Lix sahileb’ xch’ool laj santil paab’anel

Wanko sa’ jun hoonal b’ar wi’ ka’ajwi’ nasik’man li sahil ch’oolejil re junpaat, wankeb’ naab’al neke’xtz’il rix x’aajelil ruheb’ lix taqlahom li Qaawa’ malaj yal maak’a’ neke’raj re. Chi yaal naq eb’ li kristiaan neke’xb’atz’unle li choxahil na’leb’, jo’eb’ li chaq’rab’ re saq ru ch’oolej, li na’leb’ re xmaak’a’il li b’alaq’, ut xsantilal li hilob’aal kutan, chanchan naq neke’chaab’ilo’ ut neke’xyal xsahil li k’a’ru chaab’il sa’ li yu’am, wan naq mas wi’chik chiruheb’ li neke’xyal xq’e chi ab’ink. Junjunq neke’xtikib’ xpatz’b’al rib’ ma us li yalok q’e ut li mayejak. Li najteril tenamit Israel jun sut ke’wech’in:

“Maak’a’ aj-e k’anjelak chiru li Dios. K’a’ru toorusila wi’ li xpaab’ankil lix chaq’rab’ ut k’a’ru xyaalal naq yooq chi raho’k qach’ool chiru li Nimajwal Dios?

“Laa’o xqak’e reetal naq saheb’ sa’ xch’ool eb’ li q’etq’et, ut jwal us neke’elk li yib’ ru xna’leb’eb’ rik’in xb’aanunkil li maa’usilal: us ta neke’xyal rix li Dios, maajun rahilal neke’xk’ul.”⁵

Oyb’enimaq, chan li Qaawa’, sa’ “li kutan a’an naq tintusub’eb’ lin q’ol. ... “Toja’ ut naq ... teetz’il rix ani tiik xch’ool ut ani aj maak, ani li nak’anjelak chiru li Dios, ut ani li ink’a’ nak’anjelak chiru.”⁶ Eb’ laj maak te’ruuq “chi saho’k xch’ool sa’ xk’anjeleb’ chiru jarub’aq kutan,” a’b’an a’an junelik yal nanume’.⁷ Lix sahileb’ xch’ool laj santil paab’anel junelik nakana.

Li Dios naril li k’a’aq re ru chi tz’aqal re ru ut naxwotz li ilob’aal a’an qik’in rik’ineb’ lix taqlahom, li neke’k’amok qab’e chi tz’aqal re ru, li neke’qaq’ax wi’ ru li yale’k-ix ut eb’ li jul sa’ li yu’am sa’ ruchich’och’, toj reetal li junelik sahil ch’oolejil. Li Profeet aj Jose Smith kixch’olob’: “Naq eb’ lix taqlahom nokohe’xtzol, neke’xb’aanu rik’in li ilok toj sa’ li junelik q’e kutan, xb’aan naq li Dios nokoril chanchan ta wi’ naq wanko sa’ li junelik q’e kutan; li Dios wan sa’ li junelik q’e kutan, ut ink’a’ naril li k’a’aq ru ru jo’ naqil laa’o.”⁸

Maajun kristiaan innawom ru li kib’ay chixtawb’al li evangelio li ink’a’ ta raj kiraj xnawb’al ru rub’elaj. “Ah, li k’a’ru ink’a’ us ut eb’ li sachk li ink’a’ raj kinb’aanu,” chankeb’. Eb’ lix taqlahom li Dios a’aneb’ qab’eresinel sa’eb’ li k’a’ru us ut neke’xk’am chaq li sahil ch’oolejil. Tento taasaho’q qach’ool ut taqab’antioxi re xb’aan naq kixk’ut chiqu li chaab’il b’e a’in.

Jalam-uuch

li Hermana Kamwanya

Naq toj saaj chaq, li Hermana Kalombo Rosette Kamwanya, sa’ li Republica Democrática del Congo ut li yoo chaq chi k’anjelak sa’ li Mision Costa de Marfil Abidjan Oeste anajwan, kixkuy xsa’ ut kitijok chiru oxib’ kutan re xnawb’al k’a’ru naraj li Dios naq tixb’aanu. Sa’ jun k’utb’esinb’il matk’ sa’ q’ojyin, kiril wiib’ li kab’l, jun li kapiiy ut jun li naxye anajwan naq a’an jun santil ochoch. Kixtikib’ chixsik’b’al ut sa’ junpaat kixtaw li kapiiy kiril sa’ lix k’utb’esinb’il matk’. Li tz’iib’ chiru naxye: “Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan.” Li Hermana Kamwanya kikub’e xha’ ut chirix a’an lix na’ ajwi’ ut waqib’eb’ chik li ras ut riitz’in. Li Hermana Kamwanya kixye, “Naq kink’ul li evangelio, kiweek’a naq chanchanin jun xik’anel xul chapcho chaq li na’ach’ab’aak. Li waam kinujaq rik’in sahil ch’oolejil. … Kinnaw tz’aqal naq li Dios nikinixra.”⁹

