu ke falala kia Sīsū Kalaisi pea ʻiloʻi ʻe lava ke tau maʻu e ngaahi tali ki heʻetau ngaahi lotú.

ʻĪmisi
Fāmili Obedoza

ʻOku hoko e fāmili ʻOpetosa ko ha sīpinga lelei ʻo e meʻa ko iá. ʻI heʻeku kei talavoú ne hoko ʻa Brother ʻOpetosa ko ʻeku palesiteni fakakoló. Ko e fakaʻānaua lahi taha ʻa Brother mo Sisitā ʻOpetosá ke silaʻi hona fāmilí ʻi he Temipale Manilá. Naʻa nau nofo ʻi he Kolo Lahi ko Sanitosí ʻa ia ne mamaʻo ʻaki ha maile ʻe 1,000 (1,600 km) mei Manila. Naʻe hangē ka taʻe-malava ke fakahoko ʻe he fāmili ko ʻeni ʻe toko hivá ʻa e fononga ki he temipalé. Kae hangē ko e tangata fakatau koloa naʻá ne fakatau atu ʻa e meʻa kotoa naʻá ne maʻú ke fakatau mai ha mataʻitofe mahuʻinga lahi pē ʻe tahá (vakai, Mātiu 13:45–46), ne fakakaukau e ongomeʻá ni ke fakatau atu honau falé ke totongi ʻaki e fonongá. Ne hohaʻa ʻa Sisitā ʻOpetosa koeʻuhí he ʻikai ke ʻi ai ha ʻapi ke nau foki mai ki ai. Ka naʻe fakapapauʻi ange ʻe Brother ʻOpetosa ʻe teuteuʻi ʻe he ʻEikí ha founga.

Naʻe silaʻi kinautolu ko ha fāmili ki taimi mo e kotoa ʻo e taʻengatá ʻi he temipalé ʻi he 1985. Naʻa nau maʻu ha fiefia taʻe-hano-tatau ʻi he temipalé—ko ʻenau mataʻitofe mahuʻinga tahá. Ne hoko ʻo moʻoni e lea ʻa Brother ʻOpetosá, ne teuteuʻi ʻe he ʻEikí ha founga. ʻI heʻenau foki mei Manilá, ne ʻoange ʻe honau ngaahi mahení ha feituʻu ke nau nofo ai ʻo aʻu pē ki hano maʻu honau ʻapi tonu. ʻOku tokangaʻi mo faitāpuekina ʻe he ʻEikí ʻa kinautolu ʻoku fakahaaʻi ʻenau tui kiate Iá.

Ko e tefitoʻi moʻoni hono ua ʻo e ongoongoleleí ko e fakatomalá. Ko e fakatomalá ko e siʻaki ʻo e angahalá, kae tafoki ki he ʻOtuá ke maʻu ha fakamolemole. Ko ha liliu ia ʻi he fakakaukaú mo e lotó. Hangē ko hono akoʻi ʻe Palesiteni Nalesoní, ko hono “fakahoko mo toe kiʻi lelei ange ʻi he ʻaho takitahá” (“Te Tau Lava ʻo Fai Lelei Ange pea Toe Lelei Ange,” Liahona, Mē 2019, 67).

ʻOku faitatau ʻaupito ʻa e fakatomalá mo e koá. ʻI heʻeku hoko ko ha tokotaha ngāue fakakemikale kei talavoú, naʻá ku ngāue ʻi ha ngaohiʻanga koa ʻi he ʻOtu Filipainí. Ne u ako ki he founga hono ngaohi ʻo e koá mo e founga ke ngāue aí. ʻI hoʻo fefiohi e loló mo e kemikalé pea tānaki ki ai e ngaahi kemikale tāmate vailasí, ʻokú ne fakatupu ha kemikale mālohi ange ʻa ē ʻoku lava ke tamateʻi ʻa e siemú mo e vailasí. Ko e fakatomalá ko ha mālohi faifakamaʻa ʻo hangē ko e koá. ʻOkú ne ʻomi ʻa e faingamālie ke tau liʻaki hotau ngaahi vaivaí mo e ngaahi angahalá, kae lava ke tau taau ke nofo mo e ʻOtuá, he ʻoku “ʻikai lava ke maʻu ʻe ha meʻa taʻemaʻa ʻa e puleʻanga ʻo e [ʻOtuá]” (ʻAlamā 11:37).

