Ang Kultura sa Ebanghelyo

Swerte gayud, ang atong Manluluwas naghatag kanato og tigpangita sa direksyon ug tiggiya nga motabang kanato bisan kon kita dili makakita lapas sa makapawala sa kadasig nga mga babag. Nagpasabut ko sa gasa sa Espiritu Santo. Apan kinahanglang kita andam nga mogamit ug mosalig niining balaanong gasa, ug kinahanglang takus ta niini.

Si Presidente Wilford Woodruff (1807–98), kinsa miserbisyo isip Presidente sa Simbahan atol sa pipila ka panahon sa tumang kalisud niini, nagtudlo sa kamahinungdanon sa Espiritu Santo: “Ang matag lalaki ug babaye nga nagpasakop sa simbahan sa Dios ug nabunyagan alang sa kapasayloan sa mga sala [ug nakadawat sa gasa sa Espiritu Santo] adunay katungod sa pagpadayag, adunay katungod sa Espiritu sa Dios, sa pagtabang kanila sa ilang mga paningkamot.”¹

Si Presidente Woodruff mipasabut nga “kini nga Espiritu mopadayag, adlaw adlaw, ngadto sa tanan nga adunay hugot nga pagtuo, sa mga butang alang sa iyang kaayohan.”² Kini mao ang gasa nga gihatag sa Dios sa pag-abag kanato sa atong lisud nga panaw sa pagkamortal kon kita maglakaw nga may hugot nga pagtuo.

Kon gusto nato nga makaangkon niining bililhong paggiya, kinahanglan kitang mosunod sa mga sugo. Si Presidente Woodruff mitudlo: “Ang Espiritu Santo dili mopuyo sa dili balaan nga tabernakulo. Kon kamo gustong makatagamtam sa hingpit nga gahum ug mga gasa sa inyong relihiyon, kamo kinahanglan gayud nga putli. Kon kamo sad-an sa mga kahuyang, mga kabuang ug mga sala, kinahanglang maghinulsol kamo niini; mao kana, kinahanglan nga inyo kining biyaan.”³

Ang Ginoo nagsugo kanato nga motambong sa miting sa sakrament matag semana aron moambit sa sakrament (tan-awa sa D&P 59:9–12). Kon ato kining buhaton, maghinulsol sa atong mga sala ug magbag-o sa atong mga saad nga moserbisyo sa Ginoo ug kanunay hinumduman Siya ug mosunod sa Iyang mga sugo, kita makaangkon sa bililhong saad nga “[kita] sa kanunay makabaton sa iyang Espiritu” (D&P 20:77). Kini mao ang paagi nga kita makakita lapas sa mga babag ug pagkawalay kadasig niining kinabuhia aron sa paggiya kanato ngadto sa atong langitnong panimalay.

Si Presidente Thomas S. Monson mipahayag: “Giliyokan kita sa imoralidad, pornograpiya, kapintas, drugas, ug ubang daghan nga dautan nga nagsakit sa modernong katilingban. Ato ang hagit, gani ang responsibilidad, dili lamang sa paghimo sa kaugalingon nga ‘dili mahugawan sa kalibutan’ (Santiago 1:27) apan paggiya usab sa atong mga anak ug uban nga kita adunay responsibilidad nga luwas sa bagyohon nga dagat sa sala nga nagpalibut kanatong tanan, nga unta usa ka adlaw niana makabalik kita ngadto sa Langitnong Amahan.”⁴

Sa tinuoray kita nagkinahanglan sa giya sa Espiritu, ug kita kinahanglan nga magmakugihon sa pagbuhat niadtong mga butang nga gikinahanglan aron masinati ang pagpakig-uban niana nga Espiritu. Sa piho nga paagi, kita kinahanglang mosunod sa mga sugo, mag-ampo, magtuon sa mga kasulatan, ug maghinulsol matag semana samtang kita moambit sa sakrament.

