Jolomil ch’utub’aj-ib’
Eb’ li ixq sa’ Sion
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2020


Eb’ li ixq sa’ Sion

Laa’ex texwanq choq’ jun wankilal aajel ru sa’ xch’utub’ankil Israel ut sa’ xyo’ob’tesinkil li ak’ tenamit Sion.

Ex inkomon ixq, osob’tesinb’ilin naq ninru cheraatinankil sa’ li kutan a’in mas ch’ina us sa’ xyu’am li ruchich’och’. Rajlal kutan yooko chi nach’ok rik’in li chaq’al ru hoonal naq li Kolonel Jesukristo taak’ulunq wi’chik sa’ li ruchich’och’. Naqanaw b’ayaq chirix li ninqi rahilal li te’wanq xb’een wa chiru lix k’ulunik, a’ut naniman xsahil ut xkawil li qach’ool rik’in xnawb’al naq te’tz’aqloq ru li xninqal ru yeechi’ihom rub’elaj xk’ulunik.

Jo’ lix rab’in li qaChoxahil Yuwa’, ut jo’ lix rab’in li Qaawa’ Jesukristo sa’ lix awa’b’ejihom, 1 k’a’jo’ xnimal lee k’anjel sa’eb’ li kutan chalel. Naqanaw naq li Kolonel taak’ulunq rik’in jun tenamit li akaq ch’utub’anb’il ut kawresinb’il chi wank jo’ chanru sa’ xkutankil lix tenamit laj Enok. Eb’ li wankeb’ aran ke’wan sa’ junajil sa’ xpaab’ankil li Jesukristo, ut ke’saqob’resiik ru chi tz’aqal, jo’kan naq ke’xoke’ sa’ choxa.

A’in li kixye li Qaawa’ chirix li k’a’ru taak’ulmanq rik’in lix tenamit laj Enok, ut k’a’ru taak’ulmanq sa’ li k’ojlajik a’in re xtz’aqalil ru li kutan.

“Ut taachalq xkutankil naq taahilanq li ruchichʼochʼ, aʼut rubʼelaj li kutan aʼan taaqʼojyinoʼq ru li choxa, ut jun tzʼaplebʼ tʼikr re qʼojyin tixtzʼap xbʼeen li ruchichʼochʼ; ut taachiiqʼanq li choxa, ut joʼkan ajwiʼ li ruchichʼochʼ; ut teʼwanq ninqi rahilal saʼ xyanqebʼ li ralal xkʼajolebʼ li winq, a’b’anan eb’ lin tenamit teb’inkol rix;

“Ut li tiikilal tintaqla chalen chaq saʼ choxa; ut li yaal tintaqla chalen chaq saʼ li chʼochʼ, re xchʼolobʼankil xyaalal li Junaj Yoʼlajenaq chiwu; lix waklijik chi yoʼyo saʼ xyanqebʼ chaq li kamenaq; relik chi yaal, ut joʼkan ajwiʼ lix waklijikebʼ chi yoʼyo chixjunilebʼ li winq; ut li tiikilal ut li yaal tinkʼe chixmesunkil li ruchichʼochʼ chanchan rikʼin bʼuutʼihaʼ, re xchʼutubʼankilebʼ chaq li sikʼbʼilebʼ ru inbʼaan chalen chaq saʼ xkaajachalil li ruchichʼochʼ, toj saʼ jun li naʼajej li tinkawresi, jun Santil Tenamit, re naq ebʼ lin tenamit teʼxbʼakʼ lix yiitoqebʼ, ut teʼwanq chiroybʼeninkil lix kutankil lin kʼulunik; xbʼaan naq aran taawanq lin muhebʼaal, ut aʼanaq Sion taayeemanq re, jun Akʼ Jerusalen.

“Ut li Qaawaʼ kixye re laj Enok: Tojaʼ ut naq laaʼat ut chixjunil laa tenamit teekʼulebʼ aran, ut laaʼo teʼqakʼul chire li qachʼool, ut ebʼ aʼan teʼril qu; ut taqaqʼalu xkuxebʼ aʼan, ut ebʼ aʼan teʼxqʼalu li qakux, ut taqatzʼuubʼ qu chiqibʼil qibʼ;

“Ut aran taawanq li wochoch, ut aʼanaq Sion, li taachalq chaq saʼ chixjunil li yoʼobʼtesihom li kinyiibʼ chaq; ut chiru xnumik jun mil chihabʼ taahilanq li ruchichʼochʼ.” 2

Laa’ex, ex inkomon ixq, eb’ lee ko’, eb’ lee rimam, ut eb’ li ixq li xech’olani, textz’aqonq sa’ xyiib’ankil li komonil a’an li te’xjunaji wi’ rib’ rik’in li Kolonel sa’ loq’alil. Laa’ex texwanq choq’ jun wankilal aajel ru sa’ xch’utub’ankil Israel ut sa’ xyo’ob’tesinkil li ak’ tenamit Sion, li te’wanq sa’ tuqtuukilal sa’ li Ak’ Jerusalen.

