Ha’api’ira’a a te mau Peresideni
Pene 2: Te Te Atua te Metua Mure Ore


Pene 2

Te Atua te Metua Mure Ore

« E mea faahiahia te mau opuaraa a to tatou Atua, e mea taea-ore-hia To’na here, e mea mure ore To’na paari, e mea otia-ore To’na mana; no reira e ti‘a i te feia mo‘a ia poupou e ia oaoa ».

No roto mai i te oraraa o Iosepha Semita

I rotopu i te mau tupuna o Iosepha Semita e rave rahi tei tutava i te imi i te Atua mau i to ratou ra tau. E mea puai roa to Iosepha iho nau metua i te pae varua, e noa’tu e aita raua i ite i te taato‘araa o te parau mau no ni‘a i te Atua i roto i te mau ekalesia e haati nei ia raua, ua faatura râ raua i te Bibilia ei parau na te Atua e ua faariro raua i te pure ei tuhaa no te oraraa i te mau mahana ato‘a. Te haamana‘o nei te taea‘e o te peropheta o William: « E mea paieti e e mea morare roa te mau peu faaroo a to‘u nei metua tane… Ua titauhia ia‘u ia faaroo i te mau pure i te pô e te poipoi… Ua pupu to‘u na metua, metua tane e metua vahine, i to raua aau ato‘a i te Atua, te taata horo‘a no te mau haamaitairaa ato‘a, ia tia‘i e ia paruru i ta raua mau tamarii e ia tape‘a ia ratou i te hara e te mau ohipa ino ato‘a. O tera ïa te paieti mau o to‘u na metua ».1 Ua parau ato‘a o William e: « Ua rave noa matou i te mau pure utuafare mai te taime a nehenehe ai ia‘u ia haamana‘o. Te haamana‘o nei au e ua mâtau te metua tane i te ta‘ita’i i to’na mau mata titi‘a i roto i te pute no to’na ra pereue… e ia ite ana‘e matou te mau tamaroa ia’na ia imi i to’na mau titi‘a mata, ua ite ia matou e e tapa‘o te reira no te faaineine no te pure, e mai te mea aita matou i ite, e parau mai ïa to matou metua vahine, ‘William’ aore râ te tamarii o te faatau ra, ‘a faaineine no te pure.’ I muri a‘e i te pure e himene ïa matou i te hoê himene; te haamana‘o noa ra vau i te tahi tuhaa no te himene: ‘Ua hope te tahi atu mahana, ua taui matou i to matou mau ahu’2

Ua mau roa teie nei haapiipiiraa varua matamua i roto i te aau o Iosepha Semita apî. A haape‘ape‘a’i oia no ni‘a i to’na maitai mure ore e a imi ai oia i te ite e tei hea te ekalesia e ti‘a ia amui atu, ua ite oia e e nehenehe ta’na e fariu atu i te Atua ra no te mau pahonoraa:

« Ua haapii mai au i roto i te mau papa‘iraa mo‘a e hoê â to te Atua huru i nanahi ra, i teie nei mahana e a muri noa’tu, e e aita oia e maitiiti i te taata, no te mea e Atua oia. No te mea ua hi‘o vau i te mahana, te tao‘a hanahana o te fenua, e i te ava‘e ato‘a o te tere nei i roto i to’na hanahana na roto i te mau ra‘i e te mau fetia ato‘a o te anaana nei i roto i to ratou ra mau tere; e te fenua i ni‘a vau e ti‘a’i, e te animala o te aua e te mau manu no te reva e te i‘a no te mau pape; e te taata ato‘a e haere ra na ni‘a i te fenua ma te hanahana e i roto i te puai o te nehenehe, ma te puai e te maramarama i te faatereraa i te mau mea tei hau atu i te faahiahia e te maere, mai te au i te hoho‘a o te taata tei hamani ia ratou.

