2023
Mahino “Ko e hā hono ʻUhingá?”
Fēpueli 2023


“Mahino ʻKo e hā hono ʻUhingá?ʼ” Liahona, Fēpueli 2023.

Kakai Lalahi Kei Talavoú

Mahino “Ko e hā hono ʻUhingá?”

ʻI he taimi ne u fepaki ai mo ha ʻahiʻahi faingataʻá, naʻá ku ʻita peá u fie ʻilo ki hono ʻuhingá.

ʻĪmisi
tangata lahi kei talavou ʻoku tuʻu ʻi he veʻe anovaí

ʻOku fakamoleki ʻe ha niʻihi ʻo kitautolu ha konga lahi ʻo ʻetau moʻuí ke fehuʻi “ko e hā hono ʻuhingá?”

“Ko e hā naʻá ku haʻu ai ki hení?”

“Ko e hā ʻoku tau maʻu ai ha ngaahi fekau lahi peheé?”

“Ko e hā ʻoku tuku ai ʻe he ʻOtuá ke hoko ʻa e ngaahi meʻa ʻoku koví?”

ʻI heʻeku ngāue fakafaifekaú, naʻe ʻeke mai ʻe ha kakai tokolahi ʻa e faʻahinga fehuʻi ko ʻení. Pea naʻá ku maʻu maʻu pē ha tali maʻanautolu. Naʻá ku tui ki he ongoongoleleí peá u ʻiloʻi ʻe tatau ai pē pe ko e hā e meʻa ʻe hokó, ʻe ʻi ai ʻa e ʻOtuá ke ʻomi ha tokoni maʻaku.

Pe naʻá ku fakakaukau naʻá ku pehē.

Hili ha māhina ʻe hongofulu mā fā ʻeku ngāue fakafaifekaú, naʻá ku ʻā hake ʻi ha pongipongi ʻe taha pea naʻe ʻi ai ha meʻa naʻe fehalaaki. Naʻá ku fuʻu ongoʻi ninimo ʻaupito pea kamata ke faingataʻa ʻeku puʻaki e ngaahi leá. ʻI he ngaahi ʻaho hokó naʻe fakaʻau ke kovi ange ia. Naʻe ongoʻi taʻepau ʻa e moʻuí. Ne u ongosia. Naʻe ʻikai ke u lava ʻo fai ha fepōtalanoaʻaki, lau ʻeku folofolá, pe fakamālohisino. Naʻe hangē ʻoku ʻikai ke u lava o ʻāʻaá.

Ne ʻikai fuoloa kuó u ʻi ha vakapuna ʻo foki ki ʻapi kimuʻa he taimi ne u palani ki aí. Naʻe ʻosi vave ʻeku ngāue fakafaifekaú, pea naʻe ʻikai tatau ʻeku palani ki he moʻuí mo e meʻa naʻá ku ʻamanaki ki aí. Naʻe fakafokifā pē ʻeku fai ʻa e fehuʻi ko ia kuo fai mai ʻe ha tokolahi kiate au ʻi heʻeku ngāue fakafaifekaú:

Ko e hā ne tuku ai he ʻOtuá ke hoko ʻeni kiate aú?

ʻIkai mau ha Ngaahi Talí

Naʻá ku fekumi ki ha ngaahi tali. Naʻá ku fakapapauʻi te u toe foki ki heʻeku ngāue fakafaifekaú koeʻuhí he naʻe kei toe lahi e meʻa ke u fakahoko mo akó! Kuó u faivelenga mo talangofua, pea ʻe pau ke tāpuekina au ai, ko ia? Naʻá ku pehē loto pē he ʻaho kotoa pē ʻe maʻu ʻe he kau toketaá ha faitoʻo pea te u toe foki pē. Naʻá ku lotu maʻu pē. Ka ʻi he fakaʻau ʻa e taimí, ʻi he ʻikai ha ngaahi talí, naʻe fakamālohiʻi au ke u tali kuo ʻosi moʻoni pē ʻeku ngāue fakafaifekaú.

ʻI he ʻikai ha ngaahi talí, naʻe ʻosi atu e taimí ʻo hangē ha misí. Hangē naʻe ʻikai ke ongo moʻoni ha meʻa. Naʻá ku ongoʻi tulemohe maʻu pē. Naʻa mo e ngaahi meʻa ne u manako ke fakahokó ne ʻikai lava ke u fai ia. Ne fakaʻau ke u hē fakalaumālie pea tafoki mei he ʻOtuá. Ne u tui ʻi heʻeku mamahí he ʻikai ke u toe lava ʻo foki ki he māmá. Ko ia ne u ongoʻi fiemālie ʻi he fakapoʻulí.

Ka ʻi he hili ha ngaahi māhina ʻo e fakapoʻulí, naʻe hoko ha mana, pea naʻe lava ʻe ha toketā ʻo ʻilo ne maʻu au ʻe he palopalema ʻi he mohé (narcolepsy) mo e mole fakafokifā e mapuleʻi ʻo e ngaahi uouá (cataplexy), ʻa ia ko ha mahaki ʻi he founga maluʻí ʻa ia ʻokú ne maumauʻi ʻa e konga ʻo e ʻutó ʻokú ne puleʻi ʻa e mohé mo e ʻā ʻa e sinó.

