Me Nomu na Vosa ni Yalayala e Levu Sara ka Talei
E dau caka yalayala totoka sara na Turaga, ka vakadeitaka ni na sega ni dau gole tani mai na veiyalayala oqo.
Era sa loloma ka vakanuinui vinaka tu mai kivei kemuni o ira na Yalododonu yalodina mai na Ceva ni Pasivika
Na imatai ni ivakavuvuli ni kosipeli sai koya na vakabauta na Turaga o Jisu Karisito. Oqo e okati kina na vakabauta na Nona sucu vakalou, kei na iyau soli vakalomalagi ka vakakina, ena veidusimaki nei Tamana, a bulia na vuravura kei na veika kece sa sinai kina (raica Joni 1:10; Mosaia 3:8). Ena loma sara ga ni noda vakabauti Karisito oqo sai koya na veivakadeitaki ni mai na Nona solibula ni veisorovaki, e dina sara ke sa vaka na ka kulakula na nomudou ivalavala ca, sa na vulavula me vaka na uca vulavula (raica Aisea 1:18).
Na vakabauti Karisito e okati kina na vakasama ni salamuria na Nona Vakoti, na Nona vakaturi mai na ibulubulu, kei na Nona Tucaketale e rawa kina, ki na kawatamata me ra bula tale (raica 1 Korinica 15:21–23). Na vakabauti Karisito sai koya na veivakadeitaki ni o Koya kei Tamana Vakalomalagi erau a rairai vua na cauravou, o Josefa Simici, ka rau caramaka na sala ki na Vakalesuimai ni veika kece ena itabagauna ni taucoko ni gauna. Sai Jisu Karisito na ulu ni Lotu, ka vakayacani tiko ena Yacana tabu.
Na vakabauta na Turaga o Jisu Karisito e ivakadinadina ni da vakabauta na Nona ivakavuvuli ka taura vei keda na Nona “vosa ni yalayala e levu sara ka talei” ka yaco me da “rawata kina na ka sa vakalou” (2 Pita 1:4). Sa yaco me ra tukuna e vuqa na yalayala na Nona parofita, ka sa vakadeitaka vei keda na Turaga ni, “Noqu vosa ena sega ni takali, ena vakayacori vakaidina na vosa kau sa tukuna, se ra tukuna na noqu tamata” (V&V 1:38).
Ena gauna sara e muri oqo, sa vakatakila na Turaga ni “da sa muria e dua na ivakaro, ena vakalougatataki keda na Kalou ena ka sa yalataka tu kina” (V&V 130: 21). E dau caka yalayala totoka sara na Turaga, ka vakadeitaka ni na sega ni dau gole tani mai na veiyalayala oqo, ka ni a kaya, “Raica koi au na Turaga, au na vakayacora na noqu yalayala kevaka dou sa muria na noqu ivakaro; ia kevaka dou sa sega ni muria na noqu ivakaro, dou na sega ni rawata na ka sa yalataki” (V&V 82:10).
Vosa ni Yalayala e Levu Sara ka Talei
Na nona veivosa ni yalayala e levu sara ka talei na Turaga e okati kina na vosoti ni noda ivalavala ca ni da “tusanaka ka biuta laivi sara” (V&V 58:43; raica talega V&V 1:32). Na dolavi ni katuba ni lomalagi e dua na yalayala ka nodra o ira era sauma vakadodonu na ikatini (raica Malakai 3:10), kei na kunei ni “kila ka vakalevu” e vakalevutaki vei ira era maroroya na Vosa ni Vuku (V&V 89:19).
Na kena sega ni tauvi keda na duka kei vuravura e yalataki vei ira era maroroya na Siga ni Vakacecegu (raica V&V 59:9; Lako Yani 31:13). Na veituberi kei na veivakauqeti vakalou e yalataki vei ira era sa “tugana ki lomamudou na vosa i Karisito” (2 Nifai 32:3) ka ra sa “taurivaka ena neimami bula” (1 Nifai 19:23).
