Laipelí
Pusiakí


ʻĪmisi
fāmilí

Ako ʻo e Tokāteliné

Pusiakí

ʻOku akoʻi mai ʻe he folofolá ʻoku ʻofeina ʻe he ʻOtuá ʻa e fānau īkí. ʻOku aʻusia ʻe he kiʻi leka takitaha ha tūkunga makehe ʻi he taimi ʻoku tuku atu ai ia ke pusiakiʻí. ʻI he fili ko ia ke pusiaki fānaú, manatuʻi ʻoku ʻofeina koe ʻe he Tamai Hēvaní mo ho tamá, pea he ʻikai ʻaupito ke Ne liʻaki kimoua (vakai, 1 Fakamatala Meʻa Hokohoko 28:20). ʻOkú Ne ʻofeina ʻa e kiʻi leka ko ʻení pea ʻokú Ne finangalo ke tokoniʻi koe ʻi hoʻo palani ha kahaʻu maʻana.

Vakai Fakalūkufuá

ʻOku akoʻi mai ʻe he folofolá ʻoku ʻofeina ʻe he ʻOtuá ʻa e fānau īkí. Naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ki Heʻene kau ākongá “ʻoku ʻikai ko e finangalo ʻo hoʻomou Tamai ʻoku ʻi he langí, ke malaʻia ha tokotaha ʻiate kinautolú ni ʻoku siʻí” (Mātiu 18:14). ʻOku ʻofeina ʻe he Tamai Hēvaní ʻa ʻEne fānau kotoa pea ʻokú Ne fakahaaʻi ʻa e ʻaloʻofá ki he tokotaha kotoa pē neongo pe ko e hā e tuʻunga ʻoku nau ʻi aí (vakai, ʻEkesōtosi 20:6). ʻOkú Ne “mohu ʻaloʻofa” pea te Ne poupouʻi kinautolu ʻi heʻenau ngaahi ʻahiʻahí, tuʻutāmakí, mo e ngaahi mamahí (vakai, ʻEfesō 2:4; ʻAlamā 36:3). ʻOku aʻusia ʻe he kiʻi leka takitaha ha tūkunga makehe ʻi he taimi ʻoku tuku atu ai ia ke pusiakiʻí. ʻI he fili ko ia ke pusiaki fānaú, manatuʻi ʻoku ʻofeina koe ʻe he Tamai Hēvaní mo ho tamá, pea he ʻikai ʻaupito ke Ne liʻaki kimoua (vakai, 1 Fakamatala Meʻa Hokohoko 28:20). ʻOkú Ne ʻofeina ʻa e kiʻi leka ko ʻení pea ʻokú Ne finangalo ke tokoniʻi koe ʻi hoʻo palani ha kahaʻu maʻana.

Kapau te ke loto mo hoʻo hoá ke pusiaki ha fānau, fakapapauʻi ʻokú mo ʻilo e ngaahi tuʻutuʻuni fakalao kotoa pē ʻi he ngaahi fonua mo e ngaahi kautaha fakapuleʻanga ʻoku kaunga ki aí. Mahalo te ke fie talanoa mo ha kautaha pe loea ki he pusiaki fānaú. Kapau ʻokú ke nofo ʻi he ʻIunaiteti Siteití, ʻe lava ke ʻave koe ʻe he pīsopé ki he Vaʻa Ngāue Tokoni ki he Fāmilí ke maʻu mei ai ha faleʻi.

ʻOku fakamanatu ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ki he mātuʻa kotoa pē, ko ʻenau “ngaahi ngāue mahuʻinga mo mālohi tahá ʻoku ʻi he fāmilí. ʻOku nau mahuʻinga he ʻoku maʻu ʻe he fāmilí ʻa e faingamālie ʻi he kamataʻanga ʻo e moʻui ʻa ha fānau ke ne fokotuʻu maʻu hono ongo vaʻé ʻi he hala ki ʻapí” (“Tokoniʻi Kinautolu ke Nau Toe Foki ki ʻApi,” konifelenisi lahi ʻo ʻEpeleli 2010).

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

ʻOkú ma fie pusiaki fānaú, te ma kamata nai mei fē?

ʻOku lahi ha ngaahi meʻa kehekehe ʻokú ne fakaʻaiʻai ha loto ʻo ha niʻihi ke nau pusiaki ha fānau, pea ʻe lava ke hoko ʻa e fakaʻaiʻai ko iá ko ha konga mahuʻinga ʻaupito ʻi he founga ʻoku nau foua ai ʻa e pusiaki fānaú. Ka ko ha faleʻi ʻe taha ʻoku kei moʻoni neongo ʻa e fakaʻaiʻaí: ʻoku totonu ke tāpuekina maʻu pē ʻe he pusiaki fānaú ʻa e moʻui ʻo e kiʻi leka ko iá. ʻOku kau ʻi he faleʻi ko ʻení ʻa e tauhi pau ki he ngaahi tuʻutuʻuni fakalao ki he pusiaki fānau ʻi hoʻo fonuá pe puleʻanga fakalotofonuá. ʻOku toe lahi ange e fakangatangata ʻoku fakahoko ʻi ha pusiaki fānau fakavahaʻapuleʻangá ʻi he pusiaki fānau ʻoku hoko ʻi he lotoʻi fonuá. ʻOku poupouʻi fefeka ke ngāue fakataha mo ha kau ngāue kuo fakamafaiʻi mo laiseni ki he ngaahi ngāue ki he pusiaki fānaú (ngaahi kautaha pusiaki fānaú, kau loea ki he pusiaki fānaú, mo e niʻihi pehē). Kātaki ʻo fakafehoanaki ki he Tohi Tuʻutuʻuni Fika 2: Ko Hono Puleʻi ʻo e Siasí, 21.1.4.