Xpaab’ankileb’ xtaqlahom li Qaawa’ nokoxtenq’a chireek’ankil lix rahom chi tz’aqal ut chi seeb’. Li laatz’ ut ka’ch’in ruhil b’e reheb’ li taqlahom nak’amok chi tiik sa’ li che’ ut li ru, li k’a’jo’ xki’il ut “q’axal wi’chik atawal sa’ xb’een chixjunil li k’a’aq re ru,”¹⁰ a’aneb’ reetalil lix rahom li Dios ut neke’xnujob’resi li aamej “rik’in sahil ch’oolejil q’axal nim.”¹¹ Li Kolonel kixye:

“Wi nekepaab’ lin chaq’rab’, texkanaaq sa’ lin rahom jo’ naq laa’in xinpaab’ xchaq’rab’ lin Yuwa’ ut ninkanaak sa’ lix rahom.

“Xinye a’in eere re naq li xsahilal inch’ool chiwanq eerik’in ut li xsahilal eech’ool tz’aqalaq re ru.”¹²

Us ta yooko chixpaab’ankileb’ li taqlahom chi tiik, wankeb’ li yale’k ut eb’ li ch’a’ajkilal li naru neke’chal chixramb’al lix sahil qach’ool. A’b’an naq naqayal qaq’e chixnumsinkileb’ li ch’a’ajkilal a’an rik’in xtenq’ li Kolonel, neke’kana li sahil ch’oolejil naqeek’a anajwan jo’ ajwi’ li taqeek’a moqon. Li Kristo kixye reheb’ lix tzolom: “Sa’ li ruchich’och’ teek’ul li rahilal: a’b’anan kawaq eech’ool; Laa’in xinq’ax ru xwankil li ruchich’och’.”¹³ A’an naq naqaq’ajsi qib’ chiru, naq noko’ab’in chiru ut naqajunaji qib’ rik’in a’an naq li yale’k ut li rahil ch’oolejil neke’wulak choq’ sahil ch’oolejil. Tink’ut jun li eetalil.

Sa’ 1989, laj Jack Rushton yoo chaq chi k’anjelak jo’ awa’b’ej re li oqech Irvine, California sa’ li Estados Unidos. Chiru lix hilaaleb’ jo’ junkab’al chire li palaw aran California, laj Jack yoo chaq chi numxik sa’ xb’een li ha’, naq kikute’ chiru jun li pek rub’el li ha’ xb’aan jun xb’oolam li palaw, kixtoq lix ja’aj ut lix b’aqel xxaal rix. Laj Jack kixye chirix a’an, “Naq kinten wib’ chiru li pek, kinnaw naq moko tinruuq ta chik chi eek’ank.”¹⁴ Ink’a’ chik kiru chi aatinak chi moko chi musiq’ak xjunes rib’.¹⁵

Jalam-uuch

eb’ li rech alal ut li ramiiweb’ neke’xtenq’aheb’ laj Rushton

Eb’ li komon sa’ lix junkab’al, eb’ li ramiiw, ut eb’ li komon re lix oqech ke’ok chixtenq’ankil li Hermano Rushton ut li rixaqil, xJo Anne, ut naab’al li ke’xb’aanu, jo’ naq ke’rak’ob’resi xcha’al li rochoch re naq laj Jack taaruuq chixb’eresinkil lix chunleb’aal. Li xJo Anne kikana tz’aqal jo’ aj k’aak’alenel re laj Jack chiru 23 chihab’. Chirixeb’ li seraq’ sa’ lix Hu laj Mormon b’ar wi’ li Qaawa’ kirula’aniheb’ lix tenamit sa’eb’ lix ch’a’ajkilal ut kixseeb’ob’resi li riiqeb’,¹⁶ li xJo Anne kixye: “Naxsachb’esi inch’ool li chaab’il sahil ch’oolejil naweek’a naq nink’aak’ale lin b’eelom.”¹⁷

Jalam-uuch

aj Jack ut xJo Anne Rushton

Jun yiib’ank ke’xb’aanu sa’ chan ru naq laj Jack namusiq’ak kitenq’an re naq kiru wi’chik chi aatinak, ut maji’ chik jun chihab’ chirix a’an, kib’oqe’ jo’ aj k’utunel sa’ li tzol’leb’ re li evangelio ut jo’ yuwa’b’ejil aj k’anjel re li oqech. Naq naxk’e junaq li yuwa’b’ejil osob’tesihom, jun chik aj k’amol re li tijonelil naxk’e li ruq’ li Hermano Rushton sa’ xb’een xjolom li kristiaan naxk’ul li rosob’tesinkil ut naxchap li ruq’ ut lix tel naq naxk’e li osob’tesihom. Laj Jack kikam sa’ li Ralankil sa’ 2012, chirix k’anjelak chiru 22 chihab’.