Sa yalataka na Turaga ni “ka kecega sa dodonu dou sa kerea vei Tamaqu ena yacaqu, ka vakabauta ni dou na rawata, raica ena solia vei kemudou ko Koya” (3 Nifai 18:20). Sa yalataki vei keda ni na noda itokani tikoga na Yalo Tabu kevaka“me savasava tikoga na [nomudou] vakanananu” (raica V&V 121:45–46). Sa rawa me noda na yalayala vakayalo ni lolo e veisereki ka na“sereka na ivesu sa sega ni dodonu” ka luvata “na ikaukau bibi” ka “musuka kece talega na ivua” (Aisea 58:6).
O ira era sa vauci ena valetabu savasava ka ra maroroya tiko nodra yalayala era na rawata na lagilagi ni Kalou sa uasivi sara,“ka na tubu tikoga na nodrau kawa ka tawamudu”(V&V 132:19).
Ena so na gauna ena noda dau yalototolo vakatamata, eda sega ni dau raica na nona veiyalayala talei na Turaga ka tagutuva noda talairawarawa mai na rawati ni veiyalayala oqo. Sa kaya tu na Turaga:
“Ko cei koi au, sa kaya na Turaga, io meu yalayala tu ka qai sega ni vakayacora?
“Raica au sa solia na vunau; ia era sa sega ni muria na tamata; ia ni ra sa gadreva na veivakalougatataki, au sa bureitaka vei ira.
“Ia era sa didi ka kaya: Raica sa lasu na Turaga; io sa sega ni vakayacora na nona yalayala! Ena ca vei ira sa kaya vakaoqori; raica sa sega na kedra isau mai lomalagi” (V&V 58:31–33).
Raica Yawa Tu Mai na Veiyalayala
Na veivakarau ni vakabauta sai koya na yalomalua, vosota vakadede kei na vosota me yacova na ivakataotioti. E taleva o Paula na iApositolo na vakabauta nei Epeli, Inoke, Noa, Eparaama kei Sera, ka kaya kina, “sa mate ena vakabauta ko ira kece oqo, sa sega ni nodra dina na veika ka yalataki, era sa raica vakayawa ka ciqoma, ka tukuni ira ni ra a tiko vulagi ga ka veilakoyaki voli e vuravura” (raica Iperiu 11:4–13). Era a kila na Yalododonu yalodina oqo ni bula ena vuravura oqo e dua walega na ilakolako, ka sega ni nodra icavacava.
Ena gauna sa yabaki 75 kina o Eparama sa yalataka vua na Turaga: “Ia au na vakayacori iko mo matanitu levu”—oqo ena gauna erau se sega kina ni vakaluveni kei Serai (Nai Vakatekivu 12:2). A sa yabaki 86 ena gauna “ka sucu na luvei Eparama ko Isimeli” mai vei Eka e dua na vada nei Serai (Nai Vakatekivu 16:16).
Sa qai veisautaka na Turaga na yacai Eparama me o Eparaama kei Serai me o Sera, ka ni gauna sa voleka kina ni yabaki duanadrau ko koya ka 90 ko Sera, sa yalataki vei rau ni na vakasucuma o Sera e dua na luvedrau tagane ka me vakayacani ko Aisake (raica Nai Vakatekivu 17:17, 19). Ena dela ni nodrau tawavakabauta a taroga na Turaga: “Sa dredre li e dua na ka vua na Turaga?” (Nai Vakatekivu18:14) “A sa kunekune, ka vakasucuma vei Eparaama e dua na luvena tagane ni sa qase mai ko koya” (Nai Vakatekivu 21:2), ka sa yalataka vei Eparaama na Turaga: “Au na vakalougatataki iko vakalevu, ka vakavuqataka vakalevu na nomu kawa me vaka na kalokalo ni lomalagi, kei na nuku ni matasawa” (Nai Vakatekivu 22:17).