Isip paagi sa pagtabang kanato sa pagsunod sa mga sugo sa Dios, ang mga miyembro sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw aduna niining atong gitawag og kultura sa ebanghelyo. Kini usa ka talagsaon nga paagi sa kinabuhi, usa ka hugpong sa mga mithi ug mga gipaabut ug mga naandang binuhatan komon sa tanang mga miyembro. Kini nga kultura sa ebanghelyo nagagikan sa plano sa kaluwasan, sa mga kasugoan sa Dios, ug sa mga pagtulun-an sa mga buhing propeta. Kini naggiya kanato sa atong pamaagi sa pag-atiman sa atong mga pamilya ug pagpakabuhi sa atong indibidwal nga mga kinabuhi. Ang mga baruganan nga anaa sa pamahayag sa pamilya maayo nga ekspresyon niining kultura sa ebanghelyo.⁵

Aron sa pagtabang sa mga miyembro sa tibuok kalibutan, ang Simbahan nagtudlo kanato nga hunongon ang bisan unsang tradisyon o naandang binuhatan sa personal o pamilya nga sukwahi sa mga pagtulun-an sa Simbahan ni Jesukristo ug niining kultura sa ebanghelyo. Niini kita nagsunod sa pasidaan ni Apostol Pablo, kinsa miingon nga dili nato tugutan si bisan kinsa nga “magabihag [kanato] pinaagi sa pilosopiya … sumala sa tawhanong kalagdaan nga gikabilinbilin, sumala sa mga paninugdan nga tinuohan sa kalibutan, ug dili sumala ni Kristo” (Mga Taga-Colosas 2:8).

Kabahin sa paghunong sa sayop nga mga tradisyon ug kultura, kita modayeg sa mga batan-on alang sa ilang pagka-pleksibol ug paglambo, ug kami mohangyo sa hamtong nga mga miyembro nga hunungon ang mga tradisyon ug naandang binuhatan sa kultura ug tribu nga makapalayo kanila sa dalan sa pagtubo ug paglambo. Kami mohangyo sa tanan sa pagpalambo sa atong kaugalingon pinaagi sa kultura sa ebanghelyo, sa mga naandang binuhatan ug tradisyon nga gibase sa gipahiuli nga ebanghelyo ni Jesukristo.

Daghang mga tradisyon sa Africa nahiuyon sa kultura sa ebanghelyo ug sa pagtabang sa atong mga miyembro nga makasunod sa mga sugo sa Dios. Ang lig-ong kultura sa pamilya sa Africa mas labaw pa kaysa anaa nianang mga nasud sa Kasadpan, diin ang mga mithi sa pamilya nagkahinay og kawala. Kami naglaum nga ang mga ehemplo sa gugma ug pagkamaunungon sa mga sakop sa pamilya sa Africa makatabang kanato sa pagtudlo sa uban niining mahinungdanong mga tradisyon sa kultura sa ebanghelyo. Ang kaligdong lain nga kalig-on sa taga-Africa. Kami mohangyo sa kabatan-onan bisan asa nga magmaligdong sama sa kadaghanang mga batan-on nga among nakita sa Africa.

Agig kalainan, pipila sa mga kultural nga tradisyon sa ubang bahin sa Africa wala mahiuyon kon itandi sa kultura ug mithi sa ebanghelyo. Pipila niini may kalabutan sa relasyon sa pamilya—kon unsa ang buhaton inigkatawo, sa kasal, ug inig kamatay. Pananglitan, pipila sa mga bana sa Africa adunay sayop nga ideya nga ang bana mopahulay samtang ang asawa mobuhat sa kadaghanang buluhaton sa balay o nga ang asawa ug mga anak mga sulugoon sa bana. Wala kini makapahimuot sa Ginoo tungod kay kini nagbabag sa matang sa relasyon sa pamilya nga mopatigbabaw sa kahangturan ug kini nagpugong sa matang sa kalamboan nga kinahanglang mahitabo dinhi sa yuta aron kita makasarang sa mga panalangin sa kahangturan. Tun-i ang mga kasulatan ug inyong makat-unan nga si Adan ug Eva, ang una natong ginikanan, ang modelo natong tanan, dungan nga nag-ampo ug nagtrabaho (tan-awa sa Moises 5:1, 4, 10–12, 16, 27). Kinahanglang kana mao ang atong sumbanan sa kinabuhi sa pamilya—magtahud sa usag usa ug magtinabangay uban sa gugma.