« Ia hi‘o ana‘e au i teie nei mau mea e parau hua to‘u aau e, Oia mau ua parau te taata paari e te parau ra te taata maamaa i roto i to’na aau e, aore e Atua [a hi‘o Salamo 53:1] Te faaite papû nei teie nei mau mea ato‘a e te faaite hua nei ratou i te hoê mana puai hope e parahi nei i te mau vahi ato‘a, te hoê taata tei haamau i te mau ture e tei haamana e tei taati i te mau mea ato‘a i roto i to ratou mau otia, tei faaî i te ora mure ore, o te vai ra e te vai nei e te vai e a muri noa’tu. E ia hi‘o vau i teie nei mau mea ato‘a e te titau nei taua taata ra ia haamorihia oia e te feia e haamori ia’na ma te varua e te parau mau [a hi‘o Ioane 4:23], no reira ua tuo atu vau i te Fatu no te aroha, no te mea aita’tu e taata ê e nehenehe ia‘u ia haere atu no te farii i te aroha ».3

Ua pahonohia te pure faaroo a Iosepha no te aroha e te paari na te orama matamua. Ua horo‘a taua orama ra i te peropheta apî i te ite tei hau atu â i te rahi no ni‘a i te Atua i te ite tei mauhia e te mau huru ekalesia ato‘a no to’na ra tau, te ite tei mo‘e i to te ao e rave rahi mau tenetere. I roto i te orama matamua, ua haapii Iosepha no’na iho e e nau taata te Metua e te Tamaiti, e e mea hau a‘e to Raua mana i te mana o te diabolo, e e ua hamanimau-hia te taata ia au i te hoho‘a o te Atua—te mau parau mau faufaa rahi no te taaraa i to tatou auraa i teie nei mahana e to tatou Metua i te Ao ra.

Ua horo‘ahia mai i muri iho te tahi â mau heheuraa no ni‘a i te natura o te Atua, e tae noa’tu i te mau heheuraa e rave rahi e vai nei i teie nei mahana i roto i ta tatou mau papa‘iraa mo‘a no te mau mahana hopea nei. Ei mauihaa ma‘itihia e te Atua no te faahoiraa mai i te parau mau no te evanelia i to te ao, ua faaite te peropheta i to’na iteraa papû no ni‘a i te Atua i roto i te taato‘araa no to’na tau faatereraa. Ua parau oia e « E haere au e imi i te Atua, no te mea ua hinaaro vau e ia ite paato‘a outou Ia’na, e ia mâtau outou Ia’na… I reira ïa outou e ite ai e e tavini au No’na; no te mea te parau nei au mai te hoê taata tei mau i te mana ».4

Te mau haapiiraa a Iosepha Semita

E Atua aroha te Atua no te mau taata ato‘a e te tumu no te mau mea maitai ato‘a

« A haava ai e a faahapa ai te hoê tuhaa o te nunaa taata te tahi e te tahi ma te aroha ore, te hi‘o maira te Metua Rahi no te ao nei i ni‘a i te taato‘araa o te utuafare taata mai te hoê metua tane here e te aroha; Te hi‘o nei Oia ia ratou ei mau tamarii Na’na, e ma te ore e faaohipa i taua mau mana‘o o te faauru nei i te mau tamarii a te taata, te faahiti nei Oia i ‘To’na mahana i ni‘a i te ino e te maitai, e te haama‘iri mai nei oia i te ûa i ni‘a i te parau-ti‘a e te parau-ti‘a ore’ [Mataio 5:45] ».5

« Te farii nei tatou e o te Atua te tumu rahi e te puna o te mau maitai ato‘a; e o Oia te maramarama maitai roa, e ua nava‘i noa To’na paari no te faatere e no te haavî i te mau poieteraa e te mau ao puai e anaana nei e e ama u‘ana nei ma te hanahana e te nehenehe i ni‘a i to tatou mau upoo, e au ra ua fafahia ratou e To’na ra manimani rima e ua faaterehia ratou e Ta’na parau Puai Hope… Te parau hua nei te mau ra‘i i te hanahana o te hoê Atua, e te faaite nei te reva i te ohipa o Ta’na rima [a hi‘o Salamo 19:1]; e e nava‘i noa i te hoê taime feruriraa no te haapii i te mau taata ato‘a e maa ite iti noa to ratou e, e ere teie nei mau mea ato‘a e mau hamaniraa noa no te manuia, e aita ato‘a ratou e turuhia nei e te hoê noa‘e mana i iti mai i to te hoê rima Mana Hope ».6

