2023
Ko e Ngaahi Tāpuaki mo e Mahuʻinga ʻo e Hisitōlia Fakafāmilí—Ngaahi Pōpoaki Kimuí ni mei he Kau Palōfitá mo e Kau ʻAposetoló
Fēpueli 2023


Fakakomipiuta Pē

Ko e Ngaahi Tāpuaki mo e Mahuʻinga ʻo e Hisitōlia Fakafāmilí—Ngaahi Pōpoaki Kimuí ni mei he Kau Palōfitá mo e Kau ʻAposetoló

Vakai ki he meʻa ne toki akoʻi kimuí ni ʻe he kau palōfita moʻuí ʻi he mītia fakasōsialé fekauʻaki mo e hisitōlia fakafāmilí

ʻĪmisi
Ko e malanga ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he maama tataliʻanga ʻo e ngaahi laumālié

Kuo toutou akoʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni hono mahuʻinga ʻo e tokoni ke tānaki ʻa ʻIsileli ʻi he ongo tafaʻaki fakatouʻosi ʻo e veilí. Ko e kau atu ʻi he hisitōlia fakafāmilí ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ia ʻi he ngāue maʻongoʻonga ko iá. Kuo ʻosi akoʻi ʻe Palesiteni Nalesoni:

“Ko e tangata kotoa ʻoku haʻu ki he māmaní ko e hako ia ʻo ha mātuʻa ʻo ha ngaahi toʻu tangata. ʻOku fakanatula pē ʻetau fakaʻamu ke fehokotaki mo ʻetau ngaahi kuí. ʻOku tau maʻu e holi ko ʻení neongo pe ko e hā hotau taʻu motuʻá.

“Fakakaukau ki he ngaahi fehokotaki fakalaumālie ʻoku faʻu ʻi he taimi ʻoku tokoniʻi ai ʻe ha finemui ʻene kui fefiné ke fakahū e fakamatala fakafāmilí ʻi ha komipiuta, pe ko e taimi ʻoku sio ai ha talavou ki he hingoa ʻo ʻene kui tangata uá ʻi he lekooti tohi kakaí. ʻI he taimi ʻoku tafoki ai hotau lotó ki heʻetau ngaahi kuí, ʻoku hoko leva ai ha iliu ʻi hotau lotó. ʻOku tau ongoʻi ko e konga kitautolu ʻo ha meʻa ʻoku maʻongoʻonga ange. ʻOku fakahoko ʻetau ngaahi fakaʻamu fakanatula ke fehokotaki fakafāmilí ʻi he taimi ʻoku tau fakafehokotaki ai ʻetau ngaahi kuí ʻo fakafou ʻi he ngaahi ouau toputapu ʻo e temipalé. …

“Naʻe pehē ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá, ʻKo e fatongia maʻongoʻonga taha kuo tuku mai kiate kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻi he māmaní ke tau fekumi ki hotau kau pekiá.’ ʻOku toe faingofua ange ke fakahoko e fatongia ko iá, ʻi ha toe taimi ʻi he tekinolosia foʻoú. …

“Sai, fēfē leva kimoutolu ʻoku ʻikai ke mou lava ʻo ngāue ʻi ha komipiutá pe ʻoku ʻikai ke mou saiʻia hono ngāue ʻaki e tekinolosia ko ʻení? ʻOua te ke tokanga ki ai! Kamata taha taha pē. Kamata ʻi ʻapi. Kamata ʻaki ha ngeʻesi puha pepa, hangē ko ia ne fokotuʻu mai ʻe Palesiteni Poiti K Pēká. Faʻo ki he puha ko iá ʻa e ngaahi fakamatala mahuʻinga fekauʻaki ʻo kiate koe mo hoʻo fāmilí. Tānaki atu ki ai mo e ngaahi fakamatala ʻo hoʻo fāmilí mei he niʻihi kehé. Kumi tokoni leva mei he faifaleʻi hisitōlia fakafāmili ʻi hoʻo uōtí pe koló. …

