Laipelí
Lēsoni Ako ʻi ʻApí: 1 Kolinitō 15–2 Kolinitō 7 (ʻIuniti 23)


Lēsoni Ako ʻi ʻApí

1 Kolinitō 152 Kolinitō 7 (ʻIuniti 23)

Nāunau ʻOku Teuteu maʻá e Faiako Ako ʻi ʻApí

Fakanounou ʻo e Lēsoni Ako ʻi ʻApi Fakaʻahó

ʻOku ʻikai fakataumuʻa ʻa e fakamatala fakanounou ia ʻo e ngaahi tokāteliné mo e tefitoʻi moʻoni ʻoku ako ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako e 1 Kolinitō 15–2 Kolinitō 7 (ʻIuniti 23) ke akoʻi ko ha konga ʻo hoʻo lēsoní. ʻOku nofotaha pē e lēsoni ʻokú ke akoʻí ʻi ha niʻihi pē ʻo e ngaahi tokāteline mo ha ngaahi tefitoʻi moʻoní. Muimui ʻi he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo fakakaukauʻi e fie maʻu ʻa hoʻo kau akó.

ʻAho 1 (1 Kolinitō 15:1–29)

ʻI hono ako ʻe he kau akó ʻa e konga ʻuluaki ʻo e 1 Kolinitō 15, ne nau ako ʻoku fakamoʻoni ʻa e Kau ʻAposetoló naʻe pekia ʻa Sīsū Kalaisi maʻa ʻetau ngaahi angahalá pea toetuʻu mei he maté. Naʻe ako foki ʻe he kau akó ʻe lava ke maʻu ʻe kinautolu kuo nau mate teʻeki ke papitaisó ʻa e ouau mahuʻinga ko ʻení.

ʻAho 2 (1 Kolinitō 15:30–16:24)

ʻOku hokohoko atu e ako ʻa e kau akó ʻi he lēsoni ko ʻení e ngaahi akonaki ʻa Paula fekauʻaki mo e Toetuʻú. Naʻa nau ʻilo ʻoku ʻi ai ha ngaahi tuʻunga kehekehe ʻo e nāunaú ki he ngaahi sino kuo toetuʻú. ʻIkai ngata aí, naʻa nau ʻilo kapau te tau tuʻumaʻu mo taʻeueʻia ʻi hono moʻui ʻaki e ongoongoleleí, ʻe toʻo ʻa e huhu ʻo e mate mei he angahalá ʻe he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí.

ʻAho 3 (2 Kolinitō 1–3)

Naʻe ako ʻe he kau akó mei he tohi hono ua ʻa Paula ki he kakai Kolinitoó, ko e taimi ʻoku fakafiemālieʻi ai kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻi hotau ngaahi faingataʻaʻiá, ʻoku lava ai ke tau tokoni ki he niʻihi kehé ke nau maʻu ʻa ʻEne fakafiemālié. Naʻa nau ʻilo foki kapau he ʻikai ke tau fakamolemoleʻi e niʻihi kehé, ʻe maʻu ʻe Sētane ha mālohi kiate kitautolu, pea ʻi heʻetau fakatafoki hotau lotó ki he ʻEikí, te tau maʻu ʻa e Laumālié, ʻa ia te Ne tokoniʻi māmālie kitautolu ke tau hoko ʻo hangē ko e ʻOtuá.

ʻAho 4 (2 Kolinitō 4–7)

ʻI hono ako ʻe he kau akó e ngaahi fakamatala ʻa Paula ki heʻene ngāue fakafaifekaú ʻi he lēsoni ko ʻení, ne nau ʻilo ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení: ʻOku siʻisiʻi hotau ngaahi ʻahiʻahi mo e faingataʻaʻia ʻi he moʻuí ni ʻi hono fakafehoanaki atu ki he ngaahi tāpuaki taʻengata mo e tupulaki ʻoku maʻu ʻi heʻetau kātakiʻi faivelenga kinautolú. Koeʻuhi kuo fakamavaheʻi kitautolu mei he ʻOtuá ʻi he moʻui fakamatelié, ʻoku totonu ke tau ʻaʻeva ʻi he tui kae ʻikai ʻi he mamata. ʻE fakamaauʻi kitautolu ʻe Sīsū Kalaisi ʻo fakatatau ki he meʻa ne tau fai ʻi he matelié. ʻE lava ke tau hoko ʻo foʻou pea fakalelei ki he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. ʻI heʻetau fakamavaheʻi kitautolu mei he ngaahi ngāue halá mo e ngaahi meʻa taʻe-maʻá, ʻe tali kitautolu ʻe he ʻEikí.

