2012
Ko hono Toe ʻIlo ha Meʻa Fakaofo ʻi he Māmaní … mo Fakaʻehiʻehi mei he Fakatuʻutāmaki ʻo e Fakafiefiemālie Fakalaumālié
Sānuali 2012


Ko hono Toe ʻIlo ha Meʻa Fakaofo ʻi he Māmaní … mo Fakaʻehiʻehi mei he Fakatuʻutāmaki ʻo e Fakafiefiemālie Fakalaumālié

ʻOku fakafuofuaʻi ʻe Sila Vilavisenisio ko ha tangata taki mamata ʻi he feituʻu Pelū Kusikoú, kuo aʻu ki he meimei toko 400 kuó ne taki ʻi he fuofua taʻu ʻe tolu ʻene ngāue fakatakimamata ki Maku Pisú ʻa ia ko e “kolo mole” ʻiloa ia ʻo e kau ʻInikasi. Ka neongo e lahi ʻene ngaahi ʻaʻahi ki he feituʻú ni—ʻa ia ʻoku kau he lisi ʻo e ngaahi meʻa fakaofo ʻo e māmaní—ʻoku kei fakaʻofoʻofa pē ia kiate ia.

ʻOkú ne pehē, “ ʻOku ʻi ai maʻu pē ʻa e meʻa foʻou ke ako.” ʻOku ʻikai ko ha meʻa foʻou kia Sila ke ʻalu mo ha kulupu ki Maku Pisu ʻo laulau houa. Ka neongo iá, ʻokú ne mamata ki he faingofua pē ke mole ʻa e fakaofo ko iá. ʻOku ʻi ai ha niʻihi hono kaungā taki mamata kuo nau takai holo pē he miniti ʻe 45. “Kuo mole ʻenau fakaʻofoʻofaʻia he feituʻú.”

Ko ha mēmipa ʻa Sila ʻo e Uooti Sasekuí mo ha alēleaʻanga māʻolunga ʻi he Siteiki Kusikou Pelū ʻInitai Laimí, pea ʻoku mahino ki ai ʻe lava ke tokoni e mole ko ia e fakaʻofoʻofaʻia ʻa hono kaungā ngāué ke fakatupulaki ai e tokanga ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ki ha meʻa fakaofo ʻe taha ʻo e māmaní—ko e meʻa ia ʻoku mahuʻinga tahá—ʻa ia ko e “ngāue fakaofo mo fakaʻulia” ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo toe fakafoki maí (2 Nīfai 25:17).

Ko e Fakatuʻutāmaki ʻo e Meʻa Fakaofo Kuo Molé

Naʻe liʻaki ʻe he kau ʻInikasi he konga ki mui ʻo e 1500 pea ʻikai ʻiloʻi ia ʻe he kau kumi fonuá, pea tuʻu umiuminoa pē ʻa e kolo māʻolunga ko ʻení ʻi he ʻEnitesi ʻo Peluú pea ko e tokosiʻi pē naʻa nau ʻilo ki aí. ʻI hono toe ʻiloʻi ia he kamataʻanga ʻo e senituli 20, naʻe tokolahi ha kau fakatotolo mo e kau folau ʻeveʻeva ne nau ʻaukolo mai ki aí.

Hili ha ngaahi taʻu ʻo e ako kau ki aí, naʻe pehē ʻe Sila, “ne fakakaukau e kakai ʻe niʻihi kuo nau ʻilo e meʻa kotoa pē ʻoku ʻi Maku Pisú. ʻI he taimi pē ʻoku fakakaukau ai e kakaí kuo maʻu e meʻa kotoa pe lava e ngāue kotoa pē, te nau foʻi leva pe ʻikai fakamahuʻingaʻi e meʻa ko iá pe taʻofi e ngāue ke faí.”

ʻOku hohaʻa ʻa Silá he ʻoku lava ke hoko ʻa e fakafiefiemālie tatau ʻi he Siasí. Kuó ne sio ki he lava ke tataki e kāingalotu ʻe niʻihi ʻe he ʻalunga ʻo taimí mo e angamaheni ki he meʻa ko iá ʻo iku ke “holo ʻenau fakaofoofo ʻi ha fakaʻilonga pe ha meʻa fakaofo mei he langí, ʻo tupu ai ʻa e [kamata] ke fefeka ʻa honau lotó, pea fakakuihi ʻa honau ʻatamaí, pea naʻa nau [kamata] ke taʻetui ki he meʻa kotoa pē [kuo] nau fanongo mo mamata ki aí” (3 Nīfai 2:1).

