2009
Fasin blong Lanem Samting mo Ol Lata-dei Sent
Epril 2009


Fasin blong Lanem Samtingmo Ol Lata-dei Sent

Fasin blong kasem save i wan aktiviti we i tabu mo i blong ful laef, we i mekem Papa long Heven i harem gud mo i mekem ol wokman blong Hem oli gat spesel ples long ae blong Hem.

“Hem we i wantem blong kam hariap long eria blong save, i mas kam long hem semmak we Moses i kam long tri we i gat faea long hem; hem i bin stanap long ol tabu ples; bae hem i kasem ol samting we i tabu tumas,” Presiden J. Ruben Klak Jn. i bin talem (1871–1961), we i wan memba blong Fas Presidensi taem hem i bin toktok long taem we oli putum niufala presiden blong Brigam Yang Yunivesiti. “Yumi mas kam long rod blong lukaotem trutok ia—long evri saed blong save blong man, i no wetem tabu fasin nomo, be wetem wan spirit blong wosip.”1

Olsem ol Lata-dei Sent, yumi biliv long edukesen, mo yumi gat wan aedia long olsem wanem mo from wanem yumi mas kasem edukesen. Bilif blong yumi long saed blong relijin i tijim yumi se yumi mas lukaot blong lanem samting tru long Spirit mo yumi gat responsabiliti ia blong yusum save blong yumi blong helpem evri man long wol.

Rod blong Yumi blong Lukaotem Trutok

Presiden Brigam Yang (1801–77) i bin tijim se, “Relijin blong [yumi] … i pusum [yumi] blong yumi mas lukaotgud blong kasem save. I no gat eni narafala pipol moa we i stap long wol ia we oli wantem tumas blong luk, harem, mo andastanem trutok.”2

Rod blong yumi blong lukaotem trutok i mas wan rod we i bigwan semmak olsem ol aktiviti blong laef blong yumi, mo i mas go longwe gogo olsem we yumi save mekem. Wan Lata-dei Sent we i gat save bae i lukaot blong andastanem ol problem blong tedei long saed blong relijin, long saed blong wol ia, long saed blong sosol, mo long saed blong politik. Moa yumi gat save long saed blong ol loa blong heven mo ol samting blong wol, moa yumi gat paoa blong lidim olgeta raon long yumi blong mekem gud; mo tu, bae yumi stap long moa sef ples aot long ol rabis paoa we oli save mekem tingting blong yumi i fasfas mo i save spolem gud yumi.

Long rod blong yumi blong lukaotem trutok, yumi nidim blong lukaotem help blong Papa long Heven we i gat lav. Spirit blong Hem i save daerektem wok blong yumi mo mekem yumi strong moa long ol wok blong yumi blong lanem samting mo i givhan long paoa blong yumi blong tekem trutok. Kaen edukesen ia wetem Spirit oli no faenem insaed long ol klasrum o long taem blong rere long eksam blong skul. Hem i blong evri samting we yumi mekem long laef mo long evri ples we yumi mekem—long hom, long wok, mo long jos.

Taem yumi lukaot gud blong kasem mo yusum givhan blong Spirit long wan wol we i stap lisin long ol popula samting mo trabol blong tedei, yumi fesem wan bigfala maonten blong infomesen we i rong mo i no impoten, mo i kamtru long ol teknoloji blong tedei. Long fasin ia, ating bae yumi save kam wanem we wan man i singaotem “pipol blong pankek’—we oli flatem blong i kam bigwan mo i tintin taem yumi stap traem blong kasem bigbigfala hip blong infomesen we i stap taem nomo yumi prestem wan baten.”3

Mo tu, plante kaen popula TV toktok, man blong stadi long maen blong man we oli kamaot long televisen, ol buk blong soem ol kaen klos, ol man blong toktok long media, we fasin blong olgeta i no gud tumas oli stap kamaot plante long yumi blong stiarem tingting blong yumi mo gat paoa long ol aksen blong yumi. Eksampol, Presiden Spensa W. Kimbol (1895–1985) i bin talem se, “I neva bin gat wan taem long wol olsem tedei we oli bin miksimap gud ol rol blong [ol woman mo man].”4

From kaen taem ia, tingting we i fasfas, tingting we i kam slak, o wei blong gat tu tingting i stat blong spolem fet blong yumi mo i kam tanem yumi longwe long Sevya mo wok blong bildim kingdom blong Hem long wol ia. Sapos yumi putum ful tingting blong yumi blong mekem desisen folem ol popula samting mo rod blong wol ia, bae ol giaman tijing blong man, mo ol rabis trik blong olgeta bae oli stap saksakem yumi i go olbaot, i save mekem yumi go krangke (luk longEfesas 4:14).

