Ha’api’ira’a a te mau Peresideni
Pene 17: Te opuaraa rahi no te faaoraraa


Pene 17

Te opuaraa rahi no te faaoraraa

« Te opuaraa no te faaoraraa o te hoê ïa tumu parau e ti‘a ia haapa‘o-maitai-hia e tatou e ia faarirohia mai te hoê o te mau horo‘araa maitai roa‘e a te ra‘i i te taata nei ».

No roto mai i te oraaa o Iosepha Semita

I te ava‘etetepa 1831, ua haere atu te peropheta Iosepha Semita e to’na utuafare e faaea e 48 kilometera i te atea, mai te pae apato‘a hitiaa o te râ atu no te Ketelani e ua tae atu i Hiram, Ohio, i reira ratou te faaearaa fafata hoê matahiti i te maoro i te fare o John e Alice[tei pii-ato‘a-hia o Elsa] Johnson. I roto i teie nei fare, ua rave te peropheta i te rahiraa o ta’na ohipa no ni‘a i te iritiraa a Iosepha Semita no te Bibilia.

Ua tauturu maite mai teie nei ohipa faufaa rahi, o ta te peropheta i pii « te hoê tuhaa no to‘u piiraa »1 ia taa-maitai-raa ia tatou te opuaraa no te faaoraraa. Ua haamata te peropheta i teie nei ohipa i te ava‘etiunu 1830 a faaue ai te Fatu ia’na ia haamata i te hoê faatitiaifaroraa faaurûhia o te iritiraa a te arii Iakobo no te Bibilia. Ua ite a‘ena te peropheta e aita te Bibilia i maramarama maitai no ni‘a i te tahi mau mea faufaa rahi. Ua ite oia e ua faahiti o Moroni i te tahi mau tuhaa no te Bibilia ia’na « mea huru ê rii te faahitiraa ia au i [ta ratou i tai‘o] i roto i ta tatou nei Bibilia » (Iosepha Semita—Aamu 1:36). A iriti ai oia i te 1 Nephi 13:23–29, ua ite oia e e rave rahi « mau vahi papû e te faufaa rahi » tei iriti-ê-hia mai roto atu i te Bibilia, e tae noa’tu « i te mau fafauraa e rave rahi a te Fatu ra » (1 Nephi 13:26)

Ua parau te peropheta i muri mai: « Te ti‘aturi nei au i te Bibilia mai tei papa‘ihia e te mau taata papa‘i matamua. Ua rave te mau taata iriti pouri, te mau taata papa‘i haapa‘o ore, aore râ te mau tahu‘a e opuaraa iino e te viivii, e rave rahi mau hape… A hi‘o na i te [Hebera 6:1] no te mau tu‘ati-ore-raa—‘Mai te mea e vaiiho te hoê taata i te mau parau tumu no te haapiiraa a te Mesia, nahea ïa oia e nehenehe e faaorahia i roto i te mau parau tumu? Eita teie e tu‘ati. Aita vau e ti‘aturi i te reira. E faatitiaifaro vau i te reira mai tei ti‘a—‘No reira ma te oreraa e vaiiho i te mau parau tumu no te haapiiraa a te Mesia, e haere â tatou i mua i te maitai-roa-raa ».2

Ma te arata‘ihia e te Varua, ua rave o Iosepha fatata e toru matahiti te maoro, no te haereraa na roto i te Bibilia, ma te raveraa e tauasini faatitiaifaroraa i te papa‘iraa e te faahoiraa mai i te haamaramaramaraa tei mo‘e. Ua haamaramarama maitai teie nei mau parau tei faahoihia mai i te mau haapiiraa e rave rahi tei ore i hohora-maramarama-maitai-hia i roto i te Bibilia mai te au i to’na huru i teie nei mahana. Teie mau faatiti‘aifaroraa i te parau no te Bibilia tei itehia ei iritiraa no te Bibilia a Iosepha Semita. E hanere rahiraa tuhaa no roto mai i te iritiraa a Iosepha Semita tei tuuhia’tu i teie nei i roto i te nene‘iraa a te Feia Mo‘a i te mau Mahana Hopea nei a te arii Iakobo no te Bibilia.