ʻOku lava ʻe he mole ko ia ʻo e fakaofó ni ʻo ʻai e kāingalotú ke tui ki he ngaahi loi ʻa Sētané, hangē ko ʻení: ʻOku ʻikai fie maʻu ia ke ke fanongo ki he tokotaha lea ko iá; kuó ke ʻiloʻi ʻe koe ʻa e meʻa kotoa. ʻOku ʻikai fie maʻu ia ke ke ʻalu ki he Lautohi Faka-Sāpaté; kuó ke ʻosi fanongo koe he lēsoni ko iá ki muʻa. ʻOku ʻikai fie maʻu ke ke ako e folofolá he ʻahó ni; ʻoku ʻikai ha toe meʻa foʻou ia ʻi ai.

“Pea naʻe pehē [ʻa e] toe maʻu ʻe Sētane ʻa e loto ʻo e kakaí” (3 Nīfai 2:2).

ʻOku ʻikai ke foʻou ʻa e vēkeveke mo e fiefia ke ako ki he ongoongoleleí. ʻOku tuʻu ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki ʻa kinautolu ʻoku nau fakangofua ke fakafiefiemālie ʻi he ako ki he meʻa fakalaumālié pea hoko ia ko ha tōʻonga moʻuí he ʻe lava ke mole ai “ ʻa e meʻa ʻoku nau maʻú” ʻi he mahino fakalaumālié (2 Nīfai 28:30; vakai foki, Mātiu 25:14–30).

Toe Fakamaama ʻa e Fakaofó

Naʻe tokoni kia Sila ʻa e mahino ki ha ngaahi foʻi moʻoni ʻe tolu ke kei akoʻingofua ai neongo ʻa e matamatalelei ʻo e fakafiefiemālié:

1. ʻOku ʻi ai mo ha toe ngaahi meʻa lahi ʻoku fie maʻu ke u ʻilo.

ʻI he ako lahi ʻa Sila ki he ongoongoleleí ʻi heʻene ngāue fakafaifekaú pea mo faiako he ʻinisititiutí, kuó ne ʻiloʻi ai ʻoku ʻi ai maʻu pē ha meʻa lahi ange ke ako, tatau ai pē pe ko ha tefitoʻi moʻoni foʻou pe ko hano fakaʻaongaʻi foʻou ha meʻa kuó ne ʻosi ʻiloʻi. Ka ko e meʻa ʻoku mahuʻinga angé, ko e ʻilo foʻou fakalaumālié ʻa e meʻa ʻoku faʻa fie maʻu ke ne ʻiló ke hao ai mei he ngaahi faingataʻa ʻokú ne lolotonga fehangahangai mo iá— pe teu atu ki aí.

ʻOkú ne pehē, “Ko e konga ʻo e akoʻingofuá ʻa e manatuʻi ʻoku ʻi ai maʻu pē ha meʻa ʻoku ʻikai ke u ʻilo pea ʻoku fie maʻu ke u ʻiloʻi.”

2. ʻOku ou fie maʻu e tokoni ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ki hono ako e meʻa ʻoku ou fie maʻú.

ʻI he taimi ʻoku ʻikai te ke ʻilo ai ʻa e meʻa ʻoku fie maʻu ke ke ʻiló, te ke fie maʻu ha faiako ʻoku lahi ʻene ʻiló (vakai, Sione 14:26). ʻOku toutou fakamanatu maʻu pē kia Sila ʻi heʻene ako fakatāutaha e folofolá mo hono uiafí pe ʻi heʻene kau ki he kalasí pe ngaahi fakatahá, ʻoku ʻikai mahuʻinga ia pe ko e hā e lahi ʻene faʻa lau ha faʻahinga veesi pe fanongo ki ha tefitoʻi fakakaukau tatau.

ʻOkú ne pehē, “ ʻOku lava ke akoʻi mai ʻe he Laumālié kiate au ha ngaahi meʻa ne ʻikai ke u fakakaukau ki ai. Ko e faiakó ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.”

3. ʻOku fie maʻu ia ke u loto ke ako.