« E ite te Atua i te mau tumu huna no te raveraa a te taata, e te ite nei oia i te aau o te feia ora ato‘a ».7

« E mea faahiahia te mau opuaraa a to tatou Atua, e mea tae‘aore-hia To’na here, e mea Mure Ore To’na Paari, e mea otia-ore To’na Mana; no reira e ti‘a i te Feia Mo‘a ia poupou e ia oaoa, ma te iteraa e ‘o te Atua nei â hoi to tatou Atua e a muri noa’tu, e arata‘i tamau â hoi Oia ia tatou e tae noa’tu i te pohe ra’ [Salamo 48:14] ».8

Ia taa maitai ana‘e tatou i te huru o te Atua, e taa maitai ïa tatou ia tatou iho e e ite tatou e nahea ia haafatata’tu Ia’na

« E mea iti roa te mau taata i te ao nei tei taa maitai i te huru o te Atua. Aita te rahiraa o te mau taata e maramarama nei i te hoê noa‘e mea, te mau mea tei tupu anei, aore râ te mau mea o te tupu mai, no ni‘a i to ratou mau auraa e te Atua. Aita ratou e ite, aita ato‘a ratou e maramarama nei i te natura no taua auraa ra; e no reira e mea iti to ratou ite hau rii noa‘e i te ite o te animala oviri, aore râ hau rii noa‘e i te tamaa, te inu e te taoto. Teie ana‘e ta te taata i ite no ni‘a i te Atua aore râ To’na oraraa, maori râ ia horo‘ahia mai taua ite ra na roto i te faaururaa a te Mana Hope.

« Mai te mea aita te hoê taata e ite noa‘e i te hoê mea hau atu i te tamaa, te inu e te taoto, e aita oia i maramarama i te hoê a‘e opuaraa a te Atua, te taa nei te animala i taua iho mau mea ra. Te tamaa nei, te inu nei, te taoto nei te animala e aita oia i ite i te tahi atu mea hau atu no ni‘a i te Atua; hoê â to’na ite e to tatou, maori râ e nehenehe ta tatou e taa maitai na roto i te faaururaa a te Atua Mana Hope. Mai te mea eita te taata e taa i te huru o te Atua, eita ïa ratou e taa maitai i to ratou iho huru. Te hinaaro nei au e hoi i te haamataraa, e no reira a faateitei na to outou mau mana‘o i te mau ao teitei a‘e e i te hoê iteraa teitei a‘e i ta te mana‘o taata e titau nei i te rahiraa o te taime.

« …Te faaite mai nei te mau papa‘iraa mo‘a e ‘teie hoi te ora mure ore, ia ite ratou ia oe i te Atua mau ra, e ia Iesu i te Mesia i ta oe i tono mai’ [Ioane 17:3].

« Mai te mea eita te hoê taata e ite i te Atua, e e titau ia ite eaha râ te huru o taua Taata ra—e mai te mea e imi oia ma te itoito i roto i to’na iho aau—e mai te mea te parau no Iesu e te mau Aposetolo e mea mau, e ite ïa oia e aita e ana e ora mure ore; no te mea aita e ora mure ore i ni‘a i te tahi ê atu parau haapiiraa.

« Ta‘u fâ matamua o te imiraa ïa i te huru o te hoê ana‘e Atua paari e te parau mau, e eaha to’na huru Taata…

« I riro na te Atua iho mai ia tatou i teie nei mahana, e e taata faateiteihia oia, e te parahi nei oia i ni‘a i to’na terono i te ra‘i! O teie te parau huna faahiahia roa. Mai te mea e veteahia te paruru i teie nei mahana, e faaite mai te Atua rahi ia’na iho i te taata nei, oia te Atua o te tape‘a nei i teie nei ao i roto i to’na tere-haati-raa, e te tape‘a i te mau ao e te mau mea ato‘a e To’na mana—te parau nei au, e mai te mea e ite mata’tu outou Ia’na i teie nei mahana, e ite ïa outou Ia’na mai te hoê taata te huru—mai ia outou iho i roto i te huru, te hoho‘a e te faito o te hoê taata; no te mea ua hamanihia o Adamu i te huru, te hoho‘a e mai te au i te Atua, e ua farii oia i te arata‘iraa no ô mai ia’na, e ua haere, ua paraparau e ua tau‘a parau Ia’na, mai te hoê taata e paraparau e aparau i te tahi atu taata…