Li Qaawa’ rik’in xtz’uumaleb’ re lix profeet xk’e jun li yeechi’ihom eere. Sa’ xtiklajik li Komonil re Tenq’ank, li profeet aj Jose Smith kixye reheb’ li ixq, “Wi nekeb’aanu jo’ k’ihal li naru cheru, eb’ li anjel ink’a’ naru narame’ naq te’wanq sa’ komonil eerik’in.” 3

A’in naru teek’ul, ut yookex chi kawresimank choq’ re a’an.

Li Awaʼbʼej Gordon B. Hinckley kixye:

“Laa’ex ixq … moko kub’enaq ta eewankil sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaYuwa’ choq’ re lix sahil ch’oolejil ut xchaab’alileb’ li ralal xk’ajol. Laa’ex q’axal aajel eeru sa’ li k’uub’anb’il na’leb’ a’an.

“Chi maa’anihex laa’ex, ink’a’ raj taaruuq taak’anjelaq li k’uub’anb’il na’leb’ a’an. Chi maa’anihex laa’ex, maak’a’ raj li taaruuq raj chixb’aanunkil. …

“Li junjunq eere a’an xrab’in li Dios, k’eeb’il eere jun choxahil yeechi’ihom.” 4

Li qaprofeet li wan anajwan, li Awa’b’ej Russell M. Nelson, xye a’in chirix li k’anjel nekeb’aanu re qakawresinkil choq’ re lix k’ulunik li Qaawa’:

“Moko naru ta xb’isb’al lix wankileb’ li ixq … moko k’a’aj ta wi’ sa’eb’ li junkab’al, jo’kan aj b’an wi’ sa’ lix Iglees li Qaawa’, jo’ ixaqilb’ej, na’b’ej, ut na’chinb’ej; jo’ chaq’na ut ranab’ ut jo’ ikan na’b’ej; jo’ aj tzolonel ut aj jolominel; ut chi tz’aqal jo’ eetalil ut xaqxookil aj kolol re li paab’aal.

“Tz’aqal yaal a’in sa’ li junjunq chi k’ojlajik chalen chaq xkutankil laj Adan ut li xEva. A’ut eb’ li ixq sa’ li k’ojlajik a’in moko juntaq’eeteb’ ta rik’in li ixq re jalan chik, xb’aan naq li k’ojlajik a’in jalan rik’in li jun ch’ol chik. Xb’aan li jalanil a’in, wan li k’a’ru kanab’anb’ilex chixb’aanunkil ut li k’a’ru teneb’anb’il sa’ eeb’een.” 5

Jalan li k’ojlajik a’in, xb’aan naq li Qaawa’ tooxtenq’a chixkawresinkil qib’ re toowanq jo’ chanru lix tenamit laj Enok. Rik’ineb’ lix apostol ut profeet, a’an xye resil k’a’ru tento taak’ulmanq re naq taajale’q li tenamit choq’ jun tenamit re Sion.

Li Elder Bruce R. McConkie kixye:

“Laj Enok kiwan sa’ jun kutan re ch’a’ajkilal ut maa’usilal, jun kutan re aak’ab’ ut po’resink ch’oolej, jun kutan re pleet ut sachok, jun kutan naq ok re chi ch’ajob’resiik li ruchich’och’ rik’in ha’.