Be Jos blong Jisas Kraes blong Ol Lata-dei Sent i no stap letem ol popula tingting i lidim hem, mo hem i tijim ol prinsipol. Samting ia we i defren i gat bigfala mining. Ol popula samting, fasin blong tedei, mo ol bilif we pablik i laekem tumas oli stap kam mo go pas kwiktaem, mo oli stap blong sot taem nomo. Ol prinsipol oli olsem ol angka blong sekiuriti, daereksen, mo trutok. Sapos yumi putum ol tingting mo daereksen blong yumi long doktrin mo ol prinsipol, olsem fet long Lod Jisas Kraes mo blong stap folem profet, bambae yumi save gat wan gaed we yumi save dipen long hem fulwan mo wan gaed we i no save jenis blong mekem desisen blong laef blong yumi wetem.5

Yumi no nid blong fraet. Presiden Henri B. Aering, Fas Kaonsela insaed long Fas Presidensi i bin tijim: “Lod i save gud tufala samting ia: wanem bae Hem i nidim yu blong mekem mo wanem nao bae yu yu nid blong save. Hem i kaen mo Hem i save evri samting. Mekem se, yu save gat tras mo wet se bae Hem i rere long sam janis blong yu lanem samting blong yu stap rere long seves we bae yu givim. Bae yu no save luksave klia ol janis ia taem oli kam. … Be taem bae yu putum ol samting blong spirit faswan long laef blong yu, bae yu gat blesing blong filim se Hem i lidim yu blong yu lanem wan spesel samting, mo bae yu gat strong tingting blong wok strong moa from wok ia.”6

Blong Yuwan Yu Stap Klin Inaf

Ol hadwok blong wanwan long yumi blong stap lanem samting i kam joen wetem fasin blong wanwan long yumi i mas stap klin inaf blong mekem se wanwan long yumi i save kasem givhan blong Tabu Spirit. Yumi mas stap longwe long fasin blong no stap klin long saed blong seks, ponografi, mo ol rabis fasin we i had blong yumi aot long hem, mo tu, ol rabis filing we yumi gat agensem ol narawan o yumiwan bakegen. Sin i ronemaot Spirit blong Lod, mo taem samting ia i hapen, spesel laet blong Spirit we i stap laet i lus mo laet ia blong yumi lanem samting i nomo laet strong.

Folem revelesen blong tedei, yumi gat promes se, sapos ae blong yumi i lukluk nomo long glori blong God, we i minim tu blong wanwan long yumi i mas klin inaf, nao ful bodi blong yumi bae i fulap long laet mo bae i no save gat tudak insaed long yumi. Bodi we i fulap long laet i andastanem evri samting (luk long D&C 88:67).

Yumi save jekem prinsipol ia we i no save finis taem yumi yusum naoia long eksperiens blong wanwan long yumi. Traem tingbaot wan taem we yumi bin kros tumas, o yu bin stap agens, o stap toktok tumas. Long ol taem ia, yu bin save stadi gud o no? Yu bin kasem eni laet o save long taem ia o nogat?

Sin mo kros i save mekem maen i tudak. Oli mekem wan samting we i agensem laet mo trutok; mo laet mo trutok i ripresentem waes, we i glori blong God (luk long D&C 93:36). Fasin blong sakem sin i save klinim yumi aot long sin tru long sakrifaes blong Jisas Kraes we i pemaot man; nao fasin blong sakem sin i wan step we yumi nidim blong mekem taem yumi stap lanem ol samting; evriwan we oli stap lukaotem laet mo trutok tru long tijing blong paoa blong Tabu Spirit oli nidim blong mekem step ia.

Yumi ol man mo woman we i no stret evriwan, be wanwan long yumi i save traehad blong kam klin inaf moa blong save gat Spirit olsem kompanion, mo hemia bae i mekem se wanwan long yumi i save luk klia moa, mo i save mekem yumi rere gud moa blong difendem trutok, blong yumi stanap agensem ol fos blong sosaeti blong wol, mo blong yumi mekem ol gudfala wok blong givhan.

Edukesen

Long taem yumi mas mekem joes long skul blong yumi, yumi sud rere blong yumi sapotem yumiwan mo olgeta we bae oli kam blong dipen long yumi bakegen. Hem i nid blong yumi mas gat ol skil we yumi save mekem bisnis wetem. Edukesen i wan samting we yumi mas gat from sekiuriti blong yumiwan mo tu blong gud laef blong yumiwan.

