Li jalok ch’oolej rub’el rajom li Dios

Lix nawom eech’ool taakawuq naq teenaw sa’ lee raam rik’ineb’ lee tij naq li profeet aj Jose Smith kiwan choq’ k’anjeleb’aal sa’ ruq’ li Qaawa’. Chiru li waqxaqib’ chihab’ xnume’, jun reheb’ lin k’anjel jo’ apostol a’an rilb’aleb’ ut xtzolb’aleb’ li xchaq’al ru xhu laj Jose Smith ut li tz’ilok-ix ki’uxman re xpuktesinkil li hu Santos.⁵ Lix nawom inch’ool ut li woxloq’ihom choq’ re li profeet aj Jose Smith kikawu ut kichaab’ilo’ chi us chirix naq kiwil resil lix yu’am ut lix profeetil k’anjel li kik’ojob’aak wi’ chaq rub’el xyo’lajik.

Lix jaltesinkil ru lix Hu laj Mormon kixb’aanu laj Jose rik’in lix maatan ut lix wankil li Dios a’an xk’ojleb’aal lix k’ojob’ankil wi’chik li evangelio.⁶ Lix Hu laj Mormon ch’olch’o tz’aqal ru, tz’iib’anb’il chi tz’aqal ru, ut wankeb’ chi sa’ lix sumenkileb’ li xninqal ru patz’om re li yu’am. A’an jun chik ch’olob’anb’il esil chirix li Jesukristo. Ninch’olob’ xyaalal naq laj Jose Smith tiik ru naq kiwan, nim lix paab’aal, ut kiwan choq’ k’anjeleb’aal sa’ ruq’ li Qaawa’ re risinkil chi kutankil lix Hu laj Mormon.

Li k’utb’esinb’il na’leb’ ut li seraq’ ch’olob’anb’ileb’ sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank neke’xk’e li laaw, li k’ojob’anb’il k’anjel, ut eb’ li sumwank aajeleb’ ru choq’ re li kolb’a-ib’ ut li taqenaqil loq’al. Moko ka’ajwi’ ta kik’utman chan ru xk’uub’ankil ru li Iglees, kik’utman aj b’an wi’ li tzol’leb’ li nokoxtenq’a chixtawb’al ru li rajom li yu’am ut nokoxk’e chi ilok sa’ li k’a’ru nakana chi junelik.

Jun reheb’ li k’iila reetalil lix profeetil k’anjel laj Jose Smith natawman sa’ li tasal 76 re Tzol’leb’ ut Sumwank. A’an jun xch’olob’ankil li k’utb’esinb’il matk’ nachal chaq sa’ choxa, jo’eb’ ajwi’ li choxahil awa’b’ejihom, li ke’osob’tesiik wi’ li profeet aj Jose ut laj Sidney Rigdon naq ke’ril a’an sa’ li 16 re febrero re 1832. Sa’ li hoonal a’an, lix k’ihaleb’ li iglees yookeb’ chaq chixk’utb’al naq lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel ink’a’ raj tixkoleb’ chixjunil li kristiaan. Kiyeeman naq wiib’ oxib’ ajwi’ li te’kole’q ut lix k’ihaleb’ li kristiaan tento raj te’xik sa’ lix b’alb’a ut sa’ li tojb’a-maak, jo’ ajwi’ naq te’xk’ul rahilal li maak’a’ roso’jik ut “li jwal ra wi’chik.”⁷

Li k’utb’esinb’il na’leb’ li natawman sa’ li tasal 76 naxk’ut jun xchaq’al ru k’utb’esinb’il matk’ re lix tasalil li loq’alil b’ar wi’ lix k’ihaleb’ li ralal xk’ajol li qaChoxahil Yuwa’li neke’xyal xq’e sa’ li yu’am sa’ ruchich’och’ te’osob’tesiiq chirix li raqb’a-aatin.⁸ Sa’ li k’utb’esinb’il matk’ chirix li oxib’ xtasalil li loq’alil, wan jun li jwal kub’enaq sa’ xyanqeb’ “li naq’axok ru chixjunil li natawman ru,”⁹ a’an ut jun xka’pak’alinkil li tzol’leb’ li ink’a’ us li yookeb’ chaq chixk’utb’al ut chixyeeb’al naq lix k’ihaleb’ te’xik sa’ lix b’alb’a ut sa’ li tojb’a-maak.