« …Na roto i te fariiraa i te hoê ite no ni‘a i te Atua, e haamata ïa tatou i te ite nahea ia haafatata’tu Ia’na, e nahea ia ani e ia farii i te hoê pahonoraa. Ia taa maitai ana‘e tatou i te huru o te Atua, e ia ite tatou nahea ia haere atu Ia’na ra, e haamata Oia i te heheu mai i te mau ra‘i ia tatou, e ia faaite mai ia tatou te mau mea ato‘a no ni‘a i te reira. Ia ineine ana‘e tatou i te haere atu Ia’na ra, e ineine ïa Oia i te haere mai ia tatou nei ».9

I roto i te Atuaraa te vai nei e toru na taata taa ê e te papû maitai

Te mau Hiro‘a faaroo 1:1: « Te ti‘aturi nei matou i te Atua, te Metua Mure Ore, e i ta’na Tamaiti ia Iesu Mesia, e i te Varua Maitai hoi ».10

Ua haapii Iosepha Semita i teie nei parau i te ava‘e eperera 1843, tei papa‘ihia i muri iho i roto i te Parau Haapiiraa e te mau Parau Fafau 130:22: « E tino i‘o e te ivi to te Metua mai te au iho i to te taata nei te huru; e te Tamaiti ato‘a hoi; area râ o te Varua Maitai, aore ïa to’na e tino i‘o e te ivi, tera râ e tino varua oia. Ahiri aita ra, e aore roa ïa e ti‘a i te Varua Maitai ia parahi i roto ia tatou nei ».11

« Ua parau noa na vau e e taata taa ê maitai te Atua, e e taata taa ê o Iesu Mesia e te papû maitai i te Atua te Metua, e te Varua Maitai e taata taa ê maitai oia, e e Varua oia: e ua riro teie na taata e toru e toru taata taa ê maitai e e toru Atua ».12

« Te mea aore e tino aore râ e mau tuhaa e aore ïa e faufaa. Aita e Atua ê atu i te ra‘i maori râ te Atua ma te i‘o e te ivi ».13

E mea hoê maitai te Atuaraa, e te peresideni nei te Atua te Metua

« E rave rahi tei parauhia no ni‘a i te Atua e te Atuaraa… Te parau nei te mau orometua haapii no teie tau e e Atua te Metua, e e Atua te Tamaiti, e e Atua te Varua Maitai, e tei roto ana‘e ratou i te hoê noa tino e e hoê noa Atua. Ua pure Iesu ia nehenehe te mau taata ta te Metua i horo‘a ia’na mai roto atu i te ao ia riro ei hoê i roto ia ratou, mai ia ratou i hoê ra [ a hi‘o Ioane 17:11–23]…

« Ua faaite papû o Petero e o Setephano e ua ite raua i te Tamaiti a te Taata i te ti‘araa i te rima atau o te Atua. Te taata tei ite i te mau ra‘i i te vevetehia e ite ïa oia e te vai nei e toru na taata i te ra‘i o te mau nei i te mau taviri no te mana, e e peresideni te hoê i ni‘a i te mau mea ato‘a ».14

« Ua ravehia te fafauraa mure ore i roto i na taata e toru hou te hamani-raa-hia teie nei fenua e o te tu‘ati i to ratou mau tau tuuraa o te mau mea i te taata i ni‘a i te fenua nei. Ua piihia teie na taata… te Atua te matamua, tei Poiete; te Atua te piti, te Taraehara; e te Atua te toru, te Ite aore râ te Taata fafau ».15

« E ohipa na te Metua ia peresideni ei Faatere aore râ ei Peresideni, o Iesu te Auvaha Parau, e te Varua Maitai te Taata fafau aore râ te Ite. E tino to te Tamaiti e to te Metua ato‘a, area te Varua Maitai ra, e taata varua ïa oia aore e tino ».16