Talateú

Naʻe fakapapauʻi ʻe Paula ʻi heʻene tohi hono ua ki he Kāingalotu Kolinitoó ʻa ʻene mateakiʻi kinautolú mo pehē ʻokú ne fiefia ʻi heʻene ʻilo ne nau tali ʻene akonaki kimuʻá. Naʻá ne akoʻi ʻoku fakaiku ʻa e mamahi ʻoku taau mo e ʻOtuá ki he fakatomalá.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

2 Kolinitō 7:8–11

Ko e fiefia ʻa Paula ʻi he fakatomala moʻoni ʻa e Kāingalotú

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e konga ko ʻení:

ʻI ha ʻinitaviu ke maʻu ha lekomeni temipale ke mali temipale, naʻe vete ʻe ha finemui ha ngaahi angahala ʻi he kuohilí ki heʻene pīsopé. Hili haʻana fepōtalanoaʻaki fuoloa ange, naʻe mahino ki he pīsopé naʻe teʻeki fakatomalaʻi moʻoni ʻe he finemuí ʻene ngaahi angahalá pea ʻoku mamafa feʻunga ʻene ngaahi angahalá ke ʻikai taau ke maʻu ha lekomeni temipale. Naʻe fakamatalaʻi ange ʻe he pīsopé kuo pau ke tatali e finemuí ke maʻu ha lekomeni temipale kae ʻoua kuó ne fakatomala kakato. Naʻá ne hohaʻa ʻo pehē kuó ne fakatomala koeʻuhí ne teʻeki ke ne toe fakahoko ʻa e ngaahi angahala ko iá ʻi ha taimi fuoloa. Naʻe fakamatalaʻi ange ʻe he pīsopé ʻoku ʻikai ko ha fakatomala kakató hono taʻofi pē ʻo e angahalá, peá ne fakaafeʻi ia ke kamata fakamātoato e founga ʻo e fakatomala moʻoní.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku ongoʻi ʻe he finemuí ʻi he tamí ni ʻi he ʻinitaviú?

Kole ki he tokotaha akó ke hokohoko atu hono lau leʻolahi ʻa e konga ko ʻení:

Naʻe fakamatalaʻi ange ʻe he finemuí ki heʻene pīsopé ʻokú ne fuʻu loto mamahi ʻaupito koeʻuhí kuo ʻosi tufa ʻa e ngaahi tohi fakaafe ki he malí mo e talitali hili ʻa e malí. ʻOkú ne pehē he ʻikai ke ne lava ʻo fehangahangai mo e ngaahi fehuʻi mo e fakamā ʻo ha toloi ʻi heʻene palani malí. Naʻá ne ʻeke ange pe ʻoku ʻi ai nai ha founga ʻe lava ke sila ai ʻi he temipalé ʻo hangē ko e palaní kae toki ngāueʻi e fakatomalá ʻamui ange.

  • Makatuʻunga ʻi he tali ʻa e finemuí ki he pīsopé, ko e hā e meʻa ne ngali hohaʻa taha ki ai ʻa e finemuí?

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke kumi ha foʻi moʻoni ʻi heʻenau ako ʻa e 2 Kolinitō 7:8–11 ʻoku fie maʻu ke mahino ki he finemui ʻi he tūkunga ko ʻení kimuʻa pea toki lava ke fakatomala moʻoni mei heʻene ngaahi angahalá.

Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e 2 Kolinitō 7:8–9. Kole ki he kalasí ke muimui ki ai, ʻo kumi e founga naʻe uesia ai ʻe ha taha ʻo e ngaahi tohi kimuʻa ʻa Paula ʻa e Kāingalotu Kolinitoó.

  • Naʻe uesia fēfēʻe he tohí ʻa e Kāingalotú?

  • Ko e hā naʻe fiefia ai ʻa Paula ʻi heʻenau loto-mamahí?

Kole ki he kau akó ke lau fakalongolongo ʻa e 2 Kolinitō 7:10–11. Mahalo te ke fie fokotuʻu ange ke nau fakaʻilongaʻi ʻa e faʻahinga loto mamahi ʻe ua naʻe lau ki ai ʻa Paulá pea mo hona ikuʻanga takitaha.

