E Sega Li Ni Kilikili Me da Marau?
Oqo e dua na lotu mamarau, e tiko kina na inuinui, na kaukauwa, kei na veivueti
Au se marau tikoga ena vuku ni totoka ni yalo eda vakila ena noda a mai lagata vata ena mataka nikua:
Me da sa mai marau siga dina ni bula.
Sa sega e dua e vulagi tu.
Tukutuku ni marau rogo yawa yani
(“Me da Sa Mai Marau,” Serenilotu, naba. 32).
Na nona vosa oqo o Brother William W. Phelps e sega ni duavata ki na nona sa vakaogai koya tu o vuravura ena itukutuku ca. Sa dina sara, eda sa bula donuya tu oqo na gauna a tukuna tiko mai na ivolanikalou, ni sa gauna ni “ivalu, kei na irogorogo ni ivalu, kei na tavuki ni vanua ena veiyasana e vuqa” (Momani 8:30), ni sa na “yavavala ko vuravura taucoko, ka ra kani yatedra na tamata ena rere” (V&V 45:26).
Ia na cava beka ena kauta mai vei keda na lewe ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai na veika oqo? Eda sa ririkotaka tiko li, rere, ka lomataqaya? Se ena loma ni noda veibolebole kece oqo, e sega li ni kilikili me da marau?
Eda sotava kece sara na veimataqali draki ni bula oqo. Eso ena marau kina, ka so e sotavi kina na rarawa kei na veilecayaki.
Au nanuma sara na dredre e a sotava na neitou matavuvale ena gauna au a se gone voli kina. Oqo ena vula ililiwa ni 1944, e dua na gauna batabata sara ena iKarua ni iValu Levu. Sa toso voleka sara tiko yani na veivaluvaluti ki na neimami taoni, ka sa vakasoqoni keitou na va na luvena o tinai keitou, ka biu tu yani na veika keitou taukena, ka dro vata yani kei ira e milioni na ise ni ivalu (refuji) me keimami vaqara bula. O tamai keitou e se tikoga ena mataivalu, ia erau a sa veivosakitaka tu kei Tinaqu ni kevaka me yaco na veitawasei ena gauna ni veivaluvaluti, erau na saga me rau na laki sota tale ena nodrau vanua na tubuqu. Erau vakabauta ni sai koya o ya na idrodro kei na vanua taqomaki vinaka duadua.
Ena kena sa bololaki tikoga ena gasaukuro ena bogi kei na kena e vakalutuma mai na waqavuka ena siga, e a taura e vuqa na siga me keitou qai yaco rawa ki na nodrau vanua na tubuqu. Na veika ga au nanuma rawa me baleta na veisiga o ya sai koya na butobuto kei na batabata.
E a lesu mai vei keitou o tamaqu ena bula vinaka, ia sa vaka me sega na ka me keitou bula kina. Keitou a bula donuya sara tikoga na revurevu ni veivaluvaluti e Jamani ka sa curumi keitou e dua na yalolailai kei na rarawa me baleta na neitou bula ena veisiga ni mataka.
Ena loma ni veilecayaki oqo, a sotava kina na noqu matavuvale Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai ka vakakina na itukutuku veivakabulai ni kosipeli vakalesuimai nei Jisu Karisito. E a veisautaka na veika kece na itukutuku oqo; e a vueti keitou mai na neitou bula rarawa ni veisiga. E se voravora tikoga na bula ka se dredre tikoga na veika e yaco tiko, ia na kosipeli sa kauta mai na rarama, na inuinui, kei na reki ki na neitou bula. Sa vakatakata na lomai keitou na matata kei na vinaka ni kosipeli ka sa vakavukuya na neitou vakasama. E a vukea me keitou liaci keitou kina ka raica na veika ni vuravura sa vakavolivoliti keitou tu ena dua na rai vou mai na dua na ivakatagedegede e cecere.
Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, sa sega beka ni kilikili me da rekitaka na kosipeli i Jisu Karisito kei noda lewena na Nona Lotu?
