Laipelí
Ngaahi Fekaú


“Ngaahi Fekaú,” Ngaahi Tefitó mo e Ngaahi Fehuʻí (2023)

ʻĪmisi
Mōsese mo e ngaahi fekau ʻe hongofulú

Fakahinohino ki hono Ako ʻo e Ongoongoleleí

Ngaahi Fekaú

Ko e ngaahi moʻoni fakalangi ke tataki kitautolu ʻi he hala ʻo e fuakava ʻa e ʻOtuá

Kuó ke fakatokangaʻi nai ʻa e lahi ʻo e ngaahi fakaʻilonga kuo fokotuʻu ʻi he ngaahi halá mo e hala lahí? ʻOku ʻomi ʻe ha ngaahi fakaʻilonga ʻe niʻihi ha fakahinohino ke tokoni ki he fefonongaʻaki ʻa e kau fakaʻulí ʻi he feituʻu ʻoku nau fie ʻalu ki aí. ʻOku poupouʻi ʻe he ngaahi fakaʻilonga ʻe niʻihi ʻa e malú ʻaki hono fakahaaʻi e fakangatangata ki he vavé pe ngaahi pōpoaki fakatokanga fekauʻaki mo e ngaahi tūkunga ʻo e halá. Kapau ʻe fili ʻa e kau fakaʻulí ke taʻe tokanga ki he ngaahi fakaʻilonga halá, te nau lava mo e niʻihi kehé ʻo tuʻu ʻi ha tuʻunga fakatuʻutāmaki. ʻOku hangē pē ʻa e ngaahi fekau ʻa e Tamai Hēvaní ko e ngaahi fakaʻilonga halá. ʻI hoʻo talangofuá, ʻoku tataki koe ʻe he ngaahi fekaú ʻi he hala ʻoku fakatau ki he ʻao ʻo e ʻOtuá. ʻOku nau fakahinohinoʻi koe ʻi he founga ke maʻu ai ʻa e melinó mo e fiefiá ʻi he moʻuí ni. ʻE lava foki ke tokoniʻi koe ʻe he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ke ke fakaʻehiʻehi mei he ngaahi fakatuʻutāmaki fakalaumālie mo fakatuʻasino lahi ʻi he māmani ko ʻení.

Ko e ngaahi fekaú ko e fakamoʻoni ia ʻo e ʻofa ʻa e ʻOtuá kiate koé. ʻOku maʻu e ngaahi tāpuaki mo e fiefia ʻi hoʻo moʻuí ʻi he fili ke tauhi e ngaahi fekaú. ʻE teuteuʻi foki koe ʻe he talangofua ki he ngaahi fekaú ke ke foki ʻo nofo mo e ʻOtuá ʻo taʻengata (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 82:8–10). Hangē ko ia ne akoʻi ʻe Palesiteni Tāleni H. ʻOakesí, “Ko e ʻofa kānokato mo haohaoa ko ia ʻa e ʻOtuá ʻoku hāsino ia ʻi he ngaahi tāpuaki kotoa ʻo e palani ʻo ʻEne ongoongoleleí, kau ai ʻa e foʻi moʻoni ko ia ʻoku fakatatali ʻEne ngaahi tāpuaki fungani tahá maʻanautolu ʻoku talangofua ki Heʻene ngaahi fonó.”1

Ko e hā ʻa e Ngaahi Fekau?

Ko e ngaahi fekaú ko e ngaahi fono mo e ngaahi fiemaʻu fakalangi ia ʻoku ʻomi ʻe he ʻOtuá ke lelei kiate kitautolu. ʻOku fiemaʻu ʻa e talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ki hotau hakeakiʻí. ʻI hono tauhi e ngaahi fekaú, ʻoku tau fakahaaʻi ai ʻetau ʻofa ki he ʻOtuá mo maʻu e ngaahi tāpuaki fakalaumālié mo fakatuʻasinó.

Ngaahi fakahinohino fekauʻaki ki hono ako ʻo e ongoongoleleí: Talangofuá, Tauʻatāina ke Filí, Tui kia Sīsū Kalaisí, Fakatomalá

Konga 1

Ko e Ngaahi Fekaú ko ha Konga Mahuʻinga Ia ʻo Hono Moʻui ʻAki e Ongoongoleleí

ʻĪmisi
Ko hono akoʻi ʻe Sīsū ʻa e talavou koloaʻiá

Naʻe akoʻi ʻe Sīsū Kalaisi ko e ongo fekau lahi tahá ko e ʻofa ki he ʻOtuá mo e ʻofa ki he niʻihi kehé. ʻOku ʻomi ʻe he toenga ʻo e ngaahi fekaú ha fakahinohino ki he founga ke fakahoko ʻaki e ongo meʻa ʻe ua ko iá. (Vakai, Mātiu 22:37–40.)

ʻOku fakahaaʻi ʻe he folofolá kuo akoʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi fekaú ʻo fakafou ʻi he kau palōfitá talu mei he kuonga ʻo ʻĀtama mo ʻIví (vakai, Mōsese 5:4–5). ʻOku maheni ha kakai tokolahi ʻi he funga ʻo e māmaní mo e Fekau ʻe Hongofulú ʻa ia naʻe fakahā ʻe Sihova kia Mōsesé (vakai, ʻEkesōtosi 20:3–17). Kuo toe fakamamafaʻi e ngaahi fono fakalangi ko ʻení ʻi hotau kuongá fakataha mo ha ngaahi moʻoni mahuʻinga kehe (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42:19–29; 59:5–13). ʻOku taʻofi ʻe he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá ʻa e ngaahi tōʻonga angaʻulí, hangē ko e taʻe faitotonú, tonó , mo e fakapoó. Kuo foaki mai foki ʻe he ʻOtuá ha ngaahi fekau ke fai lelei, hangē ko e lotú, 2 ke faʻa fakamolemole, 3 pea ke tokangaʻi ʻa kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá.4

ʻOku fakaʻaiʻai lelei taha ʻetau talangofua ki he ngaahi fekaú, ʻaki ʻetau ʻofa ki he Tamai Hēvaní mo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí. ʻI he taimi ʻoku tau fāinga ai ke talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá, ʻokú Ne fakaafeʻi kitautolu ke tau fakatomala pea tafoki kiate Ia.