« Te parau nei te papa‘iraa mo‘a e, ‘O vau e te Metua ra, hoê â ïa’ [Ioane 10:30], e e hoê â ïa te Metua, te Tamaiti e te Varua Maitai i roto i te hoê â mea [a hi‘o 1 Ioane 5:7–8]. No reira te Faaora i pure ai i te Metua, ‘Aore au i pure i to teie nei ao, o te feia râ ta oe i ho mai no‘u ra, ia hoê matou, oia hoi, ia hoê mana‘o i roto i te hoêraa o te faaroo [a hi‘o Ioane 17:9,11]. No te mea hoi e e taata taa ê e te huru ê te mau taata ato‘a, oia ato‘a ïa te Atua e Iesu Mesia e te Varua Maitai ei mau taata taa ê ïa ratou, ua hoê râ ratou i roto i te hoê ohipa ».17

Te mau mana‘o tauturu no te tuatapaparaa e te haapiiraa

A feruri i teie mau mana‘o a tuatapapa ai outou i te pene aore râ a faaineine ai outou no te haapii. No te tahi atu tauturu, a hi‘o i te mau api vii–xiv

  • A tai‘o faahou i te mau api [43–45], ma te faaite e nahea to te tamaiti ra o Iosepha Semita iteraa i te tapa‘o no te hoê « mana puai hope e vai nei i te mau vahi ato‘a » o te ao e haati nei ia’na. Mai ta outou i ite i roto i te ao e haati nei ia outou, eaha te mea ta outou i ite o te faaite nei i te parau no te Atua?

  • A tai‘o faahou te tuhaa matamua o te pene (api 46), ma te imi i te mau haapiiraa o te faaitehua mai i te huru o te Atua. Nahea teie mau haapiiraa ia tauturu ia tatou « ia popou e ia oaoa »?

  • Ua haapii Iosepha Semita e, « Te hi‘o maira te Metua Rahi o te ao nei i te taato‘araa o te utuafare taata na roto i te utuuturaa e te here metua» (api 46). Eaha to outou mau mana‘o e to outou mau iteraa a feruri hohonu ai outou i teie nei faahitiraa parau?

  • A tai‘o faahou i te paratarafa o te tuhaa raro o te api 46 e i te paratarafa i muri atu. No te aha e mea fifi no outou iho ia taa i te reira, mai te mea aita tatou e taa i te huru o te Atua.

  • Ua faaite papû te peropheta Iosepha Semita e te Atua te Metua, Iesu Mesia, e te Varua Maitai e « e na taata tootoru taa ê maitai ïa ». Ua haapii ato‘a oia e ua hoê Ratou (api 48–49). Eaha te mau rave‘a e hoê ai te mau melo o te Toru Tahi? (No te tahi mau hi‘oraa, a hi‘o i te api 48–49).

  • Eaha te mau rave‘a o ta te mau metua e rave no te faaamuraa i te here o te mau tamarii no to ratou Metua i te Ao ra? (No te tahi atu mau hi‘oraa, a hi‘o i te api 43).

Te mau papa‘iraa mo‘a: Ioane 8:17–19; Hebera 1:1–3; 12:9; Mose 1:3–6, 39

Te mau nota

  1. William Smith, Notes on Chambers’ life of Joseph Smith, ca. 1875, mau haaputuraa a te Ekalesia, Te Ekalesia a Iesu Mesia i te Feia Mo‘a i te mau Mahana Hopea nei, Salt Lake City, Utah

  2. William Smith, uiuiraa na E. C. Briggs and J. W. Peterson, Atopa aore râ Novema 1893, nene‘i-matamua-hia i roto i te Zion’s Ensign (ve‘a nene‘ihia e te Ekalesia Faaapîhia a Iesu Mesia i te mau Mahana Hopea nei tei piihia i teie nei Amuitahiraa no te Mesia) nene‘i-faahou-hia i roto i te Deseret Evening News, 20 no tenuare 1894, p. 2; faatomaraa faaapîhia.

  3. Iosepha Semita, Aamu 1832, 2–3; Letter Book 1, 1829–35, Joseph Smith, Collection, mau haaputuraa a te Ekalesia.

  4. History of the Church, 6:305; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Josepha Semita i te 7 no Eperera 1844, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Wilford Woodruff, Willard Richards, Thomas Bullock, e William Clayton.

  5. History of the Church, 4:595; from « Baptism for the Dead », te hoê faahitiraa parau tei nene‘ihia i roto i te Times and Seasons, 15 no eperera 1842, 759; o Josepha Semita te papa‘i parau faatere no te ve‘a.