Naʻe ʻikai ke lava ʻo toe sai hoku tūkungá, ka naʻa mau lava pē ʻo fai ha meʻa ki he ngaahi fakaʻilongá. Pea ko e tali ko ʻení ko ha huelo ia ʻo e ʻamanaki leleí naʻá ne ueʻi au ke u toe maʻu ʻa e maama ʻo Kalaisí ʻi heʻeku moʻuí.

Ko ia, ʻi heʻeku loto-fakatōkilaló, naʻá ku fai ha lotu fakamātoato peá u toe fehuʻi ange,

Ko e hā ne hoko ai ʻeni kiate aú?

Pea ʻi heʻeku ʻamanaki foʻoú, naʻe fakahā mai ʻe he Laumālié kuó u ʻosi ʻiloʻi ʻa e talí.

Ko Hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Ngaahi Moʻoní ki Heʻeku Moʻui

Ko e taha ʻo e ngaahi potufolofola ʻoku ou manako taha aí ko e Loma 8:28, “Pea ʻoku tau ʻilo ʻoku fengāueʻaki fakataha ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ke lelei ai ʻa kinautolu ʻoku ʻofa ki he ʻOtuá.” Ko e ngaahi meʻa kotoa pē—kau ai e ngaahi faingataʻá.

Naʻá ku ʻiloʻi e foʻi moʻoni ko ʻení.

Naʻe tuʻo lahi ʻeku akoʻi ʻeni ʻi heʻeku ngāue fakafaifekaú. Ka naʻe teʻeki ai ke u fakaʻaongaʻi ia ki heʻeku moʻuí. Naʻá ku fakatokangaʻi kuó u tanumaki ha loto-ʻita ki he ʻOtuá talu ʻeku foki vave ki ʻapi mei heʻeku ngāue fakafaifekaú. Naʻe teʻeki ke u maʻu ʻa e nonga ʻokú Ne talaʻofa maí koeʻuhí naʻe ʻikai ke u fakangofua Ia ke Ne foaki mai ʻa e ngaahi tāpuaki ko iá.

Hangē ko e akonaki ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoní, “ʻOku siʻi ha kaunga e fiefia ʻoku tau maʻú ki he tūkunga ʻetau moʻuí, [ka ʻoku kaunga kotoa ia ki he] meʻa ʻoku tukutaha ai ʻetau tokangá.”1

ʻI heʻeku fakakaukau fakangatangatá, naʻá ku ʻita kiate Ia pea ʻikai ke u fie fiefia kae ʻoua kuo hoko ʻeku moʻuí ʻo hangē ko ia ne u fiemaʻú. Ka naʻe fakamanatu mai ʻe he Tamai Hēvaní kiate au ʻoku ʻi ai ha taumuʻa māʻolunga ange ki hoku mamahí—ke u lava ai ʻo haʻu kia Kalaisi, ke liliu, mo aʻusia ʻa e fiefiá. He ko hono fakaʻosingá, “Naʻe hinga ʻa ʻĀtamá koeʻuhí ke ʻi ai ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá; pea ʻoku ʻi ai ʻa e faʻahinga ʻo e tangatá koeʻuhí ke nau maʻu ʻa e fiefiá” (2 Nīfai 2:25).

Kuo akonaki ʻa ʻEletā D. Toti Kulisitofāsoni ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē: “ʻI he uhouhonga ʻo e afi ʻa e tangata fakamaʻa ukamea ko ʻení, ʻunu ke ofi ki he ʻOtuá, kae ʻoua ʻe ʻita ki he ʻOtuá. Ui ki he Tamaí ʻi he huafa ʻo e ʻAló. ʻAʻeva mo Kinaua ʻi he Laumālié, ʻi he ʻaho kotoa pē. Fakaʻatā Kinaua ʻi ha vahaʻataimi feʻunga ke fakahā ʻEna faitōnunga kiate koé. Feinga ke ʻiloʻi moʻoni Kinaua peá ke ʻiloʻi moʻoni foki mo koe. Tuku ke lāngilangiʻia ʻa e ʻOtuá.”2

ʻOku mahino kiate au he taimí ni he ʻikai ke toʻo maʻu pē ʻa e ngaahi mamahi ʻo e moʻuí ni ʻi heʻetau ʻiloʻi ʻoku ʻiate kitautolu ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí. ʻOku ou kei fefaʻuhi pē mo ʻeku puké. Ka ʻe ʻomi maʻu pē ʻe he falala mo e ʻofa kiate Kinauá ha ʻuhinga ki he ngaahi mamahi taʻeʻuhinga mo e “ngaahi ʻuhinga” ʻoku tau kātekiná. ʻE lava ke liliu ʻa e faingataʻa, taʻefiemālie, mo e mamahi kotoa pē mei ha ʻahiʻahi faingataʻa ki ha lēsoni kuo akoʻi ʻi he ʻofá ʻe heʻetau Tamai Hēvaní mo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí.

ʻI he hokohoko atu ʻeku fekumi kiate Kinauá, ʻoku hokohoko atu ʻEna akoʻi mo ʻomi kiate au ha fiefia ʻi he ʻaho takitaha.

ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne fai ʻa e talanoá ʻi Uāsingatoni, USA.

Ngaahi Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Russell M. Nelson, “Fiefiá mo e Moʻui Fakalaumālié,” Liahona, Nōvema 2016, 82.

  2. D. Todd Christofferson, “Ko Hotau Vā Fetuʻutaki mo e ʻOtuá,” Liahona, Mē 2022, 79.