Jolomil ch’utub’aj-ib’
Sik’ li Kristo sa’ chixjunil laa k’oxlahom
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2020


Sik’ li Kristo sa’ chixjunil laa k’oxlahom

Re naq toonumtaaq sa’ xb’een li aaleek tento naq taqayal qaq’e ut tiikaqo chi paab’aank chiru chixjunil li qayu’am. Aʼbʼanan, chenaw naq li Qaawaʼ naraj qatenqʼankil.

Sa’ lix utz’u’ujinb’il b’ich, laj salmista kixye:

“At Qaawa’, laa’at nakatz’il wix ut nakanaw wu.

“Nakanaw jo’q’e nink’ojlaak ut jo’q’e ninwakliik, us ta najt wankin, a’b’an nakanaw li nink’oxla.

“Ch’olch’o chawu b’ar ninb’eek ut jo’q’e ninsotlaak, nakak’e reetal jo’ch’inal jo’nimal li ninb’aanu.”1

Sa’ li utz’u’ujinb’il aatin a’in, laj salmista naxloq’oni lix wankil li Qaawa’ naq chixjunil naxnaw xb’aan naq a’an naxnaw chixjunil k’a’ru wan sa’ li qach’ool.2 Li Kolonel naxnaw chixjunil li k’a’ru naqaj ru sa’ li yu’am a’in, jo’kan naq nokoxb’oq chixsik’b’al sa’ li qak’a’uxl ut chixtaaqenkil chi anchal qach’ool.3 Rik’in a’an naqak’ul li yeechi’ihom naq tooruuq chi b’eek sa’ lix saqen ut naq lix b’eresihom taarisi li aak’ab’ sa’ li qayu’am.4

Xsik’b’al li Kristo sa’ qak’a’uxl ut xtaaqenkil chi anchal qach’ool naraj ru naq taqajayali li qajom rik’in li rajom a’an.5 Sa’ li loq’laj hu nayeeman naq li jayalink a’in a’an li wank chi “kaw chi xaqxo sa’ xk’ab’a’ li Qaawa’.”6 A’an naraj ajwi’ naxye naq taqab’eresi li qayu’am sa’ lix evangelio li Kristo ut naq wulaj wulaj taqajayali qib’ chixb’aanunkil li k’a’ru us.7 Ka’ajwi’ chi jo’kan tooruuq chixtawb’al “li tuqtuukil usilal li nachal rik’in li Dios, ut naxq’ax ru chixjunil li na’leb’,” ut “tixk’uula li qach’ool ut li qak’a’uxl” rik’in li Kristo Jesus.8 Li Kolonel ajwi’ kixye reheb’ li xb’eenil sa’ li Iglees sa’ febrero, 1831, “K’uulahomaq li k’a’aq re ru a’in sa’ lee ch’ool, ut li tiikil k’a’uxlej re li junelik q’e kutan chihilanq sa’ lee k’a’uxl.”9

Us ta naqayal qaq’e chixsik’b’al li Qaawa’, li yib’ aj na’leb’ naru neke’ok sa’ li qak’a’uxl. Naq naqakanab’eb’ chi ok ut chi kanaak li na’leb’ a’an, naru te’xjal li rajom qach’ool, ut te’xb’eresi li qayu’am ut maare tookanaaq rik’in a’an sa’ li junelik q’e kutan.10 Jun sut, li Elder Neal A. Maxwell kixk’ut li na’leb’ a’in naq kixye, “Moko ch’a’aj ta naq li k’a’ru naqaj tixk’ojob’ sa’ qab’een li k’a’ru taqak’ul, jo’ naq “naab’aleb’ li b’oqb’ileb’, a’b’an ink’a’ k’iheb’ li sik’b’ileb’ ru.” ”11

Eb’ li qanajter profeet ut eb’ li re li kutankil ajwi’ a’in junelik neke’xjultika qe naq tento toonumtaaq sa’ xb’een li aaleek re naq ink’a’ taasachq chiqu xtenq’ li Musiq’ej, re naq ink’a’ taasachq li qab’e, ut re naq ink’a’ taaluktaaq qach’ool sa’ li qayu’am.