  6. History of the Church, 2:12, 14; tauihia te mau vahiraa o te paratarafa; no roto mai i « The Elders of the Church in Kirtland, to Their Brethren Abroad », 22 no Tenuare 1834, nene‘ihia i roto i te Evening and Morning Star, Feburare 1834, 136; Mati 1834, 142.

  7. History of the Church, 1:317; no roto mai te hoê rata a Iosepha Semita ia William W. Phelps, 11 no tenuare 1833, Kirtland, Ohio; ua hape te tai‘o mahana no teie rata i te 14 no tiurai 1833, i roto i te History of the Church.

  8. History of the Church, 4:185; no roto mai i te hoê rata a Iosepha Semita e to’na na tauturu i roto i te Peresideniraa Matamua i te Feia Mo‘a, Tetepa 1840, Nauvoo, Illinois, nene‘ihia i roto i te Times and Seasons, Atopa 1840, 178

  9. History of the Church, 6:303–5, 308; faatomaraa no teie tau, ua tauihia te mau vahiraa no te paratarafa; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 7 no eperera 1844, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Wilford Woodruff, Willard Richards, Thomas Bullock, e William Clayton; a hi‘o ato‘a te faahororaa i roto i teie buka, api 562, ohipa 3.

  10. Te mau Hiro‘a Faaroo 1:1.

  11. Parau Haapiiraa e te mau Parau Fafau 130:22; te mau arata‘iraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 2 no eperera 1843, i Ramus, Illinois.

  12. History of the Church, 6:474; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 16 no tiunu 1844, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Thomas Bullock.

  13. Faahitihia e William Clayton, o te faaite ra i te hoê a‘oraa tei ore i tuuhia te tai‘o mahana e tei horo‘ahia e Iosepha Semita i Nauvoo, Illinois; i roto i te L. John Nuttall, « Extracts from William Clayton’s Private Book »,7, Journals of L. John Nuttall, 1857–1904, L. Tom Perry Special Collections, Brigham Young University, Provo, Utah; hoho‘a i roto i te mau haaputuraa a te Ekalesia.

  14. History of the Church, 5:426; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 11 no tiunu 1843, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Wilford Woodruff e Willard Richards.

  15. Faahitihia e William Clayton, o te faaite ra i te hoê a‘oraa tei ore i tuuhia te tai‘o mahana e tei horo‘ahia e Iosepha Semita i Nauvoo, Illinois; i roto i te L. John Nuttall, « Extracts from William Clayton’s Private Book », 10–11, Journals of L. John Nuttall, 1857–1904, L. Tom Perry Special Collections, Brigham Young University, Provo, Utah; hoho‘a i roto i te mau haaputuraa a te Ekalesia.

  16. Faahitihia e William P. McIntire, o te faaite mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te omuaraa no te matahiti 1841 i Nauvoo, Illinois; William Patterson McIntire, Notebook 1840–45, mau haaputuraa a te Ekalesia. Ua haapotopoto o William McIntire i te mau a‘oraa e rave rahi tei horo‘ahia e Iosepha Semita i Nauvoo i te omuaraa o te matahiti 1841. Te faahiti nei teie buka e maha na faaiteraa, aore i tuuhia te tai‘o mahana.

  17. Faahitihia e George Laub, i roto i te hoê haaputuputuraa o te mau faahitiraa parau i roto i te mau a‘oraa a Iosepha Semita, ca. 1845; George Laub, Reminiscences and Journal Tenuare 1845–Eperera 1857, 29–30, mau haaputuraa a te Ekalesia

Hōho’a
First Vision

I roto i te Orama Matamua, ua haapii Iosepha Semita iho, e taata mau te Metua e te Tamaiti e ua hamanihia te taata nei i te hoho‘a o te Atua—e mau parau mau faufaa teie ia maramarama tatou i to tatou auraa e to tatou Metua i te Ao ra.

Hōho’a
woman praying

« Na roto i to tatou iteraa e o vai te Atua, e haamata ïa tatou ia ite e mea nahea tatou ia haafatata’tu Ia’na, e nahea ia ani e ia farii i te hoê pahono ».