Laing wala mahiuyon nga kultural nga tradisyon mao ang naandang binuhatan nga lobola, o bayad alang sa pangasaw-unon nga babaye, nga seryosong nakapalisud sa batan-ong mga lalaki ug babaye sa pagtuman sa mga sugo sa gipahiuli nga ebanghelyo ni Jesukristo. Kon paliton sa batan-ong returned missionary ang iyang pangasaw-unon gikan sa iyang amahan nga hilabihan ka mahal nga molungtad og daghang katuigan ang pagtigom niini, siya dili makahimo o dili gyud magminyo hangtud nga mahamtong na. Supak kini sa plano sa ebanghelyo alang sekswal nga kaputli sa gawas sa kaminyoon, sa kaminyoon, ug sa pag-atiman og bata. Ang mga lider sa priesthood kinahanglang motudlo sa mga ginikanan sa paghunong niini nga naandang binuhatan, ug ang mga batan-on kinahanglang mosunod sa sumbanan sa Ginoo sa pagminyo diha sa balaang templo nga walay bayad alang sa pangasaw-unon nga babaye.

Pipila sa kultural nga mga naandang binuhatan o tradisyon nga nasumpaki sa kultura sa ebanghelyo mao ang mga kasal ug haya. Mohangyo ako kaninyo nga dili magplano og kasal ug haya nga maoy hinungdan nga mangutang kamo og dakong kantidad. Likayi ang sobra nga pagbyahe-byahe ug mahal nga mga fiesta. Ang dako kaayong utang makapahuyang o makapugong kaninyo sa inyong abilidad sa pagbayad og ikapulo, sa pag-adto sa templo, ug sa pagpamisyon sa inyong mga anak. Paghimo og mga plano nga makapalig-on—dili makapahuyang—sa inyong umaabut nga mga kalihokan sa Simbahan.

Kita nagpuyo sa usa ka dautan nga kalibutan. Sa pagsulti niini, naghunahuna ko daan sa tinuyong paghunos sa kinabuhi, nga kasagarang nahitabo tungod sa tribo ug nasudnong panagbangi sa Africa ug sa uban pang dapit. Ang Dios nagsugo usab kanato nga dili manguha sa kabtangan sa mga tawo pinaagi sa pagpangawat o pagpangilad. Lain nga dakong kadautan mao ang pagsupak sa sugo nga “Dili ka magpanapaw” (Exodo 20:14) ug sa tanang sugo nga gipadayag sa Dios nga ang gahum sa paglalang—gihatag alang sa Iyang mga katuyoan—kinahanglang pagagamiton lang sulod sa kaminyoon. Sala ang paghimog sekswal nga relasyon gawas sa kaminyoon.

Kita nagpuyo sa panahon diin ang kaminyoon gilantaw nga usa ka opsyon, dili kinahanglanon. Pananglitan, wala maminyo nga mga inahan mihimugso sa 40 porsyento sa tanang mga bata nga natawo sa Estados Unidos. Daghang mga tawo ang nagpuyo nga wala magminyo. Ang mga bata nga natawo niadto nga relasyon walay kasiguroan gikan sa mga ginikanan nga mopasalig sa usag usa pinaagi sa kaminyoon nga gi-orden sa Dios ngadto sa atong unang ginikanan diha sa Tanaman sa Eden.⁶

Ang kaminyoon mahinungdanon, apan sa Africa ug sa ubang mga nasud, kita mangutana, unsa nga matang sa kaminyoon? Adunay pormal nga kaminyoon nga gitugutan sa balaod, ug adunay nagkalain-lain nga kaminyoon sumala sa naandan o diha sa tribu nga mahimong ipahigayon ug hunungon nga walay pormalidad. Ang sumbanan sa Ginoo—nahimong pormal diha sa atong mga kinahanglanon alang sa pagbugkos og kasal diha sa templo—mao ang kaminyoon nga sama ka permanente kutob sa mahimo sa balaod sa tawo.