Jalam-uuch

aj Jack Rushton

Jun sut, sa’ jun seraq’ik, laj Jack kixye: “Eb’ li ch’a’ajkilal te’wulaq sa’ li qayu’am chiqajunil; a’an xkomon li wank sa’ li ruchich’och’ a’in. Junjunq kristiaan neke’xk’oxla naq li paab’aal malaj xpaab’ankil li Dios tixkol aawix chiruheb’ li k’a’ru ink’a’ us. Nink’oxla naq moko jo’kan ta a’an. Nink’oxla naq wi kaw li qapaab’aal, naq neke’k’ulman li k’a’aq re ru ink’a’ us, li te’k’ulmanq, tooruuq chi wank rik’ineb’ a’an. … Maajun wa kiq’una lin paab’aal, a’b’an a’an ink’a’ naraj naxye naq ink’a’ ta raj kiraho’ inch’ool. Nink’oxla naq, chi xb’een sut sa’ lin yu’am, kintiikisiik toj sa’ xmaril ut tz’aqal maab’ar naru ninxik, xb’aan a’an naq kinsik’ li Qaawa’, ut toj sa’ li kutan a’in, naweek’a xnimal xsahil inch’ool.”¹⁸

A’ineb’ kutan b’ar wi’ neke’tawasiik, wan naq chi kaw, sa’ li internet ut chi kristiaanil, eb’ li neke’xsik’ xkolb’al rix lix na’leb’ li Qaawa’ chirix li tiqib’ank-ib’, li k’a’ru naqajsi wi’ qu, ut li saq ruhil ch’oolej. A’aneb’ tz’aqal li saaj ut eb’ li ch’ajom sa’ xyanqeb’ laj santil paab’anel, jo’eb’ ajwi’ li ixq ut eb’ li na’b’ej, li neke’k’amok re li krus a’in re eetz’uuk ut tawasiik. Ch’a’aj xq’axb’al ruheb’ li tawasiik a’an, a’b’an jultikaq eere li raatil laj Pedro: “Us xaq eere wi nekexhob’e’k sa’ xk’ab’a’ li Kristo, xb’aan naq li xloq’laj Musiq’ li Dios yoo chi hilank sa’ eeb’een.”¹⁹

Sa’ li awimq Eden, laj Adan ut li xEva ke’wan chi maak’a’ neke’xnaw, “ink’a’ raj ke’wan xsahileb’ xch’ool, xb’aan naq ink’a’ raj ke’xnaw ru li rahilal.”²⁰ Anajwan, jo’ ani naqanaw k’a’ru naqab’aanu, naqataw sahil ch’oolejil naq naqaq’ax a’ yaal chi ch’a’ajkilal, maare li maak, li yale’k, li q’unal metz’ew, malaj a’ yaal k’a’ chik ru li naramok re li sahil ch’oolejil. A’an a’in li sahil ch’oolejil re reek’ankil li chaab’ilo’k sa’ xb’ehil li tzolomil; li sahil ch’oolejil chirix “xk’ulb’al risinkileb’ li maak, ut tuqtu chik reek’ob’aal li ch’oolej”;²¹ li sahil ch’oolejil re reek’ankil naq li aamej nasipo ut nak’i rik’in rusilal li Kristo.²²

Li Kolonel naxtaw xsahil xch’ool naq naxk’e chi uxmank li qakolb’al chiru li kamk ut li qayu’am chi junelik.²³ Naq na’aatinak chirix lix tojb’al rix li maak kixb’aanu li Kolonel, li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixye:

“Jo’ sa’ chixjunil, li Jesukristo a’an xnimal ru aj k’amol qab’e, “li ani, xb’aan li sahil ch’oolej wan chiru, kixk’ul rahilal sa’ li krus” [Hebreos 12:2]. K’oxlahomaq a’an! Re xkuyb’al li k’a’ru jwal ra ink’a’ kuyb’il sa’ li ruchich’och’, laj Kolol qe kixk’e rib’ sa’ xyi li sahil ch’oolejil!