“A’ut laj Enok kipaab’an. A’an “kiril li Qaawa’” ut kiraatina chi “k’utk’u chiru rilob’aal,” jo’ chanru naq jun winq naa’aatinak rik’in xkomon. (Moises 7:4.) Li Qaawa’ kixtaqla a’an chixjultikankil li jalb’a-k’a’uxlej chiru li ruchich’och’, ut kixtaqla re “taakub’sinq haʼ saʼ lix kʼabʼaʼ li Yuwaʼbʼej, ut li Kʼajolbʼej, li nujenaq chi usilal ut chi yaal, ut li Santil Musiqʼej, li nachʼolobʼan xyaalal li Yuwaʼbʼej ut li Kʼajolbʼej.” (Moises 1:39.) Laj Enok ki’ok sa’eb li sumwank, ut kixch’utub’ jun ch’utam re tz’aqal aj paab’anel, ut chixjunileb’ a’an ke’ok chi wank chi q’axal paab’ajel, jo’kan naq “li Qaawa’ kichal ut kiwan rik’in lix tenamit, ut eb’ a’an ke’wan sa’ tiikilal,” ut ke’osob’tesiik sa’ choxa chaq. “Ut li Qaawaʼ Sion kixye re lix tenamit, xbʼaan naq junajebʼ xchʼool ut junajebʼ xkʼaʼuxl, ut keʼwan saʼ tiikilal, ut maakʼaʼ li nebʼaʼ saʼ xyanqebʼ.” (Moises 7:18.) …

“Ut chirix naq li Qaawa’ kixye Sion reheb’ lix tenamit, naxye sa’ li loq’laj hu naq laj Enok “kixyiib’ jun tenamit, a’an li Tenamit re Santilal kiyeeman re, a’an Sion ajwi’,” ut naq Sion “kik’ame’ taqe’q sa’ choxa,” b’ar wi’ “li Dios kixk’ul chire tz’aqal lix ch’ool, ut chalen a’an ki’el chaq li aatin, Elenaq Sion.” (Moises 7:19, 21, 69.) …

“Li Sion a’in li kik’ame’ taqe’q sa’ choxa taasutq’iiq wi’chik ’ilaq.” 6

Wi wan a’in jo’ chanru naq wanjenaq junxil, sa’ xkutankil lix k’ulunik li Kolonel, eb’ li rab’inb’ej li te’wanq chixpaab’ankil lix sumwankeb’ rik’in li Dios a’anaqeb’ numenaq xyijacheb’ li kawresinb’ilaqeb’ chixk’ulb’al naq taak’ulunq. Maak’a’ naxye jo’ nimal eerajlankil, q’axal nimaq eek’anjel sa’ xkawresinkileb’ li kristiaan chi wank sa’ junajil sa’ li Sion a’an.

Tinye eere k’a’ut naq nink’oxla naq jo’kan taawanq. Lix Hu laj Mormon naxye resil jun tenamit re Sion. Jultik eere naq chirix naq ke’tzole’, ke’rahe’, ut ke’osob’tesiik xb’aan li Kolonel li waklijenaq chi yo’yo, “maak’a’ li wech’ok-ib’ sa’ li ch’och’, xb’aan lix rahom li Dios li kiwan sa’ xch’ooleb’ li tenamit.” 7

Rik’in li k’a’ru xink’ul, xintzol naq eb’ lix rab’in li qaChoxahil Yuwa’, wan jun maatan rik’ineb’ re xkub’sinkil li wech’ok-ib’ ut xwaklesinkil li tiikilal, sa’ xk’ab’a’ naq neke’xra li Dios ut neke’xk’ut xraab’al li Dios reheb’ li ani chi aj-u neke’k’anjelak.

Kiwil a’in sa’ insaajil naq yoo chi ch’utlaak li qach’ina teep sa’ li wochoch. Ka’ajin wi’ laa’in ut li wiitz’in wan qik’in li tijonelil re Aaron, ut ka’ajwi’ lin yuwa’ wan rik’in li tijonelil re Melkisedek. Li awa’b’ej re li Komonil re Tenq’ank, a’an jun li ixq li moko sa ta xch’ool lix b’eelom rik’in lix k’anjel sa’ li Iglees. Chixjunileb’ li komon ixqeb’, ut sa’ rochocheb’ a’an maak’a’ ani nak’amok re li tijonelil. Laa’in kiwil lin na’ ut eb’ li ixq a’an chixwaklesinkil rib’ ut chixtenq’ankil rib’ junelik. Anajwan nink’e reetal naq yookin chaq chirilb’al b’ayaq li tenamit Sion.

