Lub Tuam Rooj Sab Laj
Yexus Khetos Yog tus uas Muaj Nqis
Kaum Hli Ntuj xyoo 2023 lub tuam rooj sab laj


Yexus Khetos Yog tus uas Muaj Nqis

Tsom ntsoov rau Yexus Khetos. Nws yog peb tus Cawm Seej thiab tus Txhiv Dim, “lub hom phiaj” uas peb yuav tsum ntsia, thiab tus uas yog lub nqi zog zoo tshaj plaws.

Nyob rau xyoo 1907, ib tug neeg nplua nuj Askiv hu ua George Herbert, tus nom tswv Earl of Carnarvon thib tsib,1 mus rau Iyiv Teb, thiab pib xav kawm txog tej khoom uas khawb tau los. Nws nrog ib tug kws kawm txog Iyiv Teb uas txhua tus paub txog, Howard Carter, thiab hais tias nws xav nrog nws koom tes ua hauj lwm. Carter yuav saib xyuas lawv txoj kev khawb khoom qub, thiab Carnarvon yuav muab nyiaj kom ua li ntawd.

Nyob ua ke nkawd twb mus tshawb xyuas ntau qhov chaw. Ces nkawd txais kev tso cai khawb lub Hav ntawm cov Vaj Ntxwv, uas nyob ze lub nroog Luxor, qhov chaw uas twb nrhiav tau cov falaus coob lub ntxa. Nkawd txiav txim siab nrhiav Vaj Ntxwv Tutankhamun lub ntxa. Tutankhamun tau los ua vaj ntxwv hauv Iyiv 3,000 tawm xyoo tas los thiab tau kav 10 xyoo ua ntej nws tuag.2 Nkawd paub tias tau muab nws faus nyob hauv lub Hav rau cov Vaj Ntxwv,3 tiam sis nws lub ntxa nyob qhov twg los nkawd tsis paub.

Carter thiab Carnarvon twb siv tsib xyoos tshawb nrhiav Tutankhamun lub ntxa tiam sis nrhiav tsis tau. Tom qab ntawd Carnarvon qhia Carter tias nws tsis xav nrhiav ntxiv vim nkawd nrhiav tsis tau dab tsi. Carter thov kom khawb av rau ib lub ntuj ntxiv xwb, ces Carnarvon thim thiab pom zoo muab nyiaj ntxiv.

Carter paub tias twb tau khawb av rau tag nrho lub Hav rau cov Vaj Ntxwv lawm—tsuas yog cheeb tsam ntawm nkawd chaw nyob hauv roob moj sab qhua. Tom qab ob peb hnub uas lawv khawb av nyob ntawd, lawv nrhiav tau ob peb tus ntaiv uas nqis mus rau lub ntxa.4

Thaum Carter saib hauv chav me me uas txuas rau Tutankhamun lub ntxa, nws pom tej khoom kub nyob txhua qhov chaw. Peb hlis tom qab tau teev tej khoom ib qho zuj zus hauv chav me me ntawd, nyob rau lub Ob Hlis Ntuj xyoo 1923—yuav luag 100 xyoo tas los—lawv twb qhib chav faus uas tau muab foob lawm. Nov yog kev nrhiav tau qhov qub uas muaj npe tshaj plaws.

Nyob rau tej xyoo uas nkawd nrhiav tsis tau dab tsi, Carter thiab Carnarvon saib tsis taus tej yam uas nyob hauv qab nkawd ko taw kiag. Tsib puas xyoo ua ntej tus Cawm Seej yug los, Phau Ntawv Maumoos tus yaj saub Yakhauj hais tias qhov uas yus saib tsis taus ib yam los yog tsis xav txog ib yam li no hu ua kev “ntsia dhau hom phiaj.” Yakhauj pom tias cov neeg nyob hauv Yeluxalees yuav tsis paub tus Mexiyas thaum Nws los. Yakhauj qhia tias lawv yuav “tsis quav ntsej txog tej lus uas qhia meej … thiab [yuav] nrhiav tej yam uas lawv tsis to taub. Yog li ntawd, vim yog lawv txoj kev dig muag, uas yog txoj kev dig muag uas [yuav] los vim lawv ntsia dhau lub hom phiaj, lawv yuav tsum poob.”5 Los yog hais tias, lawv yuav dawm ko taw.

