Jolomil ch’utub’aj-ib’
Rahok, wotzok, b’oqok
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2022


Rahok, wotzok, b’oqok

Naq nokorahok, nokowotzok, ut nokob’oqok, yooko chi tz’aqonk sa’ li nimla k’anjel li naxkawresi li ruchich’och’ choq’ re lix k’ulunik li Mesias.

K’oxlahomaq wochb’een naq xaqxooko sa’ xb’een jun li tzuul aran Galilea, yooko chixk’eeb’al reetal lix sachb’a-ch’oolejil k’ulunik li Kolonel rik’ineb’ lix tzolom chirix naq kiwakli chi yo’yo. Jwal chaab’ilaq raj rab’inkil rik’in qaxik li aatin kixye a’an reheb’, lix taqlahom naq “texxik bʼiʼ, ut teek’e choqʼ intzolom chixjunilebʼ li tenamit. Teekubʼsihebʼ xhaʼ saʼ xkʼabʼaʼ li Yuwaʼbʼej, li Kʼajolbʼej ut li Santil Musiqʼej.”1 Relik chi yaal, li raatin tooxkawob’resi, tooxmusiq’a, ut tooreek’asi raj, jo’ kixb’aanu choq’ reheb’ li apostol. Ke’xq’axtesi lix rela’ lix yu’ameb’ chixb’aanunkil a’an.

Ut moko ka’aj ta wi’ li apostol ke’xk’e xch’ool chirix li raatin li Jesus. Eb’ li komon re li natjer Iglees, eb’ li ak’ jo’eb’ ajwi’ li junxil ke’paab’an, ke’tz’aqon sa’ lix nimla taqlahom li Kolonel re xwotzb’al li chaab’il esilal re li evangelio rik’ineb’ li ras riitz’in. Li rajomeb’ chixwotzb’al lix nawomeb’ xch’ool chirix li Jesukristo kixk’e chi k’iik sa’ junpaat lix Iglees toje’ k’ojob’anb’il chaq.2

Laa’o ajwi’, jo’ xtzolom li Kristo, b’oqb’ilo chirab’inkil lix taqlahom anajwan, jo’ chanru naq koowan chaq aran Galilea naq kiyaab’asiman xb’een sut. Li taqlahom a’in kitikla wi’chik sa’ 1830, naq laj Jose Smith kixk’ojob’ laj Samuel, li riitz’in, jo’ jun reheb’ li xb’eenil misioneer sa’ lix Iglees li Jesukristo.3 Chalen chaq a’an, numenaq 1.5 millon chi misioneer neke’b’eek sa’ chixjunil li ruchich’och’ re xjultikankil li aatin chiruheb’ li tenamit ut xkub’sinkileb’ xha’ li neke’k’uluk re li chaab’il esil re lix evangelio li k’ojob’anb’il wi’chik.

A’an a’in li qatzol’leb’. Li qajom.

Chalen li qakok’al toj li qakomon jwal tiixeb’, naqayo’oni li kutan naq tooruuq chi ab’ink chiru lix b’oqom li Kolonel ut chixwotzb’al li evangelio chiru xtenamitul li ruchich’och’. Nink’oxla naq eb’ li saaj winq ut saaj ixq xe’reek’a ajwi’ a’an ewer naq li qaprofeet kixb’oqeb’ chixkawresinkil rib’ re te’k’anjelaq choq’ misioneer, jo’ chanru kixb’aanu li Kolonel rik’ineb’ lix apostol.

Jo’ aj aalinanel naroyb’eni xtiklajik li carrera, naqoyb’eni li qab’oqb’al, juch’b’il wi’ xk’ab’a’ li profeet, li nareetali xtiklajik li qacarrera laa’o. Chaab’il li ajom a’in: a’b’an, qatz’ilaq rix li patz’om a’in: k’a’ut b’i’ naq ink’a’ taqatikib’ anajwan chiqajunilo?

Maare taqapatz’, “Chan ru tinwanq jo’ misioneer chi maak’a’ lin placa?” Malaj, “A’aneb’ li misioneer li k’ojob’anb’ileb’ re xb’aanunkil li k’anjel a’in. Nawaj tenq’ank, a’b’an maare moqon naq moko laatz’aq ta chik inyu’am.”

