Konifelenisi Lahi
Naʻe Pīkitai Hoku ʻAtamaí ʻi he Fakakaukau Ko ʻEni kia Sīsū Kalaisí
konifelenisi lahi ʻo ʻEpeleli 2023


Naʻe Pīkitai Hoku ʻAtamaí ʻi he Fakakaukau Ko ʻEni kia Sīsū Kalaisí

ʻI he hokohoko atu hoʻo fakamaʻunga ho fakakaukaú ʻia Sīsū Kalaisí, ʻoku ou palōmesi atu he ʻikai ngata hoʻo maʻu ha fakahinohino fakalangí ka ko ha mālohi fakalangi foki.

ʻI he faʻahitaʻu Toetuʻu fakaʻofoʻofa ko ʻení, ʻoku ou fakamanatu atu ʻa e lotu ʻo e himi fakalaumālie ko ʻení, “ʻE Sihova Haofaki.”1

ʻOku fakamatala ha talanoa fakaofo ʻi he Tohi ʻa Molomoná ki ha talavou ko ʻAlamā mei ha fāmili ʻiloa, ʻa ia ʻoku fakamatalaʻi ʻe he folofolá ko ha tangata taʻetui tauhi tamapua.2 Naʻá ne pōtoʻi lea mo fakalotoa, ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e fakahekeheké ke fakalotoa ʻa e niʻihi kehé ke muimui ʻiate ia. Naʻe fakaofo ʻa e hā mai ha ʻāngelo kia ʻAlamā mo hono ngaahi kaungāmeʻá. Naʻe tō ʻa ʻAlamā ki he kelekelé pea naʻá ne fuʻu vaivai ʻo hiki pē ia ki he ʻapi ʻo ʻene tamaí. Naʻá ne tokoto ai ʻi ha ʻaho ʻe tolu ʻi ha tūkunga naʻe hangē kuó ne maté.3 Naʻá ne fakamatala kimui ange neongo naʻe hangē ki he niʻihi kehé ʻoku ʻikai ke ne ʻilo ha meʻá, ka naʻe ʻā ʻene fakakaukaú ʻi he mamahi hono laumālié, ʻi heʻene fakakaukau ki heʻene taʻetokanga ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá. Naʻá ne fakamatalaʻi ʻene fakakaukaú naʻe “tauteaʻi [ia] ʻi he manatu ki [heʻene] ngaahi angahala lahí”4 pea “mamahiʻia ʻi he fakamamahi taʻengatá.”5

ʻI heʻene mamahi lahí, naʻá ne manatu ki hano akoʻi ia ʻi heʻene kei talavoú fekauʻaki mo e “hāʻele mai ha tokotaha ʻa ia ko Sīsū Kalaisi, ko ha ʻAlo ʻo e ʻOtuá, ke Ne fai ha fakalelei ki he ngaahi angahala ʻa e māmaní.”6 Hili iá naʻá ne fakahoko ʻa e fakamatala fakaofó ni: “ʻI he nofo ʻi hoku ʻatamaí ʻa e fakakaukau ko ʻení, naʻá ku tangi ʻi hoku lotó: ʻE Sīsū, ʻa koe ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, ʻaloʻofa mai kiate au.”7 ʻI heʻene tautapa ki he mālohi fakalangi ʻo e Fakamoʻuí, naʻe hoko ha meʻa fakaofo: naʻá ne pehē, “ʻI heʻeku fakakaukau ki aí, naʻe ʻikai te u toe manatuʻi ʻa hoku ngaahi mamahí.”8 Fakafokifā kuó ne ongoʻi ha nonga mo ha maama. Naʻá ne pehē, “[naʻe] ʻikai ha meʻa ʻe fakaʻofoʻofa mo lelei pehē ʻo tatau mo ʻeku fiefiá.”9

Naʻe “nofo ʻi he ʻatamai” ʻo ʻAlamaá ʻa e moʻoni ʻo Sīsū Kalaisí. Kapau naʻa tau fakaʻaongaʻi ʻa e kupuʻi lea “pīkitai hoku ʻatamaí” ʻi ha tuʻunga fakatuʻasino, mahalo te tau pehē, “Naʻá ne piki maʻu ki he ʻā maluʻi ʻi he kamata ke ne toó,” ko hono ʻuhingá naʻá ne taufā fakafokifā atu ʻo pikitai ki ha meʻa naʻe fakamaʻu ki ha fakavaʻe pau.

