Ut taqayaleb’ rix rik’in a’in

Chiru numenaq jun may chihab’ naq maji’ ninb’oqe’ chi k’anjelak sa’ li Iglees, kink’anjelak jo’ aj k’utunel ut aj administrador sa’ li universidad. Lin k’anjel jo’ aj k’utunel, a’an xtenq’ankileb’ laj tzolonel re naq te’xtzol rib’ xjuneseb’. Li na’leb’ aajel ru sa’ lin trab’aaj, a’an li yiib’ank, rilb’al xk’anjeleb’, ut xyeeb’al ink’a’uxl chirixeb’ laj tzolonel sa’ xyalb’aleb’ rix. Jo’ nekenaw, li examen moko mas nawulak ta chiruheb’ laj tzolonel naq wankeb’ sa’ eskweel!

A’b’anan, li examen aajeleb’ ru sa’ li tzolok. Jun li chaab’il examen nokoxtenq’a chixjuntaq’eetankil li tento taqanaw rik’in li ak naqanaw chirix junaq na’leb’; naxk’ut ajwi’ chiqu chan ru taqab’is li yooko chixtzolb’al ut li qachaab’ilal.

Jo’kan ajwi’, li examen sa’ li eskweel re li yu’am aajel ru re naq toochaab’ilo’q sa’ li k’a’ru junelik nakana. A’b’anan, li aatin examen maajun sut nak’utun sa’eb’ li loq’laj hu. Neke’oksiman b’an li aatin rilb’al, xyalb’al ut xtz’ilb’al rix re xk’utb’esinkil chi ch’olch’o ru li qanawom sa’ musiq’ej, li qatawom ru, ut li qapaab’aal chirix lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’ re sahil ch’oolejil li junelik nakana ut li qajom re xsik’b’al li rosob’tesihom lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel.

Li kiyo’ob’tesink re li k’uub’anb’il na’leb’ kixch’olob’ k’a’ru aj-e naq nayale’ qix sa’ li ruchich’och’ rik’ineb’ li aatin rilb’al, xyalb’al ut xtz’ilb’al rix sa’eb’ li loq’laj hu najter ut anajwan. “Ut taqayalebʼ rix rikʼin aʼin, re taqil ma teʼxbʼaanu chixjunil li kʼaʼaq re ru li bʼarwan tixtaqlahebʼ wiʼ li Qaawaʼ lix Dios.” ¹

K’ehomaq reetal lix tz’aam laj Salmiist aj David:

“Ka’yahin chi us at Qaawa’, chawil lin paab’aal; chatz’il rix lin k’a’uxl jo’ ajwi’ li waam.

“Xb’aan naq k’utk’uchiwu laa rahom ut junelik xinb’eek sa’ li yaal xak’ut chiwu.” ²

Ut sa’ 1833, li Qaawa’ kixye: “Joʼkan ut, meexuwahebʼ li xikʼ nekeʼilok eere, xbʼaan naq laaʼin saʼ lin chʼool xintaqla xyeebʼal, chan li Qaawaʼ, naq tinyal eerix saʼ chixjunil li kʼaʼaq re ru, ma texkanaaq saʼ lin sumwank, toj saʼ ajwiʼ li kamk, re textawmanq chi kʼulubʼej.” ³

Chiru li chihab’ 2020, naqil li li yajel wan sa’ chixjunil li ruchich’och’ li naxyal ut naxtz’il qix chi k’iila paay ru. Nawoyb’eni naq, qajunes ut jo’ junkab’al, yooko chixtzolb’al qana’leb’ li ka’ajwi’ naru naqataw sa’eb’ li ch’a’ajkilal. Nawoyb’eni ajwi’ naq chiqajunilo taqak’e reetal “lix nimal ru li Dios” ut naq “taarosob’tesi li qach’a’ajkilal choq’ re qachaab’ilal.” ⁴

Wan wiib’ li na’leb’ li naru nokoxb’eresi ut nokoxkawob’resi sa’eb’ li ch’a’ajkilal li neke’xyal ut neke’xtz’il qix sa’ li qayu’am: (1) li kawresink-ib’ ut (2) xtiikisinkil qib’ chi uub’ej chi xaqxooko junelik rik’in li Kristo.

