Laipelí
ʻAloʻi ʻo Sīsū Kalaisí


“ʻAloʻi ʻo Sīsū Kalaisí,” Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Ongoongoleleí (2023)

ʻĪmisi
ko e ʻaloʻi ʻo Sīsuú

Fakahinohino ki hono Ako ʻo e Ongoongoleleí

ʻAloʻi ʻo Sīsū Kalaisí

“He kuo fanauʻi kiate kitautolu ha tama, kuo foaki kiate kitautolu ha foha”

ʻOku fakamanatu mai ʻe he fakamanatua ʻo e ʻaloʻi ʻo Sīsū ʻi he taimi Kilisimasi kotoa peé ʻa e mahuʻinga fau ʻo e talanoa ʻo e ʻAloʻí. Neongo ʻoku ʻikai ke tau ʻilo lahi ki he ngaahi tūkunga ʻo e ʻaloʻi ʻo Sīsuú, ka ʻoku tau ʻilo ʻa e ngaahi fakaʻilonga fakaofo pea mo e ngaahi meʻa foʻou naʻe fakahokó pea mo e kakai naʻa nau fakamoʻoni kuo hāʻele mai ki māmani ʻa e ʻAlo ʻo e ʻOtuá. ʻE tupulaki hoʻo houngaʻia mo e ʻofa kia Sīsū Kalaisí ʻi hoʻo feinga ke ako ʻa e e meʻa toputapu ko ʻeni naʻe hokó.

Ko e Hā ʻOku Fuʻu Mahuʻinga Ai ʻa e ʻAloʻi ʻo Sīsū Kalaisí?

Hangē ko hono kikiteʻi ʻe he kau palōfita ʻo e kuonga muʻá, naʻe ʻaloʻi ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he vaeuaʻangamālie ʻo taimí ʻi Pētelihema, ofi ki Selusalema. Ko Sīsū ʻa e ʻAlo Tofu pē ʻe Taha ʻo e Tamaí naʻe Fakatupú. Ko ʻene faʻeé ko Mele, ʻa ia naʻe fakamaʻu kia Siosefa. Naʻe hoko fakataha Hono ʻaloʻí mo ha ngaahi fakaʻilonga mo ha ngaahi meʻa fakaofo, ko e fakamoʻoni ko e Mīsaia Ia naʻe talaʻofa fuoloá, kuo hāʻele mai ki māmani ke fakahaofi e fānau ʻa e ʻOtuá mo lava ke fakahoko ʻa e moʻui taʻengatá.

Vakai fakalūkufua ki he tefitó: ʻAloʻi ʻo Sīsū Kalaisí

Ngaahi fakahinohino ʻoku fekauʻaki mo e ako ʻo e ongoongoleleí: Moʻui ʻi he Maama Fakalaumālié, Sīsū Kalaisi, Ngāue Fakafaifekau ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he Matelié

Konga 1

Ko e Ako ki he ʻAloʻi ʻo Sīsū Kalaisí ʻo fakafou ʻi he Ngaahi Kikite ʻo e Kuonga Muʻá

ʻĪmisi
Ko ʻĪsaia ʻoku tohi ʻi ha takainga tohi

Talu mei he kuonga ʻo ʻĀtamá mo e fakamoʻoniʻi ʻe he palōfita kotoa pē ʻa Sīsū Kalaisi mo ʻamanaki fiefia ki he taimi ʻe hāʻele mai ai ʻa e Mīsaiá ʻo ʻai ke malava ʻo hoko ʻa e fakamoʻuí mo e moʻui taʻengatá ki he faʻahinga ʻo e tangatá. “Naʻe mamata ʻa ʻĪnoke ki he ʻaho ʻo e ʻaloʻi mai ʻo e Foha ʻo e Tangatá, ʻio ʻi he kakanó; pea naʻe fiefia ʻa hono laumālié” (Mōsese 7:47). Naʻe kikiteʻi ʻe ʻĪsaia, “He kuo fanauʻi kiate kitautolu ʻa e tamasiʻi, kuo foaki kiate kitautolu ʻa e foha” (ʻĪsaia 9:5). Naʻe mamata ʻa Nīfai ʻi ha meʻa-hā-mai kia Mele mo e ʻaloʻi ʻo e Mīsaia ne talaʻofá (vakai, 1 Nīfai 11:13–23). Naʻe fakamoʻoniʻi ʻe ʻApinetai, “ʻE hāʻele hifo ʻa e ʻOtuá tonu ki he lotolotonga ʻo e fānau ʻa e tangatá, pea huhuʻi ʻa hono kakaí” (Mōsaia 15:1). Ko e taimi te ke ako ai ʻa e ngaahi kikite mo e ngaahi akonaki fekauʻaki mo Hono ʻaloʻí, te ke lava ʻo kamata fakatokangaʻi hono mahuʻinga ki he ʻOtua ko e Tamaí ke fekauʻi mai Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí ki māmaní.