ʻI he tuʻunga ʻo ʻAlamaá, ko hono ʻatamaí ne ala atu ʻo pikitai ʻi he foʻi moʻoni mālohi ʻo e feilaulau fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. ʻI Heʻene ngāue ʻi he tui ko iá, pea ʻi he mālohi mo e ʻaloʻofa ʻa e ʻOtuá, naʻá Ne fakahaofi ia mei he siva ʻa e ʻamanakí pea fonu ʻi he ʻamanaki lelei.

Neongo he ʻikai ke fakaofo ʻetau ngaahi aʻusiá ʻo hangē ko e aʻusia ʻa ʻAlamaá, ka ʻoku nau mahuʻinga taʻengata. Kuo “nofo [foki] ʻi [hotau] ʻatamaí ʻa e fakakaukau” kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne feilaulau ʻaloʻofá, pea kuo ongoʻi ʻe hotau laumālié ʻa e maama mo e fiefia ʻoku muiaki maí.

Ko e Tokanga Taha kia Sīsū Kalaisí

Ko ʻeku lotu ʻi he faʻahitaʻu Toetuʻu ko ʻení, ke tau fakafōtunga lelei ange, fakamālohia, mo fakapapauʻi ʻa e foʻi fakakaukau mahuʻinga taha ko ʻení kia Sīsū Kalaisi ʻi hotau laumālié,10 ʻo fakaʻatā ia ke ne nofoʻia maʻu pē hotau ʻatamaí ʻi he loto-vēkeveke ʻo tataki kitautolu ʻi he meʻa ʻoku tau fakakaukauʻi mo fakahokó, pea mo ʻomi kiate kitautolu ʻa e fungani fiefia ʻo e ʻofa ʻa e Fakamoʻuí.11

ʻOku ʻikai ʻuhinga hono fakafonu hotau ʻatamaí ʻaki ʻa e mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ko Ia pē ke ʻa e fakakaukau ʻoku tau maʻú. Ka ʻoku ʻuhinga ia ʻoku kātoi ʻe heʻetau ngaahi fakakaukaú ʻa ʻEne ʻofá, moʻuí mo e ngaahi akonakí, pea mo ʻEne feilaulau fakaleleí mo e Toetuʻu naūnauʻiá. ʻOku ʻikai tukunoaʻi ʻa Sīsū Kalaisi he ʻoku tau fakakaukau maʻu pē kiate Ia pea ʻoku “fakalāngilangiʻi maʻu pē ia ʻe hotau [laumālié]!”12 ʻOku tau lotua pea fakakaukau ki he ngaahi aʻusia kuó ne ʻomi ke tau ofi ange kiate Iá. ʻOku tau talitali ki heʻetau fakakaukaú ha ngaahi ʻata fakalangi, folofola māʻoniʻoni mo ha ngaahi hiva ʻoku ueʻi fakalangi ke ne hoko ko ha fakafiemālie ki heʻetau ngaahi fakakaukau fakaʻahó ʻi he moʻui puputuʻú ni. He ʻikai ke hanga heʻetau ʻofa ki Aí ʻo taʻofi kitautolu mei he tēngihia mo e mamahi ʻi he moʻui fakamatelié ni, ka te ne fakaʻatā kitautolu ke tau ʻaʻeva ʻi he ngaahi faingataʻá ʻaki ha mālohi ʻoku ope atu ʻi he meʻa te tau malavá.

