Li wankilal re tiikisiik chi uub’ej sa’ musiq’ej

Ex was wiitz’in, nekexinra. Sa inch’ool naq ninru chi aatinak eerik’in anajwan. Nintijok wulaj wulaj naq kolb’ilaq eerix chiru lix kawil aalehom laj tza, ut naq twanq eemetz’ew chixtiikob’resinkil eerib’ chi uub’ej chiru chixjunil lee ch’a’ajkilal.

Wankeb’ li yale’k jwal aaleb’ ut maa’ani chik naxnaw ru. Wankeb’ chik li nawb’il ru xb’aan chixjunil li ruchich’och’. Li pleetik sa’ Europa, a’an jun reheb’. Ninwulak aran Ucrania ut Rusia naab’al sut. Ninraheb’ li tenamit, li kristiaan, ut li aatinob’aal a’an. Naraho’ inch’ool ut nintijok chirixeb’ li toch’b’ileb’ xb’aan li pleet a’in. Jo’ Iglees, yooko chixb’aanunkil jo’ k’ihal naru chiqu re xtenq’ankileb’ li rahob’tesinb’il xb’aan li pleet. Nekexqab’oq chixkuyb’al eesa’ ut chi tijok choq’ reh chixjunileb’ li rahob’tesinb’il xb’aan li rahilal a’in. Xuwajel li pleetik, ut naxmux ru chixjunil lix na’leb’ li Qaawa’ Jesukristo.

Maajun qe naru tixmineb’ ru li ninqi tenamit, chi moko li qas qiitz’in, chi moko li qajunkab’al. A’b’anan naru taqab’eresi qib’. Nekexinb’oq anajwan, ex was wiitz’in, naq teeraqeb’ li pleet li yookeb’ sa’ lee ch’ool, lee rochoch, ut lee yu’am. Isihomaq chixjunil lee rajom re rahob’tesink—maare a’an li josq’il, li yib’ ruhil aatin, malaj xkaqal eech’ool chirix li ani xrahob’tesink eere. Li Kolonel kooxtaqla chixsutq’isinkil lix k’atq li qe,¹ chixraab’aleb’ li xik’ nokohe’ril, ut chi tijok chirixeb’ li neke’b’aanunk maa’usilal qe.²

Wan naq jwal ch’a’aj xkanab’ankil li qajosq’il li chanchan naq tiik. Jwal ch’a’aj wi’chik xkuyb’aleb’ xmaak li neke’rahob’tesink reheb’ li maak’a’eb’ xmaak. A’b’an, li Kolonel kooxtij naq “taqakuyeb’ xmaak chixjunil li winq.”³

Laa’o aj taaqehom re li Awa’b’ej re Tuqtuukilal. Jo’ maajun wa chaq, naqaj ru li tuqtuukilal li ka’ajwi’ a’an nak’ehok re. Chan tab’i’ ru taqoyb’eni li tuqtuukilal sa’ ruchich’och’ wi sa’ junesal ink’a’ yooko chixsik’b’al li tuqtuukilal? Ex was wiitz’in, ninnaw naq ch’a’aj li k’a’ru ninpatz’ eere. A’b’an eb’ li neke’taaqenk re li Jesus tento te’wanq jo’ eetalil chiru li ruchich’och’. Nintz’aama cheru naq teeb’aanu chixjunil li nekexru re xraqb’al li pleetik li yoo sa’ lee raam ut sa’ lee yu’am.

Ma naru tinch’olob’ chi us lin b’oqom a’in rik’in jun na’leb’ li xnaq sa’ inch’ool naq toje’ xwil jun li b’atz’unk re b’olotz uq’?

Chiru li xb’een xyijach li b’atz’unk, kaw yookeb’ li wiib’ chi ch’uut. A’ut, rik’in yal oob’ segundo rub’elaj li hilank sa’ xyi, jun aj b’atz’unel kixkut li b’olotz’ ur kirisi oxib’ punto. Ut rik’in yal jun segundo chik, jun chik aj b’atz’unel kirelq’a li b’olotz’ ut kixket jun chik li canasta! Chi jo’kan naq li ch’uut a’an ke’xnumsi li hilank chi numenaqeb’ chi uub’ej rik’in kaahib’ punto, yookeb’ chi tiikisiik chi uub’ej. Ke’roksi li tiikisiik a’an sa’ li xkab’ xyijach li b’atz’unk, ut ke’el chi uub’ej.

Nim xwankil li na’leb’ chirix li tiikisink-ib’. Chiqajunil naqanaw chan ru li tiikisink-ib’—qayehaq, chi sa’ jun b’eleb’aal ch’iich’ li naxtiikisi rib’ chi uub’ej, malaj sa’ jun aatinak li na’ok sa’ junpaat jo’ wech’ink-ib’.

