Ha’api’ira’a a te mau Peresideni
Pene 43: « Ia riro na oia e hoê peropheta a te Atua »: Te faaite papû nei te mau taata tei ora i te tau o Iosepha Semita no ni‘a i ta’na misioni ei peropheta


Pene 43

« Ia riro na oia e hoê peropheta a te Atua »: Te faaite papû nei te mau taata tei ora i te tau o Iosepha Semita no ni‘a i ta’na misioni ei peropheta

« Ua hinaaro vau i te tuo, alleluia, i te taime ato‘a, ia feruri ana‘e vau e ua ite au ia Iosepha Semita, te peropheta » (Brigham Young)

No roto mai i te oraraa o Iosepha Semita

I Nauvoo, ua putuputu pinepine amui te feia mo‘a no te faaroo i te peropheta Iosepha Semita ia a‘o atu ia ratou. No te mea hoi aita e fare rahi i Nauvoo no te farii i te taato‘araa o te feia mo‘a, ua a‘o pinepine te peropheta i rapae au. Ua a‘o pinepine oia i roto i te hoê uru raau i te hiti o te râ o te hiero, i reira e nehenehe ai e amui mai e mau tauasini taata.Ua hamanihia te hoê tahua teitei no te feia faatere no te Ekalesia e te feia a‘o, e ua parahi noa te amuiraa i raro i ni‘a i te matie aore râ i ni‘a i te mau tapu raau aore râ te mau apaapa ofa‘i. Ua a‘o ato‘a te peropheta i te tahi ê atu mau vahi i Nauvoo, i roto i te hiero tei ore i oti i te patuhia e i roto i te mau fare o te taata. Ua faaite mai te hoê ratere i Nauvoo i te omuaraa o te matahiti 1843 i to’na iteraa i te mau rururaa tei faaterehia « i ni‘a i te tahua o te niu o te hiero, e e mea pinepine te peropheta i te a‘o i reira ».1

Ia a‘o ana‘e te peropheta i rapae au, e pinepine oia i te haamata i ta’na mau a‘oraa ma te ani i te feia mo‘a ia pure e ia tamarûhia te mata‘i aore râ te ua e tae noa’tu ua hope ta’na a‘oraa. I te hoê amuiraa tei tupu i Nauvoo i te 8 no eperera 1843, ua haamata te peropheta i te hoê a‘oraa i te na-ô-raa e: « e toru ta‘u aniraa i te amuiraa: A tahi o teie ïa, ia faaohipa te feia ato‘a e faaroo to ratou e ia pure i te Fatu ia tamarû i te mata‘i; no te puai o te mata‘i i teie taime, eita e nehenehe ta‘u e paraparau roa ma te ore e tuino rahi i to‘u nei ea; te piti ia farii ïa vau i ta outou mau pure ia haapuai te fatu i to‘u mau mahaha, ia nehenehe ia outou paato‘a ia faaroo mai; e te toru, ia pure ïa outou ia vai mai te Varua Maitai i ni‘a iho ia‘u, ia nehenehe ia‘u ia parau atu i taua mau mea ra o tei riro e parau mau ».2

E mea faufaa rahi roa no te mau melo no te Ekalesia te mau taime tei faataahia ia a‘o te peropheta, e i te tahi mau taime ua a‘o oia i te mau amuiraa e rave rahi tauasini taata. Te haamana‘o ra o Parley P. Pratt, « aita roa e taata tei faaroo ia’na i rohirohia noa‘e i ta’na a‘oraa », « ua ite au ia’na i te tape‘araa i te hoê amuiraa taata tei ineine e tei anaanatae i te faaroo e rave rahi mau hora, i roto i te to‘eto‘e aore râ te mahana, te ua aore râ te mata‘i, a ata ai ratou i te hoê taime e a heva ai ratou i te tahi atu taime ».3 Ua haamana‘o o Alvah J. Alexander, e tamarii rii oia i te mau matahiti i Nauvoo, « aore e faaoaoaraa aore râ e hauti o te faanaatae ia‘u maori râ ia faaroo ia’na ia a‘o mai ».4

Ua haamana‘o o Amasa Potter e tei reira oia a a‘o ai te peropheta Iosepha Semita i te hoê a‘oraa puai i te hoê naho‘a rahi o te feia mo‘a i Nauvoo:

« I to [te peropheta] paraparauraa fatata e toru ahuru minuti ua tae mai ra te hoê mata‘i puai e te vero. No te me‘ume‘u o te repo puehu aita i nehenehe ia matou i te ite te tahi i te tahi i te atea, e te haere ra te tahi mau taata a pii ai o Iosepha ia ratou ia faaea e ia haere atu ta ratou mau pure i te Atua Mana Hope e ia faaea te mau mata‘i i te pupuhi e ia faaea te ua i te topa, e e ti‘a ia na reira hia. Tau na minuti noa ua faaea te mata‘i e te ua e ua vai hau noa te natura mai te hoê po‘ipo‘i i te tau ve‘ave‘a. Ua vahi te vero e ua haere atu i te apatoerau e te apato‘a o te oire, e ua nehenehe ia matou ia ite i te atea te mau raau e te mau raau rii e farara ra i te mata‘i, i te vahi i reira matou e mea hau roa ïa no te maororaa hoê hora, e i roto i taua taime ra ua porohia te hoê o te mau a‘oraa faahiahia roa‘e na roto mai i te vaha o te peropheta no ni‘a i te tumu parau rahi no te feia i pohe ».5

Ua faaite te feia mo‘a tei faaroo i te peropheta Iosepha Semita ia a‘o i te mau iteraa papû puai e tei haamana‘o maitaihia no ta’na misioni ei peropheta. E rave rahi tei papa‘i i to ratou mau haamana‘oraa i te mau a‘oraa ta ratou i faaroo ia’na i te horo‘araa e te mau mea ta ratou i rave e ona, no te mea ua hinaaro ratou i te mau u‘i i muri mai ia ratou ia ite, mai ta ratou i ite, e ua riro mau o Iosepha Semita ei peropheta na te Atua.