ʻE hoko ʻa hono pusiakiʻi ha kiʻi leka ko e taha ʻo e ngaahi fili mahuʻinga taha ʻokú ke fakahoko ʻi hoʻo moʻuí, pea mahalo ʻe lava ke hoko ko e fili lahi taha pē ia ʻi he moʻui ʻa e kiʻi leká. Ako ia ʻi hoʻo fakakaukaú, pea fekumi leva ki ha fakamoʻoni mei he Laumālié ʻo fakafou ʻi he ʻaukai mo e lotu (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 9:7–8). Fealeaʻaki mo e ʻEikí ʻaki ho lotó kotoa (vakai, ʻAlamā 37:35–37).

Fekumi ki ha ngaahi tali ki he ngaahi fehuʻi lahi ʻoku felāveʻi mo e pusiaki fānaú, ke teuteuʻi ʻaki koe, hangē ko e:

  • ʻE kaunga fēfē nai ʻa e pusiaki fānaú ki heʻema vā fetuʻutaki ʻi he nofo-malí?

  • Ko e hā ʻoku fie maʻu ke ma ako ke ma hoko ai ko ha ongomātuʻa pusiaki fānau lelei?

  • Ko e hā ʻa e ngaahi pale mo e ngaahi pole ʻoku felāveʻi mo hono pusiakiʻi ha kiʻi leka?

Ko e fē nai ha feituʻu ʻe lava ke ma ʻilo lahi ange mei ai fekauʻaki mo e pusiaki fānaú?

Fetuʻutaki ki ha tokotaha mataotao ʻi he pusiaki fānaú (kautaha, loea, ngāueʻanga kuo laiseni ke ngāue ki he pusiaki fānaú) ke ʻilo pe ko e hā e ngaahi tuʻutuʻuni ke hoko ko ha mātuʻa pusiaki fānaú. Kapau ʻoku maʻu ha Vaʻa Ngāue Tokoni ki he Fāmilí ʻi hoʻomou feituʻú, ʻe lava ke ke fetuʻutaki kiate kinautolu ke maʻu ha faleʻi. ʻI he ʻIunaiteti Siteití, ʻoku maʻu foki ai ha ngaahi maʻuʻanga tokoni mei he puleʻangá.

ʻOku mātuʻaki mamafa ʻa e lao ki he pusiaki fānaú pea ʻoku kehekehe pē ʻa e ngaahi tuʻutuʻuní. ʻOku fie maʻu ke mahino kiate koe ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni ki hoʻomou feituʻú peá ke muimui ki ai.

Ko e taimi pē kuó ke mateuteu fakaʻatamai mo fakaeloto aí, peá ke feau ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni mahuʻinga kotoa pē ke ke taau ke pusiaki ha fānaú, ʻe lava ke ke kamata ʻa e ngāue ki hono kumi ha fānau ke pusiakiʻí.

ʻE founga fēfē haʻama maʻu ha fānau ke pusiakiʻí?

ʻE lava ke faingataʻa ʻa e fekumi ki ha kiʻi leka ke pusiakiʻí. Ko e fakaʻauliliki ange hoʻo tokanga ki he taʻu motuʻá, tuʻunga tangata pe fefine, mo e moʻui lelei fakaeloto mo fakatuʻasino ʻo e fānaú, ko e faingataʻa ange ia ʻa e ngāué. Mohu founga ʻi hoʻo fekumi ki ha fānau ʻoku taau mo hoʻo fāmilí. Manatuʻi ke kole ki he ʻEikí ke tokoni atu ʻi hono kumi e fānau ʻokú Ne finangalo ke mo lehilehiʻi mo silaʻi kiate kimouá. ʻE ala kau ʻi he ngaahi maʻuʻanga fakamatalá ʻa e:

  • Kau ngāue mataotao ʻi he pusiaki fānaú

  • Ngaahi mātuʻa kehe ʻoku pusiaki fānaú

  • Ko e ʻinitanetí

  • Laipeli fakapuleʻanga ʻi homou feituʻú

Ko e hā te ma fakahoko ʻi he taimi te ma maʻu ai ha kiʻi leka ke pusiakiʻí?

Te ke toe fie maʻu ʻa e tokoni ʻa ha tokotaha mataotao ʻi he pusiaki fānaú (kautaha, loea, ngāueʻanga kuo laiseni ke ngāue ki he pusiaki fānaú) ke fakapapauʻi ʻokú ke feau e ngaahi tuʻutuʻuni mahuʻinga ke fakamāʻopoʻopo ʻaki hoʻo pusiaki fānaú. Te nau fakamatalaʻi ʻa e ngaahi meʻa fakapepá mo e ngaahi founga fakalao ʻoku fie maʻu ke fakakakato ʻaki ʻa e pusiaki fānaú.

Hili pē hono fakakakato kotoa ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni fakalaó pea aofangatuku mo e pusiaki fānaú ʻo fakafou ʻi he fakamaauʻangá, ʻe lava leva ke mo ngāue mo hoʻomo pīsopé ke fokotuʻutuʻu ha founga ke silaʻi ai ʻa e fānaú kiate kimoua.

“ʻOfa ke tāpuekina maʻu pē ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e ngaahi laumālie angaʻofa ko ʻení, ʻa e ngaahi kaungāmeʻa makehe ko ʻeni ʻa e ʻEikí” (Thomas S. Monson, “Precious Children—A Gift from God,” konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa 1991).

Ngaahi Folofolá

Ngaahi Fakamoʻoni Fakafolofolá

Ngaahi Pōpoaki mei he Kau Taki ʻo e Siasí