Laipelí
Ngaahi Fuakavá mo e Ngaahi Ouaú


“Ngaahi Fuakavá mo e Ngaahi Ouaú,” Ngaahi Tefitó mo e Ngaahi Fehuʻí (2023)

ʻĪmisi
kau fafine ʻi muʻa he temipalé

Fakahinohino ki hono Ako ʻo e Ongoongoleleí

Ngaahi Fuakavá mo e Ngaahi Ouaú

ʻOku tokoniʻi kitautolu ʻe he ngaahi fuakava mo e ngaahi ouau mahuʻingá ʻi he hala ki he hākeakiʻí mo e moʻui taʻengatá

ʻI he tekinolosia ʻo e ʻaho ní, te tau lava ʻo maʻu vave ha ngaahi fakahinohino fakaikiiki mo ha ngaahi mape ke tokoni ke tau aʻu ki ha feituʻu pē ʻoku tau fie ō ki ai. Ko ʻetau mape mo e fakahinohino fakaʻāuliliki ke ʻuhingamālie ʻa e moʻuí ni pea mo ʻitāniti ʻi he maama kahaʻú ko e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisi kuo fakafoki maí. Ko e taimi ʻoku tau fili ai ke muimui kia Kalaisi mo moʻui ʻaki ʻa e ongoongoleleí, ʻoku foaki mai leva ʻe he ʻOtuá ʻa e ngaahi fuakava toputapu mo ha ngaahi ouau ʻo e fakamoʻuí mo e hākeakiʻí, ʻa ē ʻokú ne fakafehokotaki kitautolu kiate Ia mo tataki kitautolu ʻi he hala fononga ki he moʻui taʻengatá.

Ko e Hā ʻa e Ngaahi Fuakava mo e Ngaahi Ouau?

Ko e ngaahi ouaú, ko ha ngaahi ngāue toputapu mo fakaʻeiʻeiki pe ngaahi meʻa ʻoku fakahoko ʻi he mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. Ko e ngaahi ouaú ʻoku faʻa fekauʻaki ia mo ha ngaahi fuakava pau, pe ngaahi fepalōmesiʻaki toputapu ʻi he ʻOtuá mo ʻEne fānaú. Ko e taimi ʻoku tau fakahoko ai ʻa e ngaahi fuakavá mo maʻu ʻa e ngaahi ouaú, ʻoku tau fakalakalaka ai ʻi heʻetau fononga fakalaumālie ke foki ki he ʻOtuá. ʻOku kau ʻi he ngaahi ouau ʻoku fiemaʻu ki he fakamoʻuí mo e hākeakiʻí ʻa e papitaisó, hilifakinimá mo e maʻu ʻo e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, fakanofo ʻo e houʻeiki tangatá ki he lakanga taulaʻeiki Faka-Melekisētekí, ʻenitaumeni fakatemipalé, mo e sila he temipalé ki ha hoa mali. Ko e fānau ʻoku mate teʻeki taʻu valú ʻoku ʻikai ke nau fiemaʻu ʻa e ngaahi ouaú kae toki lava ʻo fakamoʻui ʻi he puleʻanga fakasilesitialé (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 137:10).

Vakai fakalūkufua ki he tefitó: Fuakavá mo e Ngaahi Ouaú

Ngaahi fakahinohino ʻoku fekauʻaki mo e ako ʻo e ongoongoleleí: Papitaiso, Meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí, ʻEnitaumení, Silá, Hoko ʻo Tatau mo Sīsū Kalaisi, Ngaahi Ouau Fakafofonga maʻá e Kau Pekiá

Konga 1

ʻE Tataki Koe ʻe he Hala Fononga ʻo e Fuakavá ki he Moʻui Taʻengatá

ʻĪmisi
ongomātuʻa ʻi muʻa ʻi ha temipale

Kapau te ke fakakaukauloto ko hoʻo moʻuí ko ha fononga foki ki he ʻOtuá, ʻoku tatau leva ʻa hono fai ʻo e ngaahi fuakavá mo hono maʻu ʻo e ngaahi ouaú ko ha muimui ki he ngaahi fakaʻilonga ʻi he hala fononga ʻoku fakatau ki he moʻui taʻengatá (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 14:7). Ko e ngaahi sitepu mahuʻinga ʻeni ʻi hoʻo feinga ke haʻu kia Sīsū Kalaisí, ʻa ia ʻokú ke fiemaʻu ʻEne tokoní ke fakalakalaka ʻi he hala fonongá (vakai, 2 Nīfai 9:41). ʻOku tau faʻa ui ʻeni ʻi he Siasí he taimi ʻe niʻihi ko e “hala fononga ʻo e fuakavá,” ʻa ia ko ha lea heliaki ki hono moʻui ʻaki ʻa e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí. ʻOku fakamahinoʻi ʻe hono lau ko ia ʻo e ongoongoleleí ko ha hala fonongá, ʻa hono mahuʻinga ʻo e fakahoko mo tauhi ʻo e ngaahi fuakavá pea mo e maʻu ʻo e ngaahi ouaú ʻi heʻetau fakalakalaka ki he moʻui taʻengata mo e Tamai Hēvaní pea mo Sīsū Kalaisí.

