2010–2019
Aruhrruhma ke Moulyak luhn Mwet Misac
Ohktohpa 2018


Aruhrruhma ke Moulyak luhn Mwet Misac

Nga fahkwack lah aruhrruhma se ma Prestuhn Joseph F. Smith el eis inge pwacye. Nga wi lohkihn lah mwet nuhkwewa kuh in riti ac kuh in kahlwem kac muh pwacye.

Tamuhlwel ac tahmtahel wiyuck, nga ahkolah sramsram luhk met liki muhtwacn sacohk kiyuck el misac, Barbara. Nga ac sucu luhk kuloh nuh suwos ke luhngse ac kuhlwacng lowos. Nga pruhe tuh Leum Elan ahkinsewowoyeyuc ke nga sramsram nuh suwos olutu uh.

Ke Ohktohpa 1918, yac 100 somlah ah, Prestuhn Joseph F. Smith el eis sie aruhrruhma wolacna. Tukun apkuhran yac 65 luhn kahsruh kihsackihnyucklac nuh sin Leum ke Alu luhn Jisus Kraist luhn Mwet Luhlahlfongi ke Lwen-Sahflah ac ke wik ekahsr met liki misac lal ke Nohfuhmpuh 19, 1918, el muhta lun infuckihl lal ah motko ke iwaclah in kihsackuhnlah luhn Kraist ac riti ahkuhtweyac lal Mwet Sap Paul ke kahsruh luhn Leum ac ke facluhn nguhn tukun Srihpsrihpyak Lal.

El suhmuhslah lah ke el rit ah yohk lut lal. Ke el nuhnkuh ke ma inge, kahlwem lal yohkwelihk, ac Nguhn luhn Leum tuhwi fwacl, ac el liye mwet nuhkwewa ma misac ah.”1 Fohnlah luhn ma suhmuhslah ke aruhrruhma se inge sihmlac oasr lun Doctrine and Covenants sapta 138.

Lwelah nuh sik in usot kuhtuh koanon mwe fahkwack ma kuht sahp kuh in tarilac ma luhlahp ke ahkolah ke moul lal Joseph F. in eis fwackyuck na utuftuf se inge.

Petsac
Joseph ac Hyrum Smith muhta fin ohsr ukwaclos

Ke el prestuhn luhn Alu uh, el muhtwacta Nauvoo ke 1906 ac nuhnkuh ke sie mwe acsmakihn lal ke el yac limekohsr ah. El fahk: “Pa inge acn na pwacye se ma ngac tu kac ke [Joseph, uhngkuhl luhk, ac pahpah tuhmuhk, Hyrum] kahsruhsr tuhkuh nuh Carthage. Pahpah el tena srolah liki ohsr soko nahtuhl ah tuh el kihluck uh sruhkyucyak liki infohk uh. El ngokyucwi wihlkacs lac ac sulpac fihliyucwi nuh twen ac nga tu liye ke el kahsruhsr som ah.”2

Pacl se tok ah Joseph F. el liyacltahlwack, ninac kiyacl, Mary Fielding Smith, sruhkuhlwack in liye ke pahpah tuhmwacl ac ungkuhl se lal ah oan siskac nuh sie tukun elos ahkmasyeyuck ke acn in kapihr se Carthage ke Jun 27, 1844.

Yac luo tohkohyang, Joseph F., wi sucu ac ninac suwohswohs kiyacl, Mary Fielding Smith, som liki lohm selos fin acn Nauvoo nuh Winter Quarters. Joseph F. el ne sonna sun yac alkosr, el enenweyuck in kahsruh ke sie u in kaho muhtwacwacack Montrose, Iowa, nuh Winter Quarters ac na fah tahfwelah nuh Salk Lake Valley, ai ke el apkuhran in yac 10 ah. Nga finsrak kowos tuhlihk mukul srihsrihk ac fuhsr kuh in lohng ac fah etwacack lah ma kunac ac finsrak uh fihliyucki fwacl Joseph F. ke moul in tuhlihk mukul lal.