Jo’kan naq ninpatz’, k’a’ru naru tooxtiikisi sa’ musiq’ej? Qilom reetalil li tiikisink li us jo’ ajwi’ li ink’a’ us. Neke’qanaw ru laj taaqehom re li Jesukristo li ke’jala xch’ool ut ke’niman xpaab’aaleb’. A’ut neke’qanaw ajwi’ ruheb’ li xe’paab’an junxil a’b’an moqon xe’xjalb’ehi rib’. Li tiikisink naru chi xik chi uub’ej malaj chi ixb’ej.

Jo’ maajun wa chaq, naqaj ru li tiikisiik chi uub’ej sa’ musiq’ej sa’ li kutan a’in, re xka’pak’alinkil lix seeb’ankil rib’ li maa’usilal ut li reetalileb’ li kutan. Li tiikisiik sa’ musiq’ej tooxtiikisi chi uub’ej chiru li xiw ut xkab’ rix ch’oolej yoob’anb’il xb’aan li nimla yajel, li ninqi rahilal, ut li pleet. Li tiikisiik sa’ musiq’ej naru ajwi’ tooxtenq’a chixkuyb’al li qaalenkil rajlal xb’aan laj tza ut chixsachb’al xyalb’al xq’e chixq’unob’resinkil li qamusiq’ejil k’ojleb’aal.

Wan naab’al li naru tooxtiikisi chi uub’ej sa’ musiq’ej. Li ab’ink, rahok, tuulanob’resink-ib’, tenq’ank, ut b’antioxink⁴ a’an yal junjunq reheb’.

Anajwan nawaj xyeeb’al oob’ li k’a’aq re ru naru naqab’aanu re tookanaaq chi tiikisinb’il chi uub’ej sa’ musiq’ej.

Xb’een: Xtawb’al lix b’ehil li sumwank ut kanaak aran.

Toje’, xinmatk’i naq xinnaw ru jun nimla ch’uut chi kristiaan. Naab’al li ke’xpatz’ we, a’ut mas ke’patz’ok chirix lix b’ehil li sumwank ut k’a’ut naq aajel ru a’an.

Sa’ lin matk’, xinch’olob’ naq noko’ok sa’ xb’ehil li sumwank naq nakub’e qaha’ ut noko’ok sa’ li qaxb’eenil sumwank rik’in li Dios.⁵ Naq naqak’ul li loq’laj wa’ak, naqayeechi’i wi’chik xk’ulb’al sa’ qab’een lix k’ab’a’ li Kolonel, xjultikankil a’an, ut xpaab’ankileb’ lix taqlahom.⁶ Toja’ naq li Dios naxyeechi’i naq junelik taawanq lix Musiq’ li Qaawa’ qochb’een.

Moqon noko’ok sa’ xkomoneb’ chik li sumwank sa’ li santil ochoch, b’ar wi’ neke’qak’ul xninqal ruheb’ yeechi’ihom. Eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut li sumwank neke’xk’e choxahil wankilal qe. Lix b’ehil li sumwank a’an li jun ajwi’ li b’e nak’amok sa’ li taqenaqil loq’al ut li junelik yu’am.

Sa’ lin matk’, jun li ixq kixpatz’ chan ru naq ani li xq’et lix sumwank naru taasutq’iiq sa’ li b’e. Lix sumenkil lix patz’om a’an li xkab’ na’leb’ tinwotz:

Xtawb’al li sahil ch’oolejil re xjalb’al qak’a’uxl wulaj wulaj.

Ma aajel ru li jalb’a-k’a’uxlej? Laj Alma kixk’ut naq “maak’a’ chik taqajultika, ka’ajwi’ li jalb’a-k’a’uxlej ut xpaab’ankil li Qaawa’.”⁷ Tento naq tixjal xk’a’uxl li kristiaan li tz’aqal xna’leb’ li taaraj xk’ulb’al li loq’alil re junelik.⁸ Teneb’anb’il tz’aqal a’an. Chi k’utb’esinb’il chiru li profeet aj Jose Smith, li Qaawa’ kixq’useb’ laj jolominel re li Iglees xb’aan naq ink’a’ neke’xk’ut li evangelio chiruheb’ lix kok’al.⁹ Li jalb’a-k’a’uxlej a’an aajel ru re xik chi uub’ej. Li tz’aqal paab’aal nokoxtiikob’resi chi uub’ej sa’ lix b’ehil li sumwank.

