2014
Moʻoni pe Hala?
ʻEpeleli 2014


Moʻoni pe Hala?

ʻOku faingataʻa ʻi he taimi ʻe niʻihi ke ʻiloʻi e moʻoní mei he halá, ka kuo ʻomai ʻe heʻetau Tamai Hēvaní ha meʻaʻofa mālohi maʻatautolu ke tokoni ke tau lava ʻo fakafaikehekeheʻi e moʻoni ʻa e ʻOtuá mei he ngaahi loi ʻa Sētané.

Kapau kuó ke fai ha sivi ʻaki ha ngaahi fehuʻi moʻoni-pe ko e-loi, ʻokú ke ʻiloʻi ʻoku faʻa faingataʻa ʻi ha taimi ʻe niʻihi ke ʻiloʻi ha loi. ʻOku hoko pē mo e meʻa tatau, ki he ngaahi fehuʻi lahi ʻo e tuí, tui fakalotú, mo e moʻui fakaʻahó, ka ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ke tau lava ʻo tala ʻa e faikehekehe ʻi he meʻa ʻoku moʻoní mo e meʻa ʻoku halá, ʻoku ʻikai ke faingofua maʻu pé.

Neongo ia, ʻoku ʻikai totonu ke tau manavahē ʻo hangē ko kau sivi ʻoku ʻikai ke mateuteu. Kuo tāpuakiʻi kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻaki ha ngaahi meʻafoaki lahi ke tokoni ke tau ʻiloʻi ʻa ʻEne ngaahi moʻoní mo e ngaahi loi ʻa e filí.

Ko e Faʻahinga Kehekehe ʻo e Ngaahi meʻa ʻoku Halá

ʻUluakí, ke fakamahinoʻi ha meʻa, ko ha kiʻi sivi moʻoni-pe ko e-hala ʻeni maʻau:

  1. ʻOku lanu mata e māhiná. moʻoni   hala

  2. Naʻe pehē ʻe Nila ʻAmisitulongi, ko e tangata ʻalu vavā he ʻĀpolo 12 pea ko e fuofua tokotaha ia ke lue ʻi he māhiná, ko ha “fakalaka lahi ki he faʻahinga ʻo e tangatá,” ʻa e meʻa naʻe hokó. moʻoni   hala

  3. Naʻe ʻikai ke lava ʻe he polokalama ʻa e Kautaha Fakafonua ʻo e Folau ki he Vavaá (NASA) ʻo folau ki he palanite ko Māʻasí, ko ia ai naʻá nau folau leva ki he māhiná. moʻoni   hala

  4. ʻE ngalingali taʻe malava ke tō e vaka vavaá ʻi he māhiná koeʻuhí ko e matangi he palanité, ivi fakaʻātomí, huelo ngingilá, mo e ngaahi faingataʻa kehé, kau ai mo hono liliu e ngaahi ʻatá he ʻokú na kehekehe kinaua mo e ngaahi fakamatala sio tonú, ko ia ai ʻoku pau pē naʻe faʻufaʻu ʻe he puleʻanga ʻAmeliká e meʻa kotoa. moʻoni   hala

Ko e tali ki he ngaahi fehuʻi takitaha ʻoku Hala, pea ʻoku fakafofongaʻi ʻe he ngaahi fehuʻi ko ʻení e ngaahi meʻa hala angamaheni te ke ngalingali fehangahangai mo iá.

Ko e fehuʻi 1 ko ha loi faingofua, ko ha fehalaaki mataʻāʻā. Ko e fehuʻi 2 ko ha moʻoni fakakonga pē, ʻa ia ʻoku fakapoto, koeʻuhí he ʻokú ne fakahoa ha moʻoni ʻe taha pe lahi ange ʻaki ha foʻi loi (ko e ʻĀpolo 11, ʻikai ko e ʻĀpolo 12—sai ia!). ʻOku ʻi he fehuʻi 3 ha fakafepaki ʻoku hala, pe ko ha tuʻunga ʻa ia ʻoku ʻoatu ha foʻi fili pē ʻe ua ka ʻoku ʻikai ko e meʻa pē ia ke fai mei ai ʻa e filí (hangē ko ʻení, naʻe mei fili ʻa e NASA ke ʻoua ʻe ʻalu ki ha faʻahinga feituʻu). Ko e fehuʻí 4 ko ha fakafekiki “fakapoto”, ʻa ia ʻoku fakatefito ʻi ha ʻuhinga lelei ka ʻoku faʻa hala hono fakamoʻoní ʻi he feinga ke tākiekina ki ha aofangatuku pau ʻoku hala.