“Ko e ngāue fakafiefia ʻeni. …

“Neongo ʻoku maʻu ʻe he ngāue fakatemipalé mo e hisitōlia fakafāmilí ʻa e mālohi ke faitāpuekina ʻa kinautolu ʻi he maama ʻo e ngaahi laumālié, ka ʻokú ne maʻu ʻa e mālohi tatau pē ke faitāpuekina ʻa e kakai moʻuí. ʻOku ʻi ai hono ivi tākiekina ke fakamaʻa ʻa kinautolu ʻoku ngāue ki aí. ʻOku nau tokoni ke hakeakiʻi honau ngaahi fāmilí.”1

ʻE lava ke tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi fakamatala ko ʻeni mei he kau taki ʻo e Siasí ʻi he mītia fakasōsialé ke tau ʻilo lahi ange ki he ngaahi tāpuaki mo e mahuʻinga ʻo e hisitōlia fakafāmilí.

Ngaahi Sīpinga ʻo Kinautolu Ne Nau Ngāueʻi ʻEnau Tui ki he Fakamoʻuí

Ko e “talamai ha talanoá” ko ha kole maʻu pē ia mei he fānaú. Neongo ʻe lava ke fakafiefia hono vahevahe ange ʻa e ngaahi talanoa faʻú mo e ngaahi talanoa talatupuʻá, ka ke fakakaukau ke fai ange ki hoʻo fānaú ʻa e ngaahi talanoa ʻoku fakahaaʻi ai e tui kia Sīsū Kalaisí mo e ngaahi talanoa ʻoku fakafehokotaki ai kinautolu ki heʻenau ngaahi kui fakaʻeiʻeikí. ʻI he ngaahi taʻu kuohilí, ne u fakakaukau ai mo Kilisiteni ke faʻu ha tohi hisitōlia pē ʻo kimautolu, ʻo fakafonu ʻaki e ngaahi fakamatala mei homau kāingá mo e ngaahi kuí. ʻOku mau manako ke lau ia mo homau fāmilí.

“ʻOku mau fakaafeʻi kimoutolu ke mou faʻu haʻamou tatau ʻamoutolu pē mei he hisitōlia ʻo homou fāmilí, ʻo kinautolu naʻe ngāueʻi ʻenau tui ʻi he Fakamoʻuí, ʻi Heʻene kau takí, pea ʻi he ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo ʻEne ongoongoleleí. Te ke lava ʻo toʻo ha ngaahi talanoa mei he ngaahi leá pe hisitōlia fakafāmilí, pe ko ha ngaahi talanoa pē naʻá ke fanongo ai ʻi hoʻo tupu haké. Hiki kinautolu, pea vahevahe atu kinautolu. ʻE lava ʻe hono fakahoko iá ʻo tokoniʻi koe mo hoʻo fāmilí ke liliu homou lotó ki hoʻomou ngaahi kuí.”

Dallin H. Oaks, Facebook, Jan. 14, 2021, facebook.com/dallin.h.oaks.

Ko Ho Fatongia ke Fakahoko ʻi he Ngāue Maʻongoʻongá Ni

“ʻOku tau maʻu kotoa ha fatongia ke fakahoko ʻi he ngāue maʻongoʻongá ni. ʻOku fakahaaʻi ʻe he kau atu ʻi he hisitōlia fakafāmilí mo e ngāue fakatemipalé ki he ʻOtuá, ʻokú ke tokanga kiate Ia, Ki Hono fāmilí, mo ʻEne ngaahi taumuʻá. Ko e taimi ʻokú ke fokotuʻu ai ha fehokotaki mo hoʻo Tamai ʻi he Langí, te Ne fokotuʻu leva ha fehokotaki mo koe.”

Jeffrey R. Holland, Facebook, Feb. 7, 2021, facebook.com/jeffreyr.holland.