Te mau iteraa papû no Iosepha Semita

Mai te feia mo‘a matamua, e nehenehe ta tatou e ite e o Iosepha Semita te peropheta ïa na roto ia’na te Fatu i faahoi mai ai te îraa o te evanelia

Brigham Young, te piti o te peresideni o te Ekalesia: « Ua hinaaro vau i te tuo, alleluia, i te mau taime ato‘a, ia feruri ana‘e vau e ua ite au ia Iosepha Semita, te peropheta ta te Fatu i faati‘a mai e i faatoro‘a, e ta’na i horo‘a’tu i te mau taviri e te mana no te paturaa i te basileia a te Atua i ni‘a i te fenua nei e te tururaa i te reira. Ua horo‘ahia teie mau taviri i teie nunaa, e e mana to tatou ia tamau i te ohipa ta Iosepha i haamata ».6

Eliza R. Snow, te peresideni rahi o te sotaiete tauturu mai te matahiti 1866 e tae atu i te matahiti 1887: « No te tumu o te parau mau e te parau-ti‘a—i roto i te mau mea ato‘a e haamaitai i to’na taata tupu, ua vai paari noa to’na parau-ti‘a mai te mau pou o te ra‘i. Ua ite oia e ua pii te Atua ia’na i te ohipa, e aita te mau mana amui ato‘a o te fenua e no hade i manuia i te haamarirau aore râ i te hahi ia’na i ta’na ohipa. Na roto i te tautururaa a te Atua e to’na mau taea‘e, ua haamau oia i te niu no te ohipa rahi roa‘e tei haamauhia e te taata nei—te hoê ohipa tei toro atu eiaha ana‘e i te feia ora ato‘a, e i te mau u‘i a muri atu, i te feia i pohe ato‘a râ.

« Ua faaruru oia ma te măta‘u ore e te puai i te mau peu tumu hape, te mau faaroo hape, te mau haapa‘oraa faaroo, te faahua e te ite ore o te ao nei—ua vai ti‘a noa râ oia i te mau parau tumu ato‘a tei heheuhia mai te ra‘i mai—ua vai ti‘a noa oia i to’na mau taea‘e e i te Atua, ua taati oia i to’na iteraa papû i to’na ra toto ».7

Bathsheba W. Smith, te peresideni rahi no te sotaiete tauturu mai te matahiti 1901 e tae atu i te matahiti 1910: « Ua ite au ia’na mai ta’na i parau—e hoê peropheta mau na te Atua, e ua faahoi mai te Fatu na roto ia’na te evanelia mure ore e te mau oro‘a e te mau horo‘araa ato‘a e arata‘i ia tatou i roto i te basileia tiretiera ».8

Wilford Woodruff, te maha o te peresideni o te Ekalesia: « Ua mana‘o vau te oaoa rahi roa i te mea ta‘u i ite i roto i te taea‘e Iosepha, no te mea i roto i ta’na ohipa i mua i te taata e i roto i to’na utuafare ua ta’ita’i noa oia i te Varua o te Atua Mana Hope, e ua faaite mai oia i te maitai rahi o te varua tei ore i itehia e au i roto i te tahi ê atu taata ».9

Daniel D. McArthur, te hoê melo matamua no te Ekalesia tei arata‘i i muri iho i te hoê o te mau pŭpŭ pereoo huti matamua i te oire no Roto Miti: « Teie to‘u iteraa papû, e peropheta mau oia no te Atua ora; e rahi noa’tu â to‘u faarooraa i ta’na mau parau e to‘u iteraa i ta’na mau ohipa e rahi noa’tu â ïa to‘u papûraa e ua ite mau oia i te Atua te Metua e Ta’na Tamaiti o Iesu Mesia, e te mau melahi mo‘a ato‘a a te Atua… E au ra ia‘u i te mau taime ato‘a e mai te mea ua ite au i te tahi mea i ni‘a i te fenua nei, ua ite papû ïa vau e e peropheta oia ».10

Alexander McRae, te hoê o te mau taata tei tape‘ahia i roto i te fare auri no Liberty e o Iosepha Semita: « O tera ïa to matou ti‘aturiraa ia [Iosepha Semita] ei peropheta, e ia parau ana‘e oia e « te parau mai nei te Fatu », ua ti‘aturi matou e na reira ihoa mai ta’na i parau; e rahi noa’tu â to matou tamataraa i ta’na parau, e rahi noa’tu â ïa to matou ti‘aturiraa ia’na, no te mea aita matou i ite i te hoê noa‘e taime i te manuia-ore-raa o ta’na parau ».11

Lyman O. Littlefield, te hoê melo no te puhaparaa no Ziona: Ua horomiihia te mau puai ato‘a o to’na varua i roto i te ohipa hanahana o te mau mahana hopea nei ta’na i piihia e to’na Fatu Mo‘a ».12