Yac ahkosr na tohkoh ah, ke 1852, ke el yac 13 ah, ninac sacohk kiyacl misac—sisuhllah Joseph ac tuhlihk wiacl.3

Joseph F. el pahngonyuck in oruh kuhlwacnsap in misin lal fin Tuhka Hawaii ke 1854 ke el yac 15 ah. Misin se inge, suc sahflah puhs liki yac tolu, pa muhtwacwacackiyacn sie moul in kuhlwacnsap ke Alu uh.

Ke fohlohk lal nuh Utah, Joseph F. el pahyuckyak ke 1859.4 Yac ekahsr tohkohyang, moul lal sesseslah ke orekma, ma kunacn sucu, ac oacyacpac misin luo pac. Ke July 1, 1866, ke yac ahk 27, moul lal Joseph F eklac ma pahtpaht ke el akmuhsralah sel Brigham Young in sie Mwet Sap. Ke Ohktohpa keyac se tohkoh ah, el nwacklah orekma se ke Council luhn Mwet Singucul Luo.5 El kuhlwacnsap ekihn mwet in kahsruh se nuh sel Brigham Young, John Taylor, Wilford Woodruff, ac Lorenzo Snow met liki el sifacna Prestuhn lac ke 1901.6

Joseph F. ac muhtwacn kiyaclJulina paing tuhlihk se emet nahtuhltahl, Mercy Josephine, nuh ke sucu laltahl.7 El misac ke el tuhfahna yac luo-tahfuh ah. Te paht kuhtuh, Joseph F. el suhmuhslah: “Sun mahlwem se lac ekeah ke … Josephine sacohk nuhtin el misact. O! lah nga kuh in molwelah in kapkapwack nuh ke moul in muhtwacn lal. Nga ahsrwellah lwen nuhkwewa ac nga muhkuh. … God nuhnak muhnahs ke muhnahs luhk fin pa tahfonglac in luhngse tuhlihk srihsrihk oacna ke nga luhngse eltahl.”8

Ke moul lal, Prestuhn Smith nuhkanlah pahpah tuhmwacl, ninac kiyacl, ac tamuhlwel se ac tahmtahel luo wiyacl, muhtwacn luo kiyacl, ac tuhlihk singucul tolu nahtuhl. El lohsrlah na pwacye ke suhpwacr lal ac nuhkanlah mwet el luhngse.

Ke wen nahtuhl Albert Jesse el misact, Joseph F. el sihm nuh sin tahmtahel se wiyacl Martha Ann lah el siyuck sin Leum in molwellah ac siyuck, “Efuh in ohinge? O. God efuh kuh in sikyak ohinge?”9

Macnsiskihn pruhe lal in pacl sac, wacngihn top Joseph F. el eis ke elyah se inge.10 El fahk nuh sel Martha Ann lah “inkuhsrao [oacna in muh] wacngihn puhla lal lacn kuh in eis top ke elyah se ke misac ac ke facluh luhn nguhn. Ne ohinge, luhlahlfongi lal ke olwelah ma pahtpaht luhn Leum fokoko ac tu na kuh.

Ke pacl sahflah luhn Leum, top, mwe ahkwo, ac kahlwem sahyac ke facluh luhn nguhn el liye tuhkuh nuh sel Prestuhn Smith ke aruhrruhma usrnguck el eis ke Ohktohpa 1918.

Yac se ingacn arulacna kweok nuh sel. El ahsorkihn pihsac yohk ke mwet misac ke Meun Yohk luhn Facluh ma tuhtahflah in som ahluhkwelah miliacn 20 mwet misac. Oacyacpac, mas flu se osrwaclihk facluh, eislah moul luhn mwet puhs sun miliacn 100.

Petsac
Elder Hyrum Mack Smith

Ke yac sacn, Prestuhn Smith el oacyacpac wacngihnlac pac mwet sacohk tolu ke sucu lal ah. Elder Hyrum Mack Smith ke U luhng Mwet Sap Singucul Luo, tuhlihk mukul se emet nahtuhlac pahpah mahtuh tuhmuhk, sa na misac ke srihpen maelihk luhn appendix lal ah.

