Li santil ochoch ut laa musiq’ejil k’ojleb’aal

Ex was wiitz’in nasaho’ inch’ool chi wank eerik’in chiru li eq’la a’in re xwotzb’al li reek’ahom inch’ool.

Jo’ ak nekenaw, yoo chi ak’ob’resiik li santil ochoch re Lago Salado. Sa’ li nimla k’anjel a’in, yoo chi kawob’resiik lix k’ojleb’aal, li kik’anjelak chi us chiru numenaq jun cient chihab’. A’b’an tento naq taaxaqliiq li santil ochoch chiru k’iila chihab’ chik. Sa’ li mayo xnume’, xintz’il rix chan ru yoo li nimla k’anjel a’in. Xink’oxla naq maare teeraj xnawb’al li xwil laa’in ut li wixaqil, xWendy. Nink’oxla naq teek’e reetal k’a’ut naq xjala choq’ qe xyaalalil li b’ich “Kawil k’ojleb’aal.”¹

Video chirix rak’obresinkil lix na’aj li santil ochoch re Lago Salado: “Yooko chirilb’al lix xb’eenil k’ojleb’aal li santil ochoch re Lago Salado.” Xaqxookin sa’ jun na’ajej rub’el li k’ojaril li nareetali li awimq Eden. Naq nink’e reetal lix yiib’ankil li kab’l a’in, nasach inch’ool chirix li xe’ru chixb’aanunkil li pionero. Sachso ninkana chixk’oxlankil naq ke’xkab’la li xchaq’al ru santil ochoch a’in rik’in ka’ajwi’ li k’anjeleb’aal ut li na’leb’ ke’tawman numenaq jun cient chihab’ chaq.

“A’b’an, chirix xnumik k’iila chihab’, wi naqatz’il rix li k’ojleb’aal, naru naqil naq yoo chi oso’k, wank chik lix hopolal li pek, ut wan xjalanil lix xaqalil li yiib’anb’il pek.

“Naq nink’e reetal li naru neke’xb’aanu aj ingeniero, aj b’eresinel, ut aj kab’lanel re xkawob’resinkil li k’ojleb’aal a’an, nasach chi tz’aqal inch’ool. Jwal ch’ina-us tz’aqal li k’anjel a’an!

“Lix k’ojleb’aal junaq kab’l, jo’ ajwi’ li ninqi kab’l jo’ a’in, tento naq kaw rib’ chi tz’aqal re xnumsinkileb’ li hiik, li q’ol naxk’ul li ch’iich’, li kawil iq’, ut li k’ojlaak nak’ulman rik’in chixjunil li kab’l. Li nimla k’anjel re xkawob’resinkil li yoo chi b’aanumank anajwan tixkawob’resi li santil ochoch a’in rik’in jun k’ojleb’aal li taakanaaq toj sa’ roso’jik.”

Yooko chixb’aanunkil li jo’ k’ihal naru chiqu re naq li xnimal ru santil ochoch a’in, li yoo chaq chi q’uno’k, taawanq xk’ojleb’aal li truuq tixkuy yalaq k’a’ru taachalq toj sa’ li jun mil chihab’. Chi jo’kan xwulak hoonal naq laa’o ajwi’ taqab’aanu li jo’ k’ihal naru chiqu—jo’ maajun wa qab’aanuhom chaq—re xkawob’resinkil li qamusiq’ejil k’ojleb’aal. Sa’ jun kutan maak’a’ xjuntaq’eetankil, naraj naq taab’aanumanq li maak’a’ xjuntaq’eetankil.

Ex was wiitz’in, a’aneb’ a’in roso’jikeb’ li kutan. Re taqakuy li k’a’ru xuwajel ut ch’a’aj li taachalq, aajel ru naq xaqxo chi kaw li qamusiq’ejil k’ojleb’aal sa’ xb’een lix saqoonaq laj Tojol qix, a’an li Kristo.²

Jo’kan ut, ninpatz’ eere, chan ru xkawilal lee k’ojleb’aal? Ut k’a’ru na’ajman ru re xkawob’resinkil lix nawom eech’ool ut lee nawom chirix li evangelio?

Li santil ochoch wan sa’ xch’oolil lix kawob’resinkil li qapaab’aal ut li qamusiq’ejil xaqxookilal, xb’aan naq li Kolonel ut lix tzol’leb’ wankeb’ sa’ xch’oolil li santil ochoch. Chixjunil li nak’utman sa’ li santil ochoch, rik’in li tzol’leb’ ut rik’in li Musiq’ej, naxnimob’resi li qanawom chirix li Jesukristo. Lix k’ojob’anb’il k’anjel nokoxb’ak’ rik’in a’an rik’ineb’ lix loq’laj sumwank re li tijonelil. Ut naq naqapaab’ li qasumwank, a’an naxq’axtesi qe lix wankilal aj k’irtesinel ut aj kawob’resinel.³ Ut k’a’jo’ naq taqaj ru lix wankilal chiruheb’ li kutan chalel.

