Laipelí
Lēsoni Ako ʻi ʻApí: Hepelū 5–Sēmisi 1 (ʻIuniti 28)


Lēsoní Ako ʻi ʻApí

Hepelū 5Sēmisi 1 (ʻIuniti 28)

Nāunau ʻOku Teuteu maʻá e Faiako Ako ʻi ʻApí

Fakanounou ʻo e Lēsoni Ako ʻi ʻApi Fakaʻahó

ʻOku ʻikai fakataumuʻa ʻa e fakamatala nounou ko ʻeni ʻo e ngaahi meʻa ne hoko, tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni naʻe ako ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako e Hepelū 5Sēmisi 1 (ʻiuniti 28) ke akoʻi ko ha konga hoʻo lēsoní. ʻOku nofotaha e lēsoni ʻokú ke akoʻí ʻi ha niʻihi pē ʻo e ngaahi tokāteline mo e tefitoʻi moʻoni ko ʻení. Muimui ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo fakakaukauʻi e ngaahi fie maʻu hoʻo kau akó.

ʻAho 1 (Hepelū 5–6)

Naʻe ako ʻe he kau akó mei he ngaahi tohi ʻa Paula fekauʻaki mo e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí kuo pau ke uiuiʻi ʻa kinautolu ʻoku fakanofo ki he lakanga fakataulaʻeikí ʻe he ʻOtuá ʻi he fakahā ʻo fakafou ʻi Heʻene kau tamaioʻeiki kuo fakamafaiʻí. Naʻe toe ako foki ʻe he kau akó ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻE lava ke tau maʻu e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa mai ʻe he ʻOtuá ʻi heʻetau ngāue faivelenga ki he ngataʻangá, tui kia Sīsū Kalaisí mo e faʻa kātakí. Ko ʻetau ʻamanaki lelei ki he ngaahi talaʻofa ʻa e ʻOtuá ko ha taula fakalaumālie ia ki hotau ngaahi laumālié.

ʻAho 2 (Hepelū 7–10)

ʻI hono ako ʻe he kau akó ʻa e Hepelū 7–10, ne nau ako ai naʻe foaki ʻe Sīsū Kalaisi ʻEne moʻuí ko ha feilaulau maʻa ʻetau ngaahi angahalá pea koeʻuhí ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, ʻe lava ai ke tau hū ki he puleʻanga fakasilesitialé kapau te tau piki maʻu ki heʻetau tui kiate Iá.

ʻAho 3 (Hepelū 11)

Naʻe ako ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako e malanga ʻa Paula ʻi he tuí, ko e tuí ko hano fakapapauʻi ia ʻo ha ngaahi meʻa ʻoku fai e ʻamanaki lelei ki ai, ko e fakamoʻoni ia ʻo ha ngaahi meʻa ʻoku ʻikai lava ʻo sio ki ai. Ne nau ako foki ʻa e meʻá ni: Kuo pau ke tau fakatupulaki ʻetau tuí ke fakahōifua ki he ʻOtuá, ʻaki ʻetau haʻu kiate Ia, tui kiate Ia, mo tui ʻokú Ne fakapaleʻi ʻa kinautolu ʻoku fekumi fakamātoato kiate Iá. ʻI heʻetau ngāue ʻaki e tui kia Sīsū Kalaisí, ʻe lava ke tau kātekina e faingataʻaʻiá, fakahoko ha ngaahi mana, maʻu e ngaahi talaʻofa fakalangi, fakamālohia ʻetau fakamoʻoni kiate Iá pea ofi ange ki he haohaoá.

ʻAho 4 (Hepelū 12Sēmisi 1)

Naʻe ako ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako e fakaʻosinga ʻo e tohi ʻa Paula ki he kakai Hepeluú, ʻi heʻetau vakai ki he ngaahi sīpinga ʻa Sīsū Kalaisí, ʻe lava ai ke tau maʻu ha mālohi ke tafoki mei heʻetau ngaahi angahalá pea kātakiʻi e fakafepakí ʻi he faʻa kātaki. Ne nau ʻilo foki kapau te tau fakavaivai ki he tautea ʻa e Tamai Hēvaní, te tau hangē ko Iá mo maʻu e melino ʻoku haʻu mei he māʻoniʻoní. Naʻe ʻilo ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako ʻa e Sēmisi 1, ʻoku foaki ʻe he ʻOtuá ʻa e potó ʻi he ʻangaʻofa kiate kinautolu ʻoku kole kiate Ia ʻi he tuí.