  • Ko e hā ʻa e faʻakinga ʻe ua ʻo e loto mamahi naʻe lau ki ai ʻa Paulá?

Tohi ʻa e ʻuluʻi tohi Mamahi ʻoku Taau mo e ʻOtua mo e Mamahi Fakamāmani ʻi he palakipoé. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoní. Kole ki he kalasí ke nau fakafanongo ki heʻene fakamatala kau ki he mamahi fakamāmaní.

ʻĪmisi
President Ezra Taft Benson

ʻOku ʻikai ko ha meʻa foʻou ia ke ʻiloʻi ha houʻeiki tangata mo fafine ʻi he māmaní ʻoku nau mamahi koeʻuhí ko e ngaahi meʻa hala ne nau fakahokó. ʻOku faʻa hoko ʻeni he taimi ʻe niʻihi koeʻuhí ʻoku hanga ʻe heʻemau tōʻongá ʻo fakamamahiʻi mo fakataʻelataʻi kinautolu pe ko ha kakai ʻoku nau ʻofa ai. Taimi ʻe niʻihi ʻoku nau mamahi ʻi hano maʻu pea tauteaʻi kinautolu ʻi he ngāue ʻoku nau faí. ʻOku ʻikai tatau ʻa e ʻmamahi faka-ʻOtuá’ mo e ngaahi ongo fakaemāmani ko ʻení” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: ʻEselā Tafu Penisoni [2014], 97).

  • Te ke fakamatalaʻi fakanounouʻi fēfē ʻa e ʻuhinga ʻo e mamahi fakamāmaní?

  • Fakatatau ki he 2 Kolinitō 7:10, ko e hā ʻoku fakaiku ki ai ʻa e mamahi fakamāmaní? Fakamatalaʻi ange ʻoku ʻuhinga e foʻi lea mate ʻi he veesi 10 ki he mate fakalaumālié, ʻo ʻuhinga ki he mavahe mei he ʻOtuá. Tohiʻi ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé, ʻi lalo ʻi he ʻuluʻi tohi “Mamahi Fakamāmani” ʻE lava ke tataki kitautolu ʻe he mamahi fakamāmaní ki he mate fakalaumālié, pe mavahe mei he ʻOtuá.)

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe taki ai ʻe he mamahi fakamāmaní ha taha ki he mate fakalaumālié? (ʻE lava ke ne taʻofi ha taha mei he fakatomala moʻoní mo hono maʻu ʻo e fakamolemole ʻa e Tamai Hēvaní.)

  • Fakatatau ki he veesi 10, ko e hā ʻoku fakaiku ki ai ʻa e mamahi ʻoku taau mo e ʻOtuá? (Tohiʻi ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi he palakipoé, ʻi lalo ʻi he ʻuluʻi tohi “Mamahi ʻoku Taau mo e ʻOtua” ʻOku taki kitautolu ʻe he mamahi ʻoku taau mo e ʻOtuá ke tau fakatomala mei heʻetau ngaahi angahalá mo maʻu ʻa e fakamoʻuí.)

Ke tokoni ke mahino lelei ange ki he kau akó e ʻuhinga ʻoku tataki ai kitautolu ʻe he mamahi ʻoku taau mo e ʻOtuá ki he fakatomalá, fakaafeʻi ha tokotaha ako ke lau leʻolahi ʻa e lea ko ʻeni meia Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni:

ʻĪmisi
President Ezra Taft Benson

“Ko e mamahi faka-ʻOtuá ko ha meʻafoaki ia ʻa e Laumālié. Ko hano ʻiloʻi moʻoni ia kuo fakatupu houhau ʻetau ngaahi angafaí ki heʻetau Tamaí mo hotau ʻOtuá. Ko e ʻiloʻi pau mo e mahino ko ia naʻe fakatupu heʻetau angafaí ʻa e Fakamoʻuí, ʻa ē naʻe ʻikai Haʻane angahalá, ko e lahi taha ʻi he taha kotoa peé, ke Ne kātekina ʻa e mamahí mo e faingataʻá. Naʻe fakatupu ʻe heʻetau ngaahi angahalá ke tautaʻa toto ʻi he ava kotoa ʻo Hono kilí. Ko e mamahi fakaʻatamai mo fakalaumālie moʻoni ʻeni naʻe lau ʻe he folofolá ko e “loto mafesifesi mo ha laumālie fakatomala. … Ko e faʻahinga laumālie peheé ko e fuofua fie maʻu ia kimuʻa ʻi he fakatomala moʻoní” (Ngaahi Akonaki: ʻEselā Tafu Penisoni, 98).

