2013
Hoko ko ha Maama ki Ho Kaungāmeʻá
Sepitema 2013


Hoko ko ha Maama ki Ho Ngaahi Kaungāmeʻá

ʻĪmisi
ʻEletā Benjamín De Hoyos

Naʻá ku tupu hake mo ha ngaahi kaungāmeʻa tatau ʻi he ʻuluaki taʻu ʻe 12 ʻo ʻeku moʻuí. Ne mau kaungāʻapi pē. Naʻa mau ō ki he ngaahi ʻapiako tatau mo feōʻaki ki he fakafiefia ʻo homau ngaahi ʻaho fāʻeleʻí. Naʻá ku faʻa kai he taimi ʻe niʻihi ʻi honau ngaahi ʻapí, pea ne nau ō mai ki hoku ʻapí, pea naʻa mau fiefia fakataha. Ka ʻi heʻemau taʻu hongofulu tupú, ne kamata ke liliu e ngaahi meʻá. Naʻe ʻikai ke nau mēmipa ʻi he Siasí, pea naʻa nau lea taʻefeʻunga, ifi, pea mo inu kava mālohi. Naʻe kehe ʻaupito ʻenau fakakaukau ki he fono ʻo e angamaʻá mei haʻakú.

Naʻá ku fakakaukauʻi fakalelei e palopalemá, peá u talanoa mo ʻeku tangataʻeikí fekauʻaki mo e meʻa ke u faí. Naʻá ne talamai, “Kuo pau ke ke fili. ʻOku kehe ʻa e ngaahi kaungāmeʻa lelei ko ʻení ia meiate koe. Naʻe ʻikai ke ke lava ʻo tala ki muʻa, ka ko ʻeni ʻoku ʻi ai ha fuʻu faikehekehe lahi.”

Naʻá ku falala ki he faleʻi ʻa ʻeku tangataʻeikí. Naʻe ʻilo ʻe hoku ngaahi kaungāmeʻá ko ha mēmipa au ʻo e Siasí, pea ko e taimi naʻá ku pehē ai he ʻikai ke u ʻalu maʻu pē ki he ngaahi potu kotoa ʻoku nau ō ki aí, naʻe mahino kiate kinautolu. Naʻe iku, ʻo siʻi ange ʻa e taimi ne mau toe feohi aí neongo ne mau kei kaungāmeʻá.

Ko ha meʻa faingataʻa ke u tukuange hoku ngaahi kaungāmeʻá, ka naʻá ku ʻilo naʻe mahuʻinga ke pukepuke ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻi heʻeku moʻuí. Naʻá ku fakakaukau ki he faleʻi ʻa ʻAlamā ki hono ongo fohá ʻi he taimi naʻá ne akoʻi ai ke na tui ki he ʻOtuá. Naʻá ne pehē, “ʻIlonga ʻa kinautolu ʻe falala ki he ʻOtuá ʻe tokoniʻi ʻa kinautolu ʻi honau ngaahi ʻahiʻahiʻí” (ʻAlamā 36:3).

Ko e taha ʻo e ngaahi meʻa naʻe tokoni ke u lavaʻi ʻa e taimi faingataʻa ko ʻení ko ʻeku ʻalu he uike kotoa ki he ngaahi ʻekitivitī ʻa e Siasí, kau ai ʻa e Mutualé. Naʻá ku toe fakafemoʻuekinaʻi foki au ʻi he hulohulá, sipotí, mo e ngaahi konifelenisi ʻa e toʻu tupú.

Naʻá ku fakakaungāmeʻa ki ha taha foʻou naʻe ʻikai kau ki he Siasí, pea naʻá ne faʻa fakaafeʻi au he taimi ʻe niʻihi ke ma ō ki ha ngaahi fakafiefia. Naʻe ʻaho tatau ʻa e ngahi fakafiefia ko ʻení mo e Mutualé, pea naʻá ku talaange ki ai, “ʻOku ou kole fakamolemole atu. ʻOku ou fie ʻalu, ka ʻoku ʻi ai haʻaku ngaahi palani kehe.”

Naʻá ne ʻeke ʻa e meʻa naʻá ku faí. Peá u talaange, “ʻOku ou ʻalu ki he Mutualé.”

“Ko e hā ʻa e Mutuale?” ko ʻene fehuʻí mai ia.