Xintzolok wi’chik chirix lix k’anjeleb’ li chaab’il ixq sa’ jun ch’ina uq’ej re li Iglees aran Albuquerque, Nuevo Mexico. Yookin chirilb’al naq li rixaqil li awa’b’ej re uq’ej, li rixaqil li awa’b’ej re distrito, ut li awa’b’ej re li Komonil re Tenq’ank ke’xk’ul sa’ chaab’ilal li junjunq li nawulak aran malaj li na’ok chi paab’ank. Sa’ li domingo li xin’el wi’ chaq Albuquerque, chirix wiib’ chihab’ naq yookin chirilb’al lix k’anjeleb’ li ixq aran, kik’uub’aman li xb’een oqech aran. Anajwan li Qaawa’ xk’ojob’ jun santil ochoch aran.

Chirix a’an xkohin Boston, b’ar wi’ xink’anjelak sa’ jun awa’b’ejil re distrito, sa’ li ke’wan wi’ kok’ uq’ej li jek’inb’ileb’ chiru wiib’ estado. Ke’wan li wech’ok-ib’ aran, ut k’iila sut a’aneb’ li ixq li ke’tuqub’ank reheb’ li wech’ok-ib’ rik’in li kuyuk maak ut rik’in xq’unob’resinkileb’ li ch’oolej. Sa’ li domingo kin’el wi’ chaq Boston, jun reheb’ li Xb’eenil Awa’b’ejil kixyiib’ li xb’een oqech aran Massachusetts. Anajwan wan chik jun santil ochoch aran, moko najt ta rik’in li ochoch kiwan wi’ chaq li awa’b’ej re distrito. A’an ki’ok chi wulak sa’ li Iglees, ut moqon kib’oqe’ jo’ awa’b’ej re oqech ut awa’b’ej re mision, chi tenq’anb’il xb’aan li rixaqil, a’an aj paab’anel ut aj rahonel.

Ex ixq, osob’tesinb’ilex rik’in naq laa’ex xrab’in li Dios, ut k’eeb’il chaab’il maatan eere. Xex’ok sa’ li yu’am a’in rik’in jun musiq’ejil wankilal re xch’olaninkileb’ lee komon ut xtaqsinkileb’ sa’ li rahok li saq ru ch’oolej li na’ajman ru re taaruuq te’wanq sa’ junajil sa’ jun tenamit Sion. Xb’aan a’in naq li Komonil re Tenq’ank, li xb’een ch’uut sa’ li Iglees li yiib’anb’il choq’ reheb’ lix rab’in li qaChoxahil Yuwa’, ke’xk’ut choq’ reetalileb’, “Li rahok maajo’q’e na’oso’.”

Li tz’aqal rahok a’an li saq ruhil rahok narahok wi’ li Kristo. Ut rik’in xpaab’ankil a’an ut rik’in xk’ulb’al lix tojb’al rix eemaak xb’aan a’an, laa’ex, eerochb’eenaqeb’ li ani raab’ileb’ ut tenq’anb’ileb’ eeb’aan, texruuq chixk’ulb’al li nimajwal maatan re wank sa’ komonil rik’in li tenamit Sion, li oyb’eninb’il ut yeechi’inb’il chalen chaq najter. Aran texwanq choq’ ixq sa’ Sion, raab’ilaqex xb’aan li Qaawa’ li taawanq aran, ut xb’aaneb’ li ani xerosob’tesi.

Ninch’olob’ xyaalal naq wan eena’aj sa’ lix awa’b’ejihom li Qaawa’ sa’ li ruchich’och’. Laa’ex xrab’in li qaChoxahil Yuwa’, li kexxtaqla sa’ li ruchich’och’ rik’in chaab’il maatan li keyeechi’i roksinkil re rosob’tesinkileb’ eeras eeriitz’in. Ninye eere naq li Qaawa’ texxb’eresi cheruq’, rik’in li Santil Musiq’ej. A’an taaxik chiru eerilob’aal naq laa’ex yookex chixtenq’ankil a’an chixkawresinkil lix tenamit re taawanq choq’ tenamit Sion. Ninch’olob’ xyaalal a’in sa’ lix santil k’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. Chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 25:1.

  2. Moises 7:61–64; tiqb’il xkawil li aatin.

  3. Enseñanzas de los Presidentes de la Iglesia: José Smith (2007), 329; tiqb’il xkawil li aatin.

  4. Gordon B. Hinckley, “Las Mujeres De La Iglesia,” Liahona, noviembre 1996, 67.

  5. Russell M. Nelson, “Jun tz’aamahom reheb’ li ixq,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2015.

  6. Bruce R. McConkie, “Building Zion,” Tambuli, septiembre 1977, 13; tiqb’il xkawil li aatin.

  7. 4 Nefi 1:15.