Jo’ xtzolom li Kolonel, nokotaqlaak chixb’aanunkil a’in: “Kʼuubʼahomaq eeribʼ; kawresihomaq chixjunil li kʼaʼru naʼajman; ut xaqabʼomaq jun ochoch, aʼanaq ajwiʼ rochochil li tijok, rochochil li kuyuk saʼ, rochochil li paabʼaal, rochochil li tzolok, rochochil li loqʼalil, rochochil li tustuukilal, rochoch li Dios.” ⁵

Nayeechi’iman ajwi’ qe, “wi kawresinb’ilex ink’a’ texxuwaq.

“Ut re naq texruuq chixkolbʼal eeribʼ chiru lix wankil laj xikʼ ilonel, ut texchʼutubʼaaq wikʼin, jun tenamit tiik xchʼool, chi maakʼaʼ eetzʼajnil ut maakʼaʼ eejitbʼal.” ⁶

Eb’ li raqal a’in neke’xk’ut chi tz’aqal re ru chiqu chan ru taqak’uub’ ut taqakawresi li qayu’am ut li qajunkab’al, choq’ re li kutankil a’in jo’ ajwi’ sa’ musiq’ej. Lix yalb’al qaq’e re xkawresinkil qib’ choq’ re lix yalb’al qix sa’ li yu’am sa’ ruchich’och’ tento naq taqab’aanu jo’ kixk’ut li Kolonel li “yoo chi k’iik rik’in xna’leb’ ut rik’in xteram, sa’ chaab’ilal chiru li Dios ut chiruheb’ li winq” ⁷ chi tuqtu ru li qatzolb’al, li qajunxaqaqlil, li qamusiq’ejil, ut li qawanjik.

Jun b’enwa’leb’, wiib’ oxib’ po chaq anajwan, li xSusan ut laa’in xoo’ok chirajlankil li qatzakemq k’uulanb’il ut li k’a’ru aajel ru choq’ qe. Sa’ li hoonal a’an, li yajel COVID-19 yoo chixb’onb’al rib’ sa’ junpaat, ut jun siir li hiik kireek’asi li qochoch arin Utah. Chalen chaq sa’ xtiklajik li qasumlajik naqayal qaq’e chixtaaqenkil li raatin li profeet re xkawresinkil qib’ choq’ reheb’ li ch’a’ajkilal neke’chal, jo’kan naq “xtz’ilb’al rix” chan ru yooko chixkawresinkil qib’ sa’ li yajel ut sa’eb’ li hiik chaab’il choq’ qe. Xqaj xnawb’al chan ru xe’qanumsi li examen a’an.

Naab’al li na’leb’ xqatzol. Xqak’e reetal naq chaab’il ajwi’ li yooko chixb’aanunkil. A’b’anan, wan chik ajwi’ li k’a’ru tento taqab’aanu chi chaab’il, xb’aan naq wan junjunq li k’a’aq re ru ink’a’ yooko chixk’eeb’al reetal.

Xoose’ek ajwi’. Xqak’e reetal ajwi’, naq wankeb’ li tzakemq li ak qak’uulahom chiru naab’al chihab’. Yaal ajwi’ naq xooxuwak xteeb’aleb’ junjunq reheb’ li sek’ xb’aan naq maare taqayoob’ junaq chik li yajel sa’ xb’een li ruchich’och’! Taasaho’q eech’ool xnawb’al naq xe’qatz’eq chi ch’olch’o ru li xiwxiw a’an, ut ink’a’ taqak’am chaq junaq chik li yajel sa’ li ruchich’och’.

