2023
Fakatatau mo e Finangalo ʻo e ʻEikí
Fēpueli 2023


“Fakatatau mo e Finangalo ʻo e ʻEikí,” Liahona, Fēpueli 2023.

Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au

Mātiu 7

Fakatatau mo e Finangalo ʻo e ʻEikí

ʻOku tau anga faka-Kalaisi ange ʻi he taimi ʻoku tau muimui ai ki Heʻene sīpingá ʻi hono fai e finangalo ʻo ʻEne Tamaí.

ʻĪmisi
ko e ʻaʻeva ʻa e Fakamoʻuí mo Hono kau muimuí

Ko e niʻihi ʻo e ngaahi fili mahuʻinga taha ʻoku tau fai ʻi he moʻuí ko e ngaahi fili ʻokú ne uesia e niʻihi kehé. ʻOku faʻa hoko ʻeni he taimi ʻoku tau fili ai ke tali e ngaahi uiuiʻi ke ngāue ʻi he Siasí.

Hangē ko ʻení, ʻi he taimi naʻe ui ai au ko ha palesiteni fakamisioná, naʻe uiuiʻi hoku uaifi ko Lusí ke hoko ko hoku hoa ngāue. Naʻá ma loto ke ma uouangataha ʻi heʻema ngāué. Naʻá ma ʻiloʻi naʻe mahuʻinga kiate kimaua ko ha ongomeʻa malí ke ma fenāpasi mo e finangalo ʻo e ʻEikí. ʻIkai ko ia pē, ka ʻe toe uesia foki mo ʻema fānaú ʻe homa uiuiʻí koeʻuhí he te nau ʻalu fakataha mo kimaua. Naʻa nau kei iiki, taʻu 14, 11, mo e 7. ʻE hoko ʻa e mavahe mei ʻapi ʻi ha taʻu ʻe tolú ko ha liliu lahi ʻi heʻenau moʻuí, ko ia ʻe mahuʻinga foki kiate kinautolu ke fakafenāpasi mo e finangalo ʻo e ʻEikí.

Naʻa mau fili fakafāmili ke mau fie ngāue fakataha maʻá e ʻEikí. Hangē ko e lau ʻa hoku uaifí, “Naʻa mau fiemaʻu kotoa ke fakahinohinoʻi kimautolu ki he feituʻu tatau.” Pea naʻe tāpuekina homau fāmilí ʻi heʻemau ngāue fakataha ʻi he Misiona Democratic Republic of the Congo Mbuji-Mayi.

Naʻe hanga ʻe heʻemau ngāue fakatahá ʻo fakamālohia ʻemau uouangatahá mo e malava ko ia ke fehangahangai mo e ngaahi faingataʻa fekauʻaki mo ha anga fakafonua foʻou, ʻi ha kolo foʻou, mo ha lea fakafonua fakalotofonua foʻoú. Naʻe tokoni ia ke mau loto-mālohi ange ʻi heʻemau tali e fiemaʻu ke kau atu ki he ngaahi seminā fakatakimuʻá mo e ngaahi konifelenisi fakasouní pea kei lava pē ʻo feau e ngaahi fiemaʻu ʻema fānaú. Naʻe toe mahuʻingamālie ange ʻemau lotu fakafāmilí mo e ako folofolá, pea fakaʻau ke mālohi ange ʻemau fakamoʻoní ʻi heʻemau mamata ki he ʻofa mo e tali ʻe he kau papi uluí, kāingalotú, mo e kau faifekaú ʻa e ongoongoleleí.

Ko Hono Fakahoko e Finangalo ʻo e Tamaí

Ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai ke tau fekumi ke ʻiloʻi pea fai e finangalo ʻo ʻetau Tamai Hēvaní?

ʻI he meʻá ni, ʻo hangē ko e ngaahi meʻa kotoa pē, ʻoku fokotuʻu ʻe he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí ha sīpinga. Naʻá ne folofola:

  • “Naʻe ʻikai te u ʻalu hifo mei he langí ke fai hoku loto ʻoʻokú, ka ko e finangalo ʻo ia naʻá ne fekauʻi aú” (Sione 6:38).

  • “ʻE ʻikai hū ki he puleʻanga ʻo e langí ʻa kinautolu kotoa pē ʻoku pehē mai kiate au, ʻEiki, ʻEikí, ka ko ia ʻokú ne fai ʻa e finangalo ʻo ʻeku Tamai ʻoku ʻi he langí” (Mātiu 7:21).

  • “Pea ko ia ia ʻe fai ki hono finangaló, te ne ʻilo ʻa e akonakí, pe ʻoku ʻi he ʻOtuá ia pe ko ʻeku leá ʻiate au pē” (Sione 7:17).

Pe ko hono fakalea ʻe tahá:

  • ʻOku tau hoko ʻo anga faka-Kalaisi ange ʻi heʻetau muimui ki Heʻene sīpingá ʻi hono fai e finangalo ʻo e Tamaí.

  • Kuo pau ke tau talangofua ka tau moʻui taau.

  • ʻI heʻetau muimui ki he sīpinga ʻa Kalaisí ʻo feinga ke fai e finangalo ʻo e ʻOtuá, ʻoku tau ako ai ʻi heʻetau talangofuá ʻoku moʻoni ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.

ʻI heʻetau muimui ki he Fakamoʻuí,ʻoku tau hoko ai ʻo tatau ange mo Ia. Pea ʻi heʻetau hoko lahi ange ʻo hangē ko Iá, ʻoku tau hoko lahi ange ai ʻo hangē ko e Tamaí. Ko ia te tau lava ʻo ako ke fai e finangalo ʻo e Tamaí ʻaki ʻetau talangofua ki he ngaahi akonaki ʻa e ʻAló.

