សេចក្ដីណែនាំអំពីគម្ពីរ យ៉ូហាន
ហេតុអ្វីសិក្សាគម្ពីរនេះ ?
អំឡុងពេលកើនឡើងនៃការបៀតបៀនប្រឆាំងនឹងពួកគ្រីស្ទាន ការកើនឡើងនៃការក្បត់សាសនា និង ឈ្លោះប្រកែកគ្នាអំពីលក្ខណៈរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ សាវកយ៉ូហានបានកត់ត្រាទីបន្ទាល់របស់លោកអំពីព្រះអង្គសង្គ្រោះ ។ ការសិក្សាដំណឹងល្អរបស់យ៉ូហាន អាចជួយអ្នកឲ្យស្គាល់ព្រះវរបិតាសួគ៌តាមរយៈការបម្រើរបស់ព្រះរាជបុត្រាទ្រង់ គឺព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ។ ដំណើររឿងរបស់យ៉ូហានបង្រៀនថា អស់អ្នកដែលរស់នៅស្របតាមការបង្រៀនរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ អាចទទួលពរជ័យដ៏មហិមា រួមទាំងជីវិតដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ច ។
តើនរណាបានសរសេរគម្ពីរនេះ ?
សាវកយ៉ូហានជាអ្នកសរសេរគម្ពីរនេះ ។ ពេញមួយគម្ពីរនេះ លោកបាននិយាយអំពីខ្លួនលោកថាជា « សិស្សដែលព្រះយេស៊ូវស្រឡាញ់ » ( សូមមើល យ៉ូហាន ១៣:២៣, ១៩:២៦, ២០:២, ២១:៧, ២០) ។
យ៉ូហាន និង ប្អូនប្រុសរបស់លោកយ៉ាកុបគឺជាអ្នកនេសាទត្រី ( សូមមើល ម៉ាថាយ ៤:២១) ។ ពីមុនក្លាយជាសិស្ស និង ពួកសាវករបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ យ៉ូហានមើលទៅគឺជាអ្នកដើរតាមយ៉ូហាន បាទីស្ទ ( សូមមើល យ៉ូហាន ១:៣៥–៤០សេចក្ដីណែនាំដល់បទគម្ពីរទាំងឡាយ, « យ៉ូហាន កូនសេបេដេ » scriptures.lds.org) ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរឡើងនៅពេលណា ហើយនៅកន្លែងណា ?
យើងពុំដឹងពីពេលវេលា ច្បាស់លាស់ដែលយ៉ូហានបានសរសេរគម្ពីរទេ ។ កាលបរិច្ឆេទដែលផ្តល់ឲ្យសម្រាប់ការសរសេរនេះនៅចន្លោះចាប់ពី គ.ស. ឆ្នាំ ៦០ និង គ.ស ឆ្នាំ ១០០ ។ អ្នកនិពន្ធពួកគ្រីស្ទានពីមុនៗ នៃសតវត្សរ៍ទីពីរនៃ គ. ស. បានផ្តល់យោបល់ថាយ៉ូហានបានសរសេរសៀវភៅនេះនៅអេភេសូរ នៅអាស៊ីម៉ានើរ ( ប្រទេសទួគីបច្ចុប្បន្ននេះ ) ។
តើគម្ពីរនេះត្រូវបានសរសេរដល់នរណា ហើយតើហេតុអ្វី ?
ទោះបីជាការសរសេររបស់យ៉ូហានសំដៅដល់មនុស្សគ្រប់គ្នាក្តី សារលិខិតរបស់អ្នកក៏សរសេរសម្រាប់អ្នកអានជាក់លាក់ជាច្រើនផងដែរ ។ អែលឌើរ ប្រ៊ូស អ័រ ម៉ាក់ខន់ឃី ក្នុងកូរ៉ុមនៃពួកសាវកដប់ពីរនាក់បានសរសេរ ៖ « ដំណឹងល្អរបស់យ៉ូហានគឺជាដំណើររឿងសម្រាប់ពួកបរិសុទ្ធ វាគឺជាដំណឹងល្អដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុតសម្រាប់សាសនាចក្រ » (Doctrinal New Testament Commentary, ភាគទី ៣ [ ឆ្នាំ ១៩៦៥–៧៣ ] ១:៦៥ ) ។ យ៉ូហានបានថ្លែងថា គោលបំណងរបស់លោកចំពោះការសរសេរគម្ពីរនេះគឺដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលអ្នកដទៃឲ្យ « ជឿថា ព្រះយេស៊ូវជាព្រះគ្រីស្ទ គឺជាព្រះរាជបុត្រានៃព្រះពិត ហើយឲ្យអ្នករាល់គ្នាបានជីវិត ដោយសារព្រះនាមទ្រង់ » (យ៉ូហាន ២០:៣១) ។ « ដំណើររឿងមកពីខ្សែជីវិតរបស់ព្រះយេស៊ូវដែល [ យ៉ូហាន ] ពិពណ៌នាត្រូវបានជ្រើសរើសដោយយកចិត្តទុកដាក់ ហើយរៀបចំដោយគោលបំណងនេះ » ( Bible Dictionary, « John, Gospel of ») ។
តើមានលក្ខណៈពិសេសអ្វីខ្លះ នៅក្នុងគម្ពីរនេះ ?
ប្រហែលជា៩២ភាគរយនៃឯកសារនៅក្នុងដំណឹងល្អរបស់យ៉ូហានគ្មាននៅក្នុងដំណើររឿងនៃដំណឹងល្អផ្