Junjunqeb’ li komon re li Iglees neke’xk’oxla naq li k’uub’ank ut xkawresinkil li k’a’ru aajel ru, xk’uulankil li tzakemq ut li k’a’ru na’ajman ru chiru 72 hoor moko aajeleb’ ta ru, xb’aan naq eb’ laj jolominel ink’a’ chik neke’aatinak chirix a’an sa’eb’ li jolomil ch’utub’aj-ib’. A’b’anan, chiru k’iila chihab’, eb’ laj jolominel sa’ li Iglees neke’xjultika qe naq tento taqakawresi qib’. Rik’in lix k’iilasutinkil li na’leb’ neke’xk’e qe li profeet chiru k’iila chihab’ saqen nakana choq’ qe ut jwal kaw wi’chik xyaab’ chiru xyaab’ xkux junaq aj b’ichanel.

Jo’ naq li ch’a’ajkilal naxk’ut chiqu li k’a’ru ink’a’ yooko chixb’aanunkil re xkawresinkil qib’, sa’eb’ ajwi’ a’an neke’k’utun xyib’al ru xkehil li aamej ut rilb’al qib’ qajunes. Sa’ li jaljookil ru aatin reheb’ li lajeeb’ chi tuq’ixq naqatzol naq wi ink’a’ naqakawresi qib’, moko tooruuq ta chi nume’k chi uub’ej. Maare jultik eere naq oob’ reheb’ li tuq’ixq ink’a’ ke’xkawresi rib’ choq’ re lix yalb’aleb’ rix sa’ li kutan naq kiwulak li b’eelomej.

“Eb’ li maak’a’eb’ xna’leb’ ke’xk’am lix saqenkeb’ chi ink’a’ ke’xk’am xya’al:

“Eb’ li wankeb’ xna’leb’ ke’xk’am xsaqenkeb’ jo’ ajwi’ lix ya’al sa’eb’ li meet.

“Tuqtu q’ojyink ki’ab’iik jun xyaab’ kuxej: We’ chaq li b’eelomej! Elenqex chixk’ulb’al.

“Toja’ naq ke’wakliik chixjunileb’ li tuq’ixq a’an ut ke’xk’uub’ lix saqenkeb’.

“Ut eb’ li maak’a’eb’ xna’leb’ ke’xye reheb’ li wankeb’ xna’leb’: K’ehomaq b’ayaq qe xya’al lee saqenk, xb’aan naq chupk re li qasaqenk.

“A’b’anan eb’ li wankeb’ xna’leb’ ke’xye: Ink’a’, maare anchal ink’a’ taatz’aqloq li qe; ma ta chik eere laa’ex taqataw. Jwal us texxik rik’ineb’ laj k’ay ut toxeeloq’ chaq eere.

“Naq yookeb’ chi xik chixloq’b’al, kol’elk li b’eelomej, ut eb’ li yo’on wankeb’ ke’ok rochb’een sa’ li kab’l chixninq’ehinkil li sumlaak; ut kitz’ape’k li okeb’aal.

“Moqon ke’wulak eb’ li tuq’ixq jun ch’ol chik: Qaawa’, Qaawa’, te li kab’l chiqu!” ⁸

“A’ut a’an kixsumeheb’ ut kixye: Relik chi yaal ninye eere, ink’a’ ninnaw eeru.” ⁹

Sa’ li tz’ile’k-ix a’an, li oob’ chi tuq’ixq maak’a’eb’ xna’leb’ ke’xk’ut naq ka’ajwi’ ke’rab’i li aatin ut ink’a’ ke’xb’aanu jo’ naxye. ¹⁰

Wan jun li wamiiw sa’ li universidad jwal chaab’il natzolok. Chiru waqib’ po, laj Sam kixk’e xhoonal rajlal kutan chirilb’al, chixtz’iib’ankil, ut chi tzolok sa’ lix hu re li junjunq chi curso tz’iib’anb’il wi’. Kixb’aanu a’an rajlal xamaan ut rajlal po sa’ chixjunil li curso naxtzol. Rik’in xb’aanunkil a’an, kixtzoleb’ chi tz’aqal li chaq’rab’ ut ink’a’ ka’ajwi’ kixkanab’ sa’ xk’a’uxl. Ut naq neke’wulak li examen sa’ li tzolok, ak kawresinb’il laj Sam. Kixk’e reetal naq moko naxch’i’ile ta chik rib’ rik’ineb’ li examen sa’ xraqik lix tzolb’al. Li chaab’il kawresink-ib’ chi chaab’il ut rik’in hoonal natenq’an re nume’k chi uub’ej.