Se evei ga na vanua o tiko kina ena vuravura oqo, se cava ga na draki ni bula ko sotava tiko, au sa vakadinadinataka vei kemuni ni sa tiko na kaukauwa vakalou ena kosipeli i Jisu Karisito me na laveti iko ki na dua na ivakatagedegede cecere mai na veika rarawa se leqaleqa ko na sega ni vosota rawa ena so na gauna. Sa kila tiko na Turaga na draki ni nomu bula kei na bolebole eso o sotava tiko. E a kaya o Koya kivei Paula kei keda kece sara, “Sa rauti iko na noqu loloma.” Eda qai rawa ni kaya me vakataki Paula: “Ni sa vakalevui na noqu kaukauwa ni sa malumalumu e dua. O koya oqo sa yaloqu sara meu rekitaka na noqu malumalumu, me tiko kina vei au na kaukauwa i Karisito” (2 Korinica 12:9).
Me vaka ni da lewe ni Lotu i Jisu Karisito, sa rawa me da kerea na veivakalougatataki a yalataki tu ena veiyalayalati kei na cakacakatabu vakalotu eda a ciqoma ni da sa mai ciqoma na kosipeli i Jisu Karisito.
Na Cava na Kosipeli i Jisu Karisito?
Na kosipeli i Jisu Karisito sai koya na itukutuku talei, na itukutuku vinaka, kei na vuqa tale. Sai koya na itukutuku ni veivakabulai me vaka sa dau tukuna tiko o Jisu Karisito kei ira na Nona iapositolo kei na parofita. Au sa kila vakaidina ni sa virikotori tu ena kosipeli i Jisu Karisito na veika dina kece kei na rarama ka vu mai vua na Kalou.
E kaya na Kalou, na Tamada Vakalomalagi dauloloma, ni sa Nona inaki kei na lagilagi ni Nona cakacaka “me ra tucake tale mai na mate na tamata kecega ka rawata na bula tawamudu” (Mosese 1:39). Na Kalou sa vakatekivuna na kosipeli; sa tiki bibi ni Nona yavu ni veivakabulai se ituvatuva ni veivueti. E vakatokai me kosipeli i Jisu Karisito baleta ni ena Veisorovaki nei Jisu Karisito sa yaco rawa kina na veivueti kei na veivakabulai. Ena vuku ni Veisorovaki sa yaco na tagane, yalewa, kei na gone kece sara me ra vueti soli wale mai na mate vakayago, ka yaco me ra vueti kece mai na nodra ivalavala ca ka sa lavaki kina na nodra rawa ni ciqoma ka muria na kosipeli (raica V&V 20:17–25; 76:40–42, 50–53; Mosese 6:62).
Sa kosipeli dina duadua ga na kosipeli i Karisito, ka “sa sega tale ni dua na yaca se na sala se ivakarau sa soli me ra bula rawa kina na luve ni tamata, na yaca duadua ga i Karisito” (Mosaia 3:17; raica talega Cakacaka 4:12).
Na iusutu bula ni itukutuku ni kosipeli era sa umani tu ena ivolanikalou tabu ia e laki vakamatatataki cake ena iVola i Momani kei na ivakatakila kivua na Parofita o Josefa Simici. Oqo na vanua e vakaraitaka vakavinaka kina o Jisu Vakaikoya na Nona ivunau kei na Nona kosipeli, ka me ra vakamuria o ira na luve ni Kalou me ra “rawata na bula tawamudu” (V&V 14:7; raica talega 3 Nifai 11:31–39; 27:13–21; V&V 33:11–12).
E savasava ka matata vinaka na kosipeli. E tu kina na isau ni taro dredre ni bula oqo, ia e rawa talega ga vua e dua na gone me kila ka bulataka. Me vaka a kaya o Nifai: “Au sa dau taleitaka meu vosa vakamacala sara; ni sa dau kitaka vakakina na Turaga na Kalou vei ira na luve ni tamata. A sa vakararamataki ira na Turaga na Kalou me ra kila; a sa dau vosa vei ira na tamata ena nodra vosa me ra kila” (2 Nifai 31:3).
E a vakamuria tale o Parofita Josefa Simici na kena tuvanaki vakamatata ka vakavinaka ena nona a tukuna ki vuravura vakarawarawa sara “na imatai ni yavu ni ivakavuvuli ni itukutuku vinaka” (Na Yavu ni Vakabauta 1:4), ka me da sa ciqoma ka taukena na veivakalougatataki tawamudu ni kosipeli:
iMatai: mo vakabauta na Turaga ko Jisu Karisito—vakabauta na Dauveivueti, na Luve ni Kalou, “kei na dei ni nomudou vakabauti Koya, ka vakararavi sara ki na loloma i Koya sa kaukauwa me ia na veivakabulai” ka “toso ki liu, … ka tugana ki lomamudou na vosa i Karisito” (2 Nifai 31:19–20).