Ngaahi meʻa ke fakakaukau ki ai

  • Naʻe fakamoʻoniʻi ʻe he kau palōfitá ʻe fakaʻilongaʻi ʻe ha ngaahi fakaʻilonga mo ha ngaahi meʻa fakaofo maʻongoʻonga ʻa e ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí, ki he kakai ʻo e Tohi ʻa Molomoná. Lau ʻa e Hilamani 14:1–9 mo e 3 Nīfai 1:4–22. Ko e hā naʻe ʻikai fie tui ai ha kakai tokolahi ki he pōpoaki ʻa e kau palōfitá? Ko e hā ha fakamoʻoni ʻokú ke maʻu ʻoku moʻui ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he ʻahó ni pea ʻokú Ne tokoni ʻi he ʻofa ki he fānau kotoa ʻa e ʻOtuá?

ʻEkitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé

  • Mamata ʻi he foʻi vitiō “Why We Need a Savior” (2:15). Mou aleaʻi fakataha ʻa e foʻi fehuʻi “Naʻe mei fēfē nai ʻa e moʻuí kapau naʻe ʻikai ha Fakamoʻui?” Te mou lava foki ke aleaʻi ʻa e ʻuhinga ʻoku totonu ke kei ʻomai ai ʻe he pōpoaki ʻo e ʻaloʻi ʻo Sīsuú ha fiefia mo ha nonga lahi ki māmaní.

Ako lahi ange

Konga 2

Naʻe Fakamoʻoniʻi ʻe ha Kau Fakamoʻoni Naʻe ʻAloʻi ʻa e Fakamoʻuí

ʻĪmisi
Ko Mele ʻokú ne fuofua ʻa e valevale ko Sīsū Kalaisí

Koeʻuhí ko e ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí ko e taha ia ʻo e ngaahi meʻa mahuʻinga taha naʻe hoko ʻi he hisitōliá, naʻe teuteuʻi ʻe he ʻOtuá ha kau fakamoʻoni tokolahi ke nau fakamoʻoniʻi ia, kimuʻa pea ʻi he hili ʻo ʻene hokó. Ko ha niʻihi ʻo e kau fakamoʻoni ko ʻení ko e ʻāngelo ko Kepalelí (Luke 1:26–33), Mele (Luke 1:46–49), ʻIlisiapeti ko e kāinga ʻo Mele (Luke 1:41–45), kau tauhisipí (Luke 2:16–17), Simione (Luke 2:25–33), ʻAna (Luke 2:36–38), mo e Kau Tangata Potó mei he hahaké (Mātiu 2:1–2, 9–11). 

Ngaahi meʻa ke fakakaukau ki ai 

  • Lau ʻa e pōpoaki faka-Kilisimasi ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni he 2020, “Ngaahi Meʻaʻofa Fakalangí,”1 ʻo kumi ha niʻihi ʻo e ngaahi fakataipe mahuʻinga fekauʻaki mo e ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí. Ko e hā ʻe lava ke akoʻi atu ʻe he ngaahi fakataipe ko ʻení fekauʻaki mo e misiona ʻo Sīsū Kalaisi ʻi he matelié?

ʻEkitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé

  • Mamataʻi fakataha ʻa e The Christ Child (17:56). Pea aleaʻi leva ʻa e fehuʻi “Ko e hā ʻetau ongo fekauʻaki mo e ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he taimi ʻoku tau fakakaukau ai ki he tufakanga ʻo e meʻa mahuʻinga ko iá ʻi he palani ʻa e ʻOtuá ki hotau fakamoʻuí?” Kapau ʻokú ke ako mo e fānaú, fakaafeʻi ke nau tā fakatātaaʻi ʻa e konga naʻa nau saiʻia taha aí mei he foʻi vitioó. Fakalotolahiʻi ke nau fakamatalaʻi ʻenau ngaahi fakakaukau ki he ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí.