Li kixb’aanu laj Sam naq yoo chaq chi tzolok naxk’utb’esi jun reheb’ li na’leb’ naxk’e li Qaawa’ re k’iik ut chaab’ilo’k. “Joʼkaʼin naxye li Qaawaʼ Dios: Laaʼin tinkʼe rehebʼ li ralal xkʼajolebʼ li winq chi junjunqil li raqal, chi junjunqil li naʼlebʼ, bʼabʼay arin ut bʼabʼay aran; ut osobʼtesinbʼilebʼ li nekeʼabʼink chiru lin naʼlebʼ, ut nekeʼxkʼe xik chixkʼulbʼal li aatin tinkʼe, xbʼaan naq ebʼ aʼan teʼxtzol xchaabʼilal li naʼlebʼ; xbʼaan naq re li ani nakʼuluk, wan chik li kʼaʼru tinkʼe.” ¹¹

Nekexinb’oq chejunilex “naq teek’oxla chi us k’a’ru yookex chixb’aanunkil” ¹² ut “qak’ehaq reetal li qayu’am ma tz’aqal yooko sa’ li paab’aal; qayalaq qix.” ¹³ K’a’ru naqatzol chiruheb’ li po yookeb’ chi nume’k b’ar wi’ najala b’ayaq li qawanjik? K’a’ru tento taqachaab’ilob’resi sa’ qayu’am sa’ musiq’ejil, sa’ tib’elej, sa’ li qawanjik, sa’ qak’a’uxl, ut sa’ li qatzolb’al? Anajwan li hoonal re xkawresinkil qib’ ut xyalb’al qix ma naqaj ut ma naru naqab’aanu chixjunil li nokoxtaqla wi’ li Qaawa’ li qaDios.

Jun sut, xinwulak sa’ xmuqb’al jun li saaj misioneer kikam sa’ jun li toch’e’k. Lix yuwa’ li misioneer ki’aatinak ut kixch’olob’ lix rahil xkamik lix raarookil alal. Kixye naq, choq’ re a’an, ink’a’ naxtaw ru k’a’ut naq kik’ulman a’an sa’ li hoonal a’an. A’b’anan, junelik taajultiko’q we naq li chaab’il winq a’an kixye ajwi’ naq naxnaw naq li Dios naxnaw k’a’ut naq kikam li ralal sa’ li hoonal a’an—ut tz’aqal a’an choq’ re. Kixye naq a’an ut lix junkab’al, us ta raheb’ xch’ool, te’xtaw xtuqtuukilal; lix nawom xch’ooleb’ toj xaqxo chi kaw. Kiraqe’ rik’in li aatin a’in: “Nawaj naq teenaw naq li qajunkab’al qaxtesinb’il sa’ ruq’ li Jesukristo. Chi tz’aqal.”

Us ta ra ut ch’a’aj naq nakam junaq qakomon, li junkab’al a’in ak kawresinb’ileb’ chaq sa’ musiq’ej re xyalb’aleb’ rix ut re xk’utb’al naq wan k’a’ru neke’xtzol sa’ li rahilal li k’a’ru aajel ru sa’ li junelik q’e kutan. ¹⁴

Li tiikilal chi paab’ank moko naxsach ta qana’leb’. A’an b’an xkanab’ankil qib’ ut xk’eeb’al li qoyb’enihom sa’ ruq’ li Jesukristo jo’ laj Kolol qe, sa’ lix k’ab’a’ ut eb’ lix yeechi’ihom. Naq “teetiikisi eerib’ chi uub’ej chi xaqxookex junelik rik’in li Kristo, rik’in tz’aqal xlemtz’unkil li yo’onink, ut rik’in rahok choq’ re li Dios ut reheb’ chixjunil li winq,” ¹⁵ tex’osob’tesiiq rik’in xsaqenkil eerilob’aal sa’ li junelik q’e kutan li naxq’ax ru li naqil sa’ li yu’am a’in. Tookanab’aaq “chixch’utub’ankil qib’ ut chi xaqliik sa’eb’ li na’ajej sant” ¹⁶ ut “ink’a’ too’eek’asiiq, toj reetal naq taachalq xkutankil li Qaawa’.” ¹⁷