Ua riro te iritiraa a te peropheta i te Bibilia ei tuhaa faufaa rahi roa no to’na iho haapiiraa varua e te faahoi-raa-hia mai te parau mau no te evanelia. A faatitiaifaro ai oia i te Faufaa Tahito e te Faufaa Apî, ua farii pinepine oia i te mau heheuraa o te haamaramarama aore râ tei faarahi i te mau tuhaa no te Bibilia. Na roto i teie nei raveraa, ua farii te peropheta e rave rahi mau haapiiraa no ŏ mai i te Fatu ra, mai te mau tuhaa o te itehia i teie nei i roto i te Parau Haapiiraa e te mau Parau Fafau 74, 76, 77, 86, e 91, e te tahi mau vahi i roto e rave rahi atu â mau tuhaa o te mau Parau Haapiiraa e te mau Parau Fafau.

I to te peropheta haamata-matamua-raa i ta’na iritiraa i te Bibilia i te ava‘etiunu 1830, ua heheu atu te Fatu ia’na te hoê tuhaa huru roa no roto mai i te mau papa‘iraa a Mose, no roto mai tei mau irava i te pene 1 no te buka a Mose i roto i te Poe Tao‘a Rahi. Te faaite mai nei te reira i te hoê orama i reira to Mose iteraa e paraparauraa i te Atua—no te faahiahia o teie orama i pii ai o Iosepha Semita « te hoê tuhaa maa faufaa rahi » e te hoê « haapûraa no te puai ».3 I roto i teie orama, ua haapii te Atua ia Mose i te tumu faufaa mau no te opuaraa rahi no te faaoraraa;

« E ua parau atura te Fatu te Atua ia Mose, na ô atura:… Inaha, o teie hoi ta‘u ohipa e to‘u hanahana hoi, ia faatupu i te tahuti ore e te ora mure ore o te taata nei » (Mose 1:37, 39)

Ua heheuhia mai te mau parau haapiiraa, te mau oro‘a e te mau fafauraa tei riro ei opuaraa no te faaoraraa i te fenua nei i teie nei mau mahana hopea na roto i te peropheta Iosepha Semita. Mai te hoê taata tei taa papû maitai i te faufaa rahi no teie nei opuaraa, ua parau te peropheta; « Te opuaraa rahi no te faaoraraa o te hoê ïa tumu parau e ti‘a ia haapa‘o-maitai-hia e tatou e ia faarirohia mai te hoê o te mau horo‘araa maitai roa‘e a te ra‘i i te taata nei ».

Te mau haapiiraa a Iosepha Semita

I roto i te oraraa matamua, ua ma‘itihia o Iesu Mesia ei Faaora, e ua ma‘iti tatou i te farii i te rave‘a faaoraraa

« I te faanahonahoraa matamua i te ra‘i ra tei reira tatou paato‘a, e ua ite tatou i te ma‘iti-raa-hia e te faataa-raa-hia te Faaora e te rave-raa-hia te opuaraa no te faaoraraa, e ua farii tatou i te reira ».5

« E tahu‘a te Fatu e a muri noa’tu, ia au i te parau ia Melehisedeka, te Tamaiti faatahinuhia a te Atua, hou te faatumuraa o te ao nei[a hi‘o Salamo 110:4] ».6

« Ua faatupuhia te faaoraraa a Iesu Mesia no te taata ato‘a, no te upootia i ni‘a i te diabolo… E mauiui te taato‘araa e tae noa’tu i te taime e faaroo ai ratou i te Mesia iho.

« I tupu na te tama‘i i te ra‘i ra—ua parau Iesu e te vai nei te tahi mau varua o te ore roa e faaorahia; e ua parau te diabolo e e faaora oia ia ratou paato‘a, e ua hohora mai oia i ta’na mau opuaraa i mua i te apooraa rahi, o vai tei ma‘iti ia Iesu Mesia. No reira te diabolo i ti‘a mai ai i ni‘a ma te orurehau i te Atua, e ua ti‘avaruhia oia, e te mau taata ato‘a o te pee atu ia’na ».7

E mau taata mure ore tatou; e nehenehe ta tatou e haere i mua i te faateiteiraa mai te mea e, e haapa‘o tatou i te mau ture a te Atua.