Papa blong yumi long Heven i wantem luk yumi yusum fridom blong yumi blong jusum mo insperesen blong yumi blong yumi save luklukbak long yumiwan mo ol skil blong yumi, mo afta blong yumi disaed long edukesen stadi we yumi sud folem. Hemia i impoten tumas long ol yangfala pipol we oli finisim sekendri skul mo misinari seves blong olgeta, mo naoia oli stap fesem desisen abaot moa skul o blong wok. Ol joes we ol man mo woman oli defren, be bae yumi stat blong komperem ol eksperiens blong yumi, mo biliv se oli semmak long plante Lata-dei Sent.

Elda Oks: Semmak olsem plante yangfala man, wok blong skul blong mi i bin strong, i stap gohed, mo nid blong mi mas kwalifae blong sapotem famle blong mi i bin pusum mi. Afta long sekendri skul, mi stadi fo moa yia mo graduet. Mi pem skul fi ia taem mi bin wok haf taem mo mi bin lon long mane we mi mas pembak afta wetem gudfala salari we mi bin kasem from skul we mi go long hem. Long sem taem ia mi mared, mo mitufala i stat blong gat pikinini. Sapot blong wan waef mo responsabiliti blong gat wan famle we i stap gro i mekem mi mi skul gud moa, mo i givim strong tingting moa blong mi mas graduet mo go fored wetem wok blong laef. Long en blong skul blong mi, mi yusum sam fri taem blong mi blong gohed blong skul from wok we mi stap long hem, mo tu blong mi rid plante abaot sam eria blong Jos histri we mi wantem save tumas, mo tu blong gohed long sam jeneral edukesen.

Sista Oks: Ol rod m o eksperiens blong edukesen oli defren long hemia blong ol man. Mi bin groap long wan taem we ol woman oli gat tu rod nomo blong lukaotem olgetawan —hem i blong kam tija o blong kam wan nes. “Problem” blong mi i we mi neva tingting long wan long tufala rod ia. Blong mi sapotem miwan long saed blong faenens i wan samting we mi neva ting se bae i posibol o bae i nid. Mi lavem blong lanem samting, mo mi bin save olsem wanem blong wok. Mi bin gat plante smosmol wok, mo mi bin wok gud long skul. Taem tingting blong mi i luksave se mi nidim blong sapotem miwan fulwan, mi bin fraet, i olsem we mi nomo save muf from ol jalenj we mi no bin luk se bae oli stap long fored blong mi. Mi no gat wan tru skil blong wok wetem. Ol stadi long saed blong ol art (olsem jeneral stadi long saed blong lanwis, buk, histri mo sam moa) oli bin fidim sol blong mi, be naoia mi nidim blong fidim paos blong mi.

Mi bin go long skul blong mi graduet, mo lanem ol skil blong sapotem miwan. Mi bin lavem evri minit we mi lanem samting mo mi faenem sam niu aedia, be tu, mi faenem ol samting we miwan mi gat paoa blong mekem. Long ol ples we mi bin filim se mi smol mo mi no strong, naoia, mi filim se mi gat save mo mi save mekem samting blong fesem laef miwan.

Ol Krosrod

Yumi save taem yumi no save wanem blong mekem long fiuja, i save mekem yumi harem nogud; be i no gat wan nara samting moa we i moa gud bitim taem we yu faenem ol samting we yu gat paoa blong mekem. Ridim petriakal blesing blong yu, lukluk long ol fasin mo talen blong yuwan, mo go fored. Tekem fas step, mo ol doa bae oli open. Eksampol, taem Sista Oks i stat blong stadi long wei blong raet blong ol Inglis man, hem i neva drim se bae samting ia bae i lidim hem blong raet mo wan ples we oli stap pablisim buk long Boston bae i pablisim wok blong hem. Taem Elda Oks i bin stap long saed blong akaonting, hem i neva ting se hemia bae i lidim hem blong skul long saed blong loa, i lidim hem long Brigam Yang Yunivesiti, mo afta long Yuta Suprim Kot. Wetem Lod “[Hem] i wok long olgeta samting we oli stap kamtru long laef blong yumi, blong mekem i gud long yumi” (Rom 8:28), mo edukesen we yumi kasem i olsem ol step we yumi tekem wan afta wan taem laef blong yumi i stap kam long fored blong yumi.