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku tataki ai kitautolu ʻe he mamahi ʻoku taau mo e ʻOtuá ke fakatomalaʻi moʻoni ʻetau ngaahi angahalá?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki he tūkunga fekauʻaki mo e finemui naʻe feinga ke maʻu haʻane lekomeni temipalé.

  • Lolotonga e ʻinitaviu ʻa e finemuí mo e pīsopé, naʻe ʻasi nai kuó ne ʻausia ʻa e mamahi ʻoku taau mo e ʻOtuá koeʻuhí ko ʻene angahalá? Ko e hā hono ʻuhingá? (Naʻá ne tokanga ange ki hono fakatoloi ʻene palani malí mo e ngaahi fakakaukau ʻa e niʻihi kehé kiate iá ʻi heʻene fakatomala moʻoní mo maʻu e fakamolemole ʻa e Tamai Hēvaní.)

  • Ko e hā ʻe lava ke tau fai ke fakafetongiʻaki ʻa e mamahi fakamāmaní mo e mamahi ʻoku taau mo e ʻOtuá? (ʻE lava ke tau feilaulau mo lotu, ʻo kole ki he Tamai Hēvaní ke tāpuakiʻi kitautolu ʻaki e meʻafoaki ʻo e mamahi ʻoku taau mo e ʻOtuá. ʻE lava foki ke tau ako fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí pea fekumi ki ha mahino loloto ange ki he founga ʻoku tānaki ai ʻetau angahalá ki Heʻene faingataʻaʻiá.)

Fakamoʻoni ange ʻi heʻetau ongoʻi e mamahi faka-ʻOtuá kae ʻikai ko e mamahi fakamāmaní ko ʻetau ngaahi angahalá, ʻe lava leva ke tau fakatomala moʻoni, ʻo fakamaʻa kitautolu mei heʻetau ngaahi angahalá, mo maʻu ʻa e fakamoʻuí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau kumi ʻa e mamahi ʻoku taau mo e ʻOtuá ʻi heʻenau feinga ke fakatomalá.

Kapau ʻoku ʻi ai ha taimi, fakamanatu nounou ʻa e ngaahi moʻoni naʻe ʻilo ʻe he kau akó ʻi heʻenau ako ʻa e ngaahi lēosoni ʻi he ʻiuniti 23, pea poupouʻi kinautolu ke nau muimui ʻi ha faʻahinga ueʻi fakalaumālie pē ʻe lava ke nau ongoʻi ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení. Mahalo te ke loto ke toe vakaiʻi ʻa e veesi fakataukei folofola ʻi he 1 Kolinitō 15:20–22 mo e 1 Kolinitō 15:40–42. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakamatalaʻi ʻa e ngaahi tokāteline ʻi he ngaahi potufolofola ko ʻení mo e founga te nau ala fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi veesi ko ʻení ke akoʻi ʻa e palani ʻo e fakamoʻuí ki ha taha kehe.

ʻIuniti Hokó (2 Kolinitō 8– ʻEfesō 1)

Kole ki he kau akó ke nau fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení: ʻOkú ke ʻilo fēfē e taimi ʻokú ke ongoʻi ai ʻa e Laumālié? Ko e hā e ngaahi fua pe ongo ʻo e Laumālié? Ko e hā ʻoku tomuʻa fakanofo ʻa e Kāingalotú ke nau maʻú? Ko e hā hotau fatongia kiate kinautolu ʻoku ʻikai ke nau maʻu ha niʻihi ʻo e ngaahi fie maʻu fakatuʻasino ʻo e moʻuí, hangē ko e meʻakai, vala, mo e nofoʻanga? Fēfē kapau ʻoku tau maʻu ha niʻihi ʻo e ngaahi fie maʻu ko ʻení? Fakamatalaʻi ange te nau ako he uike kahaʻú e founga naʻe fakahoko ai ʻe Paula ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení mo ha niʻihi kehé.