Naʻá ku fakamatala ange ʻoku lahi haʻamau ngaahi ʻekitivitī fakafiefia ʻi he Mutualé pea ʻoku ou hoko ko e tokoni ʻi he kau palesitenisií. Hili ʻeku taʻe tali tuʻo tolu e ngaahi fakaafe ki heʻene ngaahi fakafiefiá, naʻá ne talamai leva, “Fakaafeʻi au ki he Mutualé.”

Naʻá ma ō leva, naʻe akoʻi ia ʻe he ongo faifekaú, pea iku ʻo papitaiso.

ʻOku ou fakaafeʻi ko e ke fai hoʻo filí he taimí ni koeʻuhí ke ke lava ʻo hoko ko ha maama ki ho ngaahi kaungāmeʻá. Ko e meʻa ʻe taha te ke lava ʻo faí, ko hoʻo ʻalu ki he seminelí. ʻOku fakahoko ʻe hoʻomou kau faiako seminelí ʻenau tafaʻakí; ʻoku nau ngāue lahi ki hono teuteu ʻo e ngaahi lēsoní maʻamoutolu. ʻE hoko ʻa e seminelí ko ha tāpuaki lahi ange kiate kimoutolu ʻi he taimi te mou fakahoko ai hoʻomou tafaʻakí: ʻo lau e ngaahi ngāue mei ʻapí, lotu mo ʻaukai, maʻu mo tali ʻa e ngaahi akonakí. ʻOku hoko ʻa e akó ʻi he taimi ʻoku fakahoko ai ʻe he ongo tafaʻakí fakatouʻosi ʻa e meʻa ʻoku fie maʻu ke na fakahokó.

ʻI heʻeku kei ʻi he ako maʻolungá, naʻe fakaafeʻi au ʻe ha taha ʻo hoku ngaahi kaungāmeʻá ki ha fakafiefia mo talamai, “Ta ō ʻo kole ki heʻeku tangataʻeikí pe ʻe lava ke ta fakaʻaongaʻi ʻene kaá.” Naʻe ʻikai loto ʻene tangataʻeikí ke ʻoange ke ne fakaʻaongaʻi ʻa e kaá. Ka, ʻi he taimi naʻe fakatokangaʻi ai au ʻe heʻene tamaí, naʻá ne talaange leva, “Sai, te u tuku atu ke ke fakaʻaongaʻi ʻa e kaá, ʻo kapau ko Penisimani ʻe fakaʻulí.”

Naʻe ʻilo ʻe he tangatá ni ʻoku ou kau mo hoku fāmilí ki he Siasí, pea naʻe ʻikai ke mau inu kava mālohi, pea te u hoko ko ha fakaʻuli ʻe malu ange.

Naʻe tokoni e tōʻonga ʻa e tamai hoku kaungāmeʻá ke u fakahoungaʻi e ngaahi akonaki ʻeku mātuʻá mo e sīpinga naʻá na taá. Naʻá mau fakahoko e efiafi fakafāmilí mo e lotu fakafāmilí ʻi ʻapi. Ko e Sāpaté ko ha ʻaho ia ʻo e mālōlō kiate kimautolu. Ko e ngaahi meʻá ni ko e ngāue ia ʻa e ongoongoleleí ʻiate kimautolu, pea naʻa mau fiefia lahi ai. Naʻe faʻa fakaafeʻi ʻe heʻeku tangataʻeikí ha kau mēmipa kehe ʻo e Siasí ke nau omi ki homau ʻapí ke nau talanoa ki he ongoongoleleí ʻi he ngaahi hoʻatā Sāpaté. Naʻa mau kai fakataha, talanoa ki he ongoongoleleí, pea naʻa mau feohi vāofi.

Teuteu he taimí ni ke fokotuʻu homou ngaahi fāmili mālohi ʻi he kahaʻú. ʻOku mou fakahoko ia ʻi he taimi ʻoku mou longomoʻui ai ʻi he ako ʻo e ongoongoleleí. Manatuʻi kapau te ke falala ki he ʻOtuá; lotu fakamātoato fakaʻaho; lau e folofolá, tauhi koe ke ke maʻa; pea ngāueʻi ho Fatongia ki he ʻOtuá pe Fakalakalaka Fakatāutahá, ʻe maluʻi koe mei he fakatuʻutāmakí, te ke hoko ko ha maama ki ho ngaahi kaungāmeʻá, mo ke fiefia ʻi hoʻo moʻuí.

Tā fakatātaaʻi ʻe Scott Greer