Naq nakak’e reetal naq laj Jose Smith sa’ li hoonal a’an ka’ajwi’ wan chaq re 26 chihab’, maak’a’ xtzolb’al ut maak’a’ naxnaw chirixeb’ li aatinob’aal li kijaltesiman wi’ ru li Santil Hu, a’an chi yaal naq kiwan choq’ k’anjeleb’aal sa’ ruq’ li Qaawa’. Sa’ li raqal 17 re li tasal 76, kireek’a naq tento taaroksi li aatin li moko tiikeb’ ta sa’ xna’aj tojb’a-maak li ki’oksiman sa’ lix evangelio laj Jwan.¹⁰

K’a’jo’ xch’ina-usal naq 45 chihab’ chik chirix a’an, jun aj jolominel sa’ li Iglees Angelicana ut jun aj tzolonel nim xtzolb’al,¹¹ laj Frederic W. Farrar, li kixtz’iib’a li hu La vida de Cristo,¹² kixye naq li roksinkil li aatin tojb’a-maak sa’ li Santil Hu Rey Santiago a’an xb’aan li sachk ke’xk’ul li ke’jaltesin chaq ru li Santil Hu sa’ Hebreo ut sa’ Griego toj sa’ Ingles.¹³

Sa’eb’ li qakutankil, naab’aleb’ neke’xk’ut li na’leb’ naq tento naq maak’a’aq li tojb’a-maak xb’aan li maak. Neke’xpaab’ naq naru neke’kuye’ chixjunileb’ li maak chi maak’a’ li jalb’a-k’a’uxlej. Li qatzol’leb’ k’utb’esinb’il moko ka’ajwi’ ta naxq’ax ru li neke’xye naq lix k’ihaleb’ li kristiaan te’xik sa’ lix b’alb’a ut sa’ li tojb’a-maak chi junelik, naxk’ojob’ aj b’an wi’ naq li jalb’a-k’a’uxlej aajel ru re naq tooruuq chi tz’aqonk sa’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel ut chixk’ulb’al li choxahil awa’b’ejihom.¹⁴ Ninch’olob’ xyaalal naq laj Jose Smith kiwan tz’aqal jo’ k’anjeleb’aal sa’ ruq’ li Qaawa’ re xk’eeb’al chi uxmank lix k’ojob’ankil wi’chik lix evangelio!

B’antiox re lix k’ojob’ankil wi’chik lix evangelio li Jesukristo, naqataw ru naq aajel ru li jalb’a-k’a’uxlej ut li “k’anjel re tiikilal.”¹⁵ Naqataw ru naq jwal aajel ru lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel ut eb’ lix k’ojob’anb’il k’anjel ut eb’ lix sumwank re kolb’a-ib’, jo’eb’ ajwi’ li neke’b’aanuman sa’ li santil ochoch.

Li “k’anjel re tiikilal” a’an ruuchinihom li jalok ch’oolej. Li tz’aqal jalok ch’oolej nak’ulman rik’in xk’ulub’ankil ut xteneb’ankil qib’ chixtaaqenkil li rajom li Dios.¹⁶ Li xchaq’al ru k’a’aq re ru ut osob’tesihom neke’chal xb’aan li jalok ch’oolej a’an li tz’aqal tuqtuukilal li nakana chi junelik ut li xsahil ch’oolej k’a’jo’ xnimal¹⁷—us ta wankeb’ li ch’a’ajkilal sa’ li yu’am a’in.

Li jalok ch’oolej chiru li Kolonel naxjal xyu’am jun ruchich’och’il winq ut naxk’e chi wulak jo’ jun kristiaan santob’resinb’il chik, yo’lajenaq chi ak’il, ut saqob’resinb’il ru—jun ak’ yu’amej choq’ re li Kristo Jesus.¹⁸

K’a’ru li teneb’ahom naxk’am chaq li jalok ch’oolej? Sa’ li tz’alam sa’ Liberty, li profeet aj Jose kixye naq “ramb’il li yaal chiruheb’ yal xb’aan naq ink’a’ neke’xnaw b’ar te’xtaw.”¹⁹

Li Qaawa’ sa’ xtiklajik li Tzol’leb’ ut Sumwank naxch’olob’ k’a’ru rajom li Qaawa’ choq’ qe chiqajunilo. A’an kixye, “Joʼkan ut, laaʼin li Qaawaʼ, xbʼaan naq kinnaw li nimla rahilal li taachalq saʼ xbʼeenebʼ li wankebʼ saʼ li ruchichʼochʼ, kinbʼoq chaq inmoos aj Jose Smith, alalbʼej, ut kiwaatina chalen chaq saʼ choxa, ut kinkʼe taqlahom re.” Kixye ajwi’, “Re naq lix tzʼaqalil lin evangelio taaruuq taajultikaaq xbʼaanebʼ li qʼunebʼ xmetzʼew ut li moko nim ta xnaʼlebʼebʼ toj saʼ xmaril li ruchichʼochʼ.”²⁰ Na’aatinak ajwi’ a’an chirixeb’ li misioneer. Naa’atinak chiqix laa’o. Tento naq a’in lix jayalinkil chixjunil li kristiaan li osob’tesinb’ileb’ rik’in li jalok ch’oolej rub’el li rajom li Dios. Li Kolonel nokoxb’oq rik’in rahok chi wank jo’ lix yaab’ xkux ut li ruq’.²¹ Lix rahom li Kolonel a’anaq li saqen li taab’eresinq qe. Li Kolonel kixk’ut chiruheb’ lix tzolom, “Ayuqex b’i’, ut k’ehomaqeb’ choq’ intzolom chixjunileb’ li tenamit.”²² Ut re laj Jose Smith kixye, “Chejultika lin evangelio chiru li junjunq li yo’ob’tesinb’il li maji’ nak’uluk re.”²³