Twb tau muaj raws li Yakhauj hais. Thaum Yexus ua nws txoj hauj lwm qhuab qhia hauv lub ntiaj teb, neeg coob twb ntsia dhau lub hom phiaj, ntsia dhau Nws. Lawv ntsia dhau tus Cawm Seej ntawm lub ntiaj teb. Lawv tsis pom Nws lub luag hauj lwm ua raws li Leej Txiv Saum Ntuj Ceeb Tsheej txoj hau kev, tiam sis lawv rau txim rau Nws thiab muab Nws ntsia saum ntoo khaub lig. Lawv nrhiav thiab tos ntsoov rau lwm tus coj kev cawm seej rau lawv.

Ib yam li cov neeg hauv Yeluxalees ntawd, thiab zoo li Carter thiab Carnarvon, peb kuj muaj siab nyiam ntsia dhau lub hom phiaj. Peb yuav tsum pov hwm kom txhob xav li no tsis ua li ntawd ces ntshe peb tsis muaj Yexus Khetos hauv peb lub neej thiab tsis pom cov koob hmoov ntau uas Nws pub rau peb. Peb xav tau Nws. Cov yaj saub qhia kom peb “vam khom tag nrho rau tej hauj lwm zoo ntawm tus uas muaj hwj chim cawm tau.”6

Nws yog peb lub hom phiaj. Yog tias peb ua yuam kev xav tias muaj ib yam uas yuav tsum muaj dhau tej yam uas Nws muab rau peb, ces ua rau peb xyeej los yog saib tsis taus lub hwj chim loj uas Nws pub rau peb hauv peb lub neej los tau. Nws tuav tej txoj cai ntawm kev muaj kev hlub tshua thiab muab kev hlub tshua ntawd rau peb.7 Peb yuav tsum “paub cia siab rau lub hauv paus [no uas yog Nws] kom txais kev zam txim rau [peb] tej kev txhaum.”8 Nws yog tus uas Tuaj Peb Tog thov Leej Txiv thiab txhawb nqa qhov uas Leej Txiv yeej ib txwm xav txij thaum chiv keeb los, xav kom peb rov qab mus cuag Nws thiab txais Nws lub nceeg vaj ua peb tug. Peb yuav tsum ua raws li tus yaj saub Amas tej lus kom “cia li tsa [peb] qhov muag mus ntsia thiab pib ntseeg Vajtswv Leej Tub, ntseeg tias nws yuav los txhiv nws cov neeg dim, thiab ntseeg tias nws yuav los raug kev txom nyem thiab tuag theej rau [peb] tej kev txhaum; thiab ntseeg tias nws yuav sawv hauv qhov tuag rov qab los, qhov uas yuav ua kom muaj tau txoj kev sawv rov los.”9 Yexus Khetos yog tus uas muaj nqis rau peb.

Tus Cawm Seej twb tau muab ntau yam rau peb kom txhob txwm tsom ntsoov rau Nws, tsis hais kev muaj cib fim hloov siab lees txim txhua hnub. Tej lub sij hawm peb tsis saib tias txoj koob hmoov no muaj nqis npaum li cas. Thaum kuv muaj yim xyoo, kuv txiv muab kuv ua kev cai raus dej. Tom qab ntawd, kuv tuav nws tes thaum wb tab tom yuav hla ib txoj kev uas muaj tsheb ntau heev. Kuv tsis xyuam xim thiab kuv mus ib ruam ntawm ntug kev thaum ib lub tsheb thauj khoom loj tuaj. Kuv txiv rub kuv rov qab tawm hauv txoj kev thiab txog ntug kev. Yog nws tsis tau ua li ntawd, ces lub tsheb thauj khoom yuav tsoo kuv. Vim kuv paub tias kuv khib dub heev, kuv xav tias, “Nyaj yuav zoo dua yog tias lub tsheb thauj khoom ua rau kuv tuag vim thaum yav tom ntej kuv yeej yuav tsis huv npaum li no tom qab kuv tau ua kev cai raus dej.”

Vim kuv tsuas muaj yim xyoo xwb, kuv tau xav yuam kev tias thaum kuv ua kev cai raus dej ces cov dej yuav ntxuav kuv tej kev txhaum mus. Not so. Tom qab kuv tau ua kev cai raus dej, kuv tau kawm tias Yexus Khetos lub hwj chim ntxuav tej kev txhaum mus dhau los ntawm Nws txoj kev txi theej txhoj thaum peb ua raws li kev khi lus uas khi thaum ua kev cai raus dej.10 Ces, dhau los ntawm lub txiaj ntsim hloov siab lees txim, peb yuav huv tas mus li. Kuv kuj tau kawm tias lub cim nco txog ua rau peb kawm kev tsim txiaj uas muaj hwj chim zuj zus hauv peb lub neej, ua rau peb txais tau kev zam txim rau peb tej kev txhaum.11