Mary Alice Cannon Lambert,te hoê vahine Peretane faafariuhia tei tere atu i Nauvoo i te matahiti 1843: « Ua ite au ia Iosepha Semita i te taime matamua i te tau mahanahana no te matahiti 1843. I te taime a tapae atu ai te pahi ta matou i rave no te tere atu na ni‘a i te anavai no Mississipi, e rave rahi o te mau taea‘e faatere tei tae mai no te farerei i te feia mo‘a tei tere mai na ni‘a i te pahi. I rotopu i taua mau taea‘e ra o te peropheta Iosepha Semita ïa. Ua ite au ia’na i te taime a vai ai to‘u na mata i ni‘a iho ia’na, e i taua taime ra ua farii au i to‘u iteraa papû e e peropheta oia na te Atua… Aita Oia i faaitehia mai ia‘u. Ua ite au ia’na i rotopu i te mau taata ato‘a, e, noa’tu e e tamarii rii au (hoê ahuru ma maha noa to‘u matahiti) ua ite au e ua ite mata vau i te hoê peropheta a te Atua ».13

Angus M. Cannon, e melo no te Ekalesia tei ora na i Nauvoo ei taure‘are‘a e tei riro i muri iho ei hoê peresideni tītī i te oire no Roto Miti: « Te haamana‘o nei au i te hoê ihoa râ taime taaê i te taea‘e Iosepha a paraparau ai oia i te hoê amuiraa i te feia mo‘a, i te tau mahanahana no te matahiti 1844. Ua tupu te reira i raro a‘e i te tahi mau tumu raau rahi, i roto i te hoê afaa i te pae apato‘a o te hiero, piri atu i te aroa purumu Parley. Te a‘o ra oia no ni‘a i to te Atua haamauraa i Ta’na Ekalesia, ua faanaho oia e hoê ana‘e taata tei faati‘ahia, e te Atua, no te farii i te mau heheuraa o te vai mana i ni‘a i te Ekalesia… E i taua taime ato‘a ra to‘u faarooraa i te peropheta i te parauraa e ua farii oia i te autahu‘araa a Melehizedeka i raro a‘e i te faatereraa a Petero, Iakobo e Ioane.

« Ua apee noa te mau mana‘o tei fariihia e to‘u nei feruriraa apî no te mau parau faaurûhia e Iosepha Semita ia‘u i roto i te taato‘araa o to‘u nei oraraa i muri iho; e ia haapouri ana‘e te pouri i to‘u nei feruriraa, e tae ora mai to’na iteraa papû i mua ia‘u, no te horo‘a mai ia‘u te faaiteraa e ua faati‘ahia e ua faateremau-hia te Ekalesia a Iesu Mesia i te Feia Mo‘a i te mau Mahana Hopea nei e te mana e te mana faatere o te Atua ».14

Hyrum Smith, te taea‘e o te peropheta e te patereareha o te Ekalesia: « I vai na te mau peropheta na mua’tu, ua mau râ Iosepha i te varua e te mana o te mau peropheta ato‘a ».15

Ua riro o Iosepha Semita ei hi‘oraa ta tatou e nehenehe e pee no te faatupuraa i te hoê huru mai to te Mesia ra.

Parley P. Pratt, e melo no te Pŭpŭ no te Tino Ahuru ma Piti Aposetolo mai te matahiti 1835 e tae atu i te matahiti 1857: « E taata rahi te peresideni Iosepha Semita e te paututu maitai, te puai e te itoito; e iri uouo, e rouru pupure, e mata ninamu, mea iti roa te huruhuru taa, e hi‘oraa taaê mau no’na iho… E hoho‘a mata marû, au maitai, o te faaiteite mai i te maramarama e te maitai; amuihia’tu e te hoê hi‘oraa anaanatae e te hoê mata ataata, aore râ oaoa, e aore roa e faaheporaa aore râ faahuaraa i te tura; e te vai nei te tahi mea tei tu‘atihia i te hi‘oraa oaoa, tamau e te hohonu o to’na mata, mai te mea ra e te tomo atu nei outou i roto i te vahi mo‘emo‘e roa o te aau taata, e hi‘o atu i roto i te mure-ore-raa, e tomo atu i roto i te mau ra‘i, e e taa i te mau ao ato‘a. Ua mau oia i te hoê huru taata hanahana, măta‘u ore, e te ti‘amâ; e mea ohie e e mea au roa ta’na mau peu; e mea ri‘ari‘a ta’na faahaparaa mai te liona; e oti‘a ore to’na maitai mai te moana; e mea aano to’na ite ».16

John Needman, te hoê melo Peretane faafariuhia i te omuaraa o te Ekalesia: « E taata rahi o Iosepha Semita, te hoê taata e parau tumu ta’na, te hoê taata parau-ti‘a; e ere te taata faahua paieti ore, e taata paieti mau râ. Oia mau te marua nei te tahi i roto i to ratou faaroo no te mea e taata parau-ti‘a oia, o te parau i te parau mau, e taata oaoa, e na te reira i faarahi atu â i to‘u here ia’na ».17

Emmeline B. Wells, te peresideni rahi no te sotaiete tauturu mai te matahiti 1910 e tae atu i te matahiti 1921: « Te faaite nei au i to‘u iteraa papû e o oia te taata rahi roa‘e e te peropheta rahi roa‘e e te hi‘oraa rahi roa‘e no teie u‘i; te rahi roa‘e, aita vau i măta‘u i te parau i te reira, mai te tau o te Faaora. To’na hanahana i to’na hoho‘a mata e mea faahiahia mau. E mana‘o outou e e mea rahi a‘e e mea aano a‘e oia i to’na iho huru mau. Penei a‘e e rave rahi o outou tei ite i te mau taata mai teie huru hi‘oraa ia ti‘a e ia haere ana‘e ratou. Teie ïa te huru e te peropheta Iosepha. Aita e hoho‘a no’na e vai nei ta‘u i ite, o te faaau atu i te nehenehe e te hanahana o to’na huru ».18