Ko e Fetuʻutaki mo Hotau Ngaahi Fāmili Tonú

“Fakamālō ki hoku uaifi ko Melé, he kuo hoko maʻu pē ʻa e mūsiká ko ha konga mahuʻinga ʻo homau ʻapí mo e fāmili. ʻI he ngaahi taʻu siʻi kuohilí, lolotonga e konifelenisi RootsTech, naʻe fakahoko ai ʻe Mele mo ha niʻihi hoku ngaahi makapuná ha foʻi hiva ʻoku fakatahaʻi fakatouʻosi ai ʻemau manako ʻi he mūsiká mo ʻemau ʻofa ʻi homau fāmilí.

“ʻOku vahevahe atu ʻe he hiva [ko iá] ha pōpoaki ʻo ʻ[hono] liliu ʻa e loto ʻo e … fānaú ki [heʻenau] ngaahi tamaí’ (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 110:15), ʻa ia naʻe mātuʻaki mahuʻinga ia ʻo tautautefito ki homa makapuná. Naʻe fakatupu ʻe he konifelenisi RootsTech ha tokanga ʻi homa makapuná, ke nau kau lahi ange ʻi he kumi mo e fehokotaki mo ʻenau ngaahi kuí.

“ʻOku tau maʻu kotoa ha fatongia ki he ngaahi toʻu tangata kimuʻa ʻiate kitautolú pea mo e ngaahi toʻu tangata ʻe muimui mai ʻiate kitautolú. ʻOku ou fakatauange te tau takitaha hoko atu ʻi hono kumi ha founga ke fehokotaki ai mo hotau ngaahi fāmilí.

Quentin L. Cook, Facebook, Feb. 19, 2021, facebook.com/quentin.lcook.

Fanga Kiʻi Meʻa Iiki mo Faingofuá

“Kuo faʻa fakamatalaʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻEne ngāué ʻoku ʻmaʻongoʻonga mo fakaofo’ (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 12:1) pe ʻko ha ngāue fakaofo mo fakaʻulia’ (2 Nīfai 27:26). Ka ʻoku mālie kiate au ʻa e founga ʻo ʻEne fakahoko ʻa e ngāue ko iá ʻaki e fanga kiʻi meʻa iiki mo faingofuá—kau ai koe mo au.

“Tatau ai pē pe ko e hā hotau ngaahi fatongia kehé, ʻoku tau maʻu kotoa ʻa e faingamālie ke fakaafeʻi e fānau ʻa e Tamai Hēvaní ke nau haʻisia ki he Fakamoʻuí ʻaki hono fakahoko mo tauhi e ngaahi fuakavá.

“Naʻe pehē ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ko e ʻfaʻahinga taimi [pē] ʻokú ke fai ai ha faʻahinga meʻa ʻoku tokoni ki ha faʻahinga taha pē’ ke ne fai mo tauhi ha ngaahi fuakava, ʻi ha tafaʻaki pē ʻo e veilí, ʻokú ke tānaki ʻa ʻIsileli (ʻʻAmanakiʻanga ʻo ʻIsilelí,’ fakataha lotu fakaemāmani lahi, 3 ʻo Sune, 2018). Ko e ngāue maʻongoʻonga taha ia ʻi he māmaní, ka ʻoku toe malava pē foki ke fakahoko ia. ʻOku haʻu fakanatula pē ia mei hono haʻi kitautolu ki he Fakamoʻuí.

“Mahalo he ʻikai ke ke fakakaukau ki ai, ka te tau takitaha lava kotoa ʻo maʻu ha ivi tākiekina lahi ʻi hono tokoniʻi e niʻihi kehé ke fakatupulaki ʻenau tui kia Sīsū Kalaisí. ʻOku ou fakaafeʻi kimoutolu ke mou fakakaukau ki he meʻa te mou lava ʻo fai he ʻaho ní.”

Quentin L. Cook, Facebook, Jul. 19, 2021, facebook.com/quentin.lcook.