Ua farii te peropheta Iosepha Semita i teie nei heheuraa no ŏ mai i te Fatu ra i te ava‘e me 1833, tei papa‘ihia i muri iho i roto i te Parau Haapiiraa e te mau Parau Fafau 93:29: « I vai na ato‘a te taata nei i te Atua i te haamataraa ra. Te ite, e aore râ te maramarama no te parau mau, e ere ïa i te mea i hamanihia, e ore roa ato‘a e ti‘a ia hamanihia ». I te ava‘eeperera 1844, ua haapii te peropheta: « Te vai nei ta‘u te hoê tumu parau no te tuatapapa, o tei opuahia no te faateitei i te taata… Ua tu‘atihia te reira i te tumu parau no te ti‘a-faahou-raa o te feia pohe—oia hoi, te varua—te mana‘o o te taata—te varua mure ore. No hea mai te reira? Te parau nei te mau aivanaa ato‘a e te mau taote no te atuaraa e, ua hamani te Atua i te reira i te haamataraa; e ere râ te reira: e haafaufaa ore nei te reira mana‘o i te taata i to‘u hi‘oraa. Aita vau e ti‘aturi i te haapiiraa; e mea maitai a‘e to‘u ite. A faaroo mai na, outou te mau hopea o te ao nei; no te mea ua parau mai te Atua i te reira ia‘u nei; e mai te mea eita outou e ti‘aturi ia‘u, aita ïa e hopearaa to te parau mau…

« Te tuatapapa nei au i te parau no te mure-ore-raa o te varua o te taata. E mea tano anei ia parau e te ite o te mau varua e mea mure ore ïa, e e haamataraa to’na? Aita e haamataraa to te ite o te mau varua, aita ato‘a e hopearaa. E mea tano roa te reira. Te mea e haamataraa to’na e hopearaa ato‘a ïa to’na. Aita roa’tu a‘e e hoê taime e aita e mau varua…

« …E tatara vau i to‘u tape‘a mai to‘u nei rima e e faaau vau i te reira i te mana‘o o te taata—te tuhaa mure ore, no te mea aita to’na e haamataraa. A mana‘o na outou e e tapû outou i te reira e piti na tuhaa; i reira te vai nei ïa te hoê haamataraa e te hoê hopearaa; a tapiri faahou râ i te reira, e e tamau noa ïa te reira i te hoê haamenemeneraa mure ore. Mai te reira ato‘a te varua o te taata. Mai te Fatu e ora ra, mai te mea e haamataraa te vai ra ïa te hoê hopearaa. Te mau taata maamaa e te feia maramarama e te ite ato‘a mai te haamataraa mai o te poieteraa o tei parau e e haamataraa to te varua o te taata te tamata nei i te haapapû e e ti‘a ia vai mai te hoê hopearaa; e mai te mea e parau mau te haapiiraa, e parau mau ato‘a ïa te haapiiraa no ni‘a i te haamouraa. Mai te mea râ ua tano vau, e nehenehe ïa ta‘u e faaite hua mai ni‘a’tu i te mau tapo‘i fare e aita roa to te Atua e mana no te hamani i te varua o te taata. Eita ta te Atua e nehenehe ia hamani ia’na iho.

« E mea mure ore te ite e te vai nei te reira ia au i te ture no te vairaa oia iho. E varua mai te tau e te tau e aita e hamaniraa i te reira. Te mau mana‘o e te mau varua ato‘a ta te Atua i tono mai i roto i te ao nei e nehenehe ïa ia ratou ia rahi atu.