Yeechi’inb’il qe naq “wi kawresinb’ilo ink’a’ tooxuwaq.”⁴ Nim xwankil li yeechi’ihom a’in sa’ li kutan a’in. Li Qaawa’ kixye naq us ta jwal ninqeb’ li ch’a’ajkilal re li kutankil a’in, eb’ li neke’xk’e lix k’ojleb’aal sa’ xb’een li Jesukristo, ut li neke’xtzol chiroksinkil lix wankilal, ink’a’ te’luktaaq chiru lix ch’a’ajkilal li kutankil a’in.

Chalen chaq najter wanjenaqeb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank re li santil ochoch. Li Qaawa’ kixtaqla re laj Adan ut li xEva naq te’tijoq, te’ok sa’ sumwank, ut te’xq’axtesi li mayej.⁵ Relik chi yaal, naq wankeb’ sa’ ruchich’och’ li te’xpaab’ li raatin li Qaawa’, a’an “naxtaqlaheb’ lix tenamit chixyiib’ankileb’ li santil ochoch.”⁶ Nujenaqeb’ li loq’laj hu rik’in li na’leb’ chirix li k’utum, li aq’ej, li aatinob’aal, ut xkomon chik re li santil ochoch.⁷ Chixjunil li naqapaab’, ut chixjunileb’ lix yeechi’ihom li Dios rik’in lix tenamit re li sumwank neke’xjunaji rib’ sa’ li santil ochoch. Sa’ chixjunileb’ li k’ojlajik, li santil ochoch nareetali li xnimal ru na’leb’ naq eb’ li neke’ok sa’ sumwank rik’in li Dios ut neke’xpaab’, a’aneb’ li ralal xk’ajol re li sumwank.

Chi jo’kan naq sa’ li rochoch li Qaawa’, li sumwank noko’ok wi’ rik’in li Dios, juntaq’eet rik’in li sumwank ke’ok wi’ laj Abraham, laj Isaak, ut laj Jakob. Ut juntaq’eet ajwi’ li osob’tesiik li naru taqak’ul!

Jalam-uuch

Eb’ li santil ochoch re Kirtland ut re Nauvoo

Nim xwankileb’ li santil ochoch chalen chaq xtiklajik li jun k’ojlajik a’in.⁸ Laj Elias kixq’axtesiheb’ li laaw re li wankilal aj tz’aponel re laj Jose Smith sa’ li santil ochoch re Kirtland. Kik’ojob’aak wi’chik lix tz’aqalil li tijonelil sa’ li santil ochoch re Nauvoo.⁹

Toj reetal naq kikamsiik, ke’k’utb’esiman chiru laj Jose Smith li na’leb’ li te’tenq’anq chixk’ojob’ankil wi’chik li k’ojob’anb’il k’anjel re li loq’laj tiqib’aak ut li tz’apok sa’ junajil.¹⁰ A’ut, a’an kixk’e reetal naq toj naraj xkomon chik. Chirix xk’eeb’al li loq’laj tiqib’aak re laj Brigham Young sa’ mayo 1842, laj Jose kixye re laj Brigham: “Maji’ tusub’anb’il chi tz’aqal a’in, a’ut xqab’aanu jo’ k’ihal xooruhan a’ yaal li wanko wi’, ut nawaj naq laa’at taajolomi lix k’uub’ankil ut lix tusub’ankil chixjunileb’ li santil k’anjel a’in.”¹¹

Chirix xkamik li Profeet, li Awa’b’ej Young kixjolomi lix kab’lankil li santil ochoch re Nauvoo¹² ut moqon kixkab’laheb’ li santil ochoch sa’ Utah. Sa’ li rosob’tesinkil lix taq’ahil k’ojaril li santil ochoch re St. George, laj Brigham Young kixjultika chi kaw naq aajel ru k’anjelak ruuchileb’ li kamenaq sa’ li santil ochoch naq kixye, “Naq nink’oxla li na’leb’ a’in, nawaj naq li ru’uj re wuqub’eb’ li kaaq te’rajsi raj li tenamit chiru xwaraheb’.”¹³