“Ut k’a’ru li sahil ch’oolejil kik’ehe’ chiru a’an? Chi yaal naq a’an li sahil ch’oolejil re qasaqob’resinkil, qak’irtesinkil, ut qakawob’resinkil; li sahil ch’oolejil re xtojb’al rix lix maak chixjunil li te’xjal raj xk’a’uxl; li sahil ch’oolejil re xb’aanunkil naq laa’ex ut laa’in naru tooq’ajq sa’ li qochochnal—chi saq qu ut chi k’ulub’ejo—re wank rik’in li qaChoxahil Na’ Yuwa’ ut li qajunkab’al.”²⁴

Chi jo’kan ajwi’, li sahil ch’oolejil “k’eeb’il chiqu laa’o” a’an li sahil ch’oolejil re xtenq’ankil li Kolonel sa’ lix k’anjel re tojok-ix. Jo’ riyajil ut ralal xk’ajol laj Abraham,²⁵ nokotz’aqon sa’ li k’anjel re rosob’tesinkileb’ chixjunileb’ li junkab’al sa’ li ruchich’och’ “rik’in ajwi’ li osob’tesink re li Evangelio, a’an li osob’tesink re li kolb’a-ib’, re ajwi’ li junelik yu’am.”²⁶

Li raatin laj Alma nachal sa’ ink’a’uxl:

“Relik chi yaal, aʼin ut inloqʼal, naq maare tinwanq choqʼ kʼanjelebʼaal saʼ ruqʼ li Dios re xkʼambʼal junaq aamej saʼ li jalbʼa-kʼaʼuxlej; a’in ut xsahil inch’ool.

“Ut kʼehomaq reetal, naq nawil naabʼal rehebʼ li was wiitzʼin li yotʼbʼil chi yaal xchʼoolebʼ, ut li yookebʼ chi chalk rikʼin li Qaawaʼ lix Dios, rikʼin aʼan nanujak li waam rikʼin sahilal. …

“Aʼbʼanan moko kaʼaj ta wiʼ rikʼin li usaak xinkʼul injunes nasahoʼ inchʼool, qʼaxal wiʼchik bʼan nanumta xsahil inchʼool xbʼaan li usaak keʼxkʼul li was wiitzʼin, li xikenaqebʼ taqeʼq saʼ li chʼochʼ Nefi. …

“Anajwan, naq ninkʼoxla li usaak keʼxkʼul li was wiitzʼin aʼin nakʼameʼ li waam, joʼ raj jachjo ru rikʼin li tibʼelej naq wan, xbʼaan naq qʼaxal nim xsahil inchʼool.”²⁷

Li ruuchinihom li qak’anjel rik’in li Iglees a’aneb’ xkomon li sahil ch’oolejil “k’eeb’il chiqu laa’o.” Us ta kub’enaq qach’ool malaj lub’jenaqo, naru naqileb’ li komon rik’in kuyum wi jayalinb’ilo sa’ li sahil ch’oolejil re xsahob’resinkil xch’ool li Dios ut re xwotzb’al li saqen, xtuqub’ankil xch’ooleb’, ut xk’eeb’aleb’ xsahil xch’ool li ralal xk’ajol, eb’ li qas qiitz’in.

Li po xnume’, naq wankin chaq Haiti re rosob’tesinkil li Santil Ochoch re Puerto Principe, li Elder David Bednar ut li rixaqil xSusan ke’rula’ani jun li komon ixq li kikam xb’eelom wiib’ oxib’ kutan chaq rub’elaj sa’ jun li toch’e’k sa’ b’eleb’aal ch’iich’. Ke’yaab’ak rik’in a’an. A’b’anan, sa’ li domingo li raarookil ixq a’in kiwan sa’ lix na’aj jo’ aj tusub’anel sa’eb’ li k’anjel re rosob’tesinkil li santil ochoch rik’in jun xchaab’il se’ choq’ reheb’ li ani yookeb’ chi ok sa’ li santil ochoch.

Ninpaab’ naq li tz’aqal “sahil ch’oolejil reheb’ laj santil paab’anel” nachal rik’in xnawb’al naq li Kolonel na’aatinak sa’ qak’ab’a’,²⁸ maajun naru chixkʼoxlankil li sahilal li taanujak wiʼli qaam saʼ li hoonal naq naqabʼi [li Jesus] chi tijok choqʼ qe chiru li Yuwaʼbʼej.”²⁹ Rochb’een li Awa’b’ej Russell M. Nelson, ninch’olob’ xyaalal naq li sahil ch’oolejil a’an jun maatan choq’ reheb’ laj tiikil santil paab’anel “li neke’kuyuk re xk’amb’al li krus re li ruchich’och’ ”³⁰ ut li yookeb’ “chixyalb’al wank chi tiik jo’ kixk’ut li Jesukristo.”³¹ Nintz’aama naq lix sahil eech’ool tz’aqalaq ru, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.