Karakaa Teuana te Betienti
Ara kekeiaki n rairii nanora—n aki tabe bwa uarerekera ae ti karaoia—e na bon rangi ni bita aron maiura.
I nanon tebubua n ririki, ana tiim Buritan n uaia bwatika e rangi ni waningareaki irouia aomata ake a bwaina te takakaro aei. A rokanaki n te aeka n taratara aei, n te aro are ai tibwa teuana aia koora ae e a tia n reke i nanon 100 te ririki n kauaaba n te Orimbiki ao a tia n aki rangi n taraaki n tain te kaboo, ae moan te kakua, ae teniua te wiiki manna are aranaki bwa te Tour de France—bon akea te I-Buritan ae e a tia n tokanikai i nanon 110 te ririki. E bon rangi n korakora aki onimakinaia ana taan takakaro Buritan n te aro are tabeua kambwana ni karao bwatika a rawa ni kabonakoi ana bwatika nakoia kaain Buritan bwa tokina e na totonako aron kinaakin aia kambwana. Ao e boni ngae ngke e rawata te mwane ibukin kakaean rabakau ao waaki ni kataneiai aika a boou, bon akea ae nakoraoi.
Bon akea, ni karokoa, 2003, ike e a kaoti iai te bitaki ae uarereke, are ngaia ae e nang bita bween waaia ana taan uaia bwatika Buritan. Te bitaki ae boou aei e na kaota naba te koaua—ae nako ma te berita—are e irekereke ma ara waaki ni katamaroai arora are taraaki bwa te bwai ae matoa arona. Ao tera te bitaki are nooraki n ana tiim ni uaia bwatika Buritan ae e na kona ni buokiira ni katamaroai arora ngaira aomata aika natin te Atua?
Ni 2003, e aeanaki Sir Dave Brailsford bwa te mataniwi. E okoro birin ana waaki bwa e aki kataia ni karaoi kataneiai aika matoatoa i nanon te tai ae uarereke, ma e botumwaaka ni karaoa ana kawai ae aranna bwa “katamaroan tabo ake a kabwaka.” Aio e irekereke ma karinan katamaroa aika uarereke ni bwaai ni kabane. Ae nanonaki n anne te teimatoa ni bairei waare ibukin taaketenan mamara aika a onoti.
Kanga bon ti te arona ma te burabeti ae Tamuera te Reimwanaite n te iango ibukina “a bon [nako]nako i nanon kawain tabeia.”1 Ngkana ti kabubura ara iango, ao ti bwaina te iango n aro ti na bon totokoa te taratara ae memeere i aon te kangaanga ke te bure. E taku Brailsford, “Te rabakau aei e reke man te iango ae kangai bwa e na tibwaaki aron nako te uaia bwatika nakon mwakoro aika a uarereke, ao katamaroa man karakaa 1 te betienti, e na tamaroa mwina ngkana ko bootia”2
Ana rabakau teuaei e bootau ma are ana kawai te Uea, are e tuangiira kakawakiia aomata ake 1 te betienti—ao katukaia moa aomata ake 99 te betienti. Eng, E kamataata bwa e bon rangi ni kakaawaki bwa ti na ukoriia ma ni kamaiuia aomata aika a kainnano. E uara ngkana ti kataa te reirei aei nakon te kauoua n reirei n te euangkerio ae, te raira n nano? N aron ae kangai, e uara ngkana ti aki kabwarai nanora ni kawaina ae mwaiti, ke mwaitin aroarona ma matoatoan te rairaki man te bure ke karaoan te raira n nano i nanon maiura, ma ti waaki moa ma baika a uarereke—tabeua i mwin tabeua? N oneamwiin are ko na kataia ni kororaoi ni bwaai ni kabane, ao tera ngkana ti butimwaea bwa teuana te kakaewenako?
