2019
ʻAiona Uikaila—Kaikohe, Nuʻu Sila
Siulai 2019


Ngaahi ʻAta ʻo e Tuí

ʻAiona Uikaila

Kaikohe, Nuʻu Sila

ʻĪmisi
Iona on the water in her outrigger canoe

ʻOku manako ʻa ʻAiona ʻi he sipoti waka ama—ko e foʻi lea faka-Nuʻu Sila ia ki he siuʻaʻaló. ʻOku saiʻia ʻa ʻAiona ke ʻi he vaí, pea mamaʻo mei he ngaahi hohaʻa ʻo e ngāueʻangá.

Neongo ʻoku fehangahangai ʻa ʻAiona mo ha ngaahi faingataʻa ʻi heʻene hoko ko ha ʻōfisa ʻi he pilīsoné, ka ʻokú ne maʻu e mālohi pea anga-mokomoko ʻi heʻene tui kia Sīsū Kalaisí.

Tokotaha faitaá, Christina Smith

ʻĪmisi
Iona adjusting a canoe on top of car

Kuó u ngāue ko ha ʻōfisa he pilīsoné ʻi ha taʻu ʻe fitu. Naʻá ku ngāue ʻi he pilīsone ʻo e kakai fefiné ʻi ha taʻu ʻe taha; peá u hiki ki ha pilīsone kakai tangata ʻataʻatā pē ʻa ia kuó u ngāue ai ʻi he taʻu ʻe ono kuo hilí.

Ko e taha ʻo e ngaahi talanoa ongo taha mei he taimi ne u hoko ai ko ha ʻōfisa pilīsoné ko ʻeku mamata ki ha faʻē ʻoku toe fakataha mo ʻene fānaú. Kuo teʻeki ai ke ne sio ki heʻene fānaú ʻi ha taʻu ʻe fā pe nima. Naʻe lava pē ke te sio ki he loʻimataʻia ʻa e fānaú ʻi he mamahi he ngaahi taʻu ʻo e nofo mavahevahé. Naʻe mātuʻaki ongo ʻaupito ʻenau toe fakatahá, ka ʻi heʻete hoko ko e ʻōfisa pilīsoné, ʻoku ʻikai ke te fakahaaʻi ʻete ongó. Naʻe faingataʻa ʻaupito ia kiate au. Ne pau ke u sio kehe ka u lava ʻo mapuleʻi au mo ʻeku ongó. ʻI heʻeku hoko ko ha faʻeé, ʻoku faingataʻa ke u sioloto atu ki haʻaku mavahe mei heʻeku fānaú ʻo laui taʻu pea ʻikai lava ke mau fesiofaki, fetalanoaʻaki pe fevahevaheʻaki ʻemau ongó.

Kuo pau ke ke loto-toʻa ʻi hoʻo hoko ko ha ʻōfisa pilīsoné. ʻE fie maʻu ke ke lava ʻo maluʻi koe mo mapuleʻi e meʻa ʻoku hokó. ʻI he taimi ʻe niʻihi ʻe lava ke hoko ha ngaahi fakakikihi, pea ʻoku fie maʻu ia ke ke tuʻumaʻu ʻi hoʻo fetuʻutaki mo e niʻihi kehé. Tautefito ki he taimi ʻokú ke talanoa ai ki he kau pōpulá mo feinga ke fakaleleiʻi e ngaahi tūkunga faingataʻá mo e fetāʻakí ʻi he taimi ʻe niʻihi. ʻE lava ke pehē ʻe ha niʻihi ko ha tokotaha faingataʻa mo mālohi au, ka ʻoku ʻikai ke u pehē ʻi he taimi kotoa.

ʻI he ngāueʻangá, ʻoku takatakaiʻi au ʻe he māmaní, ka ʻi he taimi ʻoku ou mavahe ai mei he ngāué peá u ʻi ʻapi pe ʻi he lotú, ʻoku ou maʻu ha ongo makehe koeʻuhí ko e laumālie ʻoku ou ongoʻí. Ko e taha ʻo e ngaahi meʻa fakafiefia taha ʻi hono moʻui ʻaki e ongoongoleleí ko e ʻikai fie maʻu ke ʻa e māmaní koe. ʻOkú ke ʻi he māmaní, ka ʻoku ʻikai fie maʻu ke ke kau mo e toenga ʻo e māmaní.

ʻOku ou fiefia ʻaupito ʻi heʻene aʻu ki he ngaahi ʻaho Sāpaté he ʻoku ou lava ai ʻo ʻalu ki he lotú mo keinanga fakalaumālie pea manatuʻi hotau ʻEiki mo e Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. ʻOku ou fiefia ʻi heʻeku lava ke maʻu ia maʻakú. ʻOku ou fiefia ke ngāue ʻi he Siasí mo e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku tokoni mai ai ʻa e ongoongoleleí.

ʻI he taimi ʻe taha, naʻá ku ʻo e māmaní, pea naʻá ku ako ha ngaahi lēsoni faingataʻa lahi. ʻOku ou houngaʻia ʻi he taimí ni ʻi heʻeku mālohi mo tukupā kakato ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. ʻOku ou faʻa fakaʻamu ʻe lava ke ongoʻi ʻe he kakai he ngāueʻangá e fiefia ʻoku ou ongoʻi ko ha mēmipa ʻo e Siasí.

Kuó u ʻiloʻi ko e taimi ʻoku ʻilo ai ʻe he kakai ʻi hoʻo ngāueʻangá ko e mēmipa koe ʻo e Siasí, te nau fakaʻapaʻapaʻi koe mo e Siasí ʻi heʻenau vakai ʻoku ʻikai ke ke tuku hifo hoʻo ngaahi tuʻunga moʻuí koeʻuhi ko e ʻātakai ʻokú ke ʻi aí. Ko e ʻuhinga ia ʻoku mahuʻinga ai kiate au ke u feinga ke hoko ko ha sīpinga lelei ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní.

ʻI he tūkunga takitaha, ʻoku ou fakakaukau, “Ko e hā e ʻulungaanga ʻoku finangalo e Fakamoʻuí ke u fakahāʻí?” pe “Ko e hā e founga ʻokú Ne finangalo ke u fakahoko ʻaki ʻení?” ʻOku ou feinga ʻi he kotoa ʻo ʻeku ngaahi aʻusiá, ke fakapapauʻi ʻoku fakahaaʻi ʻe heʻeku tōʻongá e meʻa ne mei fai ʻe he Fakamoʻuí. ʻOku tokoniʻi au ʻe he meʻá ni ke u faʻa fakakaukau mo toe anga-mokomoko ange ʻi he moveuveu ʻo e ʻātakai faingataʻa ʻi he ngāueʻangá.

ʻOku ou houngaʻia koeʻuhí ko hoku Fakamoʻuí mo e Tamai Hēvaní ʻi he ngaahi faingataʻa kotoa pē kuó u lava ʻo ikunaʻi ʻi heʻeku maʻu e tuí mo tui kiate Kinauá. Ko e taimi kotoa pē kuó u foua ai ha ngaahi faingataʻa, peá u fai ha lotu, ʻoku ou ongoʻi maʻu pē ʻa e nonga ʻi hoku lotó. ʻOku ou ʻiloʻi he ʻikai lava ke u moʻui taʻe te Na kau ai. ʻOku ou fakamālōʻia maʻu pē ʻEna tākiekiná ʻi he meʻa kotoa ʻoku ou faí.