« I vai na te mau ture matamua o te taata i te Atua ra. No to’na iho iteraa e tei rotopu oia i te mau varua e te hanahana, no te mea hoi e e mea maramarama a‘e oia, ua ite te Atua e e mea tano ia haamau i te mau ture e nehenehe ai i te toea o te mau varua e vai nei ia haere i mua mai ia’na ra. Te tuu nei te auraa i rotopu ia tatou e te Atua ia tatou i roto i te hoê vahi e noaa’i ia tatou te ite. E mana To’na ia haamau i te mau ture no te haapii te mau ite paruparu, ia faateiteihia ratou e ana, ia nehenehe ia ratou ia farii i te hoê hanahana e te tahi atu hanahana, e te taato‘araa o taua ite ra, taua mana ra e hanahana e maramarama ra tei titauhia no te faaora ia ratou i roto i te ao varua ».8

« Te feruri nei matou e ua hamani te Atua i te taata ma te mana‘o e nehenehe ia haapiihia, e te aravihi e nehenehe e faarahihia mai te au i te haapa‘oraa e te itoito o te horo‘ahia no te maramarama tei fariihia mai te ra‘i mai i te feruriraa o te taata; e ia fatata’tu te taata i te maitai-roa-raa, e rahi atu â te maramarama o to’na mau hi‘oraa, e e rahi atu â to’na oaoa, e tae noa’tu ua upooti‘a oia i ni‘a i te mau ino no to’na oraraa e ua mo‘e ia’na te mau hinaaro ato‘a no te hara; e mai te feia mo‘a i mutaa iho ra, e tae i taua vahi no te faaroo ra i reira oia e tapo‘ihia’i i roto i te mana e te hanahana o to’na Rahu Nui [Atua] ra, e e rave-ê-hia’tu no te parahi i piha‘i iho Ia’na. Te feruri nei râ tatou e teie te hoê faito eita roa e noaa i te taata i te hoê noa iho taime ».9

Ua haere mai tatou i te fenua nei ia noaa ia tatou te hoê tino, te ite, e ia upooti‘a na roto i te faaroo

« Ua ite te mau taata ato‘a e e ti‘a ia ratou ia pohe. E e mea faufaa rahi ia taa maitai tatou i te mau tumu no to tatou faarururaa i te mau huru ato‘a no te oraraa e te pohe, e te mau opuaraa a te Atua na roto i to tatou haereraa mai i te ao nei, to tatou mau mauiuiraa i ŏ nei, e to tatou faaru‘eraa i teie nei ao. E aha te tumu no to tatou haereraa mai i roto i tei oraraa, ia pohe e ia haere ê atu, e ia ore e parahi i ô nei? E mea tano ia feruri e, e heheu mai te Atua i te tahi mea no ni‘a i te reira tumu parau, e e tumu parau e ti‘a ia tatou ia tuatapapa hau atu â i te tahi atu mau tumu parau? E ti‘a ia tatou ia tuatapapa i te reira i te po‘‘po‘i e i te pô, no te mea te vai pouri nei te ao nei no ni‘a i to ratou huru mau e to ratou auraa e [te Atua] ».10

« Te opuaraa a te Atua hou te faatumuraa o te ao nei ia rave ïa tatou i te mau tino, e na roto i te haapa‘o-maitai-raa e ti‘a’i ia tatou ia upooti‘a e na roto i te reira e farii i te hoê ti‘a-faahou-raa mai te pohe mai, e na roto i te reira raveraa, ia farii i te hanahana, te tura, te mana e te hau ».11

« Ua haere mai tatou i ni‘a i teie nei fenua ia nehenehe ia tatou ia farii i te hoê tino e ia pûpû mâ atu i te reira i mua i te Atua i roto i te basileia tiretiera ra. Te parau tumu faahiahia roa no te oaoa o te fariiraa ïa i te hoê tino. Aita to te diabolo e tino, e o te reira ta’na faautu‘araa. E oaoa oia ia nehenehe ana‘e e noaa ia’na te tino o te taata, e a ti‘avaruhia’i oia e te Faaora ua ani oia ia haere atu i roto i te hoê nănă puaa, faaiteraa e e mea au a‘e na’na te tino puaa i te tino ore. Te mau taata ato‘a e tino to ratou e mana ïa to ratou i ni‘a i te mau taata aita to ratou e tino ».12

« Te faaoraraa no te hoê taata o te faaora-raa-hia ïa i to’na mau enemi ato‘a; e tae noa’tu e nehenehe ta’na e upooti‘a i ni‘a i te pohe, eita te hoê taata e faaorahia…