Mary Alice Cannon Lambert: « Eita e nehenehe ia parauhia te here o te feia mo‘a ia’na. E hinaaro ratou e horo‘a na roto i to ratou iho hinaaro i to ratou ora no’na. Mai te mea e faaarahia e e a‘o mai oia, e vaihohia ïa te mau ohipa ato‘a i te hiti ia nehenehe ia ratou ia faaroo i ta’na mau parau. E ere oia i te hoê taata mai te mau taata ato‘a. Ua ite te feia mo‘a e te feia hara ato‘a i te hoê mana e te hoê puai ta’na e ta‘ita‘i nei na muri ia’na. Eita e nehenehe ia farerei ia’na e ia ore e haamaitaihia e te puai e te mana no to’na huru taata ».19

John M. Bernhisel, e taote tei faaea i te fare o Iosepha e Emma i Nauvoo e rave rahi mau ava‘e i te matahiti 1843 e 1844: « E taata o Iosepha Semita ma te mana puai i te pae feruriraa, e tei mau i te puai e te huru taata papû, te taaraa hohonu i te mau mea, e te hoê ite hohonu o te natura taata. E taata o te rave i te haavâraa ma te hau, e orama tei faaanohia, e tei ite-rahi-hia e to’na here i te parau-ti‘a. E taata hamani maitai o te imi i te mau rave‘a ia oaoa oe, o te horo‘a i to’na taime e te maitai, o te au i te taata e te oaoa, e tei mau i te hoê huru taata o te feruri e o te tuatapapa i te mau mea. E taata parau-ti‘a, o te ore e huna i to’na mana‘o, te măta‘u ore e te ti‘amâ, e aore e huna [hi‘oraa haavare] mai te mau taata ato‘a ta outou e nehenehe e ite… Ei orometua no te pae faaroo, mai te taata ato‘a, e mea here-rahi-hia oia e teie nunaa taata ».20

Jesse N. Semita, te hoê fetii no Iosepha Semita: « Ua riro mau [te peropheta] mai te taata tei riro mau mai te Atua ra te huru ta‘u i ite… Ua ite au na roto i to’na huru natura eita e nehenehe ia’na ia haavare e ia huna, ua mau oia i te huru taata maitai e te hanahana roa‘e. Ua ite au e ia faaea vau i piha‘iho ia’na e e nehenehe ta’na e ite i to‘u mau mana‘o. Ua ite au e ua riro mau oia i te mau mea ato‘a ta’na i parau ».21

William Clayton, te hoê melo Peretane faafariuhia tei tavini ei papa‘i parau no Iosepha Semita: « Ia rahi noa’tu â to‘u parahiraa i piha‘iho ia’na, e rahi noa’tu â ïa to‘u here ia’na; e ia rahi noa’tu â to‘u ite no ni‘a ia’na, e rahi noa’tu â ïa to‘u ti‘aturiraa ia’na ».22

Joseph F. Smith, te ono o te peresideni o te Ekalesia: « Ua î oia i te huru natura hanahana e te mâ roa‘e, o tei faaite-pinepine-hia mai na roto i te mau faaarearearaa maitai—te hautiraa i te popo, te taputoraa e to’na mau taea‘e e te aroraa ia ratou na roto i te hauti, e te faaoaoaraa ia’na iho; e ere oia i te taata etaeta e te faahua, e te hoho‘a mata haapa‘o maitai eita e nehenehe ia’na ia ata, no te mea aita e oaoa i roto i to’na aau. Ua î ra oia i te oaoa; ua î oia i te poupou; ua î oia i te here, e te tahi atu mau huru hanahana o te faariro i te mau taata ei mau taata faahiahia e te maitai, e te ohie e te hara ore i te hoê â taime, ia nehenehe ia’na ia pou atu i te huru haehaa roa‘e o te huru oraraa; e mana to’na, na roto i te maitai o te Atua, ia haaro‘aro‘a ato‘a i te mau opuaraa a te Mana Hope. O tera ïa te huru o te peropheta Iosepha Semita ».23

Ei peropheta na roto ia’na i faahoihia mai ai te evanelia, ua haapii Iosepha Semita i te opuaraa a te Atua no te faaoraraa ma te maramarama e te puai

Brigham Young: « No te maitai o te hanahana o te huru taata o te taea‘e Iosepha Semita i nehenehe ai ia’na ia tatara i te mau mea o te ra‘i i te ite o te taata nei. Ia poro ana‘e oia i te nunaa— ia heheu i te mau mea a te Atua, te hinaaro o te Atua, te opuaraa no te faaoraraa, te mau opuaraa a Iehova, to tatou auraa e ona e te mau taata ato‘a no te ra‘i—e faahaere oia i ta’na mau haapiiraa i te aravihi o te tane, te vahine, te tamarii tata‘itahi, ma te haamaramarama maitai i ta’na mau haapiiraa mai te hoê e‘a faataamaitai-hia. Na teie faanahoraa i faaite i te mau taata ato‘a tei faaroo i to’na reo, i to’na mana e to’na puai no te ra‘i, no te mea aita’tu e taata ê atu e nehenehe i te haapii mai ia’na te huru, e aita e taata e nehenehe ia heheu i te mau mea a te Atua, maori râ na roto i te mau heheuraa a Iesu Mesia ».24