Yumi mas jusum gud samting we bae yumi lanem from se samting we bae yumi lanem bae i helpem yumi blong laef we i no save finis, mo wanem gud save, o waes, o prinsipol blong waes we yumi kasem long laef ia, bae yumi girap wetem olgeta long taem blong laef bakegen long ded (luk long D&C 130:18).

Hem i nogud tumas blong i gat plante, speseli ol woman, we oli gat tu tingting long olgetawan mo oli stap gat kwestin long paoa blong olgeta blong mekem samting. Taem hem i bin stap toktok long ol woman studen we oli bin stap stadi long matematik, saens mo enjinering long Maj 2005, presiden blong BYY, Elda Sesil O. Samuelson Jn. blong olgeta Seventi i bin talem: “Wan long ol profesa blong yufala i bin talem toktok ia long mi se … sam long yufala i bitim ol man studen blong gat fasin blong no gat tras long paoa blong yufala blong mekem samting mo ol samting we yufala i save mekem long fiuja, iven we i gat pruf se i no gat risen from. Yufala i nid blong luksave ol talen, skil, paoa, mo ples we yufala i strong long hem, mo yufala i no mas konfius long ol presen we God i givim long yufala.”7

Ating bae ol woman oli kasem ol nogud toktok taem oli wantem go from ol wok blong kasem mane. Wan yangfala sista we yia blong hem bae i kasem kolosap 30 mo i mas sapotem hemwan i bin raet blong kasem sam advaes. Hem i talem se hem i bin go luk wan lida blong jos blong givim tingting from hem i wantem stadi loa, mo lida ia i talem long hem se bae hem i no mekem. Yumi no save wanem hem i save mekem o wanem hem i no save mekem; kaonsel we hem i bin kasem ating i folem samting we yangfala woman ia i save mekem o no, o i folem insperesen folem wanem laef hem i stap long hem. Be mifala i bin filim strong tingting blong hem tru long ol pej blong leta blong hem, mo hem i klia se oli sud advaesem hem blong hem i mas kasem ful paoa o save we hem i save kasem.

Presiden Tomas S. Monson, olsem pat blong mesej blong hem long jeneral Rilif Sosaeti miting we oli bin holem long 29 Septemba, i bin talem long ol woman: “Yufala i no prea from ol wok we i stret long paoa blong yufala, be yufala i mas prea from paoa we i stret long wok blong yufala. Afta, taem bae yufala i mekem ol wok ia, bae ol wok ia oli no kam ol merikel, be yufala nao bae i kam merikel.”8

Mifala i givim woning se nid blong finisim skul mo gat sekiuriti long saed blong faenens i save temtem man mo woman blong putum mared i kam afta. Blong yufala i no mared, we i wan valiu we i no save finis, blong mekem se yufala i folem rod blong skul mo wok, we i wan valiu blong wol ia, i olsem se yufala i no save luk longwe nating long saed blong spirit.

Wan fren i bin go wetem gel blong hem blong hem i graduet long ol skul long Is blong Yunaeted Stet. Gel ia we i gat strong tingting mo i gat talen i bin save se sapos hem i go long nambawan skul we bae hem i jusum, bae hem i gat bigfala kaon from edukesen blong hem. Plante taem, i gud blong pem from bes edukesen, be long kes ia, gel ia i bin prea mo i bin filim se bae bigfala kaon ia i no save blokem hem blong mared, be bae i mekem se hem i mas gohed blong wok mo bae i no stap wetem ol pikinini blong hem long hom. Yufala i mas waes. Wanwan long yumi i defren. Sapos yufala i lukaotem kaonsel blong Hem, Lod bae i talem long yufala wanem nao i moa gud long yufala.

Hanggri blong Lanem Samting

Elda Jay E. Jensen blong Presidensi blong olgeta Seventi i bin tijim se yumi oltaem i nidim blong “kipim fasin blong lanem samting, i olsem wan naef we blong kipim i stap sap oltaem yumi mas gohed blong lan mo develop.”9 Naef ia oli mas sapenem wetem wan tingting blong wantem lanem samting, mo ol samting we i impoten long laef we i no save finis i mas givim daereksen from.