Prestuhn Smith el suhmuhslah:“Nga suhkahslah—[mahtoltol lac] ke ahsor! Insiyuck muhkahlkahluh; ac oacna ngacn puhla muh wacngihnlac kuhiyacn moul luhk! … O! Nga luhngse el! …Ngac luhngse el ne tok ma pahtpaht. Ac pa ingacn ac fah wi tuhlihk mukul ac muhtwacn nuhtihk ne tok, tuh el pa wen se emet isuslac nuhtihk, el emet in use engan ac finsrak ke ine wacngihn sahflahiyac ac ahkfuhlwactyeyuck se inmahsrlon mwet uh. …Ke loaliyacn nguhnihk nga sang kuloh nuh sin God kacl! Tuh… O! Nga enenwacl! Kuht nuhkwewa enenwacl! El pa ac orekmakihnyuck yohk nuh ke Alu uh. … Ac ingena … O! meac nga kuh in oruh!… God kahsrwe yuc!”11

Mahlwem se tohkoh ah, mukul se tuhmwacn tuhlihk muhtwacn se nahtuhl Prestuhn Smith, Alonzo Kesler, misac ke acksitacn na upac se.12 Prestuhn Smith el suhmuhslah ke puk nahtuhl, “Ongaiyac na koluk ac suhpwacr emet se inge, sulpacna oraclah kweoki suhpwacr luhn sucu luhk kewa.”13

Yac itkohsr tohkoh, ke Septempuh 1918, muhtwacn kiyacn tuhlihk mukul se nahtuhl Prestuhn Smith ac ninac mahtuh kiyuck Ida Bowman Smith, misac tukun el isuslah tuhlihk ahk limekohsr nahtuhl, uhngkuhl Hyrum luhk.14

Ac na pa ngacn, ke Ohktohpa 3, 1918, puhlakihnyacn suhpwacr ahluhkwelah miliacn suc misac fin facluh ke mweun ac mas ac oacyacpac misac luhn mempucr ke sucu lal sifacna, Prestuhn Smith el eis fwackyuck inkuhsrao etweyuck muh pa “aruhrruhma ke moliyucklac luhn mwet misac”.

Petsac
President Joseph F. Smith

El fahk nuh ke fwackyuck ke toeni in ikucslah ke lwen tohkoh ah ke toeni luhlahp ke Ohktohpa. Mas in ikoac lal Prestuhn Smith puhtattatlah, el fahk kahlwem tari: “Nga fah tiac, nga ac tiacna, srihke in sruhmuhn ma puhkantwen ma oan in nuhnak luhk ke olutu se inge, ac nga fah kotwaclah nuh ke kuhtuh pacl fahsruh uh, Leum elac insese, srihke luhk in fahk nuh sum kuhtuh ma oan in nuhnak luhk, ac ma oan lun insiyuck. Nga tiac muhkwena muhta ke mahlwem limekohsr[tari] ah. Nga sun nguhn luhn pruhe, siyuck ke kahsruh, ke luhlahlfongi ac ke kuh in nuhnak; ac nga tahfwelah in sramsram nuh sin Nguhn luhn Leum.15

Fwackyuck se el eis ke Ohktohpa 3 ah ahkwoye insiyacl ac sang top nuh ke siyuck puhkantwen lal. Kuht kuh pac in ahkwoyeyuck ac luti yohk ke finsrak lasr sifacna pacl fahsruh ke kuht ac mwet sacohk lasr misac ac som nuh ke facluh nguhn ke kuht lutlutkihn fwackyuck ac nuhnkuh ke yohk srihpaciyac ke ohiyac ma kuht moulkihn kais sie lwen.

Inmahsrlon ma puhkantwen Prestuhn Smith el liye ah pa muhtwacta luhn Mwet Lahngo yurin mwet luhlahlfongi ke facluh nguhn tukun misac Lal sifacna fin sahksin soko ah.