Meexuwa ut meeb’ay xjalb’al eek’a’uxl. Laj Satanas nasaho’ xch’ool xb’aan lix rahil eech’ool. Meekanab’ chixb’aanunkil a’an. Isihomaq lix wankil a’an sa’ lee yu’am! Tikib’omaq anajwan xyalb’al li sahil ch’oolej re risinkil cherix li ruchich’och’il winq.¹⁰ Li Kolonel junelik nokoxra, a’b’an jwal wi’chik naq naqajal qak’a’uxl. Kixyeechi’i naq us ta “te’elq chaq li tzuul, ut li b’ool te’isiiq chaq … lix chaab’ilal inch’ool moko taa’elq ta aawik’in.”¹¹

Wi nakaweek’a naq xat-elk chaq sa’ lix b’ehil li sumwank ut ink’a’ nakatru chi sutq’iik, moko yaal ta a’an.¹² B’aanu usilal, aatinan rik’in laa obiisp malaj li awa’b’ej re oqech. A’an lix moos li Qaawa’ ut a’an tatxtenq’a chixyalb’al lix sahil li jalb’a-k’a’uxlej.

Anajwan ut, li sutq’iik sa’ lix b’ehil li sumwank ink’a’ naraj naxye naq moko ch’a’ajaq ta chik li yu’amej. Li b’e a’in ch’a’aj, ut wan naq jwal taqsink.¹³ A’b’an li taqe’k a’in k’uub’anb’il re xyalb’al qix ut re qatzolb’al, re xsaqob’resinkil li qaam, ut re qatenq’ankil chi wulak jo’ aj santil paab’anel. A’an li jun ajwi’ li b’e nak’amok sa’ li taqenaqil loq’al. Jun li profeet¹⁴ kixch’olob’ li “osobʼtesiik ut li sahoʼk chʼoolej wankebʼ wiʼ li nekeʼpaabʼank rehebʼ lix taqlahom li Dios. Xbʼaan naq kʼehomaq reetal, osobʼtesinbʼilebʼ saʼ chixjunil li kʼaʼaq re ru, re li yuʼam aʼin joʼ ajwiʼ re li musiqʼej; ut wi nekeʼkuyuk chi tiikebʼ chi paabʼank toj saʼ rosoʼjik, nekeʼkʼuleʼ chaq saʼ choxa, … chi wank rikʼin li Dios saʼ sahil chʼoolejil li maajoʼqʼe naʼosoʼ.”¹⁵

Xb’eeninkil lix b’ehil li sumwank ut xjalb’al qak’a’uxl wulaj wulaj, tooxtiikisi chi uub’ej sa’ musiq’ej.

Rox li na’leb’: Tzolok chirix li Dios ut chan ru nak’anjelak.

Jun reheb’ li qach’a’ajkilal anajwan a’an xtz’ilb’al rix b’ar wan li yaal re li Dios ut b’ar wan li b’alaq’il na’leb’ re laj Satanas. Jo’kan naq li Qaawa’ kixye naq “tootijoq junelik, … re taaruuq taqaq’ax ru laj Satanas, ut … too’elq chaq sa’ ruq’eb’ lix moos laj Satanas li neke’xaqab’ank re lix k’anjel.”¹⁶

Laj Moises kixk’ut chan ru xtz’ilb’al rix li Dios rik’in laj Satanas. Naq kichal laj Satanas chiraalenkil, laj Moises kixk’e reetal lix b’alaq’il xb’aan naq toje’ x’aatinak rik’in li Dios. Laj Moises kixk’e reetal sa’ junpaat ani laj Satanas, ut kixtaqla chi elk.¹⁷ Naq ink’a’ ki’el laj Satanas, laj Moises kixnaw chan ru tixpatz’ xtenq’ rik’in li Dios. Laj Moises kixk’ul choxahil metz’ew ut kixch’iila laj tza wi’chik, kixye, “Elen wik’in, Satanas, xb’aan naq ka’ajwi’ li jun chi Dios a’in tinloq’oni.”¹⁸

Tento taqataaqe ajwi’ li na’leb’ a’an. Isihomaq lix wankil laj Satanas sa’ lee yu’am! Meetaaqe a’an toj sa’ lix “jul re rahilal ut rahil ch’oolejil li maak’a’ roso’jik.”¹⁹

Sa’ junpaat, jun xnawom ch’oolej li ink’a’ ch’olaninb’il wulaj wulaj “xb’aan lix chaab’il aatin li Dios”²⁰ naru taalajq. Saqen ru k’a’ru li b’an tixsach xna’leb’ laj Satanas: aajel ru xloq’oninkil li Qaawa’ ut xtzolb’al lix evangelio wulaj wulaj. Nintz’aama eere naq teekanab’ chi numtaak li Dios sa’ lee yu’am. K’ehomaq jun tiikil raqalaq eehoonal re. Naq teeb’aanu, k’ehomaq reetal chan ru naq textiikisiiq chi uub’ej sa’ musiq’ej.

Xkaa li na’leb’: Xsik’b’aleb’ ut royb’eninkileb’ li sachb’a-ch’oolej.

