Na Veiqaravi

Ena dua na gauna a kaya kina o Peresitedi David O. McKay ni a cavuta o Abraham Lincoln, “Na vanua au tu kina ena gauna oqo se na vanua au nuitaka meu na yacova mai muri au vagolea vua na tinaqu ka vaka na agilosi vei au.”¹ Na veimalanivosa oqo e vakamacalataka vakavinaka sara na tinaqu. O Viola Jean Goates Snow, o Jeanie vei ira kece era kilai koya, a sucu ena 1929 ka mate ni oti vakalailai na ika 60 ni nona siganisucu ena 1989. A vakavulici au ka vakauqeti au. A vakadeitaka vei au niu rawa ni rawata na ka kecega au vinakata. Sa dau vakadodonutaki au talega. Me vaka era dau tukuna na luvequ me baleta na tinadra, “O koya na itini ni veilakoyaki ena ilakolako ni kilai yalona ena vuku ni nona cala.” E tina vakasakiti na tinaqu, e dua na ivakaraitaki cecere, ka tu yadua na siga meu sega ni dau vakananumi koya ka galili ena vukuna.

Ena vica na yabaki ni bera na nona takali yani a kune vua na kenisa, e dua na mate ka a vorata ena yaloqaqa levu. Keitou vulica vakamatavuvale, e dina ni veivakurabuitaki, ni kenisa e mate ni loloma. E rawa na gauna vinaka ni vakavinakataki bai, veivakamocetaki ka tukuni na iloloma. Ni vo e vica na macawa me mate na tinaqu, keitou a veitalanoa tiko ena rumu ni gade ena vale au a susugi cake kina ena noqu bula vakagonetagane. E dau vakatulewa vinaka na tinaqu, ka taleitaka na veika vivinaka. Sa dau taleitaka talega me veilakoyaki, ia na neitou matavuvale e bula ena dua na ivakarau ni tuvailavo maqosa ka sega kina ni rawa na gagadre oqori. Niu kila tu na veika oqo, au a tarogi tinaqu se tu eso na ka e veivutunitaka. Au a namaka tiko meu rogoca ni a dau vinakata tu e dua na vale levu cake, ka rairai vinaka; se na nona vakaraitaka beka na rarawa kei na yaloluluqa ni sega ni rawa ni dau gade. A vakasamataka vakalailai na noqu taro ka sauma mai vakarawarawa sara, “Au diva meu a veiqaravi vakalevu cake.”

Au kurabui ena nona isau ni taro. A dau ciqoma na ilesilesi vaka-Lotu eso na tinaqu. A veiqaravi vakaperesitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei ena tabanalevu, qasenivuli ni Matawilivola ni Sigatabu, dau siko vuvale ka vakakina ena Lalai. Ni keitou se gone keitou dau kau peleti kakana, na jamu kei na vuanikau tawaitavaya vei ira na tiko volekati keitou kei ira na lewe ni tabanalevu. Niu vakaraitaka vua na veika kece oqo e sega ni bau kauwaitaka. “A rawa ni levu tale na ka au cakava” e kaya mai. A bulataka na tinaqu e dua na bula ivakaraitaki vinaka ka taucoko. Era a lomani koya na lewe ni matavuvale kei ira na itokani. Sa rawata e vuqa sara na ka ena dua na bula ka sotavi kina vakavuqa na dredre ka vakalekalekataki ena vuku ni tauvimate. Ena veika kece oqo, na ka ga e veivutunitaka vakalevu duadua sai koya na nona sega ni veiqaravi vakalevu cake. Ia oqo au sega ni vakabekataka ni sa ciqoma na Turaga na nona isoro na tinaqu ena vuravura oqo ka sa kidavaki kina mai Vua. Ia na cava beka e matata vinaka tu kina ena nona vakasama ni vo ga e vica na siga me takali yani? Na cava na veiqaravi kei na cava na vuna e sa rui bibi kina ena kosipeli i Jisu Karisito?