Chalen chaq li kutan a’an, yookeb’ chi tusub’aak rajlal li k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch. Li Awa’b’ej Harold B. Lee kixch’olob’ k’a’ut naq neke’jala li k’anjenel na’leb’ jo’ ajwi’ lix k’anjelankileb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch sa’ lix Iglees li Kolonel li k’ojob’anb’il wi’chik. Li Awa’b’ej Lee kixye: “Sa’ choxa neke’chal chaq li jolomil na’leb’ re lix evangelio li Jesukristo. Maa’ani naru tixjal li jolomil na’leb’ ut [li tzol’leb’] re li Iglees, ka’ajwi’ chi k’utb’esinb’il xb’aan li Qaawa’. A’b’an lix k’anjelankileb’ najala a’ yaal li musiq’anb’il b’eresihom k’eeb’il reheb’ li neke’jolomin sa’ li hoonal a’an.”¹⁴

K’oxlahomaq chan ru naq xjala li loq’laj wa’ak chiruheb’ li chihab’. Junxil chaq, li ha’ re li loq’laj wa’ak kijek’iman reheb’ li kristiaan sa’ jun ajwi’ li nimla sek’. Chixjunileb’ ke’uk’ak re. Anajwan naqoksi li kok’ sek’ naru xtz’eqb’al. Kijala lix k’anjelankil, a’ut ink’a’ li sumwank.

K’oxlahomaqeb’ li oxib’ na’leb’ a’in:

1. Lix k’ojob’ankil wi’chik li evangelio yoo chi k’ulmank, moko choyb’il ta, ut yooq chi k’ulmank toj reetal naq taak’ulunq wi’chik li Qaawa’.

2. Li tz’aqal rajom lix ch’utub’ankil Israel,¹⁵ a’an xk’amb’aleb’ chaq li rosob’tesihom li santil ochoch reheb’ li ralal xk’ajol li Qaawa’ li tiikeb’ chi paab’ank.

3. Naq naqasik’ chan ru xtz’aqob’resinkil ru li ajom a’an chi chaab’il wi’chik, li Qaawa’ naxk’utb’esi xkomon chik lix na’leb’. Li k’ojob’ank wi’chik li yooq chi k’ulmank naraj ru li na’leb’ li yooq chi k’utb’esimank.

Li Xb’eenil Awa’b’ejil ut lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol neke’xpatz’ chi kok’ aj xsa’ re li Qaawa’ ma wan k’a’ru chaab’il wi’chik naru taqab’aanu re xk’amb’aleb’ chaq li osob’tesink re li santil ochoch reheb’ li ralal xk’ajol li tiikeb’ chi paab’ank. Naqasik’ qab’eresinkil rajlal re taqil naq juntaq’eet lix k’anjelankileb’ li tzol’leb’, li sumwank, ut li k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch chiru chixjunil li ruchich’och’, us ta jalan jalanqeb’ li aatinob’aal ut li kristiaan.

Chi b’eresinb’il xb’aan li Qaawa’ ut jo’ xsumenkil li qatij, toje’ xqajal lix k’anjelankileb’. A’an ajwi’ li Qaawa’ li naraj naq teetaw ru chi saqen wi’chik ru k’a’ru nekeyeechi’i xb’aanunkil naq nekex’ok sa’ sumwank. A’an ajwi’ li Qaawa’ li naraj naq teek’ul xtz’aqalil lix loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel. A’an ajwi’ li Qaawa’ li naraj naq teetaw ru li k’eeb’il eere, li yeechi’inb’il eere, ut li teneb’anb’il eere. A’an ajwi’ li Qaawa’ li naraj naq wanq eemusiq’ejil na’leb’ ut rajsinkil eeru jo’ maajun wa chaq. A’in li naraj choq’ re chixjunileb’ li neke’ok sa’ li santil ochoch, maak’a’ naxye b’ar wankeb’.

Li yoo chi jalmank anajwan sa’ li santil ochoch, ut li toj taajalmanq moqon, naxk’ut xyaalal naq li Qaawa’ yoo chixb’eresinkil lix Iglees. A’an yoo chixk’eeb’al li tooxtenq’a chixkawob’resinkil li qamusiq’ejil k’ojleb’aal chi chaab’il wi’chik rik’in xjayalinkil li qayu’am rik’in a’an ut rik’ineb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank re lix santil ochoch. Naq nakak’am chaq laa recomendacion re ok sa’ li santil ochoch, jun yot’b’il ch’oolej, ut jun k’a’uxlej nasik’ok toj sa’ li rochoch li Qaawa’ re tzolok, a’an tatxtzol.

Wi ramb’il cheru li xik sa’ li santil ochoch chiru jarub’aq kutan xb’aan li najtil, li yajel, malaj yalaq chik k’a’ru, nekexinb’oq chixk’oxlankileb’ rajlal li sumwank okenaqex wi’.

Wi maji’ nawulak cheru k’anjelak sa’ li santil ochoch, chek’e eech’ool chi wulak rajlal—meeb’ay eerib’. Chekanab’ naq li Qaawa’, rik’in lix Musiq’, texxtzol ut texxmusiq’a aran. Ninyeechi’i eere naq timil timil, li santil ochoch taa’ok choq’ xna’aj li kolb’a-ix, li tuqtuukilal, ut li k’utb’esinb’il na’leb’.