Howard Coray, te hoê papa‘i parau no Iosepha Semita: « Ua tuatapapa vau i te Evanelia mai tei heheuhia mai e Iosepha Semita e ua feruri au mai te mea e nehenehe i te hoê taata o te ore e tauturuhia e te Varua a te Atua ia heheu mai i taua huru faanahoraa ra no te faaoraraa e te faateiteiraa no te taata. Ta‘u faaotiraa eita ïa. Ua parahi au e ua faaroo vau i ta’na pororaa i Nauvoo e rave rahi mau taime a rave-ê-hia’tu ai au e to’na aravihi i te paraparau—te mana o te parau—te paraparauraa mai ta‘u i ore i faaroo noa‘e i te hoê taata ê i te paraparauraa ».25

Joseph L. Robinson, te hoê tauturu i roto i te hoê episekoporaa i Nauvoo: «E mea maoro to matou ti‘aturiraa e to matou ite-maitai-raa e ua riro mau o Iosepha Semita e hoê peropheta mau e te haehaa a te Atua, i teie nei râ te ite nei to matou mau mata e te faaroo nei to matou mau tari‘a i to’na reo mai te reo o te mau patiri puai o te ra‘i, e to’na ra reo e reo marû ïa e te haapii e te faateitei. Te vai nei te puai e te hanahana i roto i ta’na mau parau e ta’na a‘oraa tei ore roa i itehia e matou i roto i te hoê taata na mua’tu, no te mea e peropheta puai oia, te hoê taata mo‘a a te Atua. Ua haapii-mau-hia oia i roto i te mau mea no te basileia o te Atua e ua î rahi oia i te Varua Maitai, tei riro ei hoa tamau no’na ».26

Orson Spencer, the hoê orometua Bapetizo tei tomo atu i roto i te Ekalesia i te matahiti 1841: « I roto i te haapiiraa e mea ite roa o Semita tane i te mau papa‘iraa mo‘a. Aita roa‘e vau i ite ia’na i te hunaraa aore râ i te faafaufaa oreraa i te hoê noa‘e parau mau a te Faufaa Tahito e te Faufaa Apî; ua ite noa râ vau ia’na i te tatararaa e te parururaa ia ratou na roto i te hoê rave‘a aravihi. Ma te faatahinuhia e te Atua, no te haapii e no te haamaitai i te Ekalesia, e mea titauhia ia’na ia ite nahea ia faanahonaho i te mau mea i hinaarohia no te faahaere mai i te mau mea apî e te mea tahito, mai te hoê papa‘i parau tei haapii-maitai-hia. E au ra te faarahi atu â ra oia i teie toro‘a e te ti‘araa aposetolo; na roto i ta’na tatararaa te ora faahou mai nei te mau peropheta tahito, ua ravehia te nehenehe e te puai o ta ratou mau heheuraa no te hohora ia ratou ma te anaanatae rahi no te feia ato‘a o te faaroo ».27

Jonah R. Ball, e melo no te Ekalesia tei ora i Nauvoo: « Ua haere au i te pureraa. Ua faaroo vau i te peropheta i te pororaa i ni‘a i te tahua no te hiero. E rave rahi tauasini tei faaroo ia’na. Aita e hape. Aita e numeraraa aore râ e marôraa te huru a tatara mai ai oia i te mau papa‘iraa mo‘a. No roto mai ta’na papa‘iraa i te pene matamua no 2 Petero. Ua haamaramarama mai oia i te reira mai te mahana i te avatea ra ».28

William Clayton: « Ua farii matou i te haamaitairaa no te aparau ia Iosepha Semita tamaiti, e ua oaoa matou i piha‘iho ia’na… E taata… feruriraa paari oia e ua rahi to’na maramarama, e a faaroo ai outou i ta’na paraparauraa e farii outou i te maramarama o te faaaano i to outou feruriraa e te faatupu i to outou aau te oaoa. E mea maitai roa oia e ua oaoa oia i te haapiiraa i te feia mo‘a vêvê. E nehenehe ta‘u e paraparau ohie atu ia’na mai ta‘u e paraparau ia outou, e no ni‘a i te hinaaro i te horo‘a i te haapiiraa ua parau oia, « ua farii hua vau i te reira e e horo‘a hua vau i te reira. Ua ineine oia i te pahono i te mau uiraa ato‘a ta‘u i horo‘a’tu ia’na e e oaoa oia ia ui matou ia’na i te mau uiraa. E au ra e e mea ite oia i te mau papa‘iraa mo‘a, e na roto i te paraparauraa no ni‘a i te mau huru tumu parau ato‘a, e heheuhia mai taua huru maramarama ra e taua huru nehenehe ra o tei ore roa i itehia e au na mua’tu. Ahani ua ti‘a ia‘u ia haere mai mai te fenua Peretane no te paraparau noa ia’na no na mau mahana noa, e ti‘a ïa ia‘u ia parau e ua hoona-mau-hia to‘u nei taime ».29

Mercy Fielding Thompson, te hoê melo Peretane faafariuhia e ua tavini na ta’na tane o Robert B. Thompson ei papa‘i parau no Iosepha Semita: « Ua faaroo vau… i ta’na mau tatararaa maramarama e te aravihi i te mau uiraa hohonu e te fifi. E au ra ia’na e mea ohie roa te mau mea ato‘a ia taahia, e no reira i nehenehe ai ia’na ia tatara ohie teie mau mea ia vetahi ê e aita â vau i faaroo i te tahi ê atu taata i te na reira raa ».30

Mai te feia mo‘a matamua, e nehenehe ta tatou e haaputu i te mau parau a Iosepha Semita e ia ora i te mau parau tumu ta’na i haapii