Ko e akó ko ha ngāue mālohi kae ʻikai ko e nofonoa pē.1 ʻOku fie maʻu ki ai ʻa e holi ke fai ia, tokanga, kau mai, pea fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe akó (vakai, ʻAlamā 32:27).

ʻOku pehē ʻe Sila, “Ko hoku fatongiá ke ako. He ʻikai ke fakamālohiʻi au ʻe he Tamai Hēvaní ke ako ha faʻahinga meʻa.”

Fakapaleʻi ʻo e Meʻa Fakaofó

ʻOku pehē ʻe Sila ʻe hoko maʻu pē ʻa Maku Pisu ko ha meʻa fakaofo ki he māmaní, neongo e taʻu lahi kuo ako ki ai e kau fakatotoló, ka kuo nau ʻilo maʻu pē ha ngaahi meʻa foʻou mo toe fakalahi mai ki heʻenau ʻiló.

Naʻa mo e hili ange ha senituli ʻo e fakatotolo ʻa e kau fakatotolo ki he ngaahi meʻa ʻo e kuohilí, ne nau toki ʻilo pē he ngaahi taʻu kuohilí ha faʻitoka, ngaahi meʻa maka, pea mo ha kakaʻanga, ʻo fakalahi atu ia ki he ngaahi meʻa ʻoku ʻiloa ai ʻa Maku Pisu mo e kau ʻInikasí.

ʻOku pehē pē mo hono ako ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. ʻOku pehē ʻe Sila, “ ʻOku ʻi ai maʻu pē ha meʻa foʻou ke ako ʻe kinautolu ʻoku feinga ke ʻilo ʻa e ongoongoleleí.”

Pea hangē pē ko e ngaahi meʻa foʻou ne ʻilo ʻi Maku Pisú ʻa ia ne makatuʻunga ia mei he ngaahi ʻilo ki muʻá, ʻo tokoniʻi ai e kau fakatotoló ke maʻu ha mahino ʻoku kakató, “ ʻilonga ia ʻe ʻikai fakafefeka hono lotó, ʻe foaki kiate ia ʻa e konga lahi ʻo e folofolá, kae ʻoua kuo tuku kiate ia ke ne ʻiloʻi ʻa e ngaahi meʻa lilo ʻa e ʻOtuá ʻo aʻu ki heʻene ʻiloʻi hono kotoa” (ʻAlamā 12:10; vakai foki, T&F 50:24).

ʻOku pehē ʻe Sila, “Ko e ongoongoleleí ko ha matavai moʻui ʻoku ʻikai toe maha pea ʻoku fie maʻu ke tau toutou foki ki ai.”

Ko ha Ngāue Lahi mo Fakaofo

ʻOku mamata hifo ʻa Sila mei ha feituʻu māʻolunga ʻi Maku Pisu, ki he ngaahi kulupu folau ʻeveʻeva tokolahi ʻoku nau ʻaʻeva ʻi he ngaahi fale fakakuongamuʻá. Kia Sila, ko e meʻa fakamamahí ko e mole ko ia ʻa e fakaʻofoʻofaʻia ai ʻa hono kaungā ngāué he ʻoku ʻikai ngata pē ʻi heʻene fakamamahiʻi kinautolú ka ʻoku kau ai mo kinautolu naʻe mei aʻusia ʻa e fiefiá ʻo fakafou mai ʻiate kinautolu.

ʻOku ʻikai ngata pē hono tāpuekina ʻa e fakafoʻituituí ka ko kinautolu foki ʻoku nau feohí ʻi hono tauhi ke longomoʻui e fakaofo ʻo e ongoongoleleí. ʻOku pehē ʻe Sila, “Ko ha meʻa fakaofo ke sio ki he liliu ʻoku fai ʻe he ongoongoleleí ki he moʻui ʻa e kakaí. Pea ko kinautolu kuo nau aʻusia e liliu ko iá te nau hoko ai ko ha meʻa fakaofo ki he moʻui ʻa e niʻihi kehé.”

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Vakai, David A. Bednar, “Fekumi ki he ʻIló ʻi he Tui,” Liahona, Sepitema 2007, 16.

Faitā ʻa Adam C. Olson, tuku kehe ʻo ka toki fakahā atu

Faitā ʻo e monumanú © Getty Images; faitaaʻi ʻo e folofolá ʻe Cody Bell