2019
Paionia ko Malá
Siulai 2019


Paionia ko Malá

ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne faʻú ʻi Tekisisi, USA.

ʻOkatopa 2018, Panomi Peni, Kemipoutia

ʻĪmisi
Mara the Pioneer

Ne fakamaʻu ʻe Mala hono pivá pea sio atu ki he sioʻatá. Ne ngali fakaoli ke tui e vala lotú he ʻaho Tokonakí, ka ko ha Tokonaki makehe ʻeni. Ko e konifelenisi lahí!

“ʻOkú ke fiefia nai ke kau atu ki he fakataha lahi ʻa e kakai fefiné?” Ko e fehuʻi ange ia ʻa Makí (Fineʻeikí). Naʻá ne helu fakalelei mo vave e ʻulu ʻo Malá. “ʻOku ou fie feinga ke fanongo ki he lahi taha te u lavá.”

“ʻIo! “ʻOfa pē ke nau fai ha ngaahi talanoa paionia!” Ko e meʻa ia ne saiʻia taha ai ʻa Malá.

Naʻe talaange ʻe Maki, “Mahalo pē te nau fai pehē. ʻOkú ke ʻiloʻi nai ko ha paionia hoʻo tangataʻeikí?”

Naʻe puputuʻu ʻa Mala. Kuo teʻeki ke toho heʻene tamaí ha saliote toho tangata.

Naʻá ne fehuʻi ange, “ʻOku anga fēfē ʻene hoko ko ha paioniá?”

Naʻe kamo ʻa Maki ki he matapāsioʻata, he veʻe vaitafé. “Naʻá ne taumātaʻu ʻi hē ʻo fetaulaki ai mo e ongo faifekaú. Naʻe talaange ʻe Makí, ko ia ʻa e fuofua tokotaha ʻi hono fāmilí ke papitaisó,” ko e talaange ia ʻe Maki. “ʻOkú ne hoko leva ai ko ha paionia! Ta ō ā ʻo kumi hoʻo kui fefiné.”

Naʻe talitali mai ʻa Yiay (Kui Fefiné) kiate kinaua ʻi he loki taupotu ki muʻá. Naʻe nofo fakataha ʻa e fāmili ʻo Malá mo ʻene ongo kuí. Naʻe tokoni ʻa Yiay ke tokangaʻi ʻa Mala ʻi he tuku ʻa e akó he kei ngāue ʻene ongomātuʻá. Naʻe tuʻu ʻa Yiay he tafaʻaki ʻo e paikí, ko ha paiki ʻoku ʻi ai hono mīsini ke ʻave holo kinautolu ʻi he loto koló.

“Ko e taʻu pē ʻeni ʻe 25 ʻo e ʻi Kemipoutia ʻa e Siasí,” ko e fakamatala ia ʻa Maki kia Mala ʻi heʻene fakaava e matapaá mo teke atu e paikí ki he halá. “ʻA ia ko e kau paionia kotoa kitautolu. Mo koe pē!”

“ʻOku anga fēfē ʻeku hoko ko ha paioniá?” Ko e fifili ia ʻa Mala ʻi heʻene heka ki he paikí. Naʻe fakaʻuli ʻa Maki ʻi he paikí, pea heka ʻa Yiay ʻi mui kae ʻi loto ʻa Mala. Naʻe piki maʻu ʻa Mala ʻi heʻenau afeafe holo he hala femoʻuekiná.

ʻI heʻenau fakalaka he falekaí, naʻa nau nāmuʻi e tií. ʻOku inu tī e meimei taha kotoa heni. Ka naʻe ʻikai pehē ʻa Mala. ʻOkú ne muimui ki he Lea ʻo e Potó. Naʻe malimali ʻa Mala. Ko ha founga ia ʻe taha naʻá ne hoko ai ko ha paioniá!

ʻI he afe ʻa e paikí ʻi ha tulikí, ne sio atu ʻa Mala ki ha wat, ko ha temipale faka-Puta. Ne māʻolunga e ʻato kulokula muʻatōtaó ʻi he ngaahi fale kehé. Naʻe tele pokoʻi ʻe he kau tauhi ʻo e falé (monks) honau ʻulú pea nau tangutu teunga lanu moli ʻo ako ʻi he ʻataʻataá.