Emmeline B. Wells: « Ua ti‘aturi vau e ua ite vau i roto i te peropheta Iosepha Semita te mana varua rahi tei afa‘i mai i te oaoa e te tamahanahanaraa i te feia mo‘a… No te puai rahi o te mana o te Atua i vai i ni‘a iho ia’na e au ra ua faahuru-ê-hia oia e rave rahi mau taime. E mea marû ta’na parau e au mai to te tamarii rii ra te huru ia faafaaea ana‘e oia; e ia a‘o oia i te taata, tei here ia’na e au ra e haamoriraa te reira, eita e noaa ia faahitihia te hanahana o to’na hoho‘a mata. I te tahi atu mau taime ê e au ra te ueue nei te puai rahi o to’na huru, hau atu i to’na reo (e mea aravihi roa i to‘u hi‘oraa) i te vahi i reira matou i te ti‘araa e te o nei te reira mana i roto i te hohonuraa o te feia o te faaroo ra ia’na, e ua papû ia‘u i taua taime e ua ineine ratou i te horo‘a i to ratou ora no te paruru ia’na. Ua faaroo noa vau ma te faahiahia i te mau taime ato‘a i ta’na mau parau ato‘a—te peropheta tei maitihia e te Atua i teie nei tau tuuraa hopea ».31

Lorenzo Snow, te pae o te peresideni o te Ekalesia: « Te taime matamua i ite ai au i te peropheta Iosepha i to‘u ïa apîraa [fatata e 17 matahiti to‘u]. Te a‘o ra oia i te hoê amuiraa na‘ina‘i. Ua parau atu oia ia ratou no te mau tere farerei a te melahi ia’na… Ua au te taata i te faarooraa ia’na, no te mea ua î oia i te heheuraa… Mai te au i te fafauraa a te Atua, o ratou o tei farii i te mau parau tumu ta’na i haapii ua farii ïa i te hoê iteraa papû no to ratou parau mau no ŏ mai i te Fatu ra ».32

Edward Stevenson, e melo no te Hitu Ahuru mai te matahiti 1844 e tae atu i te matahiti 1897: « Ua ite matamua vau ia’na i te matahiti 1834 i Ponti‘ac [Michigan] e na te mana‘o ta’na i haaputapû i to‘u feruriraa i taua taime ra i tura‘i ia‘u i teie nei ma te oaoa rahi i te faaaite i to‘u farereiraa ia’na i to‘u mau hoa e rave rahi. Te here no’na, ei peropheta mau na te Atua, ua vai noa ïa i roto i to‘u nei feruriraa e e ore roa e iriti-ê-hia’tu, e ua vai noa te reira ia‘u nei mai taua taime ra, noa’tu ua fatata e ono ahuru matahiti i teie nei. I taua iho matahiti ra, 1834, i rotopu i te mau amuiraa rahi e rave rahi, ua faaite papû te peropheta ma te puai rahi no ni‘a i te tere o te Metua e te Tamaiti, e to’na paraparauraa ia raua. Aita vau i ite noa‘e i taua huru puai na mua’tu mai tei faaitehia mai ia‘u i taua mau taime ra ».33

Mary Ann Stearns Winters, te hoê meti‘a hoovai tamahine a Elder Parley P. Pratt: « Ua ti‘a vau i piha‘iho i te peropheta a poro ai oia i te mau Inidia i te uru raau i te hiero. Ua faaturama te Varua Mo‘a i to’na hoho‘a mata e ua anaana mai te hoê hei hinuhinu e haati ra ia’na, e ua putapû te aau o te feia ato‘a tei faaroo ia’na e ta’na mau parau…

« Ua ite au i te mau tino pohe o te mau taea‘e Iosepha e o Hyrrum a vai tarava ai raua i te fare faaearaa i muri a‘e i to raua faahoi-raa-hia mai i Carthage, e ua ite au i te tahi o te mau ahu ta raua i oomo, tei tafetafeta i to raua toto. Ua ite au e e mau taata raua na te Atua, te peropheta e te patereareha, te parau mau e te haapa‘o maitai. Ia riro tatou ei feia parau-ti‘a no te farerei ia raua i roto i te ao a muri atu! »34

Wilford Woodruff, tei faaite mai i roto i te a‘oraa i te 6 no eperera 1837: « Ua ti‘a mai te peresideni Iosepha Semita, tamaiti, i ni‘a e ua a‘o atu i te amuiraa e toru hora te maoro, ma te ahuhia e te mana, te varua e te hoho‘a o te Atua. Ua faaite hua mai oia i to’na feruriraa e to’na mau mana‘o i roto i te fare o to’na mau hoa. Ua hohora mai oia e rave rahi mau mea faufaa rahi roa i te feruriraa o te mau peresibutero no Iseraela. Ahani e nehenehe te reira e papa-‘ihia i ni‘a i te păpă o to matou aau mai te peni auri ia vai noa e a muri noa’tu ia nehenehe ia matou ia faaohipa i te reira i roto i to matou oraraa [a hi‘o Ioba 19:23–24]. Teie puna vai no te maramarama, te parau tumu, e te viivii ore o te pihaa’tu mai roto atu i te aau e i te vaha o te peropheta Iosepha, mai to Enoha tei î te aau i te mau mea mure ore—te parau nei au, mai te au i taua mau mea ra i tupu tei faaitehia na roto i te puai no te faa‘ere i te ti‘aturi-ore e te feaa i roto i te feruriraa o te feia e faaroo ra, no te mea eita taua huru reo, taua mana‘o, taua parau tumu, e taua varua ra e nehenehe e tahe mai roto ai i te pouri. E peropheta Iosepha Semita tamaiti na te Atua tei faati‘ahia mai no te faaora ia Iseraela e parau mau te reira mai to‘u nei aau e ahu nei i roto ia‘u ».35