ʻE hanga ʻe he nofo maʻu ʻi he hala fononga ʻo e fuakavá ʻo foaki atu ʻa e malu, nonga, mo ha fiefia tuʻuloa. Te ne foaki atu ha ivi ʻi he taimi faingataʻá. Naʻe palōmesi ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni: “ʻOku ou fie lea atu [he taimí ni] ki he mēmipa kotoa ʻo e Siasí, nofo maʻu ʻi he hala fononga ʻo e fuakavá. ʻE hanga ʻe hoʻo tukupā ke muimui ki he Fakamoʻuí, ʻaki hono fakahoko ha ngaahi fuakava mo Ia pea tauhi e ngaahi fuakava ko iá, ʻo fakaava ʻa e matapā ki he tāpuaki fakalaumālie mo e faingamālie kotoa pē ʻe lava ke maʻu ʻe he tangata, fefine mo e fānau he feituʻu kotoa pē.” 1

Ngaahi meʻa ke fakakaukau ki ai

  • Naʻe fakaafeʻi ʻe he Fakamoʻui kuo toetuʻú ʻa e kakaí ke nau fakataha ki he temipale ʻi Mahú ke omi kiate Ia (vakai, 3 Nīfai 11:14–17). Mamata ʻi he foʻi vitiō “Ngaahi Fuakavá mo e Ngaahi Ouaú” (1:37), fanongo ki he meʻa ʻoku akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā fekauʻaki mo e founga ʻoku tokoniʻi ai kitautolu ʻe he ngaahi fuakavá mo e ngaahi ouaú ke tau omi kia Sīsū Kalaisí. Ko e hā e ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu ʻe kinautolu ʻoku nau fakahoko ʻi he tuʻunga taau ʻa e ngaahi fuakava mo e ʻOtuá pea mo maʻu ʻEne ngaahi ouaú?

  • Naʻe lekooti ʻe he palōfita ko Līhaí ha misi ʻa ia naʻe mamata ai ki ha hala ʻoku fakatau ki he fuʻu ʻakau ʻo e moʻuí. Lau ‘a e 1 Nīfai 8:19–24, 30. Ko e hā te tau lava ʻo ako mei he potufolofola ko ʻení fekauʻaki mo e mahuʻinga ʻo e nofo maʻu ʻi he hala fononga ʻo e fuakavá? Ko e hā ha ngaahi ngāue kuó ke fai ʻi hoʻo moʻuí ke ke kei nofo pē ʻi he hala fononga ʻo e fuakavá? ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he fakatomalá ke ke nofo maʻu ʻi he hala ʻo e ʻOtuá?

Ngaahi ʻekitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé

  • ʻI he meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻe lava ai ke maʻu ʻe kinautolu ʻoku fai ha fuakavá ha tokoni fakalangi ke hoko ko ha kau tauhi fuakava. Mamata ʻi he “The Covenant Path” (2:30). Mou talanoa ki he ngaahi founga ke tauhi ai ʻa e ngaahi fuakavá ʻo hangē ko hono fakamamafaʻi ʻe ʻEletā D. Toti Kulisitofasoni ʻi he vitiō ko ʻení. Ko e hā ha ngaahi tāpuaki ʻe niʻihi ʻo e tulifua ki he hala fononga ʻo e fuakavá?

  • Fakakaukau ke tuku ki he kau mēmipa hoʻo kulupú ke nau ako ʻa e fakamatala “Why Ordinances and Covenants Matter.” Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kulupú ke nau feinga ke ʻiloʻi e fatongia mahuʻinga ʻo e fale ʻo e ʻEikí ʻi heʻetau feinga ke tulifua mo nofo maʻu ʻi he hala fononga ʻo e fuakavá.

