2013
Ongo Tīkoni Foʻou ʻe Ua
Sepitema 2013


Ongo Tīkoni Foʻou ʻe Ua

ʻAnitoni Poutu, Nuʻusila

Naʻá ku maʻu he ngaahi taʻu kuo hilí ha faingamālie ke hoko ko ha ʻetivaisa he kōlomu ʻo e kau tīkoní. Naʻe ʻi heʻemau kōlomú ha kau tīkoni mālohi ʻe toko tolu, naʻe ui kotoa ki he kau palesitenisī ʻo e kōlomú.

Naʻe fakakaukau ʻa e kau palesitenisī kei talavoú ni ʻi ha taha ʻo ʻenau ngaahi fakatahá, ʻoku nau fie maʻu ha toko ua ʻo e kau tīkoni māmālohi heʻenau kōlomú ke na kamata maʻu lotu mo e ngaahi ʻekitivitií. Naʻa nau fokotuʻu ai ha ʻaho ʻi he faʻa lotu—ko ha Sāpate ʻoku toe ha uike ʻe ono ki ai—ke lavaʻi ki ai ʻenau taumuʻá. Naʻa nau lotua ke lavaʻi e feinga toputapú ni pea mo fakapapau ʻi he lotu lahi ke fakahoko e ngaahi meʻa ko ʻení:

  • Lotu fakataha maʻu pē.

  • ʻAukai fakataha.

  • ʻAʻahi ki he tīkoni kotoa pē he tohi taliuí.

  • Palani ha ngaahi ʻekitivitī koeʻuhí ke kau e kau tīkoni ʻe foki maí ʻi ha polokalama kuo fokotuʻutuʻu maau.

Naʻe ongoʻi moʻoni ʻe he kau palesitenisií ko e ngaahi taumuʻa ko ʻení ko e finangalo ia ʻo e ʻEikí, pea nau ngāue leva ʻi he tui mo e lotolahi.

Lolotonga e ngaahi uike hokó, ne fakahoko ʻe he kau talavoú ni ʻa e meʻa ne nau palōmesi ke faí, mo ʻamanaki ʻe tali ʻenau ngaahi lotú. Naʻa nau lotu fakataha, ʻaukai fakataha, ʻaʻahi ki he kau tīkoni māmālohí ʻo fakaafeʻi ke nau foki mai, teuteu ha ngaahi ʻekitivitī, mo tui ʻoku fie maʻu ke nau mateuteu ki ha tokolahi ange e maʻu lotú.

Neongo ʻenau faivelengá, naʻe ʻikai ke foki mai ha tīkoni ia—ʻikai omi ki he lotú pe ki ha toe ʻekitivitī. Ne ofi mai ʻa e ʻahó, pea neongo ne nau loto mamahi ʻi he ʻikai foki mai e kau mēmipa ʻo ʻenau kōlomú ki he lotú, ka naʻe kei falala pē kau talavoú ʻe tali ʻe he Tamai Hēvaní ʻenau ngaahi lotú.

Kuo aʻu ki he ʻaho ne nau taumuʻa ki aí, ka naʻe ʻikai pē ha taha ia ʻo e kau talavou ne feinga ki ai e kau palesitenisií ʻe haʻu ki he lotú. Ka naʻe fanongonongo ʻe he pīsopé ʻi he lolotonga ʻo e houalotu sākalamēnití ʻe papitaiso ha ongo talavou taʻu 12 naʻá na vakaiʻi ʻa e Siasí, he efiafi ko iá.

Ko ha tāpuaki moʻoni ki he ongo mēmipa foʻou ko ʻeni ʻo e Siasí ke kau ki ha kōlomu mo ha kau palesitenisī pehē. Pea ko ha toe tāpuaki foki ki he kau palesitenisií ke nau vakai ki hono tali fakahangatonu ʻenau ngāué mo ʻenau lotú pea mo ʻilo ʻoku tauhi ʻe he ʻEikí ʻEne ngaahi talaʻofá.

Ko e faʻahinga fiefia ia ʻi he kōlomú pea pehē ai ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisií, “Tau toe fakahoko pē ʻeni.”