Brigham Young: « Mai te taime to‘u ite-matamua-raa i te peropheta Iosepha aita roa’tu vau i haamo‘e noa‘e i te hoê parau na roto mai ia’na no ni‘a i te basileia. E teie te taviri no te ite tei mauhia e au nei i teie nei mahana, oia hoi, ua faaroo vau i te mau parau a Iosepha, e ua haaputuputu vau i te reira mau parau i roto i to‘u nei aau, ua tuu atu ia ratou i te hiti, ma te ani i to‘u Metua i te i‘oa o ta’na Tamaiti o Iesu ia faahaere mai ia ratou i roto i to‘u feruriraa ia hinaarohia ana‘e. Ua haaputuputu vau i te mau mea a te Atua, e teie te taviri i mauhia e au nei i teie mahana. Ua anaanatae vau i te haapii na roto mai ia Iosepha e te Varua o te Atua ».36

Te mau mana‘o tauturu no te tuatapaparaa e te haapiiraa

A feruri i teie nei mau mana‘o a tuatapapa ai outou i te pene aore râ a faaineine ai outou i te haapii. No te tahi atu tauturu, a hi‘o i te mau api vii–xiv

  • A tai‘o i te mau iteraa papû no ni‘a i te peropheta Iosepha Semita i te mau api 562–64. Eaha tei haaputapû ia outou no ni‘a i teie mau iteraa papû? Eaha te niu o to outou iho iteraa papû no Iosepha Semita? Nahea i noaa’i ia outou teie iteraa papû? E hinaaro paha outou i te papa‘i i to outou iteraa papû i roto i ta outou buka aamu aore râ ia faaite atu i te reira i to outou utuafare.

  • Te vai nei i roto i te mau api 565–67 te mau faahitiraa parau o te faaite i te hoho‘a mata o Iosepha Semita, to’na hi‘oraa, e to’na huru taata. Nahea teie mau faahitiraa parau e haamaitai ai i to outou mau mana‘o no ni‘a ia Iosepha Semita? A feruri e nahea outou e nehenehe ai e faatupu i te tahi o teie mau huru.

  • A tuatapapa i te mau iteraa papû no ni‘a i te huru e nahea te peropheta Iosepha i haapii ai i te evanelia e a tatara ai oia i te mau papa‘iraa mo‘a (te mau api 567–70). Nahea teie mau iteraa papû e tauturu ai ia tatou a tuatapapa ai e a haapii ai tatou i te evanelia?

  • A tai‘o faahou i te tuhaa hopea no teie pene (te mau api 570–72). Nahea e nehenehe ai ia outou ia pee i te mau hi‘oraa a Wilford Woodruff e Brigham Young i roto i ta outou tuatapaparaa i teie buka? Nahea ta outou e nehenehe ai e pee i to raua mau hi‘oraa a tuatapapa‘i outou i te mau haapiiraa a te mau peropheta ora? I to outou feruriraa eaha te auraa ia faati‘a i te parau mau ia « papa‘ihia i ni‘a i to outou mau aau e te peni auri »?

Te mau papa‘iraa mo‘a:2 Nephi 3:6–19; PH&PF 24:1–9; 124:1

Te mau nota

  1. Faahitihia i roto i te History of the Church, 5:408; faaapîhia te papa‘iraa rahi; no roto mai i te hoê rata a te hoê papa‘i ve‘a tei ore i itehia o vai ra na te Boston Bee, 24 no mati 1843, Nauvoo, Illinois, nene‘ihia i roto i te Times and Seasons, 15 no me1843, p. 200.

  2. History of the Church, 5:339; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 8 no eperera 1843, i Nauvoo, Illinois; faaitehi mai e Willard Richards e William Clayton.

  3. Parley P. Pratt, Autobiography of Parley P. Pratt, nene‘iraa a Parley P. Pratt Jr (1938), 46

  4. Alvah J. Alexander, i roto i te « Joseph Smith, the Prophet », Young Woman’s Journal, Titema 1906, 541.

  5. Amasa Potter, « A Reminiscence of the Prophet Joseph Smith », Juvenile Instructor, 15 no fepuare 1894, 132.

  6. Brigham Young, Deseret News, 31 no atopa 1855, 268.

  7. Eliza R. Snow, « Anniversary Tribute to the Memory of President Joseph Smith », Woman’s Exponent, 1 no tenuare 1874, 117; faatomaraa no teie tau.

  8. Bathsheba W. Smith, i roto i te « Recollections of the Prophet Joseph Smith », Juvenile Instructor, 1 no tiunu 1892, 344.

  9. Wilford Woodruff, Deseret News, 20 no tenuare 1858, 363; faatomaraa no teie tau.

  10. Daniel D. McArthur, i roto i te « Recollections of the Prophet Joseph Smith », Juvenile Instructor, 15 no fepuare 1892, 129.

  11. Alexander McRae, faahitihia i roto i te History of the Church, 3:258; no roto mai i te hoê rata na Alexander McRae i te papa‘i ve‘a faatere no te Deseret News, 1 no novema 1854, Salt Lake City, Utah, nene‘ihiha i roto i te Deseret News, 9 no novema 1854, p. 1; faatomaraa no teie tau e te tarame.