Sa’ jaljookil ru aatin, xk’ulub’ankil li aaleek chanchan chik xnach’ob’resinkil jun li iman rik’in li ch’iich’. Lix metz’ew li iman naxkelo li ch’iich’ rik’in a’an ut naxchap chi kaw. Moko natz’aqlok ta xmetz’ew li iman wi najt wan li ch’iich’ chiru. Jo’kan ut, jo’ naq li iman moko naxkelo ta li ch’iich najt wan chiru, naq nokonumta sa’ xb’een li aaleek, neke’oso’ xmetz’ew ut neke’oso’ ajwi’ xwankil sa’ xb’een li qak’a’uxl ut li qaam, ut jo’kan ajwi’, maak’a’eb’ chik xwankil sa’ li qab’aanuhom.

Li tz’ilok-ix a’in naxjultika we lix numsihom jun li komon tiik chi paab’ank sa’ li Iglees kixwotz wik’in junxil. Li komon a’in kixye we naq ki’aj sa’ jun eq’la, kiwulak sa’ xk’a’uxl jun yib’ aj na’leb’ li maajun sut k’ulujenaq sa’ xk’a’uxl. Us ta kixuwak, ki’aj xch’ool sa’ junpaat ut kixye re li na’leb’ a’an, “Ink’a’!” ut kixjal ru li yib’ aj na’leb’ a’an rik’in jun chaab’il na’leb’. Kixye naq, xb’aan naq kixyal xq’e chiroksinkil lix taql xch’ool sa’ tiikilal, li yib’ aj na’leb’ a’an kisach sa’ junpaat.

Naq laj Moroni kixpatz’ reheb’ li tenamit naq te’xpaab’ li Kristo ut te’xjal xk’a’uxl, kixtz’aama reheb’ naq te’xsik’ li Kolonel chi anchaleb’ xch’ool, ut te’xtz’eqtaana li yib’ aj na’leb’. Jo’kan ajwi’, laj Moroni kixpatz’ reheb’ naq te’xpatz’ re li Dios, chi anchaleb’ xch’ool, naq ink’a’ chik te’xk’ulub’a li aaleek.12 Re roksinkileb’ li na’leb’ a’in sa’ li qayu’am, aajel ru naq moko yal ta te’qanaw; te’qoksi b’an li choxahil na’leb’ a’an sa’ li qak’a’uxl ut sa’ li qaam. Re xb’aanunkil a’an, aajel ru naq taqayal qaq’e wulaj wulaj ut chi kok’ aj xsa’, jo’ ajwi’ naq taqasik’ xtenq’ li Kolonel, xb’aan naq li yib’ aj na’leb’ moko taasachq ta yal xjunes rib’. Re naq toonumtaaq sa’ xb’een li aaleek tento naq taqayal qaq’e ut tiikaqo chi paab’aank chiru chixjunil li qayu’am. A’b’an chenaw naq li Qaawa’ ak kawresinb’il re qatenq’ankil sa’ xyalb’al qaq’e ut naxyeechi’i qe xninqal ru osob’tesiik wi nokokuyuk toj sa’ roso’jik.

Sa’ jun li hoonal ch’a’aj choq’ re laj Jose Smith ut choq’ reheb’ li rochb’een sa’ li tz’alam sa’ Liberty b’ar wi’ ka’ajwi’ ach’ab’anb’il lix k’a’uxleb’aaleb’, li Qaawa’ kixk’e xna’leb’eb’ ut kixyeechi’i reheb’ junjunq li osob’tesiik li naru ajwi’ neke’qak’ul laa’o:

“Chiwanq ajwiʼ lix saʼ aachʼool chi nujenaq rikʼin rahok choqʼ rehebʼ chixjunil li winq [ut ixq], ut choqʼ re li rochochil li paabʼaal, ut li saq ruhil naʼlebʼ chirutzʼuʼuji rajlal laa kʼoxlahom; tojaʼ ut naq taanimanq xmetzʼew lix kawilal aachʼool chiru li Dios; …

“Li Santil Musiqʼej taaʼochbʼeeninq aawe rajlal, ut laa xuqʼ aʼanaq jun xuqʼ re tiikilal ut yaal li inkʼaʼ naxjal ribʼ.”13

Naq taqab’aanu, li loq’laj k’oxlahom te’ruutz’u’uji li qak’a’uxl ut li qajom saq ru tooxk’am chixb’aanunkil li us.

