2010
Sēmisi E. Talamesi (1862–1933)
Māʻasi 2010


Manatua ʻo ha Ngaahi Moʻui Maʻongoʻonga

Sēmisi E. Talamesi (1862–1933)

Naʻe taʻu 13 ʻa Sēmisi ʻEtuate Talamesi ʻi he hikifonua mai hono fāmilí mei honau fonua tupuʻa ko ʻIngilaní ʻo nofo ʻi Polovo ʻi ʻIutā.

ʻI heʻene poto mo fieinua ki he ʻiló, naʻe hoko ai ʻa Sēmisi ko ha mēmipa fakataimi ʻo e kau faiako ʻo e Akoʻanga Pilikihami ʻIongí ʻi ʻIutā ʻi hono taʻu 17 pē. Naʻe hoko atu ʻo ako ki he saienisi ʻo e kemí (chemistry) mo e kelekelé mo e maká ʻi he ʻUnivēsiti Lēhaí ʻi Penisilivēnia pea ʻi he ʻUnivēsiti Sione Hopikiní ʻi Palatimoa ʻi Meulileni. Naʻe hanga ʻe heʻene kau ki ha ngaahi kautaha saienisi ʻiloá ʻo ʻai ke maheni ʻa Sēmisi Talamesi mo ha kakai mahuʻinga pea lava ʻo ngāue ʻaki ha ngaahi tohi mahuʻinga ʻa ia ne tokoni kiate ia ke ne fakafepakiʻi ha konga lahi ʻo e ngaahi tāufehiʻa ne fehangahangai mo e Kāingalotu he taimi ko iá.

ʻI he 1888, naʻá ne mali ai mo Mele Mei Puufi (Mary May Booth). Naʻá na hoko ko e mātuʻa ki ha fānau ʻe toko valu. Mei he 1894 ki he 1897 naʻá ne hoko ai ko e palesiteni ʻo e University of Deseret ʻi Sōleki Sití (ʻoku ʻiloa he ʻahó ni ko e ʻUnivēsiti ʻo ʻIutaá). Lolotonga e taimi ko iá, naʻá ne fakatau e taha ʻo e ngaahi pasikala fakaseini foʻou mo manakoá ʻo ne faʻa heka holo ai. ʻI ha efiafi ʻe taha ne tōmui mai ʻaki ha houa ʻe taha ki he maʻu-meʻatokoni efiafí ʻi honau ʻapí, kuo mamulumulu, fetotoʻi pea mo likoliko. Naʻe tuʻu ʻo ofi ki hono ʻapí ha hala fakakavakava papa ʻi ha tokaʻanga vai. Ko e anga mahení, naʻá ne faʻa hifo ʻo lue lalo pē. Ka ʻi he taimi ko ʻení naʻá ne pehē ʻe lava pē ʻo kolosi ʻi he pasikalá. Naʻá ne toutou fakahoko ʻeni, kae ʻoua kuó ne toki lavaʻi hono foungá.

Ko ʻEletā Talamesí ko ha tokotaha pōtoʻi lea, pea kuo hoko ha niʻihi ʻo ʻene ngaahi malangá mo ʻene ngaahi lēsoní ko ha fakavaʻe ʻo ha niʻihi ʻo ʻene ngaahi tohi ʻiloá, ʻo kau ai ʻa e The Articles of Faith. Ki muʻa pea toki ui ia ki he Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá he 1911, ne kole ʻe he Kau Palesitenisī ʻUluakí ke ne faʻu ha tohi fekauʻaki mo e moʻui mo e ngāue fakafaifekau ʻa e Fakamoʻuí. Naʻe tuku mavahe ha loki kimui ange ʻi he Temipale Sōlekí ke lava ʻa ʻEletā Talamesi ʻo tukutaha ʻene fakakaukaú ki heʻene faʻu tohí. Naʻe pulusi ʻene tohi peesi ʻe 700, Jesus the Christ, ʻi he 1915 pea kuo toutou pulusi ia talu mei ai. ◼

ʻI laló: Ko e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi he 1921. Ko ʻEletā Talamesi ʻi he ʻotu muí, fika ua mei toʻohema.