  12. Lyman O. Littlefield, Reminiscences of Latter-day Saints (1888), 35.

  13. Mary Alice Cannon Lambert, i roto i te « Joseph Smith, the Prophet », Young Woman’s Journal, Titema 1905, 554.

  14. Angus M. Cannon, i roto i te « Joseph Smith, the Prophet », Young Woman’s Journal, Titema 1906, 546; faaapîhia te papa‘iraa e te tarame.

  15. Hyrum Smith, faahitihia i roto i te History of the Church, 6:346; no roto mai i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Hyrum Smith i te 28 no eperera 1844, i Nauvoo, Illinois.

  16. Parley P. Pratt, Autobiography of Parley P. Pratt, nene‘iraa a Parley P. Pratt Jr (1938), 45–46; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa.

  17. E rata na John Needham i to’na na metua, 7 no tiurai 1843, Nauvoo, Illinois, nene‘ihia i roto i te Millennial Star, Atopa 1843, 89.

  18. Emmeline B. Wells, « The Prophet Joseph », Young Woman’s Journal, Atete 1912, 437–38; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa.

  19. Mary Alice Cannon Lambert, i roto i te « Joseph Smith, the Prophet », Young Woman’s Journal, Titema 1905, 554.

  20. John M. Bernhisel, faahitihia i roto i te History of the Church, 6:468; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa; no roto mai i te hoê rata a John M. Bernhisel ia Thomas Ford, 14 no tiunu 1844, Nauvoo, Illinois.

  21. Jesse N. Smith, i roto i te « Recollections of the Prophet Joseph Smith », Juvenile Instructor, 1 no tenuare 1892, 23–24; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa.

  22. E rata na William Clayton ia William Hardman, 30 no mati 1842, Nauvoo, Illinois, nene‘ihiha i roto i te Millennial Star, 1 no atete 1842, 76.

  23. Joseph F. Smith, i roto i te « Joseph, the Prophet », Salt Lake Herald Church and Farm Supplement, 12 no tenuare 1895, 211; faaapîhia te papa‘iraa e te faatomaraa.

  24. Brigham Young, Deseret News, 28 no novema 1860, 305; faaapîhia te papa-‘iraa reta rahi.

  25. E rata na Howard Coray ia Martha Jane Lewis, 2 no atete 1889, Stanford, Colorado, 3–4, mau haaputuraa a te Ekalesia, Te Ekalesia a Iesu Mesia i te Feia Mo‘a i te mau Mahana Hopea nei, Oire no Roto Miti, Utah.

  26. Joseph Lee Robinson, Autobiography and Journals, 1883–92, buka 1, 22, mau haaputuraa a te Ekalesia.

  27. E rata na Orson Spencer i te hoê taata ite-ore-hia, 17 no novema 1842, Nauvoo, Illinois, nene‘ihiha i roto i te Times and Seasons, 2 no tenuare1843, 56–57; faatomaraa no teie tau.

  28. E rata na Jonah R. Ball ia Harvey Howard, 19 no me 1843, Nauvoo, Illinois; Jonah Randolph Ball, Letters 1842–43, to Harvey Howard, Shutesbury, Massachusetts, mau haaputuraa a te Ekalesia.

  29. E rata na William Clayton i te mau melo no te Ekalesia i Manchester, England, 10 no Titema 1840, Nauvoo, Illinois, mau haaputuraa a te Ekalesia.

  30. Mercy Fielding Thompson, « Recollections of the Prophet Joseph Smith », Juvenile Instructor, 1 no tiurai 1892, 399; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa.

  31. Emmeline B. Wells, in « Joseph Smith, the Prophet », Young Woman’s Journal, Titema 1905, 556; faatomaraa no teie tau; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa.

  32. Lorenzo Snow, Deseret Weekly, 13 no eperera 1889, 487.

  33. Edward Stevenson, Reminiscences of Joseph, the Prophet, and the Coming Forth of the Book of Mormon (1893), p. 4; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa.

  34. Mary Ann Stearns Winters, i roto i te « Joseph Smith, the Prophet », Young Woman’s Journal, Titema 1905, p. 558; tauihia te mau vahiraa no te paratarafa.

  35. Wilford Woodruff, faaiteraa i te hoê a‘oraa tei horo‘ahia e Iosepha Semita i te 6 no eperera 1837, i Kirtland, Ohio; Wilford Woodruff, Journals, 1833–98, mau haaputuraa a te Ekalesia.

  36. Brigham Young, Deseret News, 6 no tiunu 1877, p. 274; faaapîhia te papa‘iraa i te reta rahi.

Hōho’a
Joseph Smith teaching

Ua parau o Lorenzo Snow «Ua here te nunaa i te faarooraa i [te peropheta Iosepha Semita, no te mea ua î oia i te heheuraa », mai te au i te fafauraa a te Fatu, o ratou o tei farii i te mau parau tumu ta’na i haapii ua farii ïa ratou i te hoê iteraa no to ratou parau mau no ŏ mai i te Fatu ra.

Hōho’a
Bathsheba W. Smith

Bathsheba W. Smith

Hōho’a
Mary Alice Cannon Lambert

Mary Alice Cannon Lambert

Hōho’a
Parley P. Pratt

Parley P. Pratt

Hōho’a
John M. Bernhisel

John M. Bernhisel

Hōho’a
William Clayton

William Clayton

Hōho’a
Joseph L. Robinson

Joseph L. Robinson

Hōho’a
Mercy Fielding Thompson

Mercy Fielding Thompson

Hōho’a
Emmeline B. Wells

Emmeline B. Wells

Hōho’a
Lorenzo Snow

Lorenzo Snow