Akong ipamatuod pag-usab ang tambag sa mga lider sa Simbahan nga ang bana ug asawa dili gayud magbulag sa dugayng panahon, alang sa pangempleyo sa gawas sa nasud o lagyo nga dapit. Sa kasagarang panghitabo, ang ingon nga panaglagyo masundan og seryoso nga sala. Ang panaglagyo mosangput sa paglapas sa mahangturong mga pakigsaad, nga makasubo pag-ayo ug makapawala sa mga panalangin. Sa modernong pagpadayag ang Ginoo misugo, “Higugmaa ang inyong asawa sa inyong tibuok nga kasingkasing, ug unong ngadto kaniya ug wala nay lain” (D&P 42:22). Kon kita mosunod sa mga sugo sa Ginoo ug sa tambag sa Iyang mga lider kabahin sa kaminyoon, kita makapangamuyo Kaniya sa pagpanalangin kanato sa ubang mga butang.

Ang ikapulo usa ka sugo nga may saad. Ang mga pulong ni Malaquias, gipamatud-an pag-usab sa Manluluwas, nagsaad niadtong modala sa ilang ikapulo sa balay tipiganan nga ang Ginoo “mobukas … ang tamboanan sa langit, ug bubuan [sila og] panalangin, sa pagkaagi nga wala na unyay dapit nga igong kabutangan sa pagdawat niini.” Ang gisaad nga mga panalangin temporal ug espiritwal. Alang sa mga tigbayad og ikapulo, ang Ginoo nagsaad nga Iyang “badlongon ang lumalamoy” ug “ang tanang mga nasud managtawag kaninyo nga bulahan: kay kamo mahimong yuta nga kahimut-anan” (Malaquias 3:10–12; tan-awa usab sa 3 Nephi 24:10–12).

Nagtuo ko nga kining mga saad magamit sa mga nasud diin kita nagpuyo. Kon ang katawhan sa Dios dili mobayad sa ilang ikapulo ug mga halad, ipanghimaraut sa Dios ang “tibuok nga nasud” (Malaquias 3:9). Susama, nagtuo ko nga kon daghang lumulupyo sa nasud matinud-anon sa pagbayad og ikapulo, sila nangayo og mga panalangin sa kalangitan alang sa ilang tibuok nga nasud. Ang Biblia nagtudlo nga “usa ka pudyot nga igpatutubo magapatubo sa tibuok nga minasa” (Mga Taga-Galacia 5:9; tan-awa usab sa Mateo 13:33) ug ang “pagkamatarung nagabayaw sa usa ka nasud” (Mga Proverbio 14:34). Kining gikinahanglan kaayo nga panalangin mapangayo pinaagi sa matinud-anong pagbayad sa ikapulo.

Ang pagbayad sa ikapulo makahatag usab sa indibidwal nga tighatag sa ikapulo og talagsaong espiritwal ug temporal nga mga panalangin. Atol sa Ikaduhang Gubat sa Kalibutan ang akong biyuda nga inahan misuporta sa iyang tulo ka gagmayng mga anak sa gamay kaayo nga sweldo isip magtutudlo. Sa dihang ako nakamatngon nga kami walay pipila ka mga butang nga gitinguha tungod kay wala kami igong kwarta, akong gipangutana ang akong inahan ngano nga siya mibayad og dako gikan sa iyang sweldo para sa ikapulo. Dili gyud ko makalimot sa iyang pagpasabut: “Dallin, aduna siguroy pipila ka mga tawo nga nagpakabuhi nga dili mobayad sa ikapulo, apan dili kita makahimo tungod kay kita kabus. Ang Ginoo mikuha sa inyong amahan ug ako na lang ang mopadako kaninyo. Dili ako makahimo niana nga wala ang mga panalangin sa Ginoo, ug makuha nako kadto pinaagi sa pagbayad og matinuoron nga ikapulo. Kon ako mobayad sa akong ikapulo, anaa kanako ang saad sa Ginoo nga siya mopanalangin kanato, ug nagkinahanglan gayud kita niana nga mga panalangin kon kinahanglan kitang mabuhi.”

Isip tibuok kinabuhi nga dumadawat niadtong mga panalangin, ako mopamatuod sa kamaayo sa atong Dios ug sa Iyang mabungahong mga panalangin alang sa Iyang mga anak nga nagbayad og ikapulo.