Antap long wok blong bildimap ol wok kwalifikesen blong yumi, yumi sud wantem blong lanem olsem wanem blong kam glad moa, blong gat moa skil long ol rilesensip blong yumi, blong yumi kam ol papa mo mama mo sitisen we oli moa gud. I gat sam samting we oli save mekem yu harem gud moa, mo oli gud tumas bitim hemia blong lanem wan niu samting. Bigfala hapines, blong glad from wan samting, mo ol riwod long saed blong mane i kamaot long hem. Wan edukesen i no nomo edukesen long skul. Edukesen we yu kasem long ful laef blong yu i save mekem se yu save gat moa glad long ol samting, mo yu save glad mo long ol naesfala samting blong wol raon long yu. Kaen wei blong edukesen ia i go bitim evri buk, mo sam niu teknoloji, olsem Intanet. Hem i nidim blong lukaot save. Hem i tekem tu ol eksperiens wetem ol pipol, ol ples: ol storian wetem ol fren, ol visit i go long miusium mo ol konset, mo ol janis blong givim seves. Yumi sud developem yumi mo stap glad long rod we yumi tekem.

Ating bae yumi traehad blong kasem gol blong yumi, be hadwok blong yumi i save mekem yumi lanem plante samting. Ol paoa we yumi developem blong winim jalenj bae oli stap wetem yumi long ol laef we i no save finis. Yumi no sud stap jalus long olgeta we mane o waes i mekem se ol samting ia i kam isi long olgeta. Wanem samting i mekem olgeta oli gat samting we i no bin isi, mo olgeta we oli kasem samting i isi bae oli nidim blong gat eksperiens blong oli groap wetem ol narafala sakrifaes sapos no bae oli lusum progres ia we i stamba blong laef.

Wanem i moa impoten, yumi gat wok ia we yumi mas mekem blong gohed long edukesen blong yumi long saed blong spirit taem yumi stadi long olgeta skripja, mo ol buk blong Jos mo taem yumi go long jos mo long tempol. Blong kakae long ol toktok blong laef bae i mekem yumi rij, i bildimap paoa blong yumi tijim olgeta we yumi lavem, mo i mekem yumi rere long laef we i no save finis.

Stamba gol blong wan edukesen i blong mekem yumi kam ol mama mo papa we i moa gud, ol wokman we oli moa gud insaed long kingdom. Long longfala rod blong hem, progres, save, mo waes we yumi kasem we i mekem sol blong yumi i kam bigwan mo i mekem yumi rere long laef we i no save finis, be i no ol man long ol eksam pepa blong skul. Ol samting blong Spirit oli ol samting we oli no save finis, mo ol famle rilesensip blong yumi, we oli sil wetem paoa blong prishud, oli ol las frut blong Spirit. Edukesen i wan presen we i kam long God; hem i wan kona ston blong relijin blong yumi taem yumi yusum blong givhan long ol narafala.

Ol Not

  1. J. Ruben Klak Jn., “Charge to President Howard S. McDonald,” Improvement Era, Jen. 1946, 15.

  2. Brigham Yang, “Remarks by President Brigham Young,” Deseret News, 14 Maj 1860, 11.

  3. Richard Foreman, oli kwotem insaed long Nicholas Carr, “Is Google Making Us Stupid?” Atlantic Monthly, Julae/Ogis. 2008, 63.

  4. Sepnsa W. Kimbol, Teachings of Presidents of the Church: Spencer W. Kimball (Stadi kos blong Melkesedek Prishud mo Rilif Sosaeti, 2006), 222.

  5. Ol tingting insaed long paragraf ia mo sam moa paragraf long atikol ia oli kamaot long Kristen M. Oaks, A Single Voice (2008).

  6. Henri B. Aering, “Education for Real Life,” Ensign, Okt. 2002, 18–19.

  7. Sesil O. Samuelson Jn., “What Will Be Relevant,” wan toktok we oli no pablisim.

  8. Tomas S. Monson, “Three Goals to Guide You,” Liahona mo Ensign, Nov. 2007, 120.

  9. Leta we i kam long Jei E. Jensen i go long Dalin H. Oks, we oli deitem 23 Epr. 2008.

Lef: Foto we i kam long Greg Daemon; raet: pikja foto we i kam long Jon Luk, Matiu Ria, mo Kristina Smit

Pikja foto we i kam long Robet Kesi, Marina Lukak, mo Greg Daemon

Pikja foto we i kam long Matiu Ria, Greg Daemon mo Kristina Smit

Blong lanem samting wetem Spirit i no stap nomo insaed long ol klasrum o taem yumi rere long eksam long skul. Hem i blong evri samting we yumi mekem long laef, mo long evri ples we yumi mekem samting ia—long hom, long wok, mo long jos.

Wan edukesen oli no faenem long skul nomo. Blong lanem samting long ful laef i bildimap paoa blong yumi blong stap glad long samting, mo i bildimap paoa blong stap glad long ol naesfala samting blong wol we i stap raon long yumi.