iKarua: na veivutuni, ka oka kina na veisau ni vakasama, ka vakacabora cake “e dua na isoro … ena yalo sa raramusumusu ka bibivoro”; ka biuta tani na ivalavala ca ka yaco mo yalomalumalumu ka yalomalua “me vaka e dua na gone lailai” (3 Nifai 9:20, 22).
iKatolu, na papitaiso ena tabadromuci e wai me bokoci kina na ivalavala ca ka veiyalayalati me maroroi na ivakaro ni Kalou ka taura na yaca i Karisito.
iKava: na isolisoli ni Yalo Tabu ena veitabaki ni liga, e vakatokai talega me papitaiso ena bukawaqa, ka sa vakasavasavataki keda ka yaco me da sa “tamata yalovou,” sucu mai vua na Kalou (raica Mosaia 27:26; raica talega 1 Pita 1:23).
Na isolisoli ni Yalo Tabu sa solia mai vei keda na Tamada Vakalomalagi ka na vakayacora e dua sa soli vua na lewa, ka oka kina na iyalayala ni loloma veivueti: “Kevaka dou sa curu ena matamata ka rawata na Yalo Tabu, ena vakaraitaka vei kemudou ko Koya na veika kece mo dou kitaka” (2 Nifai 32:5). Ni dau veitokani tikoga kei keda na Yalo Tabu, sa rawa ki na lewe ni Lotu yadua me ciqoma “na vosa i Karisito” (2 Nifai 32:3), ena gauna se vanua cava ga sa rawa. Na veidusimaki vakalou yadua oqo e dau vukei keda me da yaloqaqa tikoga ki na noda vakadinadinataki Jisu Karisito me yacova na ivakataotioti. E sega li ni totoka o ya!
E sega li ni kilikili me da marau?
Na Cava na Kena iBalebale meda Vosota ki na iVakataotioti?
E vakavulica vei keda na ivolanikalou ni gauna ga eda ciqoma kina na cakacakatabu vakalotu ni papitaiso kei na veivakadeitaki, sa qai noda ilesilesi o ya me da “vosota me yacova na ivakataotioti” (2 Nifai 31:20).
Niu a se gonetagane na “vosota me yacova na ivakataotioti” e kena ibalebale vei au o ya meu yadra tikoga me yacova ni sa oti na soqoni ni Lotu. E muri ni’u sa laki itabagone e toso cake ga vakalailai na noqu kila na ivolanikalou oqo. Au semata na ka oqo kei na noqu kila vakaitabagone na nodra sasaga tikoga o ira na noda lewenilotu lomani qase sara me ra gugumatua tikoga ki na iotioti ni gauna ni nodra bula.
Na vosota me yacova na ivakataotioti, se yalodina tikoga ki na lawa kei na cakacakatabu vakalotu ni kosipeli i Jisu Karisito ena gauna taucoko ni noda bula, sa ikoya e dua na ka bibi ka lavaki ena veivakabulai ki na matanitu ni Kalou. Na vakabauta oqo e duatani kina o ira na Yalododonu Edaidai mai vei ira na veimatalotu va-Karisito tale eso ka ra vakavulica ni veivakabulai sa soli vei ira kecega era vakabauta ka vakatusa ni ko Jisu na Karisito. E vakaraitaka vakamatata na Turaga: “Raica kevaka ko sa vakamuria na Noqu ivunau ka vosota me yacova na ivakataotioti ko na rawata na bula tawamudu, oqo na isolisoli uasivi duadua ni Kalou” (V&V 14:7).
O koya gona, na vosota me yacova na ivakataotioti e sega walega ni kena sagai me vinaka tu ga na bula ena gauna dredre se “toso tikoga ki liu.” Eda lewena tiko na lotu e bula, na nodra vukei na luve ni Kalou ena sala sa qiqo ka rabalailai me ra yacova rawa kina na kedra ituvaki dina ka lesu tale Vua ena dua na siga. Ena rai oqo, na vosota tiko me yacova na ivakataotioti sa veivakabulai ka lagilagi, e sega ni ka wale ka butobuto. Oqo e dua na lotu mamarau, e tiko kina na inuinui, na kaukauwa, kei na veivueti. “Sa lutu ko Atama me sucu kina na tamata; ia sa sucu na tamata me rawata na marau” (2 Nifai 2:25).