Laj Moroni kixye qe naq “li Dios moko xkanab’ ta wank choq’ jun Dios re sachb’a-ch’oolej.”²¹ Li junjunq hu sa’eb’ li loq’laj hu naxk’ut xyaalal naq li Qaawa’ naraj k’anjelak sa’ xyu’ameb’ li neke’paab’ank re.²² A’an kixjach ru li Kaqi Palaw choq’ re laj Moises, kixtenq’a laj Nefi chixxokb’aleb’ li perel ch’iich’ bronce, ut kixk’ojob’ wi’chik lix Iglees rik’in li profeet aj Jose Smith. Ke’raj hoonal li sachb’a-ch’oolej a’an, ut maare maawa’eb’ li sachb’a-ch’oolej ke’xpatz’ li ke’k’uluk reheb’ chiru li Qaawa’.

Li Qaawa’ texrosob’tesi laa’ex rik’in li sachb’a-ch’oolej wi teepaab’ a’an, “chi maak’a’ k’a’ru nawiib’an wi’ eech’ool.”²³ K’anjelanqex sa’ musiq’ejil re xsik’b’aleb’ li sachb’a-ch’oolej. Tz’aamahomaq chiru li Dios naq texxtenq’a chixk’anjelankil li paab’aal a’an. Ninye eere naq naru teenaw eejunes eerib’ naq li Jesukristo “nak’ehok xkawilal li tawajenaq ut naxkawob’resi xch’ool li lub’lu wan.”²⁴ Moko wan ta naab’al li naru texxtiikisi sa’ musiq’ej mas wi’chik chiru xk’eeb’al reetal naq li Qaawa’ yoo chetenq’ankil chirisinkil jun nimla tzuul sa’ lee yu’am.

Ro’ li na’leb’: Xraqb’al li pleetik sa’ lee yu’am.

Ninka’suti intz’aam re xraqb’aleb’ li pleetik sa’ lee yu’am. K’anjelahomaq li tuulanil, li kawilal, ut li metz’ew li ajb’il ru re kuyuk maak ut re xsik’b’al xkuyb’al lee maak. Li Kolonel kixyeechi’i naq “wi laa’o naqakuyeb’ xmaak li qas qiitz’in, li qaChoxahil Yuwa’ tixkuy tixsach ajwi’ qamaak.”²⁵

Sa’ wiib’ xamaan chik taqaninq’ehi li Paswa. Chalen anajwan toj li kutan a’an, nekexinb’oq chixsik’b’al ru xraqb’al jun li pleetik yoo chi aalob’resink eere. Ma ink’a’ jwal chaab’ilaq a’in re xb’antioxinkil re li Jesukristo lix mayej re xtojb’al qix? Wi chanchan naq moko naru ta li kuyuk maak, tz’aamahomaq li wankilal sa’ xk’ab’a’ lix kik’el li Jesukristo li natojok rix li maak li taatenq’anq eere. Wi teeb’aanu, ninyeechi’i naq taawanq lee tuqtuukilal ut lee tiikisinkil sa’ musiq’ej.

Naq li Kolonel kixtoj rix lix maakeb’ chixjunileb’, kixte jun b’e b’ar wi’ li neke’taaqenk re te’ruuq chiroksinkil lix wankilal li nak’irtesink, nakawob’resink, ut natojok rix. Li musiq’ejil osob’tesink a’in wankeb’ choq’ re chixjunil li te’ab’inq re ut te’taaqenq re a’an.

Ex was wiitz’in, chi anchal li reek’ahom inch’ool, nintz’aama eere naq tex’ok sa’ lix b’ehil li sumwank ut naq texkanaaq chiru. Yalomaq li sahil ch’oolej re xjalb’al eek’a’uxl wulaj wulaj. Tzolonqex chirix li Dios ut chan ru nak’anjelak. Sik’omaqeb’ ut oyb’enihomaqeb’ li sachb’a-ch’oolej. Yalomaq eeq’e chixraqb’al li pleetik sa’ lee yu’am.

Naq teeb’aanu li k’a’aq re ru a’in, ninyeechi’i eere naq textiikisiiq chi uub’ej chiru xb’ehil li sumwank, maak’a’ naxye k’a’ruheb’ lee ramleb’. Ut ninyeechi’i eere xnimal lee metz’ew re xtz’eqtaanankil li aaleek, xnimal lee tuqtuukilal, lee kawilal chiru li xiwxiw, ut xnimal li junajil sa’ lee junkab’al.

Li Dios yo’yo! Li Jesus a’an li Kristo! Yo’yo a’an! A’an nokoxra ut a’an tooxtenq’a. Ninch’olob’ xyaalal a’in sa’ xk’ab’a’ laj Tojol qix, li Jesukristo, amen.