Naq yookin chaq chi k’anjelak choq’ awa’b’ej re li Universidad Brigham Young–Idaho, li Elder Jeffrey R. Holland xwulak aran sa’ diciembre re 1998 chi aatinak sa’ jun reheb’ li qach’utam. Li xSusan ut laa’in xqab’oqeb’ jun ch’uut laj tzolonel chi aatinak rik’in li Elder Holland naq maji’ nokoraatina sa’ li qach’utam. Sa’ xraqik li seraq’ik a’an, kinpatz’ re li Elder Holland, “Wi tatruuq raj chixk’utb’al yal jun ajwi’ li na’leb’ chiruheb’ laj tzolonel a’in, k’a’ raj ru taak’ut chiruheb’?”

A’an kixye:

“Yooko chirilb’al naq yooko chixjalb’al qana’leb’. Taa’oso’q choq’ qe laa’o laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan li yal yalok. Lix yi li b’e taasachq.

“Wi ka’ajwi’ naqakab’ li roq ha’ naq tooxjuku, yalaq b’ar tooxk’am. Toowulaq b’ar tooxk’am li ha’. Xtaaqenkil li roq ha’, malaj xik chire moko tz’aqalaq ta.

“Tento taqasik’ ru k’a’ru taqab’aanu. Wi maak’a’ naqasik’ ru, a’an ajwi’ li sik’ok-u. Tzolomaq xsik’b’al ru k’a’ru teeb’aanu anajwan.”

Li raatin li Elder Holland naq yoo chi jalaak qana’leb’ naqil anajwan naq a’an jun profeetil aatin rik’in rilb’al li nak’ulman ut chan ru qawanjik chirix 22 chihab’ chaq naq xinpatz’ a’an re. Naq ki’aatinak chirix lix jalanil lix b’ehil li Qaawa’ ut lix b’ehil li ruchich’och’, li Elder Holland kixye naq yoo chi oso’k sa’ junpaat li na’leb’ naq naqak’e jun li qoq sa’ li Iglees ut jun li qoq sa’ li k’a’ru re ruchich’och’. Lix moos li Qaawa’ a’in naxwaklesi xch’ooleb’ li saaj chixsik’b’al ru k’a’ru te’xb’aanu, chixkawresinkileb’ rib’ ut chi wulak jo’ chaab’il xmoos li Kolonel. A’an kooxtenq’a chaq chixkawresinkil qib’ ut chi xik chi uub’ej rik’in li k’a’ru naqak’ul sa’ qayu’am li naxyal qix ut li naxtz’il qix.

Lix yalb’al qix laa’o aajel ru sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’ re sahil ch’oolejil. Ninjultika xyaalal naq wi naqakawresi qib’ ut nokoxik chi uub’ej rik’in paab’aal chirix li Kolonel, chiqajunil chaab’il li taqak’ul sa’ xyalb’al qix sa’ xraqik li qayu’am: “Us, chaab’il aj k’anjelat ut tiik aach’ool; tiik aach’ool naq xatwank rik’in li b’ab’ay, tink’e aawankil sa’ xb’een naab’al chik.” ¹⁸

Ninch’olob’ xyaalal naq li Dios, li Junelik Yuwa’b’ej, a’an li qaYuwa’. Li Jesukristo a’an li Ralal Junaj Yo’lajenaq chiru, laj Kolol qe ut aj Tojol qix. Chi sa inch’ool ninch’olob’eb’ xyaalal eere li yaal a’in, sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Qaawa’ Jesukristo, amen.