Samtang kita nagtinguha sa pagtukod sa Simbahan sa Africa ug sa ubang mga nasud, kita kinahanglan nga adunay matinud-anong mga pamilya sa ikatulo ug ikaupat nga henerasyon nga Santos sa Ulahing mga Adlaw diha sa atong pagpangulo ug pagkamiyembro. Ang pagbalhin sa matinud-anong mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ngadto sa lain nasud makapahuyang sa Simbahan sa ilang yutang natawhan. Siyempre ang Simbahan wala magpugong sa mga miyembro sa paglalin ngadto sa laing lugar aron sa paglambo sa ilang kaugalingon, apan daghang katuigan na ang milabay sukad ang Simbahan miawhag sa ingon nga paglalin.

Dugay nang panahon, ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw giawhag nga magpundok sa Zion sa Amerika aron sa pagtukod sa Simbahan ug pagtukod og mga templo didto. Karon nga ang Simbahan lig-on sa mga center stake niini, kami motambag sa mga miyembro nga magpabilin, sa pagtukod sa Simbahan sa ilang yuta nga natawhan. Kami nag-awhag niini pinaagi sa pagtukod og mga templo sa tibuok kalibutan.

Ang pagsunod sa paagi sa Ginoo dili sayon. Ang Ginoo nagpasidaan kanato makadaghan, direkta ug pinaagi sa Iyang mga sulugoon, nga ang kalibutan masuko kanato sa pagbuhat sa mga butang sa talagsaong paagi—ang paagi sa Ginoo (tan-awa sa Juan 15:19).

Ang maayong balita mao nga kon kita anaa sa buhat sa Ginoo sa paagi sa Ginoo, kita siguradong matabangan sa Iyang mga panalangin. “Ako molakaw diha sa inyong atubangan,” Siya miingon. “Ako anaa sa inyong tuo nga kamot ug sa inyong walà, ug ang akong Espiritu mahimo nga anaa sa inyong mga kasingkasing, ug ang akong mga anghel anaa libut kaninyo, aron sa pagtabang kaninyo” (D&P 84:88).

Hilabihan kita kamapasalamaton sa gipahiuli nga ebanghelyo ni Jesukristo. Kini nagpasabut kanato kon si kinsa kita. Kon kita makasabut sa atong relasyon sa Dios, kita usab makasabut sa atong relasyon sa usag usa. Kini naglakip sa atong relasyon sa atong kapikas ug mga anak—mahangturong mga relasyon kon kita mosunod sa mga sugo ug mohimo ug motuman sa sagradong mga pakigsaad sa templo.

Ang tanang tawo dinhi sa yuta anak sa Dios, espiritung manag-igsoon, bisan unsa ang ilang kolor o pagkalungsuranon. Dili ikatingala nga ang Bugtong Anak sa Dios nagmando kanato nga maghigugmaay sa usag usa. Dako nga kalainan ang mahitabo sa kalibutan kon ang inigsuonay nga gugma ug dili hinakog nga pagtabang motadlas sa tanang utlanan sa tribu, nasud, pagtuo, ug kolor. Ang ingon nga gugma dili makapawala sa tanang kalainan sa opinyon ug aksyon, apan kini mogiya kanatong tanan sa pag-focus sa atong mga paningkamot sa matinabangon nga aksyon uban sa atong mga silingan kaysa sa paglagot o pagdaug-daog kanila.

Mopamatuod ko sa talagsaong kamatuoran nga ang atong Langitnong Amahan nahigugma sa tanan Niyang mga anak. Kini usa ka gamhanan kaayo nga ideya nga ang mga anak makasabut pinaagi sa gugma ug sakripisyo sa ilang yutan-ong mga ginikanan. Ang gugma mao ang labing gamhanan nga pwersa sa kalibutan. Nag-ampo ko nga ang matag ginikanan mohatag sa matang sa mahigugmaong ehemplo nga nag-awhag sa nagtubo nga henerasyon sa pagsabut sa gugma sa Dios ngadto kanila ug sa dakong tinguha sa atong Langitnong Amahan nga ang tanan Niyang mga anak sa yuta mobuhat unsa ang gikinahanglan aron makasarang sa labing bililhon nga mga panalangin sa kahangturan.

Anaa kanato ang Iyang ebanghelyo, ug kita kinahanglan nga mosunod sa mga sugo aron makatagamtan sa Iyang labing bilihon nga mga panalangin. Mopamatuod ako kaninyo niini ug nangamuyo sa mga panalangin sa atong Amahan sa Langit alang kaninyong tanan.