El fahk lah inmahsrlon mwet suwohswohs el akihlen el oracni u fokoko lal ac srihsrngiyac mwet in tahtahfpolal, suc ituckyang kuh ac wal, ac sap elos in som ac us kahlwem luhn wosasuc nuh seltahl ma muhta in lohsr, finne nuh sin nguhnihn mukul ac [muhtwacn];16 ac ke ohiyac se inge wosasuc uh fahkwelihk nuh sin mwet misac. …

Nguhn inge luti luhlahlfongi ke God, auliyak liki ma koluk, pacptais usrnguck ke tihli otyak in elah ma koluk, fihliyac paho in sang mwe sang luhn Nguhn Muhtahl,

Mwe luti nuhkwewa sahyac ke wosasuc ma enenuh nuhseltahl in etuh kac ma fal in ahkoeltahllah sifacna lah eltahl ac kuh in nuhnuhnkweyuck fal nuh ke ikoacn mwet, tuh moul fal nuh in nguhn fal nuh sin God. …

Pwacnwacng mwet misac uh nuhnkuh yohk ke wacngihnlac luhn nguhnaltahl liki mahnolos muh oacpacna in muhta in kapihr.

Leum El luti Nguhn inge, ac sang kuh nuh selos in tuhkuh, tukun sifil moulyak lal liki misac, in ilyak nuh ke tohkohsrahi luhn Pahpah tuhmwacl, yac elos fah sunyucki ke moul sukawihl ac ma pahtpaht.

Orekma toasr lalos tuhtahflah nuh met oacna ke Leum el olwelah, ac ekihn mwet ma ipeis ke mwe ahkinsewowo suc ma ahkoeyucklac nuh selos ma luhngse el.”17

Petsac
Joseph and Hyrum Smith statue

Ke aruhrruhma sac, Prestuhn Smith el liye pahpah tuhmwacl, Hyrum, ac Mwet Pahluh Joseph Smith. Iwen sun yac 74 lac ke el tuh oacna sie tuhlihk srihsrihk liyaclos fin acn Nauvoo ah. Kuht kuh in petsacelah luhpan engan lal ke el liye pahpah sacohk tuhmwacl ac uhngkuhl se lal ah. El kuh pacna in tuh ahkkweyeyuck ac ahkwoyeyuck in etuh lah nguhn ma oacna mahno in ikoac ac sri la ac lah eltahl rahrahlah in tuhpan lwen in sifil moulyak lalos ma olwelah nuh selos. Aruhrruhma se inge ahkkahlwemye kwewa ip srihsrihk ke plwacn lal Pahpah Lucng nuh sin tuhlihk Nahtuhl ac luhngse moliyucklac luhn Kraist ac kuh wacngihn lainyac ke Iwaclah Lal.18

Ke acnifucrsucri sacohk ahk 100, nga suli kom in lohacng ac nuhnkuh riti fwackyuck se inge. Ke kom oruh oacna, lwelah Leum elacn ahkinsewowoye kom in kahlwemyuck na pwacye ac sruikihn luhngse luhn God ac plwacn in molwelah Lal ac engan nuh sin tuhlihk Nahtuhl.

Nga fahkwack laharuhrruhma se ma Prestuhn Joseph F. Smith el eis inge pwacye. Nga wi lohkihn lah mwet nuhkwewa kuh in riti ac kuh in kahlwem kac muh pwacye. Elos suc ma tiac eis etwacack ke moul se inge fah pwacyena kuh in etuh pwacyeiyac uh ke elos nuhkwewa fah sun facluh nguhn uh. Pa ngacn, mwet nuhkwewa ma luhngse ac ahkfuhlwactye God ac Leum Jisus Kraist nuh ke plwacn in molwelah ac mwe insewowo ke sifil moulyak ma el olwelah ke mahno ac nguhn fah sie pacl ohsun ac tiac sifil fahsrwelihk.19

Petsac
Sister Barbara Ballard

Nga arulacna sruikihn in etuh ke acn se Barbara sacohk luhk oasr wi ac kuht fah sulpac tuhkweni yurin sucu lasr nuh tok ma pahtpaht. Lwelah mihslac luhn Leum in ahkkweye kuht ingena ac pacl nuh kwewa pa pruhe puhsisacl luhk, ke inen Jisus Kraist, amen.