Ngaahi Loí ʻo Onopōní

ʻI he taimi ʻoku haʻu ai ki he ngaahi meʻa ʻokú ne tākienkina ʻetau ngaahi fakaukaú, tuí, ngaahi filí, mo e ʻulungāngá—ʻoku lelei ke ʻiloʻi e ngaahi kākā kehekehe, he ko Sētané ko e, “tamai ʻo e ngaahi loí” (2 Nīfai 9:9), te ne fakaʻaongaʻi ha faʻahinga founga pē ke ne kākaaʻi kitautolu. Ko e sīpinga ʻeni ʻo ha ngaahi founga ʻokú ne fakahoko he ʻahó ni, pea pehē ki ha ngaahi sīpinga ʻo e founga te tau lava ʻo tali ʻaki e moʻoní.

Meʻa Taʻemoʻoni Faingofua

Fakakaukau Hala:

Feituʻu ʻoku Iku Ki aí (Loi Lahí):

Ko e Moʻoní:

Ko e meʻa angamaheni pē ʻa e ponokalafí pea ʻoku ʻikai ke ne fakalaveaʻi ha taha.

Hoko atu ʻo sio he ponokalafí.

ʻOku hanga ʻe he ponokalafí ʻo fakakeheʻi ʻa ʻetau vakai ki he ongo fakasekisuale, ʻe lava ke maʻunimā, fakamamahiʻi lahi fakalaumālie kitautolu, pea ʻe lava ke ne fakaʻauha ʻa e ngaahi vā fetuʻutakí.

Ko e Moʻoni Fakakonga pē

Fakakaukau Hala:

Feituʻu ʻoku Iku Ki aí (Loi Lahí):

Ko e Moʻoní:

ʻOku makehe ʻa e tokotaha kotoa pē pea ʻe lava ke ne moʻui ʻo fakatatau ki heʻene filí, ko ia ai ko e meʻa mahuʻinga taha ʻi hoʻo moʻuí ko hoʻo ongó mo e anga hoʻo fakafōtungaʻi koé.

‘Oku ‘ikai totonu ke ke tali ki he ‘Otuá pe ko e Siasí ke ne toki fakahā atu kiate koe ʻa e anga hoʻo moʻuí, ko ia ai ke ke fai ʻa e meʻa ʻoku ke loto ki aí kapau ʻokú ke ke ongoʻi ʻoku lelei.

Ko kitautolu takitaha ko ha fānau makehe ʻa e Tamai Hēvaní, ʻokú ne finangalo ke tau aʻusia ʻa e lelei tahá pea hoko ʻo hangē ko Iá. ʻOku tokoni ʻa e talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú ke tau maʻu ʻa e fiefia taupotu tahá.

Fakafepaki Hala (Fili Pē ʻe Ua)

Fakakaukau Hala:

Feituʻu ʻoku Iku Ki aí (Loi Lahí):

Ko e Moʻoní:

ʻOku malangaʻi ʻe he Siasí ha ngaahi tōʻonga moʻui pau; ko ia ai, ʻoku filifilimānako mo fehiʻa he kakaí—ʻoku ʻikai ke ne tali mo ʻofa.

Koeʻuhí he ʻoku filifilimānako mo tāufehiʻa ʻa e Siasí, ʻoku totonu ke fakaangaʻi, manukiʻi, mo fakahalaiaʻi, pea ʻoku totonu ke tuku hoʻo feohi mo iá.

ʻOku ʻikai tatau ʻa hono taʻe tali ʻa e tōʻonga moʻui ʻa ha taha kehé mo e taʻefaʻa kātakí mo e tāufehiʻá. Te tau lava ʻo fakahaaʻi ʻa e ʻofá, fakaʻapaʻapá, mo e angaleleí ki he tokotaha kotoa pē—kau ai ʻa e kakai ʻoku fehangahangai ʻa ʻenau tōʻonga moʻuí mo e ngaahi fono ʻa e ʻOtuá—lolotonga ʻete mateakiʻi e ʻOtuá mo ʻEne ngaahi fekaú.

Ko e Fakakikihí “Tautea ʻuhinga totonú”

Ngaahi Fakakaukau hala:

ʻOku Fakaiku ia ki ai (Loi Lahí):

Ko e Moʻoní:

ʻOku fakahalaʻi ha ngaahi meʻa ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻaki ha fakamoʻoni fakasaienisi he lolotongá, pea ko e ngaahi fakamatala ki he founga hono liliú ʻoku ʻikai ke falalaʻanga, ko ia ai ʻoku pau naʻe faʻufaʻu pē ia ʻe Siosefa Sāmita pe ko ʻene hiki tatau ia mei ha feituʻu kehe.

ʻOku ʻikai ke moʻoni ʻa e Tohi ʻa Molomoná pea ko Siosefa Sāmitá naʻe ʻikai ko ha palōfita, ko ia ai ʻoua ʻe feohi mo e Siasí.

Kuo fakapapauʻi mai ʻe he kau saienisí ʻa e ngaahi meʻa lahi ʻi he Tohi ʻa Molomoná, pea ʻoku tōnounou ʻa e “fakamoʻoni” hala ʻoku fai ki aí. Ka ko e fakamoʻoni mahuʻinga tahá ko e fakamoʻoni ʻa e Laumālié kiate koe ʻoku moʻoni ia pea ko Siosefa Sāmitá ko ha palōfita moʻoni ia.

Ko e Founga ki Hono ʻiloʻi ʻo e Moʻoní

Ko ia ai ʻoku haʻu mei fē ʻa e kakato ʻo e moʻoní? Te tau lava fēfē ʻo sio ki ai ʻo fou ʻi ha ngaahi meʻa hala? Ko ha niʻihi ʻeni ʻo e mālohi ʻo e ngaahi meʻaʻofa kuo foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní ke fakafaikehekeheʻi ʻaki ʻa e moʻoní mei he halá.

  • Ko e Maama ʻo Kalaisí. “Ko e Maama ʻo Kalaisí … te ne ueʻi ʻa e niʻihi kotoa ʻi he funga ʻo e māmaní ke nau fakafaikehekeheʻi ʻa e moʻoní mei he fehalākí, tonú mei he halá.ʻOkú ne fakamoʻui ho konisēnisí.”1

  • Ko e Laumālie Māʻoniʻoní. “Ko e Laumālie ʻo e moʻoní … ʻe tataki ʻe ia ʻa kimoutolu ki he moʻoni kotoa pē” (Sione 16:13).

  • Ngaahi Folofolá. “ʻOku fakaʻaongaʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e folofolá ke toʻo atu ʻa e fakakaukau halá, ngaahi tukufakaholo loí, mo e angahalá mo hono ngaahi nunuʻa fakamamahí.”2 Ko e Tohi ʻa Molomoná ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ʻi he meʻá ni, he ʻokú ne “fakahaaʻi e ngaahi fili ʻo Kalaisí. ʻOkú ne veuveuki ʻa e ngaahi tokāteline halá pea fakangata ʻa e ngaahi fakakikihí. (Vakai, 2 Nīfai 3:12.)”3

  • Kau palōfita ʻo onopōní. “Ko e fatongia [ʻo ha palōfita] ko hono fakahā ki he faʻahinga ʻo e tangatá ʻa e finangalo mo e natula totonu ʻo e ʻOtuá. … ʻOku hanga ʻe he palōfitá ʻo valokiʻi ʻa e angahalá mo kikiteʻi ʻa hono ngaahi nunuʻá.”4

  • Akó. “ʻOku fekumi ha taha māʻoniʻoni… ki he ʻiló ʻi he ako pea ʻi he tuí foki. ʻOku lava ʻe ha taha ʻi he akó … ke ʻiloʻi ʻa e moʻoní mei he halá, tautautefito ki hono ako ʻo e folofolá. (Vakai T&F 88:118.)”5

Neongo he ʻikai ke faingofua maʻu pē ke tali Moʻoni pe Hala ʻi he taimi ʻoku tau fehangahangai ai mo ha ngaahi fakakaukau kehekehe, ʻe lava ke tokoniʻi koe ʻe he ngaahi meʻa foaki kuo foaki atu ʻe he Tamai Hēvaní ke ke lavaʻi ʻa e siví.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Richard G. Scott, “Fiemālie ʻo e Konisēnisí mo e ʻAtamaí,” Liahona, Nōvema. 2004, 15.

  2. D. Todd Christofferson, “Ko e Tāpuaki ʻo e Folofolá,” Liahona, Mē 2010, 32–35.

  3. Ezra Taft Benson (1899–1994), “Ko e Tohi ʻa Molomoná Ko e Folofola Ia ʻa e ʻOtuá,” Ensign, Mē 1975, 64.

  4. Ko e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “Palōfita,” scriptures.lds.org.

  5. Russell M. Nelson, “Pea ʻe Ui Peheʻi ʻa Hoku Siasí,” Ensign, Mē 1990, 16.