Talateú

Naʻe faleʻi ʻe he ʻAposetolo ko Sēmisí e kau ʻIsileli ne fakamoveteveteʻí ke nau fai ki he folofolá mo tokoniʻi e niʻihi kehé, pea ke maʻa fakalaumālie.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Fakatokangaʻi ange: Naʻe ako ʻe he kau akó ha veesi fakataukei folofola ʻe ua ʻi he ʻiuniti ko ʻení—Hepelū 12:9 mo e Sēmisi 1:5–6. Mahalo te ke fie lau pe lau maʻuloto fakataha ʻa e ongo potufolofola ko ʻení mo e kalasí pea fakaafeʻi e kau akó ke fakamatalaʻi e tokāteline mo e tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻe he potufolofolá.

Sēmisi 1:22–27

Ko e fakaafeʻi ʻe Sēmisi e kau laukongá ke nau fanongo mo fai ki he folofolá pea mo tokoniʻi e niʻihi kehé.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻo lahi e fakamatala ko ʻeni ʻa ʻEletā Kuenitini L. Kuki ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:

ʻĪmisi
Elder Quentin L. Cook

“Naʻá ku fetaulaki kimuí ni mo ha talavou taʻu hongofulu tupu. Ko ʻene taumuʻá ke ʻalu ʻo ngāue fakafaifekau, ako, mali ʻi he temipalé, mo ʻi ai hano fāmili faivelenga mo fiefia. Naʻá ku mātuʻaki fiefia ʻi heʻene taumuʻá. Ka ʻi he hoko atu ʻema talanoá, naʻe toki mahino ko ʻene tōʻongá mo ʻene ngaahi fili naʻe faí naʻe ʻikai fenāpasi mo ʻene taumuʻá. Naʻá ku ongoʻi naʻá ne fie maʻu moʻoni ke ʻalu ʻo ngāue fakafaifekau pea fakaʻehiʻehi mei he ngaahi angahala mamafa te ne taʻofi ia mei he ngāue fakafaifekaú, ka naʻe ʻikai teuteuʻi ia ʻe hono ʻulungaanga fakaʻahó ki he ngaahi faingataʻa fakatuʻasino, fakaeloto, fakasōsiale, fakaʻatamai, pea mo fakalaumālie ʻe fehangahangai mo iá. Kuo teʻeki ai ke ne ako ke ngāue mālohi. Naʻe ʻikai tokanga moʻoni ki he akó pe seminelí. Naʻe maʻu lotu, ka kuo teʻeki ai ke ne lau e Tohi ʻa Molomoná. Naʻá ne fakamoleki ha taimi lahi fau ʻi he vaʻinga vitioó mo e ʻinitanetí. Ne hangē naʻe fakakaukau ia ʻe feʻunga pē ʻene ʻalu ki he ngāue fakafaifekaú” (“Fili Fakapotopoto,” Ensign or Liahona, Nōvema 2014, 47).

  • Kapau naʻá ke ʻi he tūkunga ʻo ʻEletā Kukí, ko e hā ha ngaahi meʻa naʻá ke mei tokanga ki ai ʻi he siʻisiʻi e teuteu ʻa e talavoú ni ki he ngāue fakafaifekaú?

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Sēmisi 1:22. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Sēmisi ʻe lava ke tokoni ki he talavou naʻe fakamatalaʻi ʻi he fakamatala ʻa ʻEletā Kukí.

  • Ko e hā naʻe akoʻi ʻe Sēmisi ʻe lava ʻo tokoni ki he talavou ko iá?

Fakamatalaʻi ange, hangē ko hono lekooti ʻi he Sēmisi 1:23–24, naʻe fakatatau ʻe Sēmisi e tokotaha ʻoku fanongo kae ʻikai ngāué ki ha tangata ʻoku sio kiate ia pē ʻi ha sioʻata kae ngalo hono fōtungá ʻi heʻene fononga ʻi hono halá.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Sēmisi 1:25. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e meʻa naʻe hoko kiate kinautolu ne fili ke ngāue ʻo fakatatau mo e ngaahi moʻoni ne nau fanongo ki aí.

  • Ko e hā ʻoku hoko kiate kinautolu ʻoku ʻikai ngata pē ʻi heʻenau fanongó ka ʻoku nau toe ngāue foki? (Hili e tali ʻa e kau akó, hiki e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé: ʻI heʻetau fanongo mo ngāue fakatatau ki he folofola ʻa e ʻOtuá, te Ne tāpuakiʻi kitautolu ʻi heʻetau ngaahi ngāué.)

Fakaafeʻi e kau akó ke siviʻi kinautolu ʻi heʻenau hoko ko e kau fanongo mo e kau ngāue ʻo e folofola ʻa e ʻOtuá ʻaki ʻenau fakalaulauloto ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení. Mahalo te ke fie lau leʻolahi ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení pe hiki kinautolu ʻi he palakipoé.