[Sīsū, ʻi heʻeku fakakaukau ki he ʻafioná

Fonu hoku lotó he fiefiá;

Fakafiefia ange ke vakai ki ho fofongá

Mo mālōlō ʻi ho ʻafioʻangá].13

Manatuʻi, ko e fānau fakalaumālie koe ʻa e Tamai Hēvaní. Hangē ko e fakamatala ʻa e ʻAposetolo ko Paulá, “ko e hako ʻo e ʻOtuá ʻa kitautolu.”14 Naʻá ke moʻui ʻi ho tuʻunga fakafoʻituituí kimuʻa peá ke toki haʻu ki he māmaní. Naʻe faʻu ʻe he Tamai Hēvaní ha palani haohaoa maʻatautolu ke tau haʻu ai ki he māmaní, ako pea toe foki kiate Ia. Naʻá Ne fekauʻi mai Hono ʻAlo ʻOfaʻangá koeʻuhí ke fakafou mai ʻi Heʻene Fakalelei taʻefakangatangatá mo e Toetuʻú, ʻoku tau moʻui hili ʻa e maté; pea ʻi heʻetau loto-fiemālie ke tui kiate Ia pea fakatomala mei heʻetau angahalá,15 ʻe fakamolemoleʻi kitautolu pea maʻu ʻa e ʻamanaki lelei ʻo e moʻui taʻengatá.16

Ko e Tokanga Māʻolunga ki Hotau Fakakaukaú mo e Laumālié

ʻI he moʻui fakamatelie ko ʻení, ʻoku fiemaʻu ʻe hotau ʻatamaí mo e laumālié ha tokanga makehe.17 ʻOku fakaʻatā kitautolu ʻe hotau ʻatamaí ke tau moʻui, fili mo ʻiloʻi ʻa e leleí mo e koví.18 ʻOku maʻu ʻe hotau laumālié ʻa e fakamoʻoni fakapapau ko e ʻOtuá ʻa ʻetau Tamaí, ko Sīsū Kalaisi ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá, pea ko ʻEna ngaahi akonakí ʻa hotau tataki ki he fiefia ʻi heni mo e moʻui taʻengata hili ʻa e maté.

Naʻe nofo ʻi he ʻatamai ʻo ʻAlamaá ʻa e foʻi fakakaukau ko ʻeni ʻo Sīsū Kalaisí. Naʻá ne liliu ʻene moʻuí. Ko ha taimi fakaʻofoʻofa ʻa e konifelenisi lahí ke mahino ai ʻa e meʻa ʻoku finangalo ʻa e ʻEikí ke tau fakahoko mo aʻusiá. Ko ha taimi foki ia ke tau fakakaukauloto ai ki heʻetau fakalakalaká. ʻI hono ʻave au ʻe heʻeku ngaahi ngāué ʻi he funga ʻo e māmaní, kuó u mamata ai ki ha mālohi fakalaumālie lahi ange ʻi he kāingalotu angatonu mo faivelenga ʻo e Siasí.

ʻI he taʻu ʻe nima kuohilí, naʻe kole mai ai ke tau fakamahuʻingaʻi ange ʻa e Fakamoʻuí ʻi he meʻa kotoa pē ʻoku tau faí ʻaki hono fakaʻaongaʻi ʻa e hingoa totonu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní.19 ʻOku tau lea fakamaatoato ange ʻaki Hono huafá.

ʻI he taʻu ʻe fā kuohilí, naʻe fakalahi ʻetau tokanga ki hono maʻu ʻo e sākalamēniti ʻo e ʻEikí ʻaki hono holoki ʻa e taimi ʻo ʻetau houalotu sākalamēnití. ʻOku tau fakakaukau lahi ange kia Sīsū Kalaisi pea ʻoku fakamaatoato ange ʻetau palōmesi ko ia ke manatu maʻu ai pē kiate Iá.20

ʻI he tuʻunga fakamāvahevahe ʻo e mahaki fakaʻauha fakaemāmani lahí mo e tokoni ʻa e Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Aú, ʻoku toe mahuʻinga ange ʻa e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi hotau ʻapí, ʻo tokoniʻi ai ʻetau moihū ki he Fakamoʻuí lolotonga ʻa e uiké.

ʻI heʻetau muimui ki he faleʻi ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ke “fanongo kiate Iá,”21 ʻoku tau fakaleleiʻi ai ʻa ʻetau tuʻunga malava ke fakatokangaʻi ʻa e ngaahi fanafana ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní pea ke tau mamata ki he toʻukupu ʻo e ʻEikí ʻi heʻetau moʻuí.