Laj Moroni kixjultika ajwi’ reheb’ naq te’xtz’eqtaana ajwi’ li ratawomeb’ ink’a’ us.14 Li aatin ratawal li tz’ejwalej, a’an naq jwal naqataw junaq k’a’aq re ru choq’ qe.15 A’an ajwi’ li k’a’ru ink’a’ us naqak’oxla malaj li k’a’ru ink’a’ us naqataw ru li nokoxk’e chi q’etq’etink malaj chixra li k’a’ru re li ruchich’och’ sa’ xna’aj xb’aanunkil li us ut xpaab’ankil lix taqlahom li Dios. Naxk’utb’esi rib’ chi kok’ aj xsa’ rik’in li yib’ aj eek’ahom neke’ok sa’ li aamej. Li apostol aj Pablo kixk’e reetal junjunq reheb’ li eek’ahom a’an jo’ li tz’ajnil na’leb’, li atawank, li xik’ ilok, li josq’il, li wech’ink, li kaqalink ut wankeb’ chik xkomon.16 Rik’in chixjunil lix yib’al ru li ratawom li tz’ejwalej, jultikaq qe naq li xik’ na’ilok naroksi a’an jo’ xk’anjeleb’aal re qab’alaq’inkil naq nokoraale chixb’aanunkil k’a’ruhaq ink’a’ us.

Ex raarookil was wiitz’in, ninch’olob’ xyaalal naq wi naqakanab’ qib’ chiru xpekil li kolb’a-ib’, a’ laj Kolonel re li qaam, ut naqataaqe li na’leb’ kixk’e laj Moroni, li qawankil re xk’oxlankil ka’ajwi’ li k’a’ru us taanimanq. Ninch’olob’ xyaalal eere naq took’iiq sa’ musiq’ej, taajalaaq li qaam, toj reetal naq toowulaq jo’ li Jesukristo. Jo’kan ajwi’, taakawuuq lix wankilal li Santil Musiq’ej ut taawanq qik’in junelik. Toja’ naq li aaleek re li xik’ na’ilok, chi b’ayatq, taa’oso’q xmetz’ew sa’ qab’een, ut toowanq chi sa ut chi saq ru qach’ool.

Choq’ reheb’ li ani maare neke’t’ane’ sa’ li aaleek ut ink’a’ neke’tenq’aak xb’aan li tiikil ruhil na’leb’, ninjultika eere naq wan jun li b’e re q’ajk, wan li oyb’enihom rik’in li Kristo. Wiib’ oxib’ chihab’ chaq, kiwan inhoonal chirula’aninkil jun komon re Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan li yoo chaq chi nume’k sa’ jun ch’a’ajkil hoonal sa’ lix yu’am chirix naq kixb’aanu jun nimla maak. Naq kiwil xb’een wa, kiwil sa’ li ru naq jwal ra xch’ool, kiwil ajwi’ xlemtz’unkil li royb’enihom. Li rilob’aal naxk’utb’esi naq kituulano’ li raam ut kijala xch’ool. Kixyal xq’e sa’ xpaab’aal ut ki’osob’tesiik xb’aan li Qaawa’. A’b’anan, kixk’e xwankil jun li yib’ aj k’oxlahom ki’ok sa’ xk’a’uxl li kik’ehok re chixtawb’aleb’ xkomon li yib’ aj na’leb’. Naq ki’ok xk’eeb’al rokikeb’ li yib’ aj na’leb’ a’in, ke’wulak ajwi’ sa’ xk’a’uxl ut ke’ok chi k’iik sa’ li raam. Wan naq kixb’aanu li neke’xye li yib’ aj na’leb’ a’an, toj reetal naq kik’ame’ chixb’aanunkil chixjunil li ink’a’ us choq’ re li k’a’ru jwal naxra. Kixye we naq wi ink’a’ raj kixk’e xwankil li na’leb’ a’an, ink’a’ raj ki’ok chi aaleek xb’aan li xik’ na’ilok, ut li aaleek a’an ke’xk’am chaq rahil ch’oolejil sa’ xyu’am.

Jo’ li alalb’ej nasutq’i chaq sa’ li jaljookil ru aatin wan sa’ Lukas, kiq’aj ajwi’ chaq a’an ut ki’aj li ru.17 Kirak’ob’resi li royb’enihom rik’in li Qaawa’, kireek’a xyot’ik xch’ool ut kiraj q’ajk chaq sa’ xkorral li Qaawa’. Sa’ li kutan a’an kiqeek’a sa’ wiib’al lix rahom aj tojol-ix li Kolonel. Naq kooraqe’, koonujak rik’in xsahil qach’ool ut, toj anajwan, jultik we li sahil ch’oolejil kiwil sa’ xnaq’ li ru naq ki’el chaq sa’ lin oficiin.