E au te mau varua i roto i te ao mure ore mai te mau varua i roto i teie nei ao. Ia haere ana‘e mai taua mau varua ra i roto i te ao nei e ia farii ratou i te tino, e ia pohe e ia ti‘afaahou mai ratou e ia farii ratou i te tino hanahana, e mana haavî ïa to ratou i ni‘a i te mau varua tei ore i farii i te tino, aore râ tei ore i tape‘a i to ratou ai‘a matamua, mai te diabolo. Te faautu‘araa a te diabolo o te ore-raa ïa oia e farii i te hoê tino mai to te taata nei ».13

« Te parau tumu no te ite o te parau tumu ïa no te faaoraraa. E nehenehe teie nei parau tumu e taa-maitai-hia e te mau taata haapa‘o e te itoito; e te mau taata ato‘a e ore e noaa ia ratou te ite e nava‘i no te faaorahia e faahapahia ïa. Ua horo‘ahia mai ia tatou te parau tumu no te faaoraraa na roto i te iteraa no Iesu Mesia.

« Te faaoraraa o te upooti‘araa ïa i ni‘a i to tatou ato‘a mau enemi e te tuuraa ia ratou i raro a‘e i to tatou nei avae. E ia noaa ana‘e ia tatou te mana no te tuu atu te mau enemi ato‘a i raro a‘e i to tatou avae i roto i teie nei ao, e te hoê iteraa no te upooti‘a-’tu i ni‘a i te mau varua iino ato‘a i roto i te ao a muri atu, i reira ïa tatou e faaorahia’i, mai ia Iesu, o te faatere e tae noa’tu ua tuu Oia te mau enemi ato‘a i raro a‘e i To’na ra avae, e te enemi hopea o te pohe ïa [a hi‘o 1 Korinetia 15:25–26].

« Te vai nei paha te mau parau tumu no ni‘a i teie nei parau tumu ta te tahi mau taata i feruri. Eita teie nei faaoraraa e nehenehe e noaa i te taata maori râ na roto i te hoê tino.

« I roto i te ao nei i teie mahana, e naturaraa pipiri to te taata, te teoteo e te faateitei ia’na i ni‘a iho i te tahi; tera râ, te vai nei o te hinaaro i te haapuai ia ratou iho e ia vetahi ê. No reira, i roto i te tahi atu ao, te vaira rave rau mau varua. Te maimi ra vetahi i te maitai roa. O to Lucifero ïa huru i to’na hi‘araa. Ua imi oia i te mau mea aita e ture. I hurihia mai ai oia i raro nei, e ua parauhia e, ua ta‘ita‘i mai oia e rave rahi na muri ia’na; e ta’na faautu‘araa o te oreraa ïa e farii i te hoê tino. O teie ïa ta’na faautu‘araa ».14

Ua horo‘a mai te Atua ia tatou te ti‘amâraa morare e te mana ia ma‘iti i te maitai i ni‘a i te ino

« Mai te mea e noaa i te taata te faaoraraa, e ti‘a ïa ia ratou ia auraro, hou ratou e faaru‘e ai i teie nei ao, i te tahi mau ture e mau parau tumu, tei haamauhia e te hoê ture aueue ore hou te ao i hamanihia’i… Te faanahonahoraa o te mau ao varua e no te ra‘i, e te mau taata varua e no te ra‘i, e mea au ïa i te haapa‘oraa e te auraa maitai roa‘e: ua faatumu-mau-roa-hia to ratou mau oti‘a, e ua fariihia e ratou iho na roto i to ratou iho hinaaro i roto i to ratou parahiraa i te ra‘i, e ua fariihia e to tatou mau metua matamua i ni‘a i te fenua nei. No reira ïa te faufaa rahi i te amuiraa’tu e te fariiraa i te mau parau tumu o te parau mau mure ore e te taata ato‘a i ni‘a i te fenua nei o te tia’i nei i te ora mure ore ».15