Ako lahi ange

Konga 3

ʻE Lava ke ʻOmi Kitautolu Ke Tau Ofi Ange Kia Sīsū ʻi heʻetau Ako ki Hono ʻAloʻí

Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni ʻEselā Tafu Penisoni: “ʻOku ʻikai toe fehuʻia ʻa e ngaahi fakamoʻoni ʻa e kau fakamoʻoni naʻe fokotuʻú ki he tamai ʻa Sīsū Kalaisí. Ko e ʻOtuá ʻa e Tamai ʻo Hono sino fakaekakanó, pea ko ʻEne faʻeé ʻa Mele, ko ha fefine matelie. … Naʻe ʻikai ko e foha Ia ʻo Siosefa, pea naʻe ʻikai fakatupu Ia ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní. Ko e ʻAlo Ia ʻo e Tamai Taʻengatá!”2

ʻOku ui ʻa Sīsū Kalaisi ko e ʻAlo pē Taha naʻe Fakatupú koeʻuhí ko e ʻAlo pē Ia ʻe taha ʻo e Tamaí kuo ʻaloʻi ʻi he kakanó (vakai, 1 Nīfai 11:13–22). Naʻe fekauʻi mai Ia ke fakahoko ʻa e finangalo ʻo ʻEne Tamaí—ke fakalelei maʻá e ngaahi angahala ʻa e faʻahinga kotoa ʻo e tangatá (vakai, Sione 3:16–17).

Ngaahi meʻa ke fakakaukau ki ai 

  • Ko e palani ʻa e ʻOtuá ke fakahaofi ʻEne fānaú, naʻe fiemaʻu ki ai ha “feilaulau taʻe-fakangatangata mo taʻengata” he ʻikai ke lava ʻo fakahoko ia ʻe ha monumanu pe tangata. Naʻe pau ko e feilaulauʻi ʻo e ʻAlo ʻo e ʻOtuá. (Vakai, ʻAlamā 34:9–14.) Ko e hā ʻoku tau ʻilo fekauʻaki mo e natula ʻo hono ʻaloʻi ʻo Sīsū Kalaisí naʻe lava ai ke Ne fakahoko ʻa e “feilaulau taʻe-fakangatangata mo taʻengata” naʻe fiemaʻu ʻi he palani ʻa e ʻOtuá? Kuo teʻeki fakahā mai ʻe he Tamai Hēvaní ʻa e founga naʻe hoko ai ʻa Sīsū ko Hono ʻAlo pē Taha naʻe Fakatupu ʻi māmaní; ʻoku tau ʻilo pē ʻa e meʻa kuo fakamatalaʻi ʻi he folofolá—hangē ko ʻení, Mātiu 1:18–25; Luke 1:26–35; Mōsaia 15:1–3; mo e ʻAlamā 7:9–10.

  • Naʻe pehē ʻe Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī ʻi heʻene lea, “The Wondrous and True Story of Christmas,” “He ʻikai ke ʻi ai ha Kilisimasi kapau naʻe ʻikai ha Toetuʻu. Naʻe mei hoko pē ʻa e valevale ko Sīsū ʻo Pētelihemá ko ha toe pēpē angamaheni pē [ʻo ʻikai ko e] Kalaisi huhuʻi ʻo Ketisemani mo Kālevalé, pea mo e foʻi moʻoni fakaʻeiʻeiki ʻo e Toetuʻú. … ʻOku ou fakatauange ke mou takitaha tuku ha taimi, mahalo ko ha houa pē ʻe taha, ke fakalaulauloto fakalongolongo ai ki he fakaofo mo e fakaʻeiʻeiki ʻo e tokotahá ni, ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá.”3 Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakafekauʻaki ʻa e meʻa naʻe hoko ʻi Pētelihemá mo e ngaahi meʻa naʻe hoko ʻi Ketisemani mo Kālevalé?

ʻEkitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé 

  • ʻOku fakamanatua ʻe ha ngaahi anga fakafonua lahi ʻa e ʻaloʻi ʻo Kalaisí ʻaki e tukufakaholo ʻo e foaki ha ngaahi meʻaʻofá. Toe vakaiʻi ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻaʻofa naʻe fakamahinoʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻi heʻene lea “Meʻaʻofa ʻe Fā ʻoku ʻOatu ʻe Sīsū Kalaisi Maʻaú.”4 Fehuʻi ange, “Ko e hā ha ngaahi meʻaʻofa meia Sīsū Kalaisi kuó ne fakahoko ha liliu ʻi hoʻo moʻuí?”

Ako lahi ange 

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Kehe fekauʻaki mo e ʻAloʻi ʻo Sīsū Kalaisí

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Russell M. Nelson, “Ngaahi Meʻaʻofa Fakalangí” (fakataha lotu faka-Kilisimasi ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí, 6 Tīsema 2020), Gospel Library.

  2. Ezra Taft Benson, “Five Marks of the Divinity of Jesus Christ,” Ensign, Dec. 2001, 10–11.

  3. Gordon B. Hinckley, “The Wondrous and True Story of Christmas,” Ensign, Dec. 2000, 5.

  4. Russell M. Nelson, “Meʻaʻofa ʻe Fā ʻoku ʻOatu ʻe Sīsū Kalaisi Maʻaú” (fakataha lotu faka-Kilisimasi ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí, 2 Tīsema 2018), Gospel Library.