Laipelí
Lēsoni Ako ʻi ʻApí: Kolose–1 Tīmote (ʻIuniti 26)


Lēsoni Ako ʻi ʻApí

Kolose1 Tīmote (ʻIuniti 26)

Nāunau ʻOku Teuteu maʻá e Faiako Ako ʻi ʻApí

Fakamatala Fakanounou ʻo e Lēsoni Ako ʻi ʻApi Fakaʻahó

ʻOku ʻikai fakataumuʻa ʻa e fakamatala fakanounou ko ʻeni ʻo e ngaahi meʻa naʻe hokó, ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe ako ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako e Kolose–1 Tīmote (ʻiuniti 26) ke akoʻi ko ha konga hoʻo lēsoní. ʻOku nofotaha e lēsoni ʻokú ke akoʻí ʻi he niʻihi pē ʻo e ngaahi tokāteline mo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení. Muimui ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo fakakaukauʻi ʻa e ngaahi fie maʻu hoʻo kau akó.

ʻAho 1 (Kolose)

Naʻe akoʻi ʻe Paula ʻi heʻene tohi ki he Kāingalotu ʻi Kolosé, ko Sīsū Kalaisi ʻa e Huhuʻí, ko e ʻuluaki fānau ʻi he fānau fakalaumālie ʻa e Tamai Hēvaní, ko e Tupuʻanga ʻo e ngaahi meʻa kotoa pē, ko e ʻulu ʻo e Siasí, pea mo e ʻuluaki ke toetuʻú. Naʻe ako foki ʻe he kau akó te tau lava ʻo fakalelei mo e ʻOtuá ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí kapau te tau hokohoko atu ke aka mo tuʻu fakamakatuʻu ʻi heʻetau tuí. ʻIkai ngata aí, te tau lava ʻo fakaʻehiʻehi mei hono taki halaʻi kitautolu ʻe he ngaahi fakakaukau mo e tukufakaholo fakamāmaní, ʻaki ʻetau tuʻu maʻu pea langa hake ʻia Sīsū Kalaisí.

ʻAho 2 (1 Tesalonika)

ʻI he tohi ko ʻeni ki he Kāingalotu ʻi Tesaloniká, naʻe fakahīkihikiʻi kinautolu ʻe Paula ʻi heʻenau faivelengá pea mo akoʻi kiate kinautolu ha ngaahi moʻoni kau ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa e ʻEikí. Lolotonga hono ako ʻo e tohí ni, naʻe ako ʻe he kau akó e ngaahi moʻoni ko ʻení: ʻI heʻetau akoʻi e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he folofola mo e mālohi ʻo e ʻOtuá, te tau lava ʻo tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau hoko ko e kau muimui ʻo e ʻEikí mo ʻEne kau tamaioʻeiki. Te tau lava ʻo vahevahe ʻa e ongoongoleleí ʻi heʻetau tā sīpingá. ʻE toetuʻu ʻa e Kāingalotu faivelenga ne nau mate kimuʻa ʻi he Hāʻele ʻAngauá, ʻi he toe hāʻele mai ʻa Kalaisí. ʻE ʻalu hake e Kāingalotu faivelenga ʻoku moʻui ʻi he Hāʻele ʻAngaua mai ʻa Sīsū Kalaisí ke fakafetaulaki kiate Ia ʻi Heʻene hāʻele maí. Kapau te tau faivelenga mo tokanga ki he ngaahi fakaʻilonga kimuʻa ʻi he hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí, te tau mateuteu leva ʻi Heʻene toe hāʻele maí.

ʻAho 3 (2 Tesalonika)

Naʻe ako ʻe he kau akó ʻi hono ako e tohi ko ʻeni ʻa Paula ki he Kāingalotu ʻi Tesaloniká, ʻa ia naʻe fakamahinoʻi ai e ngaahi moʻoni ʻo kau ki he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí, kapau te tau kātakiʻi ʻi he faivelenga ʻa e fakafepakí mo e faingataʻa ʻi he faʻa kātaki mo e tui, ʻe lava ke lau ʻoku tau taau mo e puleʻanga ʻo e ʻOtuá. Naʻe akonaki ʻa Paula ʻe mālōlō ʻa e kau māʻoniʻoní pea ʻe fakaʻauha e kau faiangahalá, ʻi he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí. Naʻá ne akoʻi foki ʻe hoko ha hē mei he moʻoní kimuʻa ʻi he Hāʻele ʻAngaua Mai ʻa Sīsū Kalaisí. Naʻe ako foki ʻe he kau akó ʻoku fekauʻi kitautolu ke feinga ke fakafalala pē kiate kita pea ke tokoniʻi e niʻihi kehé.