Ngaahi Tāpuaki ʻo Hono ʻIloʻi e Ngaahi Talanoa ʻo e Fakafoʻituituí

“ʻI he 1999, naʻá ku monūʻia feʻunga ai ke kau ʻi hono kamataʻi ʻo e uepisaiti FamilySearch ʻa e Siasí. Naʻe vahevahe ʻe Kōtoni B. Hingikelī, ko e Palesiteni ʻo e Siasí he taimi ko iá, ha ngaahi lea faleʻi kuo fakaofo maʻu pē kiate au. Naʻá ne pehē, ʻKo e tokāteline ʻo e natula taʻengata ʻo e fāmilí, ko e taha ia ʻo ʻetau ngaahi akonaki mahuʻinga mo toputapu tahá. ʻE lava ʻe he feinga ke mahino hotau hisitōlia fakafāmilí ʻo liliu e ngaahi moʻuí. ʻOku tokoni ia ke ʻomi ʻa e uouangatahá mo e fāʻūtahá ki he ngaahi fāmilí. ʻOku ʻi ai ha meʻa fekauʻaki mo e mahino ʻo e kuohilí ʻoku tokoni ke ʻoange ki hotau toʻu tupú ha meʻa ke nau moʻui fakatatau ki ai, ko ha tukufakaholo ke fakaʻapaʻapaʻi.’

“ʻOku kei moʻoni pē ʻa e ngaahi lea ko iá he ʻahó ni, pea ʻi he taʻu ʻe 22 talu mei heʻeku fuofua fanongo ki aí, kuó u fakatumutumu ai ʻi he ngaahi ʻaonga fakasōsiale mo fakalaumālie kuo tau fiefia kotoa ai mei he fakatotolo ki heʻetau ngaahi kuí, ʻo ʻikai mei he maʻu pē ʻo e ngaahi moʻoni fakatohi hohokó, ka mei hono ʻilo ʻo e ngaahi talanoa ki he fakafoʻituituí. ʻE fai ʻe he ngaahi talanoa ko ʻení ha meʻa lahi ke tau ongoʻi ʻiate kitautolu takitaha ha feituʻu, taumuʻa, mo ha fehokotaki mo kinautolu kuo nau tofa ʻa e halá ʻi muʻa ʻiate kitautolú.”

D. Todd Christofferson, Facebook, Feb. 23, 2021, facebook.com/dtodd.christofferson.

Naʻá ke Haʻú Mei Fē pea Meia Hai

“ʻI hoʻo feinga ke ʻilo mo tuku hifo ki ho hakó pe ko hai koé, pea mo e feituʻu mo e tokotaha naʻá ke haʻu mei aí, ʻe aʻu ʻo ke ʻilo Ia—ko hoʻo Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí; pea ʻoku ou palōmesi atu te ke maʻu ʻa e maʻa mo e nonga, fakakaukau mo e taumuʻa, pea te ke maʻu ʻa e mālohi mo e tuʻunga ʻi he fāmili ʻo e ʻOtuá.”

Ulisses Soares, Facebook, March 5, 2022, facebook.com/soares.u.

Ko Ha Fakatahaʻi ʻo e Kuohilí mo e Lolotongá

“Ko e hā ha ngaahi talanoa fakafāmili ʻokú ke maʻu mei ai ha ivi? Ko e hā ha ngaahi tukufakaholo ʻokú ke kei pukepuke? Kapau ʻoku ʻikai ke ke manatuʻi ha meʻa, ʻoua te ke loto-foʻi. ʻOku mau poupouʻi kimoutolu ke mou kumi ia; pea manatuʻi, ko e hisitōlia fakafāmilí ʻoku ʻikai ʻuhinga ʻataʻatā pē ia ki he kuohilí. Ko ha fakatahaʻi ia ʻo e kuohilí mo e lolotongá ʻokú ne ʻai koe ke ke makehé.”

Ulisses Soares, Facebook, March 2, 2022, facebook.com/soares.u.