ʻI hono fanongonongo mo fakakakato ʻo e ngaahi temipale ʻe hongofulu tupú, ʻoku tuʻo lahi ange ai ʻetau hū ki he fale ʻo e ʻEikí mo maʻu ʻEne ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa maí. ʻOku mālohi ange ʻetau ongoʻi ʻa e matuʻaki fakaʻofoʻofa ʻo e Fakamoʻuí mo e Huhuʻí.

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Nalesoni: “ʻOku [ʻikai] ha meʻa ia ʻe faingofua pe hokonoa pē, ʻi he hoko ko [ha] ākonga mālohí. Kuo pau ke fakamaʻu ʻetau tokangá ʻi he Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí. ʻOku mafatukituki fakaʻatamai ke hanga kiate Ia ʻi he fakakaukau kotoa pē.”22

ʻI he tukutaha ʻetau tokangá kia Sīsū Kalaisí, ʻoku tau vakai ai ki he meʻa kotoa pē ʻi hotau ʻātakaí—lolotonga ʻetau kei moʻuí—ʻo fakafou ʻi heʻetau ʻofa kiate Iá. ʻOku puli māmālie atu ai ʻa e ngaahi fakahohaʻa taʻe mahuʻingá, pea tau toʻo mo e ngaahi meʻa ʻoku ʻikai fenāpasi mo Hono māmá mo e ʻulungāngá. ʻI he hoko atu hoʻo piki maʻu ʻi ho ʻatamaí ʻa e foʻi fakakaukau ko ʻeni ʻo Sīsū Kalaisí, falala kiate Ia, mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú, ʻoku ou palōmesi atu he ʻikai ngata pē ʻi ha fakahinohino fakalangi ka ko ha mālohi fakalangi foki—ʻa e mālohi ʻokú ne ʻomi ha ivi ki hoʻo ngaahi fuakavá, nonga ki ho ngaahi faingataʻaʻiá pea mo ha fiefia ʻi ho ngaahi tāpuakí.

Ko hono Manatuʻi ʻo Sīsū Kalaisí

ʻI he ngaahi uike siʻi kuohilí, ne u ʻaʻahi ai mo Kefi ki he ʻapi ʻo Mātiu mo Sela Sionisoní. Naʻe ʻi he holisí ha fakatātā ʻo hona fāmili ʻofeiná, ko ha ʻīmisi fakaʻofoʻofa ʻo e Fakamoʻuí, pea mo ha fakatātā ʻo e temipalé.

Naʻe talanoa fiefia hona ngaahi ʻofefine ʻe toko fā ko Meti, Lupi, Kelea mo Suné, fekauʻaki mo ʻenau ʻofa lahi ʻi heʻenau faʻeé.

Kuo laka hake he taʻu ʻe tahá hono fakataimitēpileʻi maʻu pē ʻe Sela ha ʻapoinimeni ʻi he Tokonakí maʻá e fāmilí ke nau ō fakataha ki he temipalé koeʻuhí ke lava ʻa e tamaiki fefiné ʻo kau ʻi he papitaiso maʻá e kau mēmipa ʻo e fāmilí kuo pekiá.

ʻI Nōvema ʻo e taʻu kuo ʻosí, naʻe fakataimitēpileʻi ai ʻe Sela ha ʻapoinimeni fakafāmili ki he uike fakaʻosi ʻo Tīsemá ʻi ha ʻaho Tuʻapulelulu kae ʻikai ko e Tokonakí. Naʻá ne talaange kia Mātiu, “ʻOku ou ʻamanaki ʻoku SAI pē ia kia koe.”

