2015
Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí--Te Mou Lava ʻo Fakahoko Ia!
ʻEpeleli 2015


Hotau Ngaahi ʻApí, Hotau Ngaahi Fāmilí

Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí—Te Mou Lava ʻo Fakahoko Ia!

ʻOku tatau ai pē pe ʻoku anga fēfē homou fāmilí, ʻe lava ʻe he efiafi fakafāmili ʻi ʻapí ke faitāpuekina mo fakamālohia kimoutolu.

ʻĪmisi
composite of older photo and paint brushes with paint on them.

Ngaahi tā fakahisitōliá ʻi he angalelei ʻa e ʻUnivēsiti ko Pilikihami ʻIongí; faitaaʻi ʻo e tāvalivalí naʻe fai ʻe he iStock/Thinkstock

ʻOku foki ongosia mai ʻa e ngaahi tamaí ki ʻapi hili ha ʻaho ngāue lahi ʻo fakatokangaʻi e toenga hono fāmilí ʻoku nau fefaʻuhi mo e ngaahi ongo haʻihaʻisia tatau. Ko e pō Mōnite, pea ʻoku ngali taʻe-malava ke fakahoko ʻa e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí. Hili hano lotua ha tokoní, ʻoku pehē leva ʻe he tamaí mo e faʻeé ke fakafaingofuaʻi ʻa e meʻa kotoa. ʻOkú na ui fakataha mai leva hona fāmilí, ʻo nau hivaʻi ha himi, mo lotu fakataha. ʻOkú na tufa leva ki he mēmipa takitaha ʻo e fāmilí ha kiʻi foʻi teʻelango ke nau tutu ʻi he taimi ʻoku nau fakamatalaʻi ai ha meʻa naʻá ne ueʻi fakalaumālie kinautolu kimuí ni mai. ʻOku fakafofongaʻi ʻe he ulo ʻo e fanga kiʻi teʻelangó ʻi ha loki fakapoʻuli ʻa e tataki fakalaumālié mo puke e tokanga ʻa e fānaú. Ko e taimi ʻoku vahevahe ai ʻa e ngaahi fakamoʻoní, ʻoku hū mai ha ongoʻi melino mo e ʻofa ki he ʻapí. ʻOku fakaʻosi fiefia ʻe he fāmilí ʻa e pooni ʻi heʻenau fakahoko ʻa e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí.

Ne mou ʻiloʻi nai kuo taʻu ʻe 100 e hoko ʻa e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí ko ha polokalama ʻa e Siasí? Naʻe fakahinohino ʻe he Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻa e kāingalotú ʻi ʻEpeleli 1915 ke nau tuku mavahe ha pō ʻe taha ʻi he uike ki he lotu fakafāmilí, hivá, ako ʻo e ongoongoleleí, ngaahi talanoa, mo ha ngaahi ʻekitivitī. (Vakai ki he peesi 80 ki ha konga ne toʻo mei he tohi ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí.) ʻOku kei fakamanatu mai ʻe he kau palōfitá kiate kitautolu hono mahuʻinga ʻo e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí. Naʻe pehē ʻe Palesiteni Tōmasi S. Monisoni, “He ʻikai ke tau lava ʻo fakali’eliʻaki ʻa e polokalama tataki fakalangí ni.” “Te ne lava ʻo ʻomi ha tupulaki fakalaumālie ki he mēmipa kotoa e fāmilí, pea tokoniʻi ai ia ke matuʻuaki e ngaahi ʻahiʻahí he ʻoku nau ʻi he feitu’u kotoa pē”1

Ko ha ngaahi ʻulungaanga ʻeni ke mou manatuʻi ʻi hoʻomou ʻai ʻa e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí ko e konga homou uiké:

ʻOku kaunga tonu ʻeni kiate au. Naʻe pehē ʻe ʻEletā L. Tomu Peuli ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “Ko e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí ʻoku maʻá e taha kotoa.”2 Ko kitautolu kātoa—mali pe teʻeki mali, maʻu fānau pe ʻikai—te tau lava ʻo fakatapui ha taimi ke fakamālohia ai e fāmilí mo ako ʻa e ongoongoleleí.

Te u lava ʻo kumi taimi. ʻOku tā ʻe he Siasí ʻa e sīpingá ʻaki hono fakaʻataʻatā ʻa e pō Mōnité mei he ngaahi ʻekitivitī ʻa e Siasí. Te mou lava ʻo fakahaaʻi ki he ʻEikí mo homou fāmilí ʻoku mou loto fiemālie ke tuku mavahe ha taimi ki he meʻa ʻoku mahuʻinga tahá.

