Jolomil ch’utub’aj-ib’
Li Kristo naxk’irtesi li toqol
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2022


Li Kristo naxk’irtesi li toqol

A’an naru chixk’irtesinkil li toqol wanjik rik’in li Dios, li qatoqol wanjik rik’ineb’ li qas qiitz’in, ut li qacha’al toqol laa’o.

Wiib’ oxib’ chihab’ chaq, lin sobrino laj William, li wan chaq waqxaqib’ chihab’ re, kixpatz’ re lin yum laj Briton ma taawulaq raj chiru b’atz’unk b’olotz’ rik’in. Laj Briton kisumen chi sa lix ch’ool, “Hehe’! Jwal taawulaq raj chiwu!” Chirix naab’alaq hoonal neke’xk’am chi b’atz’unk, jun li b’olotz’ xjal xb’e chiru laj Briton ut xjor jun lix uk’al lix na’chin.

Laj Briton jwal kixuwak. Naq ki’ok chixch’utub’ankil li xjor, li saaj al aj William kinach’ok rik’in li rech alal ut kixtoch’toch’i li rix rik’in rahok. Kixk’e xkawil xch’ool, “Matk’oxlak, Briton. Jun sut kinjor jun li k’a’aq re ru sa’ rochoch lin na’chin ut lin yuwa’chin, lin na’chin xinxq’alu ut kixye, “matk’oxlak, William. Yal oob’ chihab’ wan aawe.” ”

Ut laj Briton kisumen, “A’b’an, William, wan 23 chihab’ we!”

Naab’al naqatzol sa’eb’ li loq’laj hu chirix chan ru naq li qaKolonel, Jesukristo, tooxtenq’a chi elk chi uub’ej sa’ chixjunil li k’a’aq re ru toqoleb’, maak’a’ naxye jarub’ chihab’ wan qe. A’an naru chixk’irtesinkil li toqol wanjik rik’in li Dios, li qatoqol wanjik rik’ineb’ li qas qiitz’in, ut li qacha’al toqol laa’o.

Li toqol wanjik rik’in li Dios

Naq li Kolonel yoo chi k’utuk sa’ li santil ochoch, eb’ laj tz’iib’ ut eb’ laj Fariseo ke’xk’am jun li ixq chiru. Ink’a’ naqanaw chixjunil li esil chirix, ka’ajwi’ naqanaw naq “kitawman chi muxuk sumsu.”1 Eb’ li loq’laj hu ink’a’ jwal neke’aatinak chirix lix yu’am junaq, ut rik’in a’an, wan naq nokoraqok aatin malaj naqoxloq’i junaq. Lix yu’am junaq ink’a’ naru chi tawmank ru rik’in yal jun na’leb’ ch’ina-us malaj jun na’leb’ yib’ ru. Li rajomeb’ li seraq’ sa’ li loq’laj hu a’an re qatenq’ankil chixk’eeb’al reetal naq li Jesukristo a’an li tuqub’ank sa’eb’ li hoonal chaq a’an, ut a’an ajwi’ li tuqub’ank anajwan. A’an naxnaw li esil chiqix ut chi tz’aqal re ru naxnaw li qarahilal, ut jo’ ajwi’ li qametz’ew ut lix q’unal qametz’ew.

Lix sumehom li Kristo choq’ re lix raarookil rab’in li Dios a’an: “Chi moko laa’in tatink’e sa’ tojb’a-maak: ayu ut chalen anajwan matmaakob’ chik.”2 Sa’ jalan chik aatin naru naqaye “ayu ut chalen anajwan matmaakob’ chik” jo’ “xik ut jalaak.” Li Kolonel yoo chixb’oqb’al naq tixjal lix k’a’uxl: naq tixjal lix wanjik, eb’ li ramiiw, jo’ chanru nareek’a rib’, lix ch’ool.

B’antiox re li Kristo, li qajom re “xik ut jalaak” naru ajwi’ nokoxtenq’a chi “elk ut k’iraak,” xb’aan naq a’an xyo’leb’aal li k’iraak re chixjunil li toqol sa’ li qayu’am. Jo’ aj b’aanunel uuchil ut aj aatinanel chiqix chiru li Yuwa’b’ej, li Kristo naxsantob’resi ut naxtuqub’ li toqolil wank—ut li jwal aajel ru a’an li qawanjik rik’in li Dios.