Ex was wiitz’in, moko ch’a’aj ta! Lix nimla taqlahom li Kolonel naru nab’aanuman rik’in kok’ na’leb’ moko ch’a’ajeb’ ta li ak xe’k’utman chiqu chalen chaq qasaajilal: rahok, wotzok, ut b’oqok.

Rahok

Li xb’een na’leb’ a’an naq toorahoq jo’ kirahok li Kristo.

Aaleb’ li qach’ool xb’aan li rahilal ut li ch’a’ajkilal naqil chiru li ruchich’och’ sa’eb’ li choqinb’il kutan a’in. A’b’an, naru ajwi’ taawaklesiiq qach’ool naq naqak’e reetaleb’ li kristiaan neke’xtoq’ob’a ru ut neke’k’anjelak chiruheb’ li wankeb’ sa’ rajb’al ru—eb’ li isinb’ileb’ chaq sa’ rochocheb’ ut xjunkab’aleb’, ut li neke’xk’ul yalaq paay chi rahilal.

Toje’ xyeeman resil naq jun ch’uut chi na’b’ej aran Polonia, xb’aan xk’a’uxleb’ chirixeb’ li junkab’al aj refugiado, ke’xkanab’eb’ kok’ b’eleb’aal k’uula’al sa’ jun li estacion, re naq eb’ li na’b’ej aj refugiado li te’raj ru te’ruuq chiroksinkileb’ naq te’elq sa’ li tren. Nink’oxla naq li qaChoxahil Yuwa’ nasaho’ xch’ool rik’ineb’ li b’aanuhom re tz’aqal rahok jo’ a’in, xb’aan naq jo’q’e naqak’am li qiiq chiqib’il qib’, “naqapaab’ lix chaq’rab’ li Kristo.”4

Naq naqak’ut li qarahom chiruheb’ li qas qiitz’in jo’ li Kristo, yooko chixjultikankil li evangelio—us ta maajun aatin taqaye.

Li rahok choq’ reheb’ li qas qiitz’in a’an lix k’utb’esinkil li xkab’ xnimal ru taqlahom naq te’qara li qas qiitz’in;5 naxk’utb’esi naq li qaam yoo chi santob’resiik ru xb’aan li Santil Musiq’ej. Naq naqak’ut lix rahom li Kristo chiruheb’ li qas qiitz’in, maare taqawaklesi xch’ooleb’ li neke’ilok re li qak’anjel “chixnimankil xloq’al lix Choxahil Yuwa’.”6

Naqab’aanu a’in chi maak’a’ qajom chi q’ajkamuuk.

Naqaj naq te’xk’ulub’a li qarahom ut li qaatin, a’ut a’ yaal reheb’ a’an li te’xb’aanu.

A’ yaal qe laa’o k’a’ru naqab’aanu laa’o.

Rik’in xraab’al chi tz’aqal li qas qiitz’in, naqajultikaheb’ lix ninqi chaab’ilal lix evangelio li Kristo, ut nokotz’aqon sa’ xtz’aqob’resinkil ru lix nimla taqlahom.

Wotzok

Li xkab’ na’leb’ a’an naq toowotzoq.

Sa’ xtiklajik li yajel COVID, li Hermano Wisan aran Tailandia kireek’a naq tento tixwotz li reek’ahom ut lix k’oxlahom chirix li yoo chixtzolb’al sa’ lix Hu laj Mormon sa’ internet. Sa’ jun reheb’ li esil, a’an kixwotz li seraq’ chirix wiib’ li misioneer sa’ lix Hu laj Mormon, laj Alma ut laj Amulek.

Laj Winai, li riitz’in, us ta ak kaw xch’ool chirix lix paab’ahom a’an, kitoch’e’ xch’ool xb’aan li seraq’ ut kixpatz’, “Ma naru tintaw li hu a’an sa’ Tailandes?”

Laj Wisan kixb’oqeb’ wiib’ li misioneer ixq re te’xk’e lix Hu laj Mormon re li riitz’in, ut ke’ok ajwi’ chixtzolb’al.

Laj Wisan kitz’aqon sa’ li tzolok sa’ internet, ut kixwotz li nareek’a chirix lix Hu laj Mormon. Laj Winai kixtzol chan ru tijok ut tzolok rik’in rajom chixsik’b’al li yaal ut chixk’ulub’ankil li yaal. Chirix wiib’ oxib’ po, kikub’e xha’ laj Winai!