Wi ta tinruuq raj chi aatinak sa’ kristiaanil rik’in li junjunq saaj maji’ sumsu, tintz’aama raj re naq tixsik’ jun rochb’een li naraj sumlaak sa’ li santil ochoch. Maare nekepatz’ k’a’ru aj-e a’an sa’ lee yu’am. Ninyeechi’i eere naq tixjal chixjunil sa’ lee yu’am! Naq texsumlaaq sa’ li santil ochoch ut texsutq’iiq rajlal aran, texkawob’resiiq ut texb’eresiiq.

Wi ta tinruuq raj chi aatinak sa’ kristiaanil rik’in li junjunq b’eelomej ut ixaqilb’ej li maji’ tz’apb’il sa’ junajil sa’ li santil ochoch, tintz’aama raj re naq tixb’aanu li na’ajman ru re xk’ulb’al li xnimal ru k’ojob’anb’il k’anjel a’an li tixjal xyu’am.¹⁶ Ma yaal naq tixjal eeyu’am? Ka’ajwi’ wi nekeraj xik chi uub’ej ut chi wank sa’ komonil chi junelik. Maak’a’ tixb’aanu yal rajb’al wank sa’ komonil chi junelik. Maajun chik k’anjel malaj kontraat tixk’e chi uxk a’an.¹⁷

Wi ta tinruuq raj chi aatinak sa’ kristiaanil rik’in li junjunq winq malaj ixq li naraj sumlaak a’b’an maji’ naxtaw lix junelikil ochb’een, tintz’aama raj re naq miroyb’eni xk’ulb’al li loq’laj tiqib’aak sa’ li rochoch li Qaawa’ toj reetal naq taasumlaaq. Tikib’omaq anajwan xtzolb’al ut xyalb’al k’a’ru naraj naxye li kawresiik rik’in xwankilal li tijonelil.

Ut laa’ex li ak nekek’ul li sumwank re li santil ochoch, nintz’aama eere naq teesik’—rik’in tijok ut chi kok’ aj xsa’—xtawb’al ruheb’ li sumwank ut k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch.¹⁸ Te’teemanq li musiq’ejil okeb’aal. Teetzol chan ru xteeb’al li tz’apleb’ t’ikr wan sa’ xyanq li choxa ut li ch’och’, chan ru xpatz’b’al eetenq’ankil reheb’ lix anjel li Dios, ut chan ru xk’ulb’al xkomon chik lix b’eresihom li choxa. Li xyalb’al eeqe chixb’aanunkil a’an taakawob’resinq re lee musiq’ejil k’ojleb’aal.

Ex was wiitz’in, naq choyb’ilaq lix ak’ob’resinkil li santil ochoch re Lago Salado, maajunaq chik na’ajej jwal chaab’ilaq re kolb’a-ib’ chiru junaq li hiik sa’ li ru taq’a re Lago Salado, ka’ajwi’ b’an chi sa’ li santil ochoch a’an.

Chi jo’kan ajwi’, naq yalaq paay chi sache’k taak’ulmanq sa’ lee yu’am, li na’ajej q’axal kolb’il rix sa’ musiq’ej, a’an li wank chi sa’ lee sumwank re li santil ochoch.

Paab’ahomaqin naq ninye naq wi lee musiq’ejil k’ojleb’aal k’eek’o tz’aqal sa’ xb’een li Jesukristo, maak’a’ aj-e naq texxuwaq. Naq teepaab’ lee sumwank re li santil ochoch, texkawob’resiiq xb’aan lix wankilal li Qaawa’. Ut naq taachalq li musiq’ejil hiik, truuq texkanaaq chi xaqxooqex tz’aqal, xb’aan naq lee musiq’ejil k’ojleb’aal kaw rib’ ut ink’a’ naru reek’asinkil.

Nekexinra, ex was wiitz’in. A’aneb’ a’in li yaal ninnaw: Li Dios, li qaChoxahil Yuwa’, naraj naq laa’ex teesik’ ru sutq’iik rik’in. Moko ch’a’aj ta lix k’uub’anb’il na’leb’ re li qajunelikil k’iijik, ut naroxloq’i lix taql eech’ool. A’ yaal aawe k’a’ru taawaj xb’aanunkil—ut ani aj-ik’in tatwanq—sa’ li yu’am chalel!

Li Dios yo’yo! Li Jesus a’an li Kristo! A’an a’in lix Iglees, li k’ojob’anb’il wi’chik re eetenq’ankil chixk’ulb’al lee junelikil eechanihom. Ninch’olob’ xyaalal a’in sa’ lix santil k’ab’a’ li Jesukristo, amen.