« E ti‘amâraa to te mau taata ato‘a, no te mea ua faanahohia te reira e te Atua. Ua faariro oia i te taata nei ei tiaau morare, e ua horo‘a’tu ia ratou te mana ia ma‘iti i te maitai aore râ te ino; ia ma‘imi i te mea maitai, na roto i te peeraa i te e‘a no te mo‘araa i roto i teie nei oraraa, o te afa‘i mai i te hau i roto i te mana‘o, e te oaoa i roto i te Varua Maitai i ŏ nei, e te îraa o te oaoa e te poupou i To’na ra rima atau i muri atu; aore râ ia rave i te hoê aveia ino, e ia tamau noa i roto i te hara e te orurehau i te Atua, o te afa‘i mai i te faahaparaa i ni‘a i to ratou mau varua i roto i teie nei ao, e te hoê ereraa mure ore i roto i te ao a muri atu ».16

« Eita ta Satane e nehenehe e faahema ia tatou na roto i ta’na mau faati‘anianiraa maori râ e faati‘a e e hema’tu to tatou mau aau. E vai ta tatou faanahonahoraa, ia nehenehe ia tatou ia pato‘i i te diabolo; ahani ê aita tatou i faanahonahohia mai te reira te huru, eita ïa tatou e riro ei mau tiaau ti‘amâ ».17

« Aita to te diabolo e mana i ni‘a iho ia tatou maori râ ia faati‘a ana‘e tatou ia’na; te taime e orurehau atu ai tatou i te hoê mea no ŏ mai i te Atua ra, i reira ïa te diabolo e rave ai i te mana ».18

I te 16 no me 1841, ua a‘o te peropheta i te feia mo‘a: « Ua parau te peresideni Iosepha Semita… ua faahapahia na o Satane no te mau ino ato‘a ta tatou i rave, tera râ mai te mea o oia te tumu no ta tatou ato‘a mau ino, eita ïa te taata e nehenehe e faahapahia. Eita e nehenehe ta te diabolo ia faahepo i te taata ia rave i te ino; ua ravehia te mau mea ato‘a na roto i to tatou iho hinaaro. O ratou o te pato‘i i te Varua o te Atua, e noaa ïa ratou i te arata‘ihia i roto i te faahemaraa, e e iriti-ê-hia’tu te auraa o te ra‘i i te mau taata o te pato‘i e ia faarirohia ratou ei mau taata o te fana‘o i taua huru hanahana ra. Eita roa te Atua e faaohipa i te hoê noa‘e rave‘a faaheporaa, e eita ato‘a te diabolo; e taua mau mana‘o tei faahaerehia [no ni‘a i teie nei mau parau tumu] e te mau taata e rave rahi e mau mana‘o maamaa ïa ».19

Ua papa‘i o Eliza R. Snow: « Ua parau o [Iosepha Semita] e aita oia e tau‘a i te huru vitiviti no to tatou hororaa na ni‘a i te e‘a o te viivii ore. A pato‘i i te ino, e aita e ati, eita te Atua, te taata e te mau melahi e faahapa i te mau taata o te pato‘i nei i te mau mea iino, eita e nehenehe ta te mau diabolo e faahapa i te mau taata e pato‘i nei i te mau mea iino, e mea iti roa te manuiaraa a te diabolo i te faatoparaa i te hoê taata hara ore o te pato‘i nei i te mau mea iino, mai ta’na e tamata nei i te faatopa ia Iehova ».20

Te mau mana‘o tauturu no te tuatapaparaa e te haapiiraa

A feruri i teie nei mau mana‘o a tuatapapa ai outou i te pene aore râ a faaineine ai outou i te haapii. No te tahi atu tauturu, a hi‘o i te mau api vii–xiv

  • E aha te tahi o te mau parau mau taa ê no ni‘a i te rave‘a faaoraraa e te opuaraa no te ora ta tatou i ite maori te mau heheuraa a te peropheta Iosepha Semita? Nahea teie nei mau parau mau i tauturu ai ia outou?