Moqon laj Wisan kixye, “Teneb’anb’il sa’ qab’een wank jo’ k’anjeleb’aal sa’ ruq’ li Dios, ut tento naq kawresinb’ilaqo naq a’an tixb’aanu lix k’anjel qik’in a’ yaal jo’ chanru naraj. Kichal li sachb’a-ch’oolej sa’ lix junkab’al xb’aan naq laj Wisan kixwotz li evangelio yal chi jo’kan.

Chiqajunilo nokowotzok k’a’aq re ru. Rajlal nokowotzok. Naqawotz li kaxlan mu ut li tzakemq nawulak chiqu, li k’a’ru nokoxk’e chi se’ek, li na’ajej nokowulak wi’, li jalam-uuch nawulak chiqu, ut li aatin li nokoxwaklesi.

Maare us naq rochb’een chixjunil a’an taqawotz ajwi’ li nawulak chiqu chirix lix evangelio li Jesukristo.

Li Elder Dieter F. Uchtdorf kixye: “Wi wan ani li napatz’ok k’a’ru xab’aanu sa’ xraqik li xamaan, naru taaye k’a’ru xab’aanu sa’ li iglees. Ye resileb’ li kok’al li xe’xb’icha jun li b’ich chi anchaleb’ xch’ool re xyeeb’al naq te’raj xtaaqenkil li Jesus. Ye resileb’ li saaj li xe’xnumsi xhoonal sa’ rochocheb’ li tiix re xtenq’ankileb’ chixtz’iib’ankil resilal lix yu’am.”7

Li wotzok maawa’ re “xk’ayinkil” li evangelio. Maawa’ re xk’uub’ankil jun aatin malaj xjalb’al xch’ool junaq chirix li na’leb’ moko yaal ta.

Re xwotzb’al lix evangelio, li Dios ink’a’ naraj naq laa’aqo lix policia; a’an yal naraj naq toowotzoq.

Naq naqawotz li sahilal qak’ulum rik’in li evangelio, nokotz’aqon sa’ xtz’aqob’resinkil ru lix nimla taqlahom li Kolonel.

B’oqok

Li rox na’leb’, a’an naq toob’oqoq.

Li Hermana Mayra a’an jun ak’ komon aran Ecuador. Jwal kiniman lix sahil xch’ool rik’in li evangelio chirix lix kub’iha’ naq kixb’oqeb’ li ramiiw ut lix komon sa’ internet. Naab’aleb’ lix komon ut li ramiiw li ke’ril li raatin sa’ internet ke’wan xpatz’om choq’ re. Li xMayra ki’aatinak rik’ineb’, ut chi kok’ aj xsa’ kixb’oqeb’ sa’ rochoch re xnawb’aleb’ ru li misioneer.

Lix na’ xyuwa’ li xMayra, eb’ li ras ut riitz’in, li rikan, wiib’eb’ lix primo, ut junjunqeb’ li ramiiw ke’kub’e xha’ xb’aan naq a’an xb’oqeb’ chi “chalk ut chirilb’al,” “chi chalk ut chi tenq’ank, ut “chi chalk ut chi kanaak.” Xb’aan li chaab’il b’oqok xb’aanuhom, numenaq jun may chi kristiaan xe’xk’ulub’a li kub’iha’ re ok jo’ komon sa’ lix Iglees li Jesukristo. Xk’ulman a’in xb’aan naq li Hermana Mayra naxb’oqeb’ li ras riitz’in chireek’ankil li sahilal nareek’a jo’ komon sa’ li Iglees.

Jalam-uuch
Li Hermana Mayra ut eb’ li b’oqb’ileb’ xb’aan chixk’ulb’al xsahil li evangelio

K’iheb’ li b’oqok naru te’qak’e reheb’ li qas qiitz’in. Naru te’qab’oq li qas qiitz’in “chi chalk ut chirilb’al” jun ch’utam re li loq’laj wa’ak, jun k’anjel re li teep, jun video sa’ internet chirix lix evangelio li Jesukristo. Naru naq li “chalk ut chirilb’al” a’anaq jun b’oqok re rilb’al lix Hu laj Mormon malaj rilb’al xsa’ jun li ak’ santil ochoch rub’elaj naq na’osob’tesiik. Wan naq li b’oqok wan sa’ li qaam—naqab’oq qib’ chixk’eeb’al reetal li yoo chi k’ulmank chiqasutam ut k’a’ru taqab’aanu.