Na vosota me yacova na ivakataotioti sa dua na cakacaka ka curuma tu na noda bula ena veiminiti, veiauwa, veisiga, ni cadra mai ka laki dromu yani na siga. Ena rawati ga ena bula vakaivakarau ni tamata yadua e vakamuria na ivakaro ni Kalou.
Na kosipeli vakalesuimai i Jisu Karisito sa dua na ivakarau ni bula. E sega ni ka walega ni Sigatabu. E sega ni veika eda vakayacora me dua na itovo ni bula se ivakarau makawa kevaka me da namaka tiko na noda tamusuka na kena veivakalougatataki sa yalataki tu. “Mo dou kakua ni vakaisini kemudou; a Kalou ena sega ni vakalialiai: na ka kecega sa kaburaka na tamata ena tamusuka talega ko ya” (Kalatia 6:7).
Na vosota me yacova na ivakataotioti e gadrevi kina na “gumatua tiko ena ivalavala vinaka” (Roma 2:7), muria tiko na ivunau (raica 2 Nifai 31:10), ka qaravi vakadodonu na itavi (raica V&V 59:23). E gadrevi kina na solibula kei na cakacaka vagumatua. Na vosota me yacova na ivakataotioti, e sa gadrevi me da nuitaka tikoga na Tamada Vakalomalagi ka vakatulewa vakavinaka, ka oka kina na noda sauma na ikatini kei na isolisoli tale eso, rokova tiko na noda veiyalayalati ni valetabu, ka qarava na Turaga ka veiqaravi vakaikeda ena gagadre kei na yalodina ena noda itutu ena Lotu kei na kena ilesilesi. Sa kena ibalebale me da yaloqaqa tiko, veinanumi, kei na yalomalumalumu; sa kena ibalebale na dodonu kei na dina vua na Turaga kei ira na kai noda. Sa kena ibalebale me da tara na noda vuvale me vanua kaukauwa ni veitaqomaki ka idrodro mai na veika butobuto ni vuravura oqo; sa kena ibalebale me da lomani ira na watida kei ira na luveda.
Mai na noda vinaka taucoko me da vosota me yacova na ivakataotioti, ena yaco vei keda e dua na veivakasavasavataki totoka ki na noda bula. Eda na vulica me da “caka vinaka vei ira era sa cati [keda], ka masulaki ira sa vakalialiai kemudou ka vakacacani [keda]” (Maciu 5:44). Na veivakalougatataki e lako mai vei keda ena vuku ni noda vosota me yacova na ivakataotioti ena bula oqo sa ka dina sara ka bibi, ka ulabaleta na noda kila me baleta na bula e tarava.
E Gadreva o Jisu Karisito Mo Gugumatua
Kemuni na taciqu kei na ganequ lomani, ena yaco mai na veisiga kei na bogi ko na luvuci kina, ena gauna ka na bibi kina na lomamu ka luluqa na bula. Ia, mo na nanuma sara, ni ko Jisu Karisito, na Dauveivueti, sa iLiuliu ni Lotu oqo. Oqo na Nona kosipeli. E gadreva o Koya mo gugumatua. A solia na Nona bula ena vuku ni inaki oqo. Sai Koya na Luve ni Kalou bula. Sa yalataka vakaoqo o Koya:
“Dou lako mai vei au, koi kemudou vakaaduaga sa oca ka colata na icolacola bibi, ia kau na vakacegui kemudou” (Maciu 11:28).
“Ni na takali na veiulunivanua ka yavavala na veiulunikoro, ia na noqu yalololoma ena sega ni takali vei iko” (3 Nifai 22:10). “Ia ena loloma sa sega ni mudu, kau na lomani iko kina, sa kaya na Turaga na nomu iVakabula” (3 Nifai 22:8).
Kemuni na noqu itokani lomani, na iVakabula sa vakabulai kemuni sa ramusu na yalomuni ka sa vauca na nomuni vue (raica Same 147:3). Se cava ga na bolebole ko na sotava, ena vanua cava ga o tiko kina ena vuravura oqo, na nomu lewena tiko ena yalodina na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai kei na kaukauwa vakalou ni kosipeli i Jisu Karisito ena vakalougatataki iko mo vosota rawa me yacova na ivakataotioti ena bula marau.
Oqo sa noqu ivakadinadina mai na vu ni yaloqu kei na noqu vakasama taucoko, ena yaca tabu i Jisu Karisito, emeni.