ʻAho 4 (1 Tīmote)

Naʻe ako ʻe he kau akó mei he tohi ko ʻeni ʻa Paula kia Tīmoté, ko ha taki lakanga fakataulaʻeiki kei talavou ʻi ʻEfesō, ʻoku maʻu ʻe he kau taki lakanga fakataulaʻeikí e fatongia ke fakapapauʻi ʻoku akoʻi e tokāteline mo e ngaahi founga ngāue totonú. Ne nau ako foki ʻoku fakatau ʻa e ʻofa ʻi he paʻangá ki he taʻe-māʻoniʻoni mo e hē mei he moʻoní. ʻI he tafaʻaki ʻe tahá, kapau te tau falala ki he ʻOtua moʻuí pea fakahoko ha ngaahi ngāue lelei lahi, te tau lava leva ʻo maʻu ʻa e moʻui taʻengatá.

Talateú

Naʻe tohi ʻa Paula kia Tīmote, ko ha taki lakanga fakataulaʻeiki ʻi ʻEfesō, pea faleʻi ia ke hoko ko ha sīpinga ʻo e kakai tuí.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Fakatokangaʻi ange: Naʻe ako ʻe he kau akó ʻi he ʻiuniti ko ʻení, ʻa e veesi fakataukei folofola 2 Tesalonika 2:1–3. Te ke lava ʻo fakamanatu mo e kau akó ʻa e potufolofola ko ʻení ʻaki e kole ange ke nau fakamatalaʻi fakanounou e ngaahi moʻoni ʻokú ne akoʻí. Ke tokoni ke ako maʻuloto ʻe he kau akó ha konga ʻo e potufolofola ko ʻení, mahalo te ke fie toutou lau maʻuloto fakakalasi e veesi 3.

1 Tīmote 4

ʻOku fakamatalaʻi ʻe Paula ʻa e ngaahi ʻulungaanga ʻo ha faifekau faivelenga ʻo Sīsū Kalaisí

ʻOmi ha pine fakamaʻu pepa, konga afo, tepi, mo ha makinito ki he kalasí. Nonoʻo e muiʻi afo ʻe taha ki he pine fakamaʻu pepá, pea fakapipiki leva ʻa e muiʻi afo ʻe tahá ki ha tesi pe tēpile. Puke ʻa e makinitó ke ofi ki he pine fakamaʻu pepá kae ʻikai ke tau e makinitó ki he piné. ʻOku totonu ke fakatupu ʻe he mālohi ʻo e makinitó ke ngaʻunu ʻa e pine fakamaʻu pepá ki he makinitó. ʻUnuakiʻi e makinitó ke fakahaaʻi e founga ʻokú ne tākiekina e ʻunu holo ʻa e pine fakamaʻu pepá.

  • Kapau ʻoku fakafofongaʻi ʻe he pine fakamaʻu pepá ha tokotaha, ko e hā ʻe ala fakafofongaʻi ʻe he makinitó?

Kole ki he kau akó ke fakakaukau ki he founga kuo nau hangē ai ko e makinitó pea takiekina e niʻihi kehé. Fakaafeʻi kinautolu ke kumi ha tefitoʻi moʻoni ʻi heʻenau ako e 1 Tīmote 4 ʻa iaʻokú ne akoʻi mai e founga te tau lava ai ʻo hoko ko ha ivi takiekina lelei ʻi he moʻui ʻa e niʻihi kehé.

Fakamatalaʻi fakanounou ʻa e 1 Tīmote 4:1–11 ʻaki hono fakamatalaʻi ange naʻe kikiteʻi ʻe Paula ʻe mavahe ha kāingalotu ʻe niʻihi ʻo e Siasí ʻi he “ngaahi kuonga fakamuí” (veesi 1) mei he tuí pea muimui ki he ngaahi akonaki mo e ngaahi founga loí, ʻo hangē ko e “ʻoua naʻa malí” (veesi 3). Naʻe naʻinaʻi ʻa Paula kia Tīmote ke fafanga e Kāingalotú ʻaki e tokāteline moʻoní.

Fakaafeʻi e kau akó ke lau fakalongolongo e 1 Tīmote 4:12 ʻo kumi e meʻa naʻe faleʻi ʻe Paula ʻa Tīmote ke ne hoko ki aí. Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga e foʻi lea ʻulungaanga ʻi he veesi ko ʻení ki he tōʻongá. Kole ki he kau akó ke lipooti e meʻa ʻoku nau maʻú.