Sa’ li kutan a’in, eb’ li komon neke’xwotz chi kok’ aj xsa’ li esil sa’ internet. Wankeb’ k’iila cient, maare k’iila mil chi musiq’anb’il na’leb’ naru xwotzb’al. Li na’leb’ a’an nab’oqok chi “chalk ut chirilb’al,” “chi chalk ut chi tenq’ank,” ut “chi chalk ut chi kanaak.”

Naq te’qab’oq li qas qiitz’in chi tzolok chirix lix evangelio li Jesukristo, nokotz’aqon sa’ lix b’oqom li Kolonel chixtz’aqob’resinkil ru lix nimla taqlahom.

Xraqik

Ex was wiitz’in, xoo’aatinak anajwan chirix oxib’ li na’leb’ moko ch’a’ajeb’ ta li naru taqab’aanu chiqajunilo. Laa’ex naru teeb’aanu! Maare ak yookex chixb’aanunkil—maare ink’a’ nekek’e reetal naq ak yookex chixb’aanunkil!

Nekexinb’oq chixk’oxlankil chan ru naq texrahoq, texwotzoq, ut texb’oqoq. Wi teeb’aanu, taasaho’q eech’ool rik’in xnawb’al naq yookex chixpaab’ankil li raatin li qaKolonel.

Li ninpatz’ eere, moko ak’ ta. Ak eerab’ihom a’in. Maawa’ “jun chik li nimla k’anjel” narelaji li Iglees. Li oxib’ chi na’leb’ a’in a’aneb’ xcha’al li qawanjik jo’ xtzolom li Jesukristo.

Moko na’ajman ta ru jun li placa chi moko jun li hu.

Moko na’ajman ta xk’ulb’al jun b’oqok chi k’anjelak.

Naq te’qayu’ami li oxib’ chi na’leb’ a’in rajlal, te’xk’utb’esi rib’ jo’ li tz’aqal rahok naru taqawotz.

Jo’ lix tzolom li Kristo li ke’xch’utub’ rib’ chiroq re te’tzole’q xb’aan a’an aran Galilea 2000 chihab’ chaq, laa’o ajwi’ naru taqak’ulub’a lix taqlahom li Kolonel ut tooxik chixjultikankil li evangelio chiru li ruchich’och’.

Naq nokorahok, nokowotzok, ut nokob’oqok, yooko chi tz’aqonk sa’ li nimla k’anjel li naxkawresi li ruchich’och’ choq’ re lix k’ulunik li Mesias.

Naq taqab’i lix b’oqom li Kolonel ut taqayal qaq’e sa’ lix nimla taqlahom, a’an lin tz’aam sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. Mateo 28:19.

  2. K’a’ru kintenq’ank re li najteril Iglees chi k’iik? Jun aj tzolonel kixye: “Li xb’eenil na’leb’ li tixk’eheb’ li kristiaan chi patz’ok chirix li paab’aal a’an, a’an li aatinak rik’ineb’ li rech aj paab’anel. … Li wank ut li k’anjelak rochb’eeneb’ li ke’taaqenk re li Jesus, rilb’al lix b’aanuhomeb’, ut rab’inkileb’ naq yookeb’ chi aatinak chirix li evangelio wulaj wulaj, a’an ajwi’ xk’eeb’al reetal chan ru naq ke’jala xyu’am. Li wankilal kiwan rik’in li paab’aal aj Kristiano maawa’ lix jultikahomeb’ lix komon jwal nawb’ileb’ ru, a’an b’an lix nawom xch’ooleb’ li tuulanil aj taaqehom re li Jesus, li kixk’ut xyaalalil li rajomeb’ xb’aan lix kawilal xch’ooleb’ ut lix rahom choq’ reheb’ li ras riitz’in” (Ivor J. Davidson, The Birth of the Church: From Jesus to Constantine, AD 30–312 [2005], 108–109).

  3. Chi’ilmanq Lucy Mack Smith, History, 1845, page 169, josephsmithpapers.org.

  4. Galatas 6:2.

  5. Chi’ilmanq Mateo 22:39.

  6. Mateo 5:16.

  7. Dieter F. Uchtdorf, “Li misioneerik: xwotzb’al li wan sa’ laa ch’ool,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2019.