Taumada eda sa vakaroti me da dau veiqaravi vakataki keda. Na imatai ni ivakaro me da lomana na Kalou. “Sa tautauvata na kena ikarua, Mo lomana na kai nomu me vaka ko lomani iko.”²

Eda vakaraitaka na noda loloma ena noda veivukei ka veiqaravi vakataki keda.

E kaya ko Peresitedi Gordon B. Hinckley: “E sega ni rawa ni vakatokai me Yalododonu Edaidai dina e dua na tamata ka sega ni dau loloma, ka sega ni dau dolele yani me veivuke vei ira na tani. Oqo e tiki sara ga ni kosipeli me da vakayacora vakakina. Kemuni na taciqu kei na ganequ, e sega ni rawa ni da dau nanumi keda ga vakataki keda.”³

E vakavuvulitaka na ivakavuvuli bibi oqo na iVakabula ena Maciu:

“Turaga keimami a raici kemuni mada ninaica ni kemuni a viakana, ka vakani kemuni, se viagunu ka vagunuvi kemuni?

“Se keimami a raici kemuni ninaica ni kemuni a vulagi ka kauti kemuni ki vale? Se luvawale ka vakasulumi kemuni?

“Se keimami a raici kemuni ninaica ni kemuni a tauvimate, se tiko ena valeniveivesu ka lako vei kemuni?

“Ena qai vosa na Tui ka kaya vei ira, au sa kaya vakaidina vei kemuni, ni kemuni a cakava vua e dua sa lailai vei ira na wekaqu oqo, ni a cakava vei au.”⁴

Ni soli na veiqaravi oqo me kakua kina na lomakocokoco se me nanumi tiko me da rawata mai kina e dua na ka. Me soli ena gauna e gadrevi kina, e sega ni gauna e ganiti keda. Ena sega beka ni dau kune vakarawarawa na gauna ni veiqaravi, baleta ni itovo vakatamata me da dau leqataka ga na veika e baleti keda. Me da dau vorata na itovo oqori ka vakasaqara na vanua mo veiqaravi kina. Ni da sikovi ira o ira era tauvimate, sa yali yani e dua na nodra daulomani, se na veika vakamosi yalo tale eso, e sega ni rauta na noda kaya ga, “Qai qiri yani kevaka e dua na ka au rawa ni veivuke kina.” Ia, vaqara na sala mo vakalougatataka kina na nodra bula na tani ena so na ivalavala rawarawa ni veiqaravi. E vinaka cake me da cakava na veika lalai mai na noda sega sara ga ni cakava e dua na ka.

Kena ikarua, sa noda itavi vakalewe ni Lotu me da ciqoma na veikacivi me da veiqaravi ena tarai cake ni matanitu ni Kalou e vuravura. Ni da veiqaravi ena noda ilesilesi duidui eso, eda sa vakalougatataka kina na nodra bula na tani. Ena cakacaka ni kaulotu e veisautaka na bula ena nodra vulica na tamata na kosipeli i Jisu Karisito ka ra rawata e dua na ivakadinadina ni kena dina. Ena veicakacaka tabu ena valetabu eda na vakalougatataka kina na nodra bula o ira era sa lako yani e liu vei keda. Ena veiqaravi vakosipeli e noda na galala me da vakavulici ira na tani, me da vaqaqacotaki ira na itabagone, ka vakalougatataka na nodra bula na gonelalai ena nodra vulica na veidina rawarawa ni kosipeli. Ena veiqaravi ena Lotu eda vulica kina me da soli keda ka vukei ira na tani.