Ex raarookil wamiiw, naq nokonumta sa’ xb’eeneb’ li kok’ aaleek, li neke’wulak rajlal sa’ li qayu’am, kawresinb’ilo re naq ink’a’ te’qab’aanu li ninqi maak. Jo’ kixye li Awa’b’ej Spencer W. Kimball: “Moko noko’ok ta chixb’aanunkileb’ li ninqi maak wi ink’a’ naqak’e xna’aj li kok’ maak, a’aneb’ li neke’tehok xb’e li ninqi maak. … “Li ch’och’ nasaab’esiik moko nak’i ta li yib’ aj pim chi sa’ yal sa’ junpaat.” ”18

Naq yoo chaq chixkawresinkil rib’ re xb’aanunkil lix k’anjel sa’ li ruchich’och’, li Kolonel Jesukristo kixk’ut naq aajel ru numtaak sa’ xb’een chixjunil li k’a’ru raj taaramoq qe chixb’aanunkil li k’a’ru taakanaaq chi junelik. Chirix naq ki’aaleek k’iila sut, sa’ jun hoonal naq li xik’ na’ilok kixyal xjalb’ehinkil li Qaawa’ chiru lix k’anjel, li Kolonel kixtaqla laj tza chi elk chi kaw xyaab’ xkux: “Elen chiwu, Satanas. … “Toja’ naq kikanab’aak xb’aan laj tza, ut sa’ li hoonal a’an wankeb’ li anjel ke’wulak rik’in ut ke’xtikib’ k’anjelak chiru.”19

Ex was wiitz’in, ma naru nekek’oxla k’a’ raj ru taak’ulmanq wi ta taaruuq taqataw qametz’ew ut xkawil qach’ool rik’in li Kolonel ut taqaye “Ink’a’ ” ut “Elen” reheb’ li yib’ aj na’leb’ tz’aqal naq neke’ok sa’ qak’a’uxl? Chan raj ru naq tixjal li rajom li qach’ool? Chan ru naq li k’a’ru us naqab’aanu tooxtenq’a chi wank chi nach’ rik’in li Kolonel ut tixk’e qak’ulub’ re naq li Santil Musiq’ej taawanq junelik sa’ li qayu’am? Ninnaw naq wi taqataaqe li Jesukristo, taqakol qib’ chiru k’iila rahilal ut majelal li naxk’am chaq ch’a’ajkilal sa’ li qajunkab’al, rahil ch’oolej, li muxuk, lix wankil li yib’ aj k’a’aq re ru, ut a’ yaal k’a’ chik ru li jalan chiru lix taqlahom li Qaawa’.

Sa’ lix chaq’al ru raatin chiru li po abril re li chihab’ a’in, li qaraarookil profeet, Awa’b’ej Russell M. Nelson, kixyeechi’i naq chixjunileb’ li te’raj “rab’inkil a’an”—a’ li Jesukristo—ut xpaab’ankil lix taqlahom “te’osob’tesiiq rik’in xnimal chik li wankilal re xnumsinkil li aaleek, lix yalb’aleb’ rix, ut lix q’unaleb’ xmetz’ew,” ut naq taanimanq lix sahil qach’ool, us ta sa’ xyi li ch’a’ajkilal.20

Ninch’olob’ xyaalal eere naq lix yeechi’ihom li qaraarookil profeet, a’an ajwi’ lix yeechi’ihom li Kolonel. Nekexinb’oq “chirab’inkil” sa’ lee k’a’uxl ut chixtaaqenkil chi anchal eech’ool re naq teek’ul eekawilal ut xkawil eemetz’ew re teeye “Ink’a’ ” ut “Elen” reheb’ chixjunil li k’a’aq re ru li te’xk’am chaq rahil ch’oolejil sa’ qayu’am. Wi naqab’aanu a’an, ninyeechi’i eere naq li Qaawa’ tixtaqla chaq lix Santil Musiq’ej re qakawob’resinkil ut xk’ojob’ankil qach’ool, ut chi jo’kan taawanq li qaam jo’ li raam li Qaawa’.21

Ninch’olob’ xyaalal naq yo’yo li Jesukristo ut naq rik’in a’an, tooruuq chi numtaak sa’ xb’een chixjunil li aaleek re li xik’ na’ilok ut toowanq chi k’ulub’ej chi wank sa’ li junelik q’e kutan rik’in li Qaawa’ ut rik’in ajwi’ li qaChoxahil Yuwa’ aj rahonel. Ninch’olob’ xyaalal li na’leb’ a’in rik’in li rahok naweek’a choq’ eere ut choq’ re li qachaq’al ru Kolonel, li ninloq’oni, nawoxloq’i, ut ninb’icha xk’ab’a’ chi junelik. Ninye a’in sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.