Laipelí
ʻEnitaumení


ʻĪmisi
ko ha fāmili ʻi muʻa ʻi he temipalé

Ako ʻo e Tokāteliné

ʻEnitaumení

Vakai Fakalūkufuá

Ko e ʻenitaumení ko ha ouau fakalotu ʻoku fakahoko ʻi he ngaahi temipale ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní. ʻOku lava ke maʻu ia ʻe he kau mēmipa lalahi ʻo e Siasí ʻoku nau mateuteu ki he aʻusia toputapu ko ʻení.

ʻOku ʻoatu ʻe he ʻenitaumení ha ngaahi fakahinohino, ngaahi fuakava, mo e ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa mai ʻokú ne ʻomi e mālohi, taumuʻa, mo e maluʻi ʻi he moʻui fakaʻahó. ʻOkú ne akoʻi fekauʻaki mo e Fakatupu ʻo e māmaní, ko e Hinga ʻa ʻĀtama mo ʻIví, ko e palani ʻo e huhuʻí ʻo fakafou ʻia Sīsū Kalaisi, pea mo ʻetau fononga ke foki ki he ʻao ʻo e ʻOtuá. ʻOku tokoni e ʻenitaumení kiate kinautolu ʻoku nau maʻu iá ke muimui ki he Fakamoʻuí ʻi heʻenau faifeinga ki “he fuofua ʻo hono lahi ʻo e fonu ʻo Kalaisí” ( ʻEfesō 4:13), “ʻo falala kakato ki he ngaahi lelei ʻaʻana ʻa ia ʻokú ne māfimafi ke fakamoʻuí” (2 Nīfai 31:19). ʻOku fakafeʻungaʻi ʻe hono tauhi ʻo e ngaahi fuakava ʻo e ʻenitaumení ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ke nau hū ki he fuakava ʻo e mali taʻengatá, ʻo iku ki he meʻaʻofa mahuʻinga ʻo e moʻui taʻengatá.

Ko e foʻi lea endow ʻoku ʻi ai hano ʻuhinga felāveʻi ʻe ua: “ke foaki ha meʻaʻofa” mo e “ke fakakofu.” Naʻe fekauʻi ʻe he ʻEikí ʻa e Kāingalotú ʻi he 1831 ke nau fakatahataha ki ʻOhaiō, ʻaki ha talaʻofa “te u ʻoatu ai kiate kimoutolu ʻa ʻeku fonó; pea ʻe fakakoloaʻiaʻi ai ʻa kimoutolu ʻaki ʻa e mālohi mei ʻolunga” (Tokāteline mo e ngaahi Fuakava 38:32). Naʻe fakahoko ha ngaahi konga ʻo e ʻenitaumení ʻi he Temipale Ketilaní. Naʻe fakahoko kakato ʻa e ʻenitaumení ʻo kamata ʻi he 1842 ki he kāingalotu ʻo e Siasí ʻi Nāvū, ʻIlinoisí. ʻOku fakaafeʻi ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí he ʻahó ni ke teuteu ke maʻu ʻa e ʻenitaumení.

ʻOku fakafou ʻi he ʻenitaumení ʻa e fakaloloto ʻe he kāingalotu ʻo e Siasí ʻa honau vā fuakava mo e ʻOtuá ʻi heʻenau palōmesi ke muimui ki Heʻene ngaahi tuʻunga ʻulungaanga ʻo e moʻui maʻá, angatonú, mo e ngāue tokoni ki he niʻihi kehé. ʻI he ouau toputapu ko ʻení, ʻoku fakahoko ʻe he kāingalotu ʻo e Siasí ha ngaahi fuakava “ke tauhi e fono ʻo e talangofuá, fono ʻo e feilaulaú, fono ʻo e ongoongoleleí, fono ʻo e angamaʻá, pea mo e fono ʻo e fakatapuí” (David A. Bednar, “Mateuteu ke Maʻu ʻa e Meʻa ʻAonga Kotoa Pē,” Ensign pe Liahona, Mē 2019, 103). ʻOku tokoni hono tauhi faivelenga ʻo e ngaahi talaʻofa ko ʻení ki he kāingalotu ʻo e Siasí ke nau hoko ko e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Fakalelei ʻa Kalaisí (vakai, Mōsaia 3:19). Ko e ʻenitaumení ko ha founga ia ʻe taha ʻoku foaki ai ʻe he ʻOtuá ʻa Hono mālohí ki Hono kakai ʻo e fuakavá.

Naʻe leʻa ʻaki ʻeni ʻe Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmita fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e ʻenitaumení ʻi heʻetau moʻui fakaʻahó:

“Kapau ʻoku tau hū ki he temipalé, ʻoku tau hiki hotau nimá mo fuakava te tau tauhi ki he ʻEikí mo fai ki Heʻene ngaahi fekaú pea mo tauhi kitautolu ke taʻe-ha-mele mei māmani. Kapau ʻoku tau ʻiloʻi ʻa e meʻa ʻoku tau faí pea tā ʻe hoko ʻa e ʻenitaumení ko hatau maluʻi ʻi he kotoa ʻetau moʻuí—ko ha maluʻi ʻoku ʻikai maʻu ia ʻe ha tangata [pe fefine] ʻoku ʻikai ʻalu ki he temipalé.