Mwe kahsruh

  1. Liye Doctrine and Covenants 138:6, 11.

  2. Joseph F. Smith, in Preston Nibley, The Presidents of the Church (1959), 228.

  3. Liye Joseph Fielding Smith, Life of Joseph F. Smith (1938), 13.

  4. El pahyuckyak sel Levira Clark ke 1859, Julina Lambson ke 1866, Sarah Richards ke 1868, Edna Lahmbson ke 1871, Alice Kimball ke 1883, ac Mary Schwartz ke 1884.

  5. Joseph F. Smith el pahngonyuck in sie pac mwet in kahsruh se ke Prestuhnsi Se Met (Brigham Young, Heber C. Kimball ac Daniel H. Wells). El oacyacpac kuhlwacnsap ekihn mwet in Kahsruh Ahkluo se ke Prestuhnsi Se Met nuh sin Prestuhn tolu luhn Alu, Prestuhn John Taylor, Wilford Woodruff, ac Lorenzo Snow.

  6. Joseph F. Smith el kuhlwacnsap ekihn mwet in kahsruh se nuh ke Prestuhnsi Se Met ke ohfohs lal Brigham Young ac kuhlwacnsap ekihn mwet in kahsruh ahkluo se ke Prestuhnsi Se Met ke ohfohs lal John Taylor, Wilford Woodruff, ac Lorenzo Snow. El pa Prestuhn se emet ke Alu in kuhlwacnsap ke Prestuhnsi Se Met met liki el pahngonyuck in Prestuhn lac.

  7. Mercy Josephine, tuhlihk isuslac se emet nahtuhl Joseph F., isuslac ke August 14, 1867, ac misact ke June 6, 1870.

  8. Puk in sihm nahtuhl Joseph F. Smith, July 7, 1870, Church History Library, Alu luhn Jisus Kraist luhn Mwet Luhlahlfongi ke Lwen-Sahflah.

  9. Joseph F. Smith to Martha Ann Smith Harris, Aug. 26, 1883, Church History Library; see Richard Neitzel Holzapfel and David M. Whitchurch, My Dear Sister: The Letters between Joseph F. Smith and His Sister Martha Ann (2018), 290–91.

  10. Ke ohiyac puhkantwen, Leum el suhpwacl Joseph F. Smith ke moul lal sifacna ac ke kahsruh lal ekihn sie Mwet Sap ac Prestuhn luhn Alu uh ke mwemwe moklweyuck, fwackyuck ,ac aruhrruhma. Mwe sang sacohk sin Leum inge kwacna sihmlac lun puk in sihm nahtuhl, mwe luti, mwe acsmak, ac record ke ohfuhs luhn Alu uh.

  11. Joseph F. Smith, journal, Jan. 23, 1918, Church History Library; sihm ac mwe sihm ahksasuc yac; liye Joseph Fielding Smith, Life of Joseph F. Smith, 473–74.

  12. Liye “A. [P.] Kesler Is Killed in Fall from a Building,” Ogden Standard, Feb. 5, 1918, 5.

  13. Joseph F. Smith, journal, Feb. 4, 1918, Church History Library.

  14. Liye “Ida Bowman Smith,” Salt Lake Herald-Republican, Sept. 26, 1918, 4.

  15. Joseph F. Smith, in Conference Report, Oct. 1918, 2.

  16. Liye kapsruh nuh ke “our glorious Mother Eve” ac “faithful daughter who … worshipped the true and living God” (Doctrine and Covenants 138:39).

  17. Liye Doctrine and Covenants 138:30, 33–34, 50–52.

  18. Ma sihmlac ke aruhrruhma se met sikyak ke Nohfuhmpuh 30, 1918, ma sihmlac luhn Desert News, lwen 11 tukun wacngihnlac lal Prestuhn Smith, ke Nohfuhmpuh 19. Printiyucki ke Tisacmpuh Improvement Era ac ke Jacnweri 1919 sihmlac ke Relief Society Magazine, Magazine, the Utah Genealogical and Historical Magazine, the Young Women’s Journal, and the Millennial Star.

  19. Na wen nuhtin ma koluk fah sifil moulyak, elos fah tiac sang luhngse ac ahkfuhlwactye Pahpah Lucng ac Jisus Kraist oacna elos suc fah eis tohkohsrahi luhn wolacna. Liye Alma 11:41; Doctrine and Covenants 88: 32–35.