  • Ua haapii o Iosepha Semita e te rave‘a faaoraraa o « te hoê ïa parau tumu e ti‘a ia tatou ia faarahi i te tuatapapa hau atu i te tahi atu mau parau tumu » (api 240) e te « hoê tumu parau e ti‘a ia haapa‘o-maitai-hia e tatou » (api 237). E aha te mau rave‘a e nehenehe ai ta tatou e tuatapapa i te opuaraa no te faaoraraa? A rave ai tatou i ta tatou mau ohipa i te mau mahana ato‘a, e aha ta tatou e nehenehe e rave no te haapa‘o maitai i te rave‘a no te faaora ra? E aha te tahi mau rave‘a e nehenehe ta tatou e haapii no te opuaraa no te faaoraraa i te tahi atu mau taata?

  • A tai‘o faahou i te mau haapiiraa a Iosepha Semita no ni‘a i te Apooraa i te Ra‘i e no ni‘a i to tatou natura mure ore (te mau api 238–40. Nahea te iteraa i teie nei mau haapiiraa e nehenehe ai e riro ei haamaitairaa no outou i roto i to outou oraraa i ni‘a i te fenua nei?

  • Ua faaite papû te peropheta Iosepha e: « Te mau mana‘o e te mau varua ato‘a ta te Atua i tono mai i roto i te ao nei e nehenehe ïa ia ratou ia rahi atu â » (api 240). I to outou feruriraa e aha te auraa no teie parau? Nahea teie nei parau mau e haamaitai ai te huru no to outou faarururaa i te mau fifi? Te huru no to outou iteraa no ni‘a i to outou iho faufaa e aravihi? Te huru no to outou mau auraa e te tahi atu mau taata?

  • A tai‘o i te paratarafa e haamata i te hopea o te api 240. A feruri hohonu i te mau haamaitairaa ta tatou e farii nei a « haapa‘o ai tatou ma te itoito i te… maramarama horo‘ahia mai e te ra‘i ».

  • A tai‘o faahou i te mau haapiiraa a Iosepha Semita no ni‘a i te auraa no te fariiraa i te hoê tino tahuti (te mau api 240–42). Nahea teie nei iteraa e haamaitai ai i te huru no to tatou atuaturaa i to tatou nei mau tino?

  • A tai‘o i te paratarafa hopea i te api 243 e te paratarafa matamua i te api 243. A feruri na e aha te auraa no outou teie nei mau haapiiraa a faaohipa ai outou i to outou ti‘amâraa. E aha te tahi mau mea taa ê e nehenehe ta tatou e rave no te pato‘i atu i te mana o Satane?

Te mau papa‘iraa mo‘a: 2 Nephi 2:25; 9:6–12; Alama 34:31–33; PH&PF 76:25–32; 101:78; Aberahama 3:22–25

Te mau nota

  1. History of the Church, 1:238; no roto mai i te « History of the Church » (parau papa‘i) buka A-1, 175, mau haaputuraa a te Ekalesia, Te Ekalesia a Iesu Mesia i te Feia Mo‘a i te mau Mahana Hopea nei, Salt Lake City, Utah.

  2. History of the Church, 6:57–58; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo-‘ahia e Iosepha Semita i te 15 no atopa, 1843, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Willard Richards; a hi‘o ato‘a i te appendix, 562, ohipa 3.

  3. History of the Church, 1:98; no roto mai i te « History of the Church » (parau papa‘i) buka A-1, miscellaneous papers, mau haaputuraa a te Ekalesia.

  4. History of the Church, 2:23; no roto mai i « The Elders of the Church in Kirtland, to Their Brethren Abroad », 22 no tenuare 1834, nene‘ihia i roto i te Evening and Morning Star, Eperera 1834, 152

  5. Faahitihia e William Clayton, o te faaite mai i te hoê a‘oraa aita e tai‘o mahana tei horo‘ahia e Iosepha Semita i Nauvoo, Illinois; i roto i te L. John Nuttall, « Extracts from William Clayton’s Private Book », p. 7, Journals of L. John Nuttall, 1857–1904, L. Tom Perry Special Collections, Brigham Young University, Provo, Utah; hoho‘a i roto i te mau haaputuraa a te Ekalesia.

  6. « Baptism », te hoê faahitiraa parau a te papa‘i ve‘a faatere tei nene‘ihia i roto i te Times and Seasons, 1 no tetepa 1842, 905; faatomaraa no teie tau; o Iosepha Semita te papa‘i ve‘a faatere no te ve‘a.