E a tubu sara me uabula na gone ko Aisake, ena gauna sa yabaki 40 kina sa vakawati kei Repeka. “A sa vakamasuti Jiova ko Aisake ena vuku ni watina, ni sa yava: a sa rogoci koya ko Jiova, a sa kunekune ko Repeka na watina a sa vakasucuma na drua tagane, ko Iso kei Jekope ni sa yabaki 60. (Raica Nai Vakatekivu 25:20–26.)
Ni sa matua ko Jekope ka yacova na yabaki donu, erau a vakauti koya na nona itubutubu, ki na matavuvale nei Lepani me na sotavi rau kina na luvena yalewa ko Lia kei Rejeli. A tukuna o Jekope vei Lepani, “Au na qaravi iko ka yabaki vitu me noqu ko Rejeli na luvemu ka gone … A sa qaravi koya ko Jekope ka yabaki vitu me nona ko Rejeli: a sa vaka sa bogi vica walega vua ena vuku ni nona loloma vua” (Nai Vakatekivu 29:18, 20).
Ko na nanuma beka na nona temaki Jekope o Lepani me vakawatitaki Lia e liu qai o Rejeli. “A sa raica ko Jiova ni sa cati ko Lia a sa vakarawarawataka vua me vakasucu, ia sa yava ga ko Rejeli”(Nai Vakatekivu 29:31). A sa vakasucumi Rupeni, Simione, qai o Livai kei Juta. Ena gauna vata o ya sa sega na luvei Rejeli ( raica Nai Vakatekivu 29:32–35).
Ena kena sa tosocake tikoga na vuvu kei na nona cudru, a lako yani o Rejeli ka kaya vakaukauwa vei Jekope, “Solia mada vei au na gone, deu mate” (Nai Vakatekivu 30:1). Ia sa vakasucuma tale o Lia e rua na gonetagane kei na dua na yalewa.
Sa Sega ni Berabera na Turaga ni Vakayacora na Nona Vosa ni Yalayala.
E vakadinadinataka o Pita na iApositolo ni, “sa sega ni berabera na Turaga ni vakayacora na nona vosa ni yalayala, me vaka era nanuma na tamata eso sa berabera; ni sa sega ni vinakata me rusa e dua” (2 Pita 3:9). Ena gauna oqo ni savasava maca e dua na auwa kei na veimataqali kakana saqari maqosa vakaminiti, sa dau vakavuna me ra nanuma eso vei keda ni sa biuta cala o Tamada Vakalomalagi dauloloma na nodra veiyalayala talei se sa taura tu vakawawa se a volai ena yacana e dua tani tale. Sa vakaoqori na nanuma nei Rejeli.
Ia, me vaka a qai yaco ena kena gauna, eda raica e va na vosa talei ena Lewa Vakalou “A sa nanumi Rejeli na Kalou” (Nai Vakatekivu 30:22). A sa vakalougatataki ena rua na luvena, ko Josefa kei Penijamini. E lewe vuqa sara e delai vuravura edaidai era kawa nei Josefa, ka yaco mai kina na yalayala vei Eparaama ni mai na nodra “raica era na kalougata na vuvale kecega e vuravura ena vukumu kei ira na nomu, ni sa vunautaki yani vei ira na ivakavuvuli dina me ra bula kina, io me ra rawata na bula tawamudu” (Eparaama 2:11).
Ena gauna e dau rairai yawa kina na yalayala mai lomalagi, au sa masuti keda yadua me da taura na veiyalayala vakasakiti ka vakamareqeti oqo ka kakua sara ni vakalaiva. Ka me vaka ga na nona a nanumi Rejeli na Kalou, ena nanumi iko vakatalega kina na Kalou. Au sa vakadinadinataka oqo ena yaca i Jisu Karisito, emeni.