Naʻe ʻiloʻi ʻe Mala ko e tokolahi taha ʻo e kakai ʻi Kemipoutiá naʻa nau lotu faka-Puta. Naʻe ʻikai ke nau tui kia Sīsū Kalaisi. Ka naʻe tui ʻa Mala. Naʻe fakakaukau ʻa Mala, “Ko e founga ia ʻe taha ʻoku ou hoko ai ko ha paioniá.” Pea ʻi he ʻaho ní, te ne fanongo ai ki he palōfitá!

ʻI he afe atu ʻa e paikí ki he tauʻanga meʻalelé, ne sio atu ʻa Mala ki he aʻu mai ha kakai fefine tokolahi. Ne lue mai ha niʻihi pe heka paiki mai. Ne aʻu mai ha niʻihi ʻi he tuk tuks, ko ha kiʻi saliote ʻoku taulaniʻi ʻe ha paiki. Ne tui kofu pe piva lanu taha e tokolahi ʻo e kakai fefiné, ʻo hangē ko Malá. Pea ko e niʻihi naʻa nau tui sampots, ko ha ʻū piva lōloa naʻe ngaohi mei ha ngaahi filo fakalanulanu.

Ne tangutu hifo ʻa Mala, Maki mo Yiay ʻi he falelotú mo e kakai fefine kehé. Kuo ʻosi fakahoko e konifelenisí ia ʻi ha uike ʻe taha kimuʻa ʻi Sōleki Siti, ʻIutā, ʻi ʻAmelika. Ka ko ʻeni ʻe lava ke mamata e kakai ʻi Kemipoutiá ki hono fakamafola ia ʻi he Khmer (lea faka-Kemipoutiá). Naʻe lea faka-Pilitānia mo faka-Kemipoutia ʻa Mala ʻi ʻapi, pea naʻá ne ako foki e lea faka-Falaniseé ʻi he akó. Ka ko e tokolahi taha ʻo e kau Kemipoutiá ʻoku nau lea faka-Kemipoutia pē.

Naʻe ʻikai ke talanoa e tokotaha ne fuofua leá ki ha kau paionia. Ka naʻe fai ʻe he tokotaha lea fika uá ha talanoa kau ki heʻene lue ʻi ha hala kelekele tahake mo pelepela ʻi heʻene foki ki ʻapi mei he akó. Naʻe ui ia ko e “hala ʻo e tamaiki tangatá,” pea naʻá ne faʻa toʻo hono suú pea lue laʻi vaʻe pē. Naʻá ne fie fakahoko ha ngaahi meʻa faingataʻa kae lava ke ne hoko ko ha paionia! Naʻe malimali ʻa Mala ʻi heʻene fakakaukau ki he ngaahi founga naʻá ne hoko ai ko ha paioniá.

Ko e tokotaha ne lea tukú ko e palōfitá. Naʻá ne tuʻu hangatonu. Ne fakafanongo lelei ʻaupito ʻa Mala. Naʻá ne pehē, “ʻOku ou fakaafeʻi kimoutolu ke mou lau e Tohi ʻa Molomoná ke ʻosi mei he taimí ni ki he fakaʻosinga ʻo e taʻú. “ʻE fakaava mai e ngaahi langí kiate kimoutolu. ʻE tāpuekina kimoutolu ʻe he ʻEikí.”

Ne ʻiloʻi ʻe Mala he ʻikai faingofua ke lau kotoa e Tohi ʻa Molomoná. Naʻá ne vakai atu ki he kakai fefine naʻa nau feohí. Kuo nau fili kotoa ke muimui kia Sīsū Kalaisi. Kuo nau haʻu kotoa he poó ni ke fanongo ki he palōfitá. Te ne muimui ki he palōfitá, ʻo hangē ko ia naʻa nau faí. Te ne hoko ko ha paionia!