Naʻe puke ʻa Sela ʻi he kanisaá, ka naʻe pehē ʻe he kau toketaá te ne moʻui ʻi ha toe taʻu ʻe ua pe tolu. Naʻe vahevahe ʻe Sela ʻi ha houalotu sākalamēniti kimuʻa ʻene fakamoʻoni mālohí, ʻo ne pehē, neongo pe ko e hā ʻe hoko kiate iá, naʻá ne ʻofa ʻi he Fakamoʻuí ʻaki ʻa e kotoa hono lotó, pea “kuó Ne ikunaʻi [ʻa e maté]”. ʻI he hoko atu ʻa Tīsemá, naʻe hōloa vave ʻa e tuʻunga moʻui lelei ʻa Selá, peá ne tokoto falemahaki. ʻI he hengihengi ʻo e ʻaho Tuʻapulelulu, 29 ʻo Tīsemá, naʻá ne fakakakato fakalongolongo ai ʻene moʻui fakamatelié. Naʻe ʻi he tafaʻaki ʻo Selá ʻa Mātiu ʻi he poó kotoa.

ʻI he mamahi hono lotó pea mātuʻaki ongosia fakaesino mo fakaelotó, naʻá ne aʻu atu ki ʻapi, ʻo tengihia fakataha mo hono ngaahi ʻofefiné. ʻI he vakai hifo ʻa Mātiu ki heʻene telefoní, naʻá ne fakatokangaʻi ʻa e fakamanatu ʻo e ʻapoinimeni temipale makehe ki he Tuʻapulelulú ʻa ia naʻe fakataimitēpileʻi ʻe Sela ki he konga kimui ʻo e ʻaho ko iá. Naʻe pehē ʻe Mātiu, “ʻI heʻeku fuofua sio ki aí, ne u fakakaukau, he ʻikai pē ke lava ʻeni ia.”

Ka naʻe nofo ʻi he ʻatamai ʻo Mātiú ʻa e fakakaukau ko ʻení: “ʻOku moʻui ʻa e Fakamoʻuí. ʻOku ʻikai ha feituʻu ʻe toe lelei ange ke mau fakataha ai ko ha fāmili ka ko Hono fale māʻoniʻoní.”

ʻĪmisi
fāmili Sionisoní

Naʻe aʻu atu ʻa Mātiu, Meti, Lupi, Kelea, mo Sune ki he temipalé ki he ʻapoinimeni naʻe fakataimitēpileʻi ʻe Sela maʻanautolú. Naʻe fakahoko ʻe Mātiu ʻi he loʻimataʻia ʻa e ngaahi papitaisó mo hono ngaahi ʻofefiné. Naʻa nau ongoʻi moʻoni ʻenau ʻofa mo e fehokotaki taʻengata mo Selá, pea ne nau ongoʻi ʻa e ʻofa lahi mo e nonga fakafiemālie ʻa e Fakamoʻuí. Naʻe pehē ʻe Mātiu, “Neongo ʻeku ongoʻi loto-mamahi lahi mo tēngihiá, ka ʻoku ou kalanga fiefia, ʻi heʻeku ʻiloʻi ʻa e palani fakaʻofoʻofa ʻo e fakamoʻui ʻa ʻeku Tamaí.”

ʻI he faʻahitaʻu Toetuʻu ko ʻení, ʻoku ou fakamoʻoni ki he moʻoni kakato mo tuʻuloa ʻo e feilaulau fakalelei taʻe-hano-tatau ʻa e Fakamoʻuí pea mo ʻEne Toetuʻu nāunauʻiá. ʻI he nofo maʻu mo taʻengata ʻi ho ʻatamaí ʻa e fakakaukau kia Sīsū Kalaisí, pea ʻi hoʻo hokohoko atu ʻi he tokanga kakato ange hoʻo moʻuí ʻi he Fakamoʻuí, ʻoku ou palōmesi atu te ke ongoʻi ʻEne ʻamanaki leleí, melinó, mo ʻEne ʻofá. ʻI he huafa ʻo Sīsū Kalaisí, ʻēmeni.

Ngaahi Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. “ʻE Sihova Haofaki,” Ngaahi Himí, fika 43.

  2. Vakai, Mōsaia 27:8.

  3. Vakai, ʻAlamā 36:10.

  4. ʻAlamā 36:17.

  5. ʻAlamā 36:12.

  6. ʻAlamā 36:17.