N aron te katoto, tera ngkana inanon rababan am nonori, ko kunea bwa ko aki mwannanoa warekan ana Boki Moomon? Eng, n oneamwiin ae kona raibaei kanoan iteraniba aika 531 inanon teuana te tairiki, tera ngkana ti motinnanoia n tii wareka 1 te betienti mai iai—anne bon tii nimabaa n te bongina—ke teuana te kouru ni kaeti ma arom ae ko mena inanona? Ngkana ti katamaroai tabo ake ti kabwaka iai i nanon maiura e na reke iroura te tokanikai i aon kabwakara ake a tinewangaira? E kona te waaki ae bon tau aei ni butimwaei raoiroira ni kamwakuria raoi?
Eng, te tia korokaraki ae kinaaki ae James Clear e taku bwa aio te kawai ae e na karokoira n te tia. E taku bwa “anuara boni ngaia ae e na ‘karakaa’ tamaroan maiura.’ Ngkana ko kona ni katamaroa arom teuana te betienti ni katoa bong, ni banen te ririki … ao ko na tamaroa 37 riki te tai.”3
E waaki Brailford ni katamaroai bwaai aika a uarereke, n aron bwain te bwatika, te onea, ao te waaki ni kataneiai. Ma ana tiim aki toki ikanne. A teimatoa ni kakaei bwaai ake a na karakaaki 1 te betienti bwaai aika a aki tabennanoaki ao a katukaki n aron te amwarake ae baeranti taun te motirawa ao te onobwai nakon taian bwatika. I nanon te tai, katamaroa aika a uarereke aikai e oti uaana ae rangi n tamaroa ao e waetata n reke aei irouia n te aro ae e kakubaa te aba. Eng, titebo bwa a kamwakura te reirei ae akea tokina “teutana i mwiin teutana, te reirei teuana i mwin teuana, ikai teutana ao ikekei teutana.”4
Karaoan teutana te bitaki ae uarereke anne “te bitaki ae korakora”5 ae ko tangiria? Ngkana kam karaoia raoi, ao I kakoaua bwa e na bon mwakuri 99 te betienti! Te bwai ae e na uringaki ni karaoan te rabakau aei bwa e na tii kona ni mwakuri, ngkana ti botumwaaka, n te bong teuana ma teuana. Ao e koaua bwa tao ti na aki karekea te kororaoi, ma ti riai ni bwaina te tataona n nano ma te botumwaaka. Ngkana ti booraoi ni karaoa anne, kanuwangara bon rakan te etieti are e na uota nakoim te kimwareirei ao te rau are ti ukoukoria. E taku ana reirei Beretitenti Russell M. Nelson: “Karaoan te raira n nano n te bong koraki bon te bwai ae e na kainaomataira, e na anganira te kakanato, ao e kakaawaki nakon rikirakera n tatabeman. Te rairannano bon te bwai ae e na mwakuriaki. Boni kiingin te kukurei ma te rau. Ngkana ti ikota te rairannano ma te onimaki, ti na kaitiakaki ni mwaakan Ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo.”6
E teretere ni koroboki aika a tabu bwa aio aron karekean te onimaki. E riai n iai iroura “teutana te onimaki.”7 Ngkana ti waaki mani bwaai aika a uarereke n aron “uaan te mwakeke”8 ti na boni kantaningaia bwa e na raka tamaroan maiura ao e na reke iroura te kukurei. Ma uringnga bwa, ti riai n aki ienikuri ni bitaki man aron teuae Atilla nakon aron te Tina Teresa, ma ti riai ni karaoa te bitaki aei teutana i mwin teutana. E boni ngae ngke a bubura baika a na biitaki i nanon maium, waaki moa man baika a uarereke. Aio e na ibuobuoki ngkana ko namakina te korakai ke te bwara n nano ni karaoan te raira n nano.
Tai mwaninga bwa te bitaki e aki reke n tii teuana te mwananga. E boni ngae ngke e rangi ni korakora nanom ma e na bon iai kangaanga. I a tia n noora te bwara n nano bon i nanon maiu, ao I ataia bwa kanga ko namakinna ae ko keerake 1 te betienti ao ko a manga kerikaaki 2 te betienti. Ma ngkana ti bwaina te aki bwara n nano ao ti botumwaaka ni keerake 1 te betienti, Teuare e a tia n “uouoti nanokawakira”9 e na karokoira n te tia.
