2018
Ko e ʻUluaki Fononga Kilisimasí
Tīsema 2018


Ko e ʻUluaki Fononga Kilisimasí

ʻOku tau fakahoko e talanoa kilisimasí he taʻu kotoa pē, ka ko e hā hono tuʻo lahi ʻetau fakakaukauloto ki he fononga naʻe fakahoko ʻe Mele mo Siosefá? ʻOku hoko ʻena tuí mo e ngaahi feilaulaú ko ha ngaahi konga mahuʻinga ʻo e talanoá.

ʻĪmisi
The Annunciation

fakaikiiki mei he The Annunciation, tā ʻe Carl Heinrich Bloch

1. Luke 1:26–27, 30–31

Ko Melé mei Nāsaleti, ko ha kolo ʻoku feʻunga hono tokolahí mo ha kakai ʻe toko 400–500.1 Ki he māmaní, ko ha kiʻi taʻahine moʻui fakatōkilalo mo fakaʻofa pē. Ka naʻá ne tali mo Siosefa hona tufakangá ke ohi hake e ʻAlo ʻo e ʻOtuá.

2. Luke 2:4–5

Naʻe mei ʻaho ʻe fā ki he nima ʻa e fononga ki Pētelihemá,2 pea ʻoku ʻikai ʻomi ʻe he folofolá ha fakamatala ʻo ha ʻasi naʻá ne fakafeʻao kinaua ʻi he ngaahi tafungofunga makamaká. Neongo naʻe “feitama,” ka naʻe fakahoko ʻe Mele mo Siosefa e fononga naʻá ne fakakakato ʻa e kikite: ʻe ʻaloʻi ʻa e Mīsaiá ʻi Pētelihema (vakai, Maika 5:2).

3. Luke 2:7–11

Naʻe ʻikai maʻu ʻe Siosefa mo Mele ha ʻapi pe mohenga pēpē ʻi Pētelihema ke tuku ai e Tuʻi ʻo e ngaahi tuʻí. ʻOku pau naʻá na ongoʻi ha loto-fakatōkilalo moʻoni ʻi heʻena siotonu, ʻi he ʻaloʻi masiva ko ʻení, ʻa e ngaahi fakaʻilonga mahino ko e pēpē ko ʻení ko e ʻAlo ia ʻo e ʻOtuá.

ʻĪmisi
Fleeing to Egypt

Flight, tā ʻe Rose Datoc Dall

4. Mātiu 2:13–14

Naʻe pau ke mavahe ʻa e kiʻi fāmilí mei honau koló mo e fonuá, ʻo ʻikai ha toe fakatokanga. Kimuʻa pea taʻu ua e pēpē ko Kalaisí, naʻe fakamanamanaʻi ʻEne moʻuí (vakai, Mātiu 2:16). Ka naʻe fakalotolahiʻi ʻa Mele mo Siosefa ʻe he māteaki mo e ʻofa ki hona Fakamoʻuí, ke na fakahoko e fononga lōloa ki ʻIsipité.

5. Mātiu 2:19–23

Naʻe fakahoko ʻe Siosefa mo Mele ʻena fononga lōloa tahá, ʻi he hili ha vahaʻataimi ʻo ʻena ʻi he fonua foʻoú. Ka ʻoku pau naʻe ngali nounou ange ʻa e ngaahi mailé, he ko e taimi ko ʻení, ko ʻena foki ki ʻapi. Ka naʻá na falala ki he ʻOtuá ʻi heʻena aʻu ki aí, mo ohi hake ʻa Ia ʻe “ui ko e Nasaliné” (Mātiu 2:23).

Hangē ko Mele mo Siosefá, ʻoku tau fononga foki mo kitautolu ʻi hotau fonongaʻangá mo Sīsū Kalaisi. Neongo e mamaʻo mo faingataʻa ʻa e fonongá, ka ʻoku tākiekina kitautolu ʻe he foʻi laka kotoa pē ʻi he tuí ke tau ofi ange ki he moʻui taʻengatá—ko ha meʻaʻofa ne foaki mai ʻe hotau Fakamoʻui ʻofá, ʻa ē naʻe ʻai ʻe Heʻene fonongá ke maʻu ʻa e fakamoʻuí.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Vakai, James E. Strange, “Nazareth,” Anchor Bible Dictionary.

  2. Vakai, D. Kelly Ogden, “The Road to Bethlehem,” Tambuli, Dec. 1993, 41.