Ako lahi ange

Konga 2

ʻOku Fakaafeʻi Koe ʻe he ʻOtuá ke Ke Haʻisia kia Sīsū Kalaisi ʻo fakafou ʻi he Ngaahi Fuakavá

ʻĪmisi
kiʻi tamasiʻi ʻokú ne pukepuke ha fakatātā

ʻOku haʻi koe ki he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí ʻi hoʻo fakahoko mo tauhi ʻa e ngaahi fuakava toputapú (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 35:24). Naʻe fakamatalaʻi ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni: “[Ko e] fakahoko ʻo ha fefuakavaʻaki mo e ʻOtuá [ʻoku] haʻi ai kitautolu kiate Ia ʻi ha founga te ne ʻai ke faingofua ange ʻa e meʻa kotoa ʻo e moʻuí. Kātaki ʻo ʻoua naʻá ke maʻuhala ʻeku ʻuhingá: Naʻe ʻikai ke u pehē ʻoku fakafaingofuaʻi ʻa e moʻuí ʻi hono fakahoko ʻa e ngaahi fuakavá. … Ka ʻoku ʻuhinga hoʻo ngāue fakataha mo e Fakamoʻuí ke ke maʻu faingamālie ki Hono iví mo e mālohi huhuʻí.”2

ʻOku fakataumuʻa ʻa e meʻa kotoa pē ʻi he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ke teuteuʻi koe ke ke muimui kiate Ia pea hoko ʻo hangē ko Iá. Ko e ngaahi fuakavá mo e ngaahi ouaú ko e ngaahi konga ia ʻoku tau malava ai ke langa ʻetau moʻuí ʻi he ʻmaka ʻo hotau Huhuʻí’ [Hilamani 5:12] mo ʻEne Fakaleleí.”3 Ko e taimi ʻokú ke feinga ai ke kātaki ki he ngataʻangá ʻaki hono tauhi hoʻo ngaahi fuakavá, te ke fiefia ʻi he fakamoʻui mo e huhuʻi naʻe fai ʻe Sīsū Kalaisí (vakai, ʻAmenai 1:26).

Ngaahi meʻa ke fakakaukau ki ai

  • Neongo ʻoku kehekehe ʻa e ngaahi ouau ʻoku tau maʻú, ka ʻoku nau faitatau kotoa ʻi ha meʻa ʻe taha—ʻoku nau tokoni ke tau ʻunu ke ofi ange kia Sīsū Kalaisi mo tau faingamālie ki Hono mālohí. ʻOku tokoni ha niʻihi ʻo e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi he Siasí ke tau ʻunu ke ofi ange kia Sīsū Kalaisi, ka ʻoku ʻikai pehē ʻoku nau mahuʻinga ki he fakamoʻuí mo e moʻui taʻengatá (hangē ko hono fakahingoa mo e tāpuakiʻi ʻo e fānaú, fakatapui ʻo e loló, pe fakatapui ʻo e ngaahi faʻitoká).

    ʻOku ʻi ai ha ngaahi ouau kehe ʻoku fiemaʻu ki hotau fakamoʻuí mo e hākeakiʻí (ʻa e papitaisó, hilifakinimá mo hono maʻu e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, fakanofo ki he Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisēteki ʻo e houʻeiki tangatá, ʻenitaumeni fakatemipalé, mo e sila ʻi he temipalé ki ha hoa mali). ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe he ako ki he ngaahi ouau mahuʻinga ko ʻení mo e ngaahi fuakava ʻoku fekauʻaki mo iá, ke ke fuatautau hoʻo fakalakalaka ʻi he hala fononga ʻo e fuakavá?

ʻEkitivitī ki he ako mo e niʻihi kehé

  • Ko e palōfita ʻo e Fuakava Motuʻá ko ʻĒpalahamé, ko ha sīpinga ia ʻo ha taha naʻe faivelenga ʻi hono fakahoko mo tauhi e ngaahi fuakava mo e ʻOtuá. Mamata ʻi he foʻi vitiō “Ngaahi Lea ʻa ʻEletā Nalesoni fekauʻaki mo e Ngaahi Fuakavá” (4:45), ʻo fakafanongo ki he ngaahi tāpuaki naʻe talaʻofa ʻe he ʻOtuá kia ʻĒpalahamé. Ko e fē ʻi he ngaahi tāpuaki ko ʻeni kuo talaʻofa maí ʻe lava ke maʻu ʻe he kāingalotu ʻo e Siasí he ʻaho ní? ʻOku tokoni fēfē ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e fuakavá ke mahino lelei ange kiate kitautolu ʻa e palani ʻofa ʻa e Tamai Hēvaní maʻa ʻEne fānaú?

Ako lahi ange