Te u lava ʻo maʻu ʻa e meʻa ʻe ʻaonga ki hoku fāmilí. Kapau ʻoku nofo mavahevahe fakasiokālafi ʻa e fāmilí, ʻahiʻahiʻi ha “efiafi fakafāmili ʻi he ʻinitanetí, ke talanoa mo e kau mēmipa ʻo e fāmilí he ʻinitanetí pe ʻi he telefoní. ʻOku ʻi ai ha taha ʻe ngāue tuʻataimi? Fakahoko ha “efiafi fakafāmili he paʻaké” ofi ki he ngāueʻangá he lolotonga ha kiʻi taimi mālōlō. Naʻe fakahoko ʻe ha tamai vete-mali ha “efiafi fakafāmili faitohi” ʻi he Mōnite kotoa pē, ʻo faitohi ki heʻene fānau naʻe nofo feituʻu mamaʻó.3 Tuku ke hoko ʻa e ngaahi fakafeʻatungiá ko ha meʻa ke mohu founga ange ai.

Te u lava ʻo kamata he uiké ni. ʻE lava ke fokotuʻutuʻu ʻa e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí ʻo fakatatau mo e ngaahi fie maʻu mo e ngaahi tūkunga homou ʻapí. Ko ha ngaahi fokotuʻu fakalūkufua pē ʻeni:

  • Kamata mo fakaʻosi ʻaki ha lotu.

  • Fakaʻaongaʻi ʻa e hivá, kau ai ha ngaahi himi mo ha ngaahi hiva ʻa e Palaimelí.

  • Ako mei he folofolá mo e kau palōfita ʻo onopōní.

  • Fakakau ha ngaahi ʻekitivitī fakatuʻasino kehekehe, ngaahi ngāue tokoni, mo ha ngaahi ʻekitivitī ʻoku fakatefito ʻi he ongoongoleleí mei he uike ki he uike.

  • Fiefia! Fakahoko ha vaʻinga pe ngaohi ha fakaneifua.

  • ʻAi maʻu pē ke pau. Kapau he ʻikai ke mou lava ʻo fai ia ʻi he Mōnité, kumi ha ʻaho kehe ʻe lava aí.

ʻOku ou fie maʻu ʻa e ngaahi tāpuakí. Kuo ʻosi palōmesi ʻa e kau palōfitá kapau te tau kau ʻi he efiafi fakafāmili ʻi ʻapí, ʻe maʻu ha ngaahi tāpuaki maʻongoʻonga: ʻE tupulekina ʻa e ʻofá mo e talangofuá ʻi ʻapi. ʻE tupulaki ʻa e tuí ʻi he loto ʻo e toʻu tupú. ʻE “maʻu ʻe he ngaahi fāmilí ʻa e mālohi ke fakafepakiʻi ʻa e ngaahi mālohi ʻo e koví mo e ngaahi ʻahiʻahi” ʻoku nau ʻākilotoa kinautolú.4

Neongo he ʻikai haohaoa hoʻomou ngaahi efiafi fakafāmili ʻi ʻapí he taimi kotoa, ka ʻe fakamālohia mo faitāpuekina homou fāmilí ʻe hoʻomou ngaahi ngāué. Naʻe pehē ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “ʻOku hoko ʻa e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí kotoa ko ha foʻi toho ia ʻe taha ʻo e mataʻi polosí ʻi he fakatātā hotau laumālié.” “He ʻikai ke hā ngali mahuʻinga pe te tau manatua fuoloa fēfē ha meʻa pē ʻe taha naʻe hoko. Ka ʻe hangē ko e fengāueʻaki ʻa e ngaahi mataʻi polosi valí … ke nau ʻomi ha fakatātā laulōtahá, ʻe pehē tofu pē ʻa e ngaahi ola mahuʻinga fakalaumālie ʻe maʻu mei heʻetau fai maʻu pē ʻa e fanga kiʻi meʻa hā ngali siʻisiʻí.”5

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Thomas S. Monson, “Constant Truths for Changing Times,” Liahona, May 2005, 19.

  2. L. Tom Perry, “Therefore I Was Taught,” Ensign, May 1994, 38.

  3. “Family Home Evening: Any Size, Any Situation,” Ensign, Dec. 2001, 42.

  4. Kau Palesitenisī ʻUluakí, ʻi he James R. Clark, comp., Messages of the First Presidency of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, voliume 6, (1965–75) 4:339.

  5. David A. Bednar, “Faivelenga mo Tokanga ʻo Lahi Ange ʻi ʻApi,” Liahona, Nōvema 2009, 19.