Ib yam li lub nqi zog uas nyob hauv qab Carter thiab Carnarvon ko taw, peb txais tau tej lub nqi zog ntawm lub cim nco txog txhua zaus peb mus rau kev sib ntsib txais lub cim nco txog. Vajtswv cog lus tias tus Vaj Ntsuj Plig Dawb Huv yuav nrog nraim peb nyob yog tias peb xav txog lub cim nco txog ib yam li ib tug neeg hloov siab los ntseeg tshiab xav txog kev cai raus dej thiab kev pom zoo, nws muaj ib lub siab mob thiab lub siab xav ua zoo, thiab txiav txim siab los ua raws li kev khi lus uas khi thaum ua kev cai raus dej. Tus Vaj Ntsuj Plig Dawb Huv foom koob hmoov rau peb kom muaj nws lub hwj chim uas hloov peb ua dawb huv peb thiaj li yuav txais kev zam txim rau peb tej kev txhaum, ib lub lim tiam dhau ib lub lim tiam.12

Peb lub hauv paus ntawm sab ntsuj plig yuav muaj zog ntxiv thaum peb hloov siab lees txim thiab thaum peb npaj siab thiab tsim nyog txais lub cim nco txog. Tsuas yog peb muaj ib lub hauv paus ntawm sab ntsuj plig uas muaj zog xwb peb thiaj li yuav tiv taus thaum ntuj los nag, cua tshuab, thiab dej nyab hauv lub neej no.13 Tiam sis, peb lub hauv paus ntawm sab ntsuj plig qaug zog zuj zus thaum peb txhob txim tsis koom kev sib ntsib txais lub cim nco txog los yog thaum peb tsis tsom ntsoov rau tus Cawm Seej thaum txais lub cim nco txog. Tej zaum peb yuav “rho [peb] tus kheej tawm ntawm tus Tswv tus Ntsuj Plig, kom nws tsis muaj chaw nyob hauv [peb] los coj [peb] kev raws li laj lim tswv yim xwv kom [peb] yuav tau koob hmoov, kev vam meej, thiab kev tsom kwm.”14

Thaum peb muaj tus Vaj Ntsuj Plig Dawb Huv nrog peb nyob, ces peb yuav txais kev tshoov siab thiab Nws yuav coj peb khi lus ntxiv thiab ua raws li tej kev khi lus ntawd, ib yam li peb khi hauv lub tuam tsev. Thaum peb ua li ntawd ces ua rau peb nrog Vajtswv sib raug zoo ntxiv.15 Tej zaum rau ob peb xyoos no, nej tau hnov tias peb tau tshaj tawm txog tej lub tuam tsev tshiab ntau heev kom cov mej zeej muaj tej lub tuam tsev nyob ze.16 Tiam sis, ntshe thaum muaj tej lub tuam tsev ntau dua, nyaj yog ib yam uas yooj yim dua rau peb tsis tshua mus rau lub tuam tsev. Thaum tej lub tuam tsev nyob deb, peb npaj sij hawm thiab tej khoom kom mus tau rau lub tuam tsev thiab teev tiam Vajtswv nyob ntawd. Peb nrhiav sij hawm ua li no.

Thaum muaj ib lub tuam tsev nyob ze, yeej yooj yim rau peb cia tej yam me me tab kaum peb txoj kev mus vim peb hais tias, “Kuv yuav mus lwm lub sij hawm.” Qhov uas peb nyob ze ib lub tuam tsev ua rau peb hloov tau peb txoj kev teem sij hawm mus rau lub tuam tsev, tiam sis qhov uas peb hloov tau kev teem sij hawm ntshe ua rau peb saib tsis taus lub tuam tsev. Thaum peb ua li ntawd, peb “ntsia dhau lub hom phiaj,” vim peb saib tsis taus lub cib fim kom nyob ze tus Cawm Seej nyob hauv nws lub tsev dawb huv. Peb txoj kev rau siab mus rau lub tuam tsev thaum nyob ze yuav tsum muaj zog npaum li thaum lub tuam tsev nyob deb.

Tom qab Carter thiab Carnarvon khawb av lwm qhov chaw hauv lub Hav rau cov Vaj Ntxwv nrhiav Tutankhamun lub ntxa, nkawd to taub tias nkawd ua yuam kev li cas. Peb tsis tas ua hauj lwm li no, ib yam li nkawd ua rau ib lub caij, thiaj li nrhiav tau peb lub nqi zog. Peb tsis tas nrhiav tswv yim los ntawm tej lub hauv paus txawv heev, vim peb saib taus qhov uas yog ib qho txawv thiab xav tias tej lub tswv yim ntawd yuav zoo dua li tej yam uas peb txais tau los ntawm Vajtswv tus yaj saub uas txo hwj chim.