Lix jaltesinkil ru li Santil Hu xb’aan laj Jose Smith naxk’ut chiqu naq li ixq kixpaab’ li kixye li Kolonel ut kixjal lix yu’am: “Ut li ixq kixloq’oni li Dios chalen chiru li hoonal a’an, ut kixpaab’ sa’ lix k’ab’a’.”3 Maare ink’a’ naqanaw lix k’ab’a’ malaj naa’b’al chirix li kixb’aanu sa’ xyu’am chirix li hoonal a’in, a’ut ki’ajman raj xnimal ajom, tuulanil, ut paab’aal chirix li Jesukristo re naq kixjal lix k’a’uxl ut lix yu’am. Li naqanaw chi yaal a’an naq a’an jun ixq “li naxpaab’ sa’ lix k’ab’a’ ” rik’in xtawb’al ru naq moko jwal najt ta wan rik’in li mayej li maak’a’ roso’jik ut wan chi junelik.

Toqol wanjik rik’ineb’ li qas qiitz’in

Sa’ Lukas ch’ol 15 naqil jun li jaljookil ru aatin chirix jun li winq ke’wan wiib’ li ralal. Li iitz’inb’ej kixpatz’ li reechanihom re lix yuwa’, ut kixik sa’ jun najtil tenamit ut kixsach li k’a’ru re rik’in li kiraj wi’.4

“Naq ak xsach chixjunil, kichal jun nimla we’ej sa’ li tenamit a’an, ut kixtikib’ wank sa’ rajb’al ru.

“Toja’ naq kox’okaq chi k’anjelak rik’in jun li winq wank sa’ li tenamit a’an; ut a’an kixtaqla sa’ lix ch’och’ chi ilok aaq.

“Naratawi xnujob’resinkil li xsa’ rik’in li ru li che’ neke’xk’ux li aaq, a’b’anan maa’ani nak’ehok b’ayaq re.

“Ut naq ak xk’ulunk xch’ool, kixye: Naab’aleb’ xmoos lin yuwa’ wankeb’ xwa chi numtajenaq, ut laa’in oso’k we arin xb’aan tz’okaak!

“Tinwakliiq, tinxik rik’in lin yuwa’ ut toxinye re: Wa’, xinmaakob’k chiru li choxa ut chawu laa’at.

“Ink’a’ chik ink’ulub’ naq tink’ab’a’in aawalal; jo’kaqin b’an chik junaq laa moos naq tinaawil.

“Ut kiwakliik, koho rik’in lix yuwa’. Toj najt ajwi’ wan chaq, naq lix yuwa’ kiril ut kireek’a xnimal xrahom: koho sa’ aanil, koxq’alu chi xkux ut kixtz’ub’ ru.”5

Naq li yuwa’b’ej ki’aalinak chixk’ulb’al wan xyaalalil. Li rahil ch’oolej kixk’e li alalb’ej re lix yuwa’ jwal nim. Jo’kan ajwi’, maare li yuwa’b’ej kixutaanak rik’in lix b’aanuhom li ralal.

Jo’kan b’i’, k’a’ut naq li yuwa’b’ej ink’a’ kiroyb’eni naq li ralal tixpatz’ xkuyb’al xmaak? K’a’ut naq ink’a’ kiroyb’eni jun li mayej re sutq’isink ut wulak sa’ aatin rub’elaj naq tixkuy xmaak ut tixra? A’an a’in li nintz’il rix rajlal.

Li Qaawa’ naxk’ut chiqu naq xkuyb’al xmaak li qas qiitz’in a’an jun taqlahom re chixjunil: “Laa’in, li Qaawa’, tinkuy xmaak li ani nawaj xkuyb’al xmaak, a’b’an sa’ eeb’een laa’ex teneb’anb’il xkuyb’aleb’ xmaak chixjunil li winq.”6 Xkuyb’al li maak naraj kawil ch’oolej ut tuulanil. Jo’kan ajwi’ naxk’am hoonal. Naraj naq taqak’e li qapaab’aal ut li qach’ool rik’in li Qaawa’ naq naqasumela lix teneb’ahom li qach’ool. Arin nak’utun lix nimal ru ut lix wankil lix taql li qach’ool.

Rik’in li reetalil li yuwa’b’ej sa’ li jaljookil ru aatin chirix li alalb’ej sachenaq, li Kolonel kixch’olob’ naq li kuyuk maak a’an jun li ch’ina-usil maatan li naru naqak’e chiqib’il qib’, ut li aajel ru choq’ qe. Xteeb’al li qach’ool rik’in li kuyuk maak wan naq ch’a’aj, a’b’anan rik’in lix wankil li Jesukristo, naru naqab’aanu.

Li qacha’al toqol

Sa’ Hechos ch’ol 3 nokotzolok chirix jun li winq li kiyo’la chi sik “rajlal kutan nak’ehek chixk’atq li rokeb’aal li rochoch li Dios a’ li ch’ina-us nayemank re, chixpatz’b’al xlemoox reheb’ li neke’ok sa’ rochoch li Dios.”7

Li sik aj patz’ol lemoox wan na 40 chihab’ re8 ut kixnumsi chixjunil lix yu’am rik’in ajok ut oyb’enink, xb’aan naq yal rik’ineb’ xtenq’ li neke’xk’e li kristiaan nawan.