Jun xamaan chik chirix li rosob’tesinkil li santil ochoch re Kirtland, sa’ li 3 re abril re 1836, a’an li domingo re Paswa, li Qaawa’ kixk’utb’esi rib’ sa’ jun xchaq’al ru k’utb’esinb’il matk’ chiru laj Jose Smith ut laj Oliver Cowdery. Li Qaawa’ kixk’ulub’a li santil ochoch ut kixye, “Aʼin xtiklajik li osobʼtesink li taahoymanq saʼ xbʼeen xjolomebʼ lin tenamit.”²⁴

Chirix naq kiraqe’ li k’utb’esinb’il matk’ a’in, kixk’ut rib’ laj Moises “ut kixqʼaxtesi … xlaawil lix chʼutubʼankil Israel chalen chaq saʼ xkaajachalil ruchichʼochʼ, ut lix kʼambʼalebʼ chaq xbʼe li lajeebʼ teepal chalen chaq li chʼochʼ saʼ xnim li saqʼe.”²⁵

Li Awa’b’ej Russell M. Nelson, li qaraarookil profeet sa’ li kutankil a’in, wan rik’in a’an eb’ li laaw ajwi’ a’in, kixye chiru li eq’la a’in: “Ex saaj winq, k’uulanb’ilex choq’ re li kutan a’in naq yoo chi uxmank lix yeechi’inb’il ch’utub’ankil Israel. Naq texk’anjelaq sa’ mision, tz’aqal texwanq sa’ xyi li xnimal ru k’anjel a’an!”²⁶

Re naq lix taqlahom li Kolonel re xwotzb’al li evangelio taakanaaq choq’ xcha’al li qawanjik, tento taqajal qach’ool rub’el li rajom li Dios; tento taqaraheb’ li qas qiitz’in, taqawotz lix evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik, ut te’qab’oq chixjunileb’ chi chalk ut chi ilok. Jo’ komon re li Iglees, naqab’antioxi lix sumehom li profeet aj Jose re laj John Wentworth, aj tz’iib’anel sa’ Chicago Democrat, sa’ 1842. Yoo chaq chixpatz’b’al esil chirix li Iglees. Laj Jose kixraq lix sumehom rik’in “Li eetalil re yaalalil ak xaqab’anb’il” jo’ xtikib’ankil li hu re li oxlaju chi Xraqalil li Paab’aal. Li na’leb’ naxch’olob’, chi tuqtu ru, k’a’ru li tento taab’aanumanq:

“Maajun chi uq’ej tz’aj ru naru taaramoq re li k’anjel; taawanq li rahob’tesink, te’ch’utla li ch’uut chi aj rahob’tesinel, te’xjunaji rib’ li teep chi aj pleet, li yoob’ank aatin tixyal sachok, a’ut li yaal re li Dios taaxik chi uub’ej rik’in kawilal, chaab’ilal, ut chi maajun wankil sa’ xb’een, toj reetal naq puktesinb’ilaq sa’ chixjunil li ch’och’, wulajenaq sa’ chixjunil li tzuul, numsinb’ilaq sa’ chixjunil li tenamit, ut ab’inb’ilaq sa’ chixjunil li xikejtoj reetal naq li rajom li Dios taatz’aqob’resiiq ru, ut li Nimla Jehova tixye naq choyb’il li k’anjel.”²⁷

A’an a’in li na’leb’ nak’eeman reheb’ li saaj aj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, ut eb’ ajwi’ li misioneer. Sa’ li musiq’ej re “Li eetalil re yaalalil ak xaqab’anb’il,” naqab’antioxi naq us ta wan li nimla yajel, eb’ li tiikil misioneer neke’xwotz li evangelio. Ex misioneer, nekexqara! Li Qaawa’ naxpatz’ qe naq taqawotz lix evangelio rik’in li qaatin ut rik’in li qab’aanuhom. Lix jalajik qach’ool naxk’am chaq sa’ qab’een xwotzb’al lix evangelio li Jesukristo sa’ chixjunil li ruchich’och’.

Li osob’tesihom nachal xb’aan xwotzb’al li evangelio a’an naq naniman lix jalajik qach’ool rub’el li rajom li Dios ut xkanab’ankil naq li Dios taanumtaaq sa’ li qayu’am.²⁸ Naqosob’tesiheb’ li qas qiitz’in re naq te’xk’ul “li nimla jalaak” sa’ xch’ooleb’.²⁹ Chi yaal naq wan junelik sahil ch’oolejil naq nokotenq’an chixk’amb’aleb’ chaq li aamej rik’in li Kristo.³⁰ Xyalb’al qaq’e chixjalb’al qach’ool laa’o ut xtenq’ankileb’ li qas qiitz’in a’an li xchaq’al ru k’anjel.³¹ Ninch’olob’ xyaalal a’an sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.