Ib yam li sau rau hauv Phau Qub, thaum Na-amas xav kom kho nws txoj kev mob ruas, nws npau taws thaum Elisas hais kom nws raus xya zaus hauv ib tug dej xwb. Tiam sis muaj neeg yaum nws ua raws li tus yaj saub Elisas tej lus ntuas, thiab tsis txhob tso siab rau nws tej kev xav tias yuav tsum ua li cas kom muaj qhov txuj ci tseem ceeb no. Yog li ntawd, Na-amas rov zoo lawm.17 Thaum peb tso siab rau Vajtswv tus yaj saub hauv lub ntiaj teb no, thiab ua raws li nws qhia, peb yuav muaj kev zoo siab, thiab peb yuav rov zoo lawm thiab. Peb tsis tas nrhiav lwm qhov chaw.

Kuv cov kwv tij thiab cov muam, kuv thov kom nej nco ntsoov thiab tsom ntsoov rau Yexus Khetos tas mus li. Nws yog peb tus Cawm Seej thiab tus Txhiv Dim, “lub hom phiaj” uas peb yuav tsum ntsia, thiab tus uas yog lub nqi zog zoo tshaj plaws. Thaum nej los cuag Nws, nej yuav muaj zog txaus kom kov yeej lub neej no tej teeb meem, ua siab loj ua raws li qhov yog, thiab yuav muaj peev xwm ua nej ntiag tug hauj lwm hauv lub neej no. Txoj kev hloov siab lees txim, sij hawm txais lub cim nco txog, txoj koob hmoov ntawm kev ua raws li tej kev khi lus, kev xyiv fab vim teev tiam hauv lub tuam tsev thiab kev zoo siab vim muaj ib tug yaj saub, los cia li saib tag nrho tej no rau nqi.

Kuv ua tim khawv tseeb rau nej tias Vajtswv, Leej Txiv uas Nyob Mus Ib Txhis, yog peb Leej Txiv Saum Ntuj Ceeb Tsheej thiab Nws muaj txoj sia nyob; Yexus yog tus Khetos; Nws yog peb tus Phooj Ywg uas muaj lub siab zoo thiab muaj tswv yim,18 thiab nov yog Nws lub Koom Txoos uas tau muab txum tim rov qab los. Ua tsaug vim nej muaj kev ntseeg thiab nej rau siab ntseeg. Kuv thov kom nej yuav tau koob hmoov, kev vam meej, thiab kev tsom kwm, los ntawm Yexus Khetos lub npe, amees.

Lus Cim

  1. Lub npe tag nrho ntawm tus Earl of Carnarvon thib tsib yog George Edward Stanhope Malyneux Herbert.

  2. Twb tau siv kev ntsuam xyuas hom computed tomography (CT) nyob rau xyoo 2005 qhia tias Vaj Ntxwv Tutankhamun nws txhais ceg tej zaum tau lov tas, nyaj twb tau ua rau nws raug mob thiab tuag.

  3. Cov falaus ntawm Iyiv hauv lub Nceeg Vaj Tshiab raug muab faus nyob hauv lub Hav rau cov Vaj Ntxwv. Cov tub sab tau nrhiav tej lub ntxa no lawm thiab nyiag khoom thaum ub.

  4. Zaj no uas hais txog kev nrhiav Tutankhamun lub ntxa los twb tau sau los ntawm Eric H. Cline, “King Tut’s Tomb,” Archaeology: An Introduction to the World’s Greatest Sites (2016), 60–66.

    Muaj ntau yam uas ua rau Carter thiab Carnarvon xaiv kom mus khawb av nyob qhov twg—thiab nyob qhov twg yuav tsis txhob khawb av—nyob hauv lub Hav rau cov Vaj Ntxwv. Cheeb tsam nyob ib puag ncig lawv chaw nyob los twb xav tias tsis zoo kom khawb av. Cheeb tsam no ua rau cov neeg uas tuaj xyuas mus tau rau Ramses VI lub ntxa, yog li ntawd yog tias yuav khawb av nyob ntawd ces ntshe yuav cuam tshuam. Raws li Carter hais, cheeb tsam no puv cov tub ua hauj lwm tej tsev pheeb suab, uas sov tub ua hauj lwm tau siv rau Rameses lub ntxa[,] … [thiab] muaj peb fiv ntawm cov av hauv qab. Nkawd tau xav tias yuav tsis ua tej tsev pheeb suab nyob saum qhov chaw qhib rau lub ntxa (saib Howard Carter thiab A. C. Mace, The Tomb of Tut-ankh-Amen: Discovered by the Late Earl of Carnarvon and Howard Carter, phau 1 [1923], 124–28, 132).