Ngaahi meʻa ke fakakaukau ki ai

  • Lau ʻa e Mātiu 22:37–40. ʻOkú ke pehē ko e hā naʻe pehē ai ʻe Sīsū ko e ongo fekau lahi tahá ke ʻofa ki he ʻOtuá mo ʻofa ki he niʻihi kehé? Ko e hā ha ngaahi founga ʻoku fakahaaʻi ai ʻe he ngaahi fekau kehé ʻa e ʻuhinga ʻo e ongo fekau ko ʻení?

  • Fakakaukauloto ki hano fokotuʻu mai ʻe ha taha ʻoku ʻikai mahuʻinga ʻa e muimui ki he ngaahi fekau takitaha ʻa e ʻOtuá. Ko e hā leva hoʻo tali? Ko e hā haʻo ngaahi aʻusia kuó ne fakatupulaki ai hoʻo houngaʻia ʻi he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá?

  • Lau ʻa e Maʻake 10:17–22, ʻo kumi ki he ongo naʻe maʻu ʻe he talavou koloaʻiá fekauʻaki mo e ngaahi fekaú. Ko e hā ʻokú ke ako fekauʻaki mo e talangofua ki he ngaahi fekaú mei heʻene fengāueʻaki mo Sīsū Kalaisí? Kapau ko koe ʻa e tangatá ni, ko e hā ha liliu ʻokú ke ongoʻi ʻe fakaafeʻi koe ʻe Sīsū ke ke fakahoko?

ʻEkitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé

  • Mamataʻi e “Why Does God Give Us Commandments?” (0:39). Hili hoʻo sio he vitioó, te ke lava ʻo hiki ha lisi ʻo e ngaahi fekau kuó ke moʻui ʻakí mo e ngaahi tāpuaki kuó ke maʻu ʻi hoʻo talangofuá. Te ke lava foki ʻo talanoa fekauʻaki mo e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ke vakai ki he ngaahi fekaú mei he fakakaukau ʻa e ʻOtuá.

Ako Lahi Ange

Konga 2

ʻOku ʻAi ʻe he Ngaahi Fekaú ke Tau Ofi Ange kia Sīsū Kalaisi

ʻĪmisi
ʻā hake ʻi ha foʻi ngahau

Naʻe akoʻi ʻe Sīsū ʻEne kau ākongá, “Kapau ʻoku mou ʻofa kiate au, fai ʻeku ngaahi fekaú” (Sione 14:15; vakai foki veesi 21). Ko e foʻi laka kotoa pē ʻo e talangofuá ko hano fakahaaʻi ia hoʻo ʻofa ki he ʻOtuá pea ʻokú ke ofi ange ai kia Sīsū Kalaisi. ‘I he taimi naʻá ke papitaiso aí, naʻá ke fakahoko ha fuakava pe palōmesi, ke tauhi e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá. Ka ko e taimi ʻe niʻihi mahalo te ke faingataʻaʻia ke fai ia. Koeʻuhí ʻoku ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻiate koe, ʻokú Ne fakaafeʻi koe ke ke faʻa fakatomala pea tafoki kiate Ia. Mahalo naʻa ʻi ai foki mo ha ngaahi taimi ʻoku ʻikai mahino ai e ʻuhinga kuo ʻomi ai ʻe he ʻOtuá ha fekau pau. ʻI heʻene peheé, ʻoku finangalo ʻa e ʻOtuá ke ke ngāue ʻaki hoʻo tui kiate Iá. ʻE fengāueʻaki ʻa e meʻa kotoa pē ki hoʻo leleí ʻi he taimi ʻokú ke falala ai ki he ʻOtuá mo feinga ke talangofua ki Heʻene ngaahi fekaú (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 100:15).

Ngaahi meʻa ke fakakaukau ki ai

  • Naʻe pehē ‘e Palesiteni Hāloti B. Lī, “Ko e fekau mahuʻinga taha ‘i he ngaahi fekau kotoa ‘a e ‘Otuá ‘a e fekau ko ia ʻoku faingataʻa taha ke ke tauhi ʻi he ‘aho ní.”5 Ko e hā te ke lava ʻo fai ke tokanga taha ai ki he feinga ke talangofua ki he fekau ko iá?

  • Ko e taimi ʻe niʻihi ʻe hangē ʻa e talangofua ki he ngaahi fekaú ko hano siviʻi ʻo ʻetau tuí. Lau ʻa e 1 Nīfai 3:7. ʻE tokoni fēfē ʻa e potufolofola ko ʻení kapau ʻokú ke faingataʻaʻia ke talangofua ki ha taha ʻo e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá, hangē ko e totongi vahehongofulú pe tauhi e Lea ʻo e Potó?

ʻEkitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé

  • Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e vitiō “Following God” (1:25) ke aleaʻi e founga ʻoku hoko ai e fakatomala maʻu peé ko ha konga mahuʻinga ʻo e feinga ke talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá.

Ako Lahi Ange

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehe fekauʻaki mo e Mahuʻinga e Ngaahi Fekau ʻa e ʻOtuá