  • ʻOkú ke pehē ʻoku ʻuhinga ki he hā ke “ʻi he kakai tuí ko e fakaʻilongá”? (Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke fakaʻilongaʻi ʻe he kau akó ʻa e kupuʻi lea ko ʻení ʻi heʻenau folofolá.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga naʻe faleʻi ai ʻe Paula ʻa Tīmote ke hoko ko ha fakaʻilonga ʻo e kakai tuí? Hiki e tali ʻa e kau akó ʻi he palakipoé.)

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e 1 Tīmote 4:13–16. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi ha toe faleʻi naʻe fai ʻe Paula ʻe tokoni ke hoko ʻa Tīmote ko ha fakaʻilonga ʻo e kakai tuí.

  • Ko e hā ha toe faleʻi meia Paula ʻe lava tokoni kia Tīmote ke hoko ko ha fakaʻilonga ʻo e kakai tuí?

  • Fakatatau ki he veesi 15, ko e hā naʻe tala ai ʻe Paula kia Tīmote ke fakalaulauloto ki he ngaahi tokāteline naʻe akoʻi ʻe Paulá pea ke ne līʻoa kakato ke moʻui ʻaki kinautolú? (Kae lava e niʻihi kehé ʻo mamata ki he founga ʻoku lelei ai ʻa Tīmote ʻi hono fai iá.)

  • Fakatefito ʻi he ngaahi akonaki ʻa Paula ʻi he veesi 16, ko e hā ʻe lava ke hoko ʻi heʻetau feinga ke hoko ko ha ngaahi fakaʻilonga ʻo e kakai tui kia Sīsū Kalaisí? (Hiki he palakipoé ha tefitoʻi moʻoni hangē ko ʻení, ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi lea ʻa e kau akó: Kapau ʻoku tau hoko ko ha sīpinga ʻo e kau tui kia Sīsū Kalaisí, te tau lava ʻo tokoni ke fakahoko e fakamoʻuí kiate kitautolu mo e niʻihi kehé.)

  • ʻE lava fēfē ʻa e hoko ko ha sīpinga ʻo ha taha ʻoku tui mo muimui kia Sīsū Kalaisí ʻo ʻomi ʻa e fakamoʻuí ki he niʻihi kehé?

Fakaafeʻi e kau akó ke toe vakaiʻi e lisi he palakipoé pea fakakaukau ki he ngaahi founga ke “ʻi he kakai tuí ko ha fakaʻilonga” ai ʻa Timote (1 Tīmote 4:12). Kole ki he kalasí ke fakamatalaʻi ha ngaahi founga ʻe lava ai ha taha ʻo hoko ko ha sīpinga ʻi he ngaahi tafaʻaki takitaha ko ʻení.

Mahalo te ke fakakaukau ke huluʻi ha taha ʻo e ngaahi vitiō ko ʻení: “Kalapu Tapu Kapekapé” (4:57) pe “Ko e Peesi Molé” (2:40). ʻOku maʻu ʻa e ongo vitiō ko ʻení ʻi he LDS.org. Kole ki he kau akó ke sio ki ha ngaahi founga ʻoku hoko ai ʻa e talavou pe finemui ʻi he vitioó ko ha fakaʻilonga ʻo e kakai tui kia Sīsū Kalaisí.

  • Ko e fē ha taimi kuo hoko ai ha taha ko ha sīpinga ʻo e kakai tuí ʻi he taha ʻo e ngaahi founga naʻe fakamatala ki ai ʻa Paulá? (Mahalo te ke fie vahevahe foki haʻo aʻusia mei hoʻo moʻuí.)

Fakaafeʻi e kau akó ke hiki ha taumuʻa ʻi heʻenau pepa ki he kalasí pe tohinoa ako folofolá fekauʻaki mo e founga te nau lava ai ʻo hoko ko ha sīpinga ʻo e kakai tui kia Sīsū Kalaisí, pea tokoni ai ke fakahoko ʻa e fakamoʻuí kiate kinautolu mo e niʻihi kehé.

ʻIuniti Hokó (2 Tīmote 1Hepelū 4)

Fakaafeʻi e kau akó ke fakakaukau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi faingataʻa ʻo e hoko ko ha ākonga ʻo Sīsū Kalaisí he ʻahó ni. Fakamatalaʻi ange ʻi heʻenau hokohoko atu ke ako e ngaahi akonaki ʻa Paulá ʻi he uike ka hoko maí, te nau ako ha ngaahi moʻoni ʻe tokoni ke nau kei faivelenga ai neongo ʻa e ngaahi faingataʻá mo e fakatangá.