    Yog xav nyeem lwm zaj txog kev nrhiav tau Tutankhamun lub ntxa, cia li nyeem Zahi Hawass, Tutankhamun and the Golden Age of the Pharaohs (2005); Nicholas Reeves, The Complete Tutankhamun: The King, the Tomb, the Royal Treasure (1990), 80–83; thiab Nicholas Reeves thiab Richard H. Wilkinson, The Complete Valley of the Kings: Tombs and Treasures of Egypt’s Greatest Pharaohs (1996), 81–82.

  5. Yakhauj 4:14.

  6. 2 Nifais 31:19.

  7. Saib Maulaunais 7:27–28.

  8. 2 Nifais 25:26.

  9. Amas 33:22.

  10. Saib Lus Qhuab Qhia thiab Kev Khi Lus 76:52.

  11. Saib David A. Bednar, “Teach to Build Faith in Jesus Christ” (zaj lus uas hais hauv kev sib ntsib rau qhov chaw tshaj tawm txoj moo zoo cov thawj coj tshiab, Rau Hli Ntuj 23, 2023); Rachel Sterzer Gibson, “Teach to Build Faith in Jesus Christ, Elder Bednar Instructs,” Church News, Rau Hli Ntuj 23, 2023, thechurchnews.com.

  12. Tiam sis, tsis tau tsa lub cim nco txog kom thiaj li txais tau kev zam txim (saib James E. Talmage, A Study of the Articles of Faith, zaum luam thib 12 [1924], 175). Ib tug neeg uas txhob txwm ua txhaum thaum hmo Saturday yeej yuav tsum tsis txhob xav tias nws tsuas noj ib daim mov mog thiab haus ib khob dej thaum hnub Sunday ces nws twb huv lawm. Tiam sis tus Vaj Ntsuj Plig Dawb Huv lub hwj chim yuav muab txhus tus neeg uas mob siab xav hloov siab lees txim tiag tiag hloov los ua neeg dawb huv.

  13. Saib 3 Nifais 18:12–13.

  14. Mauxiyas 2:36.

  15. Thawj Tswj Hwm Russell M. Nelson hais tias: “Vajtswv muaj ib txoj kev hlub tshwj xeeb rau txhua tus neeg uas nrog Nws khi lus thaum ua kev cai raus dej. Thiab Vajtswv txoj kev hlub ntawd loj zuj zus thaum khi lus ntxiv thiab ua raws nraim li tej kev khi lus ntawd” (“Choices for Eternity” [kev hawm Vajtswv uas tshaj tawm rau cov neeg hluas thoob ntiaj teb, Tsib Hlis Ntuj 15, 2022], Txoj Moo Zoo cov Ntawv. Tej kev khi lus uas peb khi tsis yog tej yam uas peb ua ib theem ntxiv rau ib theem xwb tiam sis kuj yog tej yam uas koom ua ke kom haj yam muaj zog ntxiv. Tej kev khi lus no ua rau peb nrog Vajtswv sib raug zoo dua ntxiv. Kev sib raug zoo ntawd ua rau peb hloov siab kom mus txog thaum nws tus yam ntxwv nyob hauv peb lub ntsej muag thiab peb lub siab tau hloov loj heev thiab hloov tas mus li (saib Amas 5:14).

  16. Thawj Tswj Hwm Nelson piav tias tus Tswv “ua kom yooj yim rau peb mus rau nws lub tuam tsev. Nws ua kom peb txawj ua tuam tsev ceev zog. Nws ua kom peb muaj peev xwm muab Ixayees sau los ua ke. Nws kuj ua kom yooj yim rau peb txhua tus hloov peb sab ntsuj plig kom dawb huv ntxiv.”” (“Tsom Ntsoov rau lub Tuam Tsev,” Liyahaunas, Kaum Ib Hlis Ntuj 2022, 121).

  17. Saib 2 Vaj Ntxwv 5:9–14.

  18. Saib “Kuv Paub Yexus Tseem Muaj txoj Sia,” Cov Nkauj Qhuas Vajtswv, zaj 53.