  7. ʻAlamā 36:18. Ko e taimi ʻe taha ʻoku fakaʻaongaʻi ai ʻa e “pikí” ʻi he Tohi ʻa Molomoná ʻoku ʻuhinga ia ki he niʻihi ne nau “piki ki he muiʻi vaʻa ukameá” (1 Nīfai 8:24, 30).

  8. ʻAlamā 36:19.

  9. ʻAlamā 36:21.

  10. “Ko e tau lahi taha ʻo e moʻuí ʻoku tauʻi ia ʻi he lōngonoa ho lotó” (David O. McKay, ʻi he Conference Report, Apr. 1967, 84).

  11. “ʻOku poupouʻi ʻe he [ngaahi fakakaukaú] ʻa e ngāue kotoa pē. Ko ʻetau ngaahi fakakaukaú ʻa e meʻa kamosí, ʻa e meʻa kamosi pule ʻokú ne puleʻi ʻetau ngaahi ngāué” (Boyd K. Packer, That All May Be Edified [1982], 33).

    Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ʻo pehē: “Te tau lava ʻo mapuleʻi ʻa e ngaahi holi koví pea fetongi ʻaki ia ha ngaahi holi māʻoniʻoni. ʻOku kau heni ʻa e akó mo e akoako fakahokó. Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Siosefa F. Sāmita ko hono ʻakoʻi … ko ia ʻa e ngaahi holi ʻa hotau lotó, ʻoku mātuʻaki mahuʻinga ʻaupito ia’” (Pure in Heart [1988], 149).

  12. “Praise to the Lord, the Almighty,” Hymns, no. 72.

  13. “Sīsū, ko Hoku Maluʻí,” Ngaahi Himí, fika 71.

  14. Ngāue 17:29.

  15. Vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 58:42–43.

  16. Vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 14:7.

  17. “ʻOku ʻikai ke ʻi ai ha taha kehe ka ko e ʻOtuá pē ʻokú ne ʻafioʻi hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi holi ʻa ho lotó” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 6:16).

  18. “ʻOku ʻomi ʻe he tangata angaleleí ʻa ia ʻoku leleí mei he koloa lelei ʻi hono lotó; pea ʻoku ʻomi ʻe he tangata angakoví ʻa ia ʻoku koví mei he koloa kovi ʻi hono lotó: he ʻoku lea ʻa hono ngutú mei he meʻa lahi ʻo e lotó” (Luke 6:45).

  19. Vakai Russell M. Nelson, “Ko e Hingoa Totonu ʻo e Siasí,” Liahona, Nōvema 2018, 87–89.

  20. Ko ʻetau fuakava ʻi he uike takitaha ʻi he lotu tāpuakiʻi ʻo e sākalamēnití te tau “manatu maʻu ai pē kiate ia” (Molonai 4:3; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:77). ʻOku poupouʻi kitautolu ʻe he Tohi ʻa Molomoná ʻaki hono fakaʻaongaʻi tuʻo ua ʻa e foʻi leá, ʻo na hoko ua pē: “manatu, manatu” (Mōsaia 2:41; ʻAlamā 37:13; Hilamani 5:9). ʻOku fakafou mai ʻa e manatu fakalaumālié ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní: “Te ne akoʻi ʻa kimoutolu ʻi he meʻa kotoa pē, mo fakamanatuʻi ʻa kimoutolu ʻi he meʻa kotoa pē” (Sione 14:26).

  21. Russell M. Nelson, “Fanongo Kiate Ia,” Liahona, Mē 2020, 90.

  22. Russell M. Nelson, “Ko Hono Tohoakiʻi Mai e Mālohi ʻo Sīsū Kalaisí ki Heʻetau Moʻuí,” Liahona, Mē 2017, 41. Naʻe pehē ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni, “ʻOku siʻi ha kaunga e fiefia ʻoku [maʻu ʻe he Kāingalotu ʻo e Siasí], ki he tūkunga ʻetau moʻuí mo e meʻa ʻoku tukutaha ai ʻetau tokangá” (“Fiefiá mo e Moʻui Fakalaumālié,” Liahona, Nōvema 2016, 82).