E kaya ko Peresitedi Spencer W. Kimball, e dua ka ivakaraitaki cecere ni veiqaravi: “E kilai keda na Kalou ka sa vakaraici keda tiko. Ia sa dau sotava na noda gagadre mai vua e dua tale na tamata. O koya oqo, sa bibi kina me da veiqaravi vakataki keda ena matanitu.”⁵ Na noda itavi ni veiqaravi ena Lotu, e sega ni vakamamadataka na noda itavi me da qaravi ira na noda matavuvale kei ira eda tiko veivolekati. E tomana o Peresitedi Kimball ena nona veivakasalataki, “E sega ni dodonu me dua vei keda e sa rui osooso ena nona ilesilesi vaka-Lotu me sega kina na gauna ni nona veiqaravi va-Karisito vei ira eda tiko veitikivi.”⁶

Me kena itinitini, sa noda itavi me da dau veiqaravi ena noda veitikotiko. E dodonu me da cakacaka me da vakatorocaketaka na noda itikotiko, na noda veikoronivuli, na noda veikoro lelevu, kei na noda veikorokoro. Au vakacaucautaki ira era tiko maliwai keda era, veitalia na ilawalawa vakapolitiki era lewena, era cakacaka ena noda vanua, matanitu me ra vakatorocaketaka na noda bula. E vakakina na noqu vakacaucautaki ira era solia wale na nodra gauna kei na veika e tu vei ira me ra tokona na inaki yaga eso ena nodra veitikotiko, me vakalougatataki kina na nodra bula na tani ka vukici na vuravura me vanua vinaka cake. A vakavulici au na tukaqu niu se gone sara, na veiqaravi raraba eda vakayacora sai koya na rede eda sauma tiko me baleta na noda tikina e vuravura.”

E gadrevi ena veiqaravi na sega ni kocokoco, na veiwasei, kei na solisoli. Keirau a vulica kei na watiqu e dua na lesoni yaga ena gauna keirau veiqaravi tiko kina mai Aferika. Keirau a lesi ki na dua na koniferedi ni tikina mai Jinja, e Uganda. Ena mataka lailai ni Vakarauwai ni bera ni tekivu na neirau soqoni, keirau a laki sarava e dua na valenilotu vou ena yasayasa o ya. Ni keirau yaco yani ki na vale oqo, a kidavaki keirau e dua na gonetagane lailai rauta ni yabaki tolu se va. E lako mai ki valenilotu me raica se cava e yaco tiko. Ni tarai Sisita Snow na nona matadredredre, a tatara ki na nona pausi ka solia vua e dua na jokeliti. Sa duatani na nona marau.

Keirau a sarasara wavoki e valenilotu me vica na miniti ni bera ni keirau lako tale yani ki tautuba. Era tavaki keirau e rauta ni sivia e dua na daseni na gone matadredredre, era vinakata taucoko me ra sota kei koya na marama dau soli jokeliti vou ena yasayasa ko ya.

A rarawa na yaloi Phyllis ni sa solia na iotioti ni jokeliti vua na cauravou. A tukuna yani ena yalorarawa vei ira na gone ni sa oti. E qai solia lesu tale na cauravou a kidavaki keirau taumada na tiki ni jokeliti vei Sisita Snow ka tukuna me cereka na kena iolo. Ena yalobibi a vakayacora vakakina o Phyllis, ka namaka me na tiloma e matadra na gone era tu oqori na gonetagane oqo.

Ia, ena neirau kurabui, a lako vei ira yadua na nona itokani me ra biuta mai na yamedra ka dramica vakalalai na jokeliti. A lako wavoki tiko na gonetagane oqo, ka dramica talega o koya ena veigauna eso, me yacova ni sa oti na jokeliti.

Ia oqo, eda na rawa beka ni veibataka na kena sega soti ni itovo savasava na ivakarau ni veiwasei o ya, ia ena sega ni rawa ni dua me veibataka na ivakaraitaki e vakaraitaka na gonetagane oqo. E gadrevi ena veiqaravi na sega ni kocokocoko, na veiwasei, kei na solisoli. E vulica vinaka na lesoni oqori na gone o ya.

Sa noqu vakanuinui kei na masu ni rawa ni levu cake na ka eda vakayacora ena veiqaravi. Kevaka eda sega ni veiqaravi, eda na sega ni rawata na taucoko ni galala kei na veivakalougatataki ni kosipeli vakalesui mai. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.