E koaua, ngkana ti karaoi buure aika a rawaawata, e teretere ana kaetieti te Uea; ti riai ni katokia, ti riai ni karekea te ibuobuoki mai iroun te Bitiobi, ao ni waetata ni katoki mwakuri akanne. E reirei Unimwaane David A. Bednar bwa: “Karaoan te katamaroa ae uarereke, ae aki bwakabwaka, teutana i mwin teutana bon ana kawai te Uea. Te katauraoi bwa ti na tau i matan te Atua bon oin bukin rokora nakon te maiu aei ao maanin aron karekeana tao e na bon bane maiura; e aki reke n tii te taina n tai are ti namakina iai te Tamnei ae Raoiroi.”10
E uara, e koaua bwa e na reke iroura te bitaki mani karaon te rairanano ni kawaina aei? Tera ae ti nooria ni kamanenaan te rabakau aei n te uaia bwatika? Iangoia terana ae riki nakon Buritan n te uaia bwatika uabwi te ririki n nako inanon karinan te rabakau aei. Taan uaia bwatika mai Buritan a tia n taua te tokanikai onoua te tai n te kaboo ae te Tour de France. N tain te kaua ni Kaboo n te Takakaro n te Orimbiki, e riki Buritan bwa te aba ae tokanikai ni kairan te uaia bwatika. Ao n te kaboo i Tokyo Orimbiki are e karaoaki tabeua te tai n nako, akea te aba ae orea Buritan ni mwaitin ana metera n te uaia bwatika.
Tamneia taan bwatika mai Buritan iroun (ni kawain te tai man te maing mai ieta) Friedemann Vogel, John Giles, ao Greg Baker/Getty Images
Ma te bwai ae tamaroa riki nakon te tirewa ma te koora bon te berita bwa i nanon uaiakinan te maiu ae akea tokina, ti na bon “tokanikai iroun Kristo.”11 Ngkana ti motinanoia bwa ti na karaoi katamaroa aika a uarereke, e na reke iroura “te bau are te neboaki are aki kona n rai.”12 N karekean te kukurei n te bwai ae karako otana e onnon, I kaoingkami bwa kam na tuoa maiumi n taraia tera ae katoka ke ni kamemereko ni kawain te berita. Karabaaba am taratara. Ukora te maiu ae riai man karaoi bitaki inanon maium are a na karika mwiina bwa te kakukurei e a reke tamaroana riki teutana.
Uringnga, teuae Tawita e kabonganaa teuana te atibu ae uarereke bwa e na konaa aon te aintoa. Ma iai riki aua ana atibu ae tauraoi. N ae ti te arona, ana mwakuri ae buakaka Aramwa te Ataei ao tokin kawaina ae akea tokina a bitaki man tii teuna te iango ae bebete—kanuringan ana reirei tamana ibukin ana akoi ni kamaiu Iesu Kristo. Ao ngaia are te Tia Kamaiu e “aki karekea bwaninina n te moan ma e reitinako man te akoi nakon te akoi, ni karokoa e karekea bwaninina.”13
Teuare e ataa bwakan te tibaaro boni Ngaia naba ae e taui mwin man noori bwaai aika a riki i nanon maiura ao e tauraoi ni buokiira ni katamaroai kabwakara 1 te betienti ake ti noori i mwin reireiara n te maungatabu aei. Ibukin ara kekeiaki n rairii nanora—e ngae ngke ti taku bwa e uarereke ae ti karaoia—ma ngaia e na rangi ni bita aron maiura.
E reirei Unimwaane Neal A. Maxwell, “Nanora ni kani karaoa ae raoiroi, ara mwakuri n ibuobuoki, ao ara nebonebo, tao a taraa n uarereke ao ni waeremwe rikirakena, ma boni baikai ae a kamarurunga tamneira.”14 E koaua bwa, boni bwaai aika a uarereke, mani bebete, ao eng, bon 1 te betienti are e na kakoroi nanon bwaai aika a korakora.15 Tokin te tai te tokanikai bon 100 te betienti ni koaua, “karaoan baike ti kona ni karaoi,”16 rinanon korakoran, karinean ao ana nanoanga ara Uea ao ara Tia Kamaiu, Iesu Kristo. Aikai au koaua n aran Iesu Kristo, amen.