“Ne u fanongo ki ha pehē ʻe heʻeku tangataʻeikí, ko e houa ʻo e faingataʻá, ʻi he houa ʻo e ʻahiʻahí, naʻá ne fakakaukau ki he ngaahi talaʻofá, ki he ngaahi fuakava naʻá ne fai ʻi he Fale ʻo e ʻEikí, pea naʻa nau hoko ko e maluʻi kiate ia. … Ko e maluʻi ko ʻení, ko ha konga ia ʻo e taumuʻa ʻo e ngaahi ouau ko ʻení. ʻOku nau fakahaofi kitautolu he taimí ni mo hakeakiʻi kitautolu ʻi he hili e moʻui ko ʻení, kapau te tau tauhi kinautolu. ʻOku ou ʻilo ʻoku foaki mai ʻa e maluʻi ko ʻení he kuó u fakatokangaʻi ʻe au foki, ʻo tatau mo ha lauiafe kehe ne nau manatuʻi honau fatongiá” (Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Filitingi Sāmita [2013], 268).

Makehe mei he ngaahi tāpuaki ko ʻeni ʻo e maluʻi fakaʻahó, naʻe fakamatalaʻi ʻe Pilikihami ʻIongi ʻa e ʻenitaumení ʻi he tuʻunga ʻo hono mahuʻingá ʻo ka hili ʻetau fononga ʻi he moʻui fakamatelié ʻo pehē:

“Ko ho ʻenitaumení, ke maʻu kotoa ʻi he fale ʻo e ʻEikí ʻa e ngaahi ouau ʻoku ʻaonga kiate koé, hili hoʻo mavahe mei he moʻuí ni, ke ke lava ai ʻo foki ki he ʻafioʻanga ʻo e Tamaí, ʻo ke fakalaka atu ʻi he kau ʻāngelo leʻó, pea lava ʻo ʻoatu kiate kinautolu ʻa e ngaahi lea mahuʻinga, ngaahi fakaʻilonga mo e ngaahi toukeni ʻoku fekauʻaki mo e lakanga fakataulaʻeiki māʻoniʻoní, pea mo maʻu ho hakeakiʻi taʻengatá” (Discourses of Brigham Young, sel. John A. Widtsoe [1954], 416).

ʻI he fuofua lea ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ko e Palesiteni ʻo e Siasí, naʻá ne akoʻi fekauʻaki mo e mālohi ʻo e ʻenitaumení ʻi heʻetau fononga ʻi he moʻui fakamatelié pea ʻi heʻetau teuteu ki he moʻui taʻengatá ʻo pehē:

Ko e ikuʻanga ʻoku tau takitaha faifeinga ki aí, ke fakakoloaʻi kitautolu ʻaki ʻa e mālohi ʻi he fale ʻo e ʻEikí, silaʻi hotau fāmilí, faivelenga ʻi hono tauhi e ngaahi fuakava naʻe fai ʻi he temipalé ke tau feʻunga ai ke maʻu e meʻaʻofa maʻongoʻonga taha ʻa e ʻOtuá—ʻa ia ko e moʻui taʻengatá. Ko e ngaahi ouau ʻo e temipalé mo e ngaahi fuakava ʻokú ke fakahokó, ko e kī ia ki hono fakamālohia hoʻo moʻuí, hoʻo nofo malí mo e fāmilí, pea mo hoʻo malava ke matuʻuaki e ngaahi ʻohofi ʻa e filí. ʻE hanga ʻe hoʻo moihū ʻi he temipalé mo hoʻo tokoni ai ki hoʻo ngaahi kuí, ʻo faitāpuekina koe ʻaki ha fakahā fakafoʻituitui mo ha melino ʻoku lahi angé, pea ʻe fakamālohia ai hoʻo tukupā ke nofo maʻu ʻi he hala ʻo e fuakavá” (“ ʻI Heʻetau Laka Fakataha Atu Kimuʻá,” Liahona, ʻEpe. 2018, 7).

ʻE lava ke mamataʻi ha ngaahi akonaki lahi ange ʻa e kau palōfita mo e kau ʻaposetolo ʻo e kuonga ní fekauʻaki mo e ʻenitaumení ʻi he ChurchofJesusChrist.org/temples/prophetic-teachings-on-temples.

Lekooti e Ngaahi Ongo ʻOkú ke Maʻú

Ngaahi Tefito Fekauʻakí

Folofolá

Ngaahi Fakamoʻoni Fakafolofolá

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Ako Folofolá

Ngaahi Pōpoaki mei he Kau Taki ʻo e Siasí

Ngaahi Pōpoaki Lahi Angé

 

 

 

 

 

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Fakaakó

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Fakalūkufuá

Ko e Teuteu ke Hū ki he Temipale Māʻoniʻoní

 

 

 

 

 

 

Ngaahi Makasini ʻa e Siasí

 

 

 

“Ngaahi Fehuʻi ʻOku Lahi Hono ʻEké,” Liahona, ʻOkatopa 2010

Ngaahi Tohi Lēsoni Akó

 

 

 

Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí

Ngaahi Talanoá

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Ki Hono Akoʻí

Ngaahi Fokotuʻutuʻu Ki Hono Akoʻí

Mītiá

Hivá