  • ʻOku kakato fēfē nai ʻeku tui ki he ngaahi moʻoni ʻoku ou ako ʻi he folofolá, ʻi ʻapí, ʻi he lotú, mo e seminelí?

  • Ko e hā nai hano tuʻo lahi ʻeku fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa fakalaumālie ke ngāue ʻo fakatatau ki he ngaahi moʻoni ʻoku ou akó? Ko e hā hono tuʻo lahi ʻeku fakahoko kinautolú? Ko e hā hono tuʻo lahi ʻene ngalo ʻiate aú?

  • Ko e hā te u lava ʻo fai lelei ange ke hoko ko ha tokotaha ʻoku fai ki he folofolá kae ʻikai ko ha taha fanongo pē?

Fakamoʻoni ki he ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻi heʻetau ngāue fakatatau ki he ngaahi meʻa ʻoku tau akó.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e Sēmisi 1:26–27. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e fokotuʻu ʻa Sēmisi ki he founga te tau lava ʻo moʻui ʻaki ʻetau tui fakalotú.

  • Fakatatau kia Sēmisi, ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo moʻui ʻaki ʻetau tui fakalotú, pe fakahaaʻi ʻetau līʻoa ki he ʻOtuá?

Fakamatalaʻi ange naʻe fakaʻaongaʻi ʻe Sēmisi e fakakaukau ʻo e “ʻaʻahi ki he tamai maté mo e kau fefine kuo mate honau ʻunohó” ʻi he veesi 27 ko ha sīpinga ʻe taha ʻo e tokangaʻi e niʻihi kehé pea ʻoku ʻuhinga ʻa e “fakaʻehiʻehi [ia] mei māmani ke taʻe-hano-melé” ki he maʻa fakalaumālie maʻu ai pē, neongo ʻenau ʻi ha māmani ʻe lava ke ʻiloa ai ʻa e faiangahalá.

  • Ko e hā e moʻoni ʻe lava ke tau ako mei he Sēmisi 1:27? (ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he kau akó ha fakalea kehe, kae fakapapauʻi ʻoku nau ʻiloʻi ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻOku tau fakahaaʻi ha tui fakalotu haohaoa ʻi he taimi ʻoku tau tokanga ai ki he niʻihi kehé mo tauhi kitautolu ke maʻa fakalaumālié. Tohi ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku hoko ai ʻetau tokangaʻi e niʻihi kehé mo hono tauhi kitautolu ke maʻa fakalaumālié ko ha fakahaaʻi mahuʻinga ʻo ʻetau līʻoa ki he ʻOtuá?

  • Ko hai ʻokú ke ʻiloʻi ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei ʻo hono fakahaaʻi e “tui fakalotu haohaoá” ʻi heʻene moʻui fakaʻahó? Ko e hā ʻoku fai ʻe he tokotahá ni ʻokú ne ueʻi fakalaumālie ai koe?

Fakaafeʻi e kau akó ke tohi ʻi ha laʻipepa ha meʻa ʻe taha pe ua te nau fai ʻi he uike hoko maí ke tokangaʻi ha taha ʻoku faingataʻaʻia pe tauhi kinautolu ke “taʻe hano mele mei he māmaní.” Fakaafeʻi kinautolu ke nau ngāue fakatatau ki he folofola ʻa e ʻOtuá ʻaki hono moʻui ʻaki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení.

ʻIuniti Hoko (Sēmisi 21 Pita 5)

Fakamatalaʻi ange ki he kau akó ʻi heʻenau ako ʻa e Sēmisi 21 Pita 5, te nau ako ai e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení: Ko e hā naʻe faleʻi ʻe Sēmisi e Kāingalotú ke nau fai kapau te nau sio ki ha tokoua pe tuofefine ʻoku “telefua pe fiekaia ʻi he ʻaho kotoa pē”? (Sēmisi 2:15). ʻE fēfē kapau he ʻikai ke tau fai ha meʻa ke tokoniʻi e faingataʻaʻiá? Ko e hā naʻe pehē ai ʻe Sēmisi ko e “tui taʻe-ngāué ʻoku mate ia”? (Sēmisi 2:26). Ko e hā e konga ʻo e sinó naʻe pehē ʻe Sēmisi ko ha “afi” pea ʻe lava ke ne “[ʻuliʻi] e sinó kotoa”? (Sēmisi 3:6). Ko e hā e tāpuaki ʻoku fakatatali kiate kinautolu ʻoku nau tokoni ke fakafoki mai ha taha faiangahala “mei hono hala heé”? (Sēmisi 5:20). Ko e hā e ngaahi ʻuhinga naʻe ʻoange ʻe Pita ki hono malangaʻi e ongoongoleleí ki he pekiá? Fakaafeʻi e kau akó ke kumi e tali ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi heʻenau ako e konga hoko ʻo e folofolá.