  7. History of the Church, 6:314; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 7 no eperera 1844, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Wilford Woodruff, Willard Richards, Thomas Bullock, e William Clayton.

  8. History of the Church, 6:310–12; faatomaraa no teie tau; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 7 no eperera 1844, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Wilford Woodruff, Willard Richards, Thomas Bullock, e William Clayton; a hi‘o ato‘a i te appendix, 562, ohipa 3.

  9. History of the Church, 2:8; no roto mai i te « The Elders of the Church in Kirtland, to Their Brethren Abroad », 22 no tenuare 1834, nene‘ihia i roto i te Evening and Morning Star, Fepuare 1834, 135.

  10. History of the Church, 6:50; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 9 no atopa 1843, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Willard Richards e te Times and Seasons, 15 no tetepa 1843, 331; ua nene‘ihia teie ve‘a no te Times and Seasons tau taime i muri mai.

  11. Faahitihia e Martha Jane Knowlton Coray, o te faaite mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 21 no me 1843 i Nauvoo, Illinois; Martha Jane Knowlton Coray, Notebook, mau haaputuraa a te Ekalesia.

  12. Faahitiahia e William Clayton, o tei faaite mai i te hoê a‘oraa aita e tai‘o mahana tei horo‘ahia e Iosepha Semita i Nauvoo, Illinois; i roto i te L. John Nuttall, « Extracts from William Clayton’s Private Book », 7–8, Journals of L. John Nuttall, 1857–1904, L. Tom Perry Special Collections, Brigham Young University, Provo, Utah; hoho‘a i roto i te mau haaputuraa a te Ekalesia.

  13. History of the Church, 5:403; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 21 no me 1843, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Willard Richards; a hi‘o ato‘a i te appendix, 562, ohipa 3.

  14. History of the Church, 5:387–88; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 14 no me 1843, i Yelrome, Illinois; faaitehia mai e Wilford Woodruff; a hi‘o ato‘a i te appendix, 562, ohipa 3.

  15. History of the Church, 6:50–51; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 9 no atopa 1843, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Willard Richards and Times and Seasons, 15 no tetepa, 1843, 331; ua nene‘ihia teie ve‘a Times and Seasons tau taime i muri iho; a hi‘o ato‘a i te appendix, 562, ohipa 3.

  16. History of the Church, 4:45, faahororaa; no roto mai i te hoê rata a te Peresideniraa Matamua e te Apooraa Teitei i te feia mo‘a e ora ra i te tuhaa tooa o te râ o Ketelani, Ohio, 8 no titema 1839, Commerce, Illinois, nene‘ihia i roto i te Times and Seasons, Titema 1839, 29.

  17. Faahitihia e William P. McIntire, te faaite ra i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te omuaraa no te matahiti 1841 i Nauvoo, Illinois; William Patterson McIntire, Notebook 1840–45, mau haaputuraa a te Ekalesia.

  18. Faahitihia e William Clayton, faaite maira i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i Nauvoo, Illinois; i roto i te L. John Nuttall, « Extracts from William Clayton’s Private Book », p 8, Journals of L. John Nuttall, 1857–1904, L. Tom Perry Special Collections, Brigham Young University, Provo, Utah; hoho‘a i roto i te mau haaputuraa a te Ekalesia.

  19. History of the Church, 4:358; tapa‘ohia te mau parau matamua; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 16 no me 1841, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e te Times and Seasons, 1 no tiunu 1841, 429.

  20. History of the Church, 4:605; faatomaraa no teie tau; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia mai e Iosepha Semita i te 28 no eperera 1842, i Nauvoo, Illinois; faaitehia mai e Eliza R. Snow.

Hōho’a
Christ speaking to Moses

« E ua parau atura te Fatu te Atua ia Mose;.. Inaha, o teie hoi ta‘u ohipa e to‘u hanahana—ia faatupu i te tahuti ore e te ora mure ore o te taata nei ».

Hōho’a
father reading

« Te opuaraa a te Atua hou te faatumuraa o te ao nei ia rave ïa tatou i te mau tino, e na roto i te haapa‘o-maitai-raa e tia’i ia tatou ia upooti‘a ».