ʻE lava ke tau maʻu ʻa e mālohi faifakamaʻa mo fakatāpui ʻo Sīsū Kalaisí ʻo fakafou ʻi he fakatomalá. Ko ha konga mahuʻinga ia ʻo e founga fakauluí. Ko e meʻa ʻeni ne hoko ki he kau ʻAnitai-Nīfai-Līhai ʻi he Tohi ʻa Molomoná. Ko e kau Leimana kinautolu ne nau ului kakato pea “ʻikai ke nau toe hē” (vakai, ʻAlamā 23:6–8). Naʻa nau tanu ʻenau ʻū meʻataú pea naʻe ʻikai ke nau toe toʻo hake ia. Ne laka ange ke nau mate ʻi hano maumauʻi ʻa e fuakava ko iá. Pea naʻa nau fakamoʻoniʻi ia. ʻOku tau ʻiloʻi ne ʻomi ʻe heʻenau feilaulaú ha ngaahi mana; ne liʻaki ʻe he toko lauiafe ne nau tauʻi kinautolú ʻenau ʻū meʻataú pea nau ului. Hili ha ngaahi taʻu mei ai, ne maluʻi honau ngaahi fohá, ʻa ia ʻoku tau ʻiloʻi ko e kau tau loto-toʻa kei talavoú, ʻi he tau ne ʻikai fai ha ʻamanaki te nau ikunaʻí.

ʻĪmisi
Tamai ʻa ʻEletā Revillo

Ne foua ʻe hoku fāmilí mo ha Kāingalotu Filipaini tokolahi ʻa e founga fakaului tatau. ʻI heʻemau tali ʻa e ongoongolelei ʻa Sīsū Kalaisí pea kau ki he Siasí, naʻa mau liliu homau ngaahi ʻulungāngá mo e anga fakafonuá ke fenāpasi mo e ongoongoleleí. Naʻe pau ke mau tukuange ʻa e ngaahi talatukufakaholo naʻe halá. Ne u vakai ki he meʻá ni ʻi heʻeku tamaí ʻi heʻene ako ʻa e ongoongoleleí pea fakatomalá. Naʻe lahi fau ʻa ʻene ifí, ka naʻá ne liʻaki ʻene sikaletí pea ʻikai toe ala ki ai. Koeʻuhí ko ʻene fili ke liliú, kuo faitāpuekina ai ha toʻu tangata ʻe fā meiate ia.

ʻĪmisi
Ngaahi toʻu tangata ʻo e fāmili Revillo

ʻOku taki kitautolu ʻe he fakatomalá ke tau fakahoko mo tauhi ha ngaahi fuakava ʻo fakafou ʻi he ngaahi ouau toputapú. Ko e ʻuluaki ouau ʻo e fakamoʻuí mo e hakeakiʻí ko e papitaiso ʻi he fakauku ke fakamolemoleʻi e ngaahi angahalá. ʻOku fakaʻatā kitautolu ʻe he papitaisó ke tau maʻu ʻa e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní pea fakahoko ha fuakava mo e ʻEikí. ʻE lava ke tau fakafoʻou ʻetau fuakava ʻi he papitaisó ʻi he uike kotoa ʻi heʻetau maʻu ʻa e sākalamēnití. Ko ha mana foki mo ʻeni!

ʻE kāinga, ʻoku ou fakaafeʻi kimoutolu ke ʻomi ʻa e mana ko ʻení ki hoʻomou moʻuí. Haʻu kia Kalaisi pea fili ke ngāueʻi hoʻo tui kiate Iá; fakatomala pea fakahoko mo tauhi e ngaahi fuakava ʻoku ʻi he ngaahi ouau faifakamoʻuí mo e hākeakiʻí. ʻE fakaʻatā ʻe he ngaahi ouau mo e ngaahi fuakava ko ʻení ke [haʻi fakataha] koe mo Kalaisi pea maʻu ʻa e mālohi mo e ngaahi tāpuaki ʻo e anga faka-ʻOtuá (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 84:20).

ʻOku ou fakamoʻoni ki hono moʻoni ʻo Sīsū Kalaisí pea ʻokú Ne moʻui mo ʻofa ʻiate kitautolu kotoa. ʻOku ou ʻiloʻi ʻe lava ʻe Heʻene ongoongoleleí ʻo ʻomi ʻa e ʻamanaki lelei, nonga mo e fiefia ʻo ʻikai ngata pē ʻi he taimí ni, ka te ne faitāpuekina foki mo ha niʻihi taʻefaʻalaua ʻi he ngaahi toʻu tangata he kahaʻú. Ko e ʻuhinga ia ʻo e ngaahi malimali fakaʻofoʻofa mo fakamāfana ʻa e Kāingalotu Filipainí. Ko e mana ia ʻo e ongoongolelei mo e tokāteline ʻo Kalaisí. ʻOku ou fakamoʻoni ki he meʻá ni ʻi he huafa toputapu ʻo Sīsū Kalaisí, ʻēmeni.