Sa’ jun li kutan “naq kirileb’ laj Pedro ut laj Jwan okeb’ re sa’ rochoch li Dios, kixpatz’ xlemoox reheb’.

“Toja’ naq laj Pedro, kixka’ya rochb’een laj Jwan, ut kixye re, Choohaawil.

“Li sik kikanaak chixka’yankileb’: sa’ xch’ool a’an naq tixk’ul b’ayaq k’a’aq re ru.

“Ut laj Pedro kixye re, maak’a’ in’oor, maak’a’ inplaat; a’b’an li k’a’ru wank we tink’e aawe: sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, laj Nazaret, waklin ut b’een.

“Ut kixchap li xnim uq’, kixwaklesi, tikto kikawuuk li roq ut li xkux roq.

“Kixaqliik, kipisk’ok, ut kixtikib’ b’eek. Ki’ok sa’ rochoch li Dios rochb’eeneb’, yoo chi b’eek, chi pisk’ok ut chixnimankil ru li Dios.”9

Chi kok’ aj xsa’ naru nokotawman, jo’ li sik aj patz’ol lemoox sa’ li rokeb’aal li rochoch li Dios, chi wan qakuyum—malaj chi maak’a’ qakuyum—noko’oyb’enink rik’in li Qaawa’.”10 Royb’eninkil naq took’irtesiiq sa’ tib’elej malaj sa’ ch’oolej. Royb’eninkil xsumenkil li taa’ok toj sa’ xchamal li qach’ool. Royb’eninkil jun li sachb’a-ch’oolej.

Oyb’enink rik’in li Qaawa’ naru naq a’anaq jun na’ajej sant—jun na’ajej re kawresink ut chaab’ilob’resink b’ar wi’ naru nokowulak chixnawb’al ru li Kolonel chi us. Oyb’enink rik’in li Qaawa’ naru ajwi’ naq a’anaq jun na’ajej b’ar wi’ naqapatz’, “At Dios, b’ar wankat laa’at?”11—jun na’ajej b’ar wi’ li li yalok q’e sa’ musiq’ej naraj naq taqak’anjela li qapaab’aal chirix li Kristo naq naqasik’ ru rajlal. Ninnaw li na’ajej a’an, ut nintaw ru li oyb’enink a’an.

Xinnumsi naab’al hoonal sa’ jun li b’anleb’aal b’ar wi’ neke’xb’an li cancer, wankeb’ chik naab’aleb’ wochb’een li te’raj ajwi’ k’iraak. Wan ke’kole’; ut wan ke’kam. Kintzol chi tz’aqal naq li elk chi uub’ej chiruheb’ li yale’k a’an jalan jalanq choq’ qe chi junjunqal, ut jo’kan b’i’, li qach’ool moko k’ojk’ooq ta chirix li qakolb’al ut mas wi’chik k’ojk’ooq chirix aj Kolol qe. Li qajom rajlal k’ojk’ooq rik’in li Jesukristo!

Xk’anjelankil qapaab’aal chirix li Jesukristo naraj naxye xpaab’ankil ink’a’ ka’ajwi’ li rajom li Dios, jo’kan b’an ajwi’ lix hoonal. Xb’aan naq a’an naxnaw chi tz’aqal re ru li naqaj ut jo’q’e taqaj ru. Naq naqak’ulub’a li rajom li Qaawa’, sa’ xraqik taqak’ul naab’al wi’chik chiru li qoyb’enihom.

Ex inraarookil amiiw, chiqajunil wan jun li k’a’aq re ru toqol sa’ li qayu’am li tento tatuqub’aaq, tayiib’aaq, malaj tak’irtesiiq. Naq naqasutq’isi qib’ rik’in li Kolonel, naq naqatiikob’resi li qach’ool ut qak’a’uxl rik’in a’an, naq naqajal qak’a’uxl, a’an nawulak qik’in “rik’in k’irtesink sa’ lix xik’,”12 nokoxq’alu rik’in rahom, ut naxye qe “matk’oxlak. Yal wan aawe 5—malaj 16, 23, 48, 64, 91. Naru naqayiib’ a’in sa’ komonil!”

Ninch’olob’ xyaalal naq maak’a’ k’a’ruhaq sa’ lee yu’am li toqol li ink’a’ ta raj taaruuq chi k’iraak rik’in lix wankil aj k’irtesinel, aj tojol-ix, ut aj k’ehonel re li Jesukristo. Sa’ lix loq’laj santil k’ab’a’ li wan xwankilal re k’irtesink, li Jesukristo, Amen.