Ko e Langa ʻi ha Funga Maká

Naʻe toe folofola foki ʻa Sīsū Kalaisi ko kinautolu ʻoku fanongo mo fai ʻEne folofolá ʻoku nau hangē ha “tangata potó, naʻe langa hono falé ʻi he funga maká:

“Pea tō ʻa e ʻuhá, pea ʻoho mai ʻa e vaí, pea hoko mo e havilí, ʻo tō ki he fale ko iá; ka naʻe ʻikai holo ia, he naʻe langa ia ʻi he funga maka.” (Mātiu 7:24–25).

Ko e meʻa tatau pē ne akoʻi ʻe Hilamani ki hono ongo fohá: “Manatu ʻoku makatuʻunga ʻi he maka ʻo hotau Huhuʻí, ʻa ia ko Kalaisi, ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, kuo pau ke mo langa ai homo makatuʻungá; koeʻuhi ka tuku atu ʻe he tēvoló ʻa ʻene ngaahi matangi mālohí, ʻio, ʻa ʻene ngaahi ngahaú ʻi he ʻahiohio, ʻio, ka faʻaki kiate kimoua ʻa hono kotoa ʻo ʻene ʻuha maká mo ʻene fuʻu afā lahí, ʻe ʻikai maʻu ʻe ia ha mālohi kiate kimoua ke fusi hifo ʻa kimoua ki he vanu ʻo e mamahí mo e faingataʻaʻia ʻoku ʻikai hano ngataʻangá, koeʻuhi ko e maka kuo langa ai ʻa kimouá, ʻa ia ko e makatuʻunga mālohi, ʻa ia ko ha makatuʻunga kapau ʻe langa ai ʻa e tangatá ʻe ʻikai lava ke nau hinga” (Hilamani 5:12).

ʻOku ʻuhinga ʻeni ko e taimi ʻoku fakafenāpasi ai hotau lotó mo e finangalo ʻo e ʻOtuá pea talangofua ki Hono finangaló, ʻe foaki mai kiate kitautolu ʻa e mālohi ʻoku tau fiemaʻu ke matuʻuaki ʻaki e ngaahi faingataʻa ʻo e moʻuí. ʻE tuʻuloa ʻetau tuí.

ʻĪmisi
ko ʻEletā Kaiungu mo hono fāmilí

Laʻitā ne maʻu ʻi he angalelei ʻa e tokotaha naʻá ne faʻú

ʻI heʻemau hoko ko ha fāmili ʻoku ngāue fakataha ʻi he malaʻe ʻo e ngāue fakafaifekaú, ne mau fakamoʻoniʻi ai ʻa e moʻoní—maʻamautolu pea mo e niʻihi kehé—ʻo mau ʻilo ʻa Sīsū Kalaisi ʻi hono fai Hono finangaló. Naʻa mau mamata ki he meʻa ʻoku hoko ʻi he moʻui ʻa kinautolu ʻoku fanongo ki Hono leʻó, talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú, mo tali Hono finangaló ʻi heʻenau moʻuí. Naʻa mau maʻu ha ngaahi tāpuaki ʻi heʻemau fakahoko homau ngaahi uiuiʻí, pea naʻa mau mamata ki he tupulaki fakalaumālie ʻa e kau faifekaú mo e kāingalotu fakalotofonua ʻo e Siasí, kau ai e kau toki papi ului maí, ʻa ia ne nau tali ʻa e ngaahi uiuiʻí, vahevahe ʻEne ongoongoleleí, mo fetauhiʻakí. Naʻa mau ako ʻoku faingofua pē hono fakahoko Hono finangaló. ʻOku ʻuhinga ia ki hono fai e meʻa ʻoku totonu ke mau fai ke tokoni ki he ʻOtuá ke fakahoko ʻEne ngāué mo Hono nāunaú, “ke fakahoko ʻa e moʻui taʻe-faʻa-mate mo e moʻui taʻengata ʻa e tangatá” (Mōsese 1:39).

Naʻa mau mamata ʻo hangē ko e kakai ʻo e Tuʻi ko Penisimaní, ko kinautolu ʻoku nau fakafenāpasi mo e finangalo ʻo e ʻEikí ʻoku nau “loto-fiemālie ke fai ha fuakava mo hotau ʻOtuá ke fai ʻa hono finangaló, pea talangofua ki heʻene ngaahi fekaú ʻi he meʻa kotoa pē te ne fekau kiate kitautolú” (Mōsaia 5:5).

Ko Hono Vahevahe ʻEne Talaʻofá

ʻI he taimi naʻá ma tali ai ʻa e uiuiʻi naʻe fakahoko mai ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ke hoko ko ha ongo taki fakamisioná, naʻá ku ʻiloʻi mo hoku uaifí naʻá ma fai ʻa e meʻa naʻe finangalo ʻa e ʻEikí ke ma faí. Pea naʻá ma fiefia ʻi he kau mai ʻema fānaú ki he ngāue ko iá. Naʻá ma siʻaki e meʻa kotoa, ka naʻá ma ʻiloʻi naʻe hanga mei muʻa ha ngaahi tāpuaki fakaʻofoʻofa. Ne ma vēkeveke ke vahevahe e talaʻofa ʻa e Fakamoʻuí: “Pea ko e finangalo ʻeni ʻo ia naʻá ne fekau aú, koeʻuhí ko ia fulipē ʻoku mamata ki he ʻAló, pea tui kiate iá, ke ne maʻu ʻa e moʻui taʻengatá; pea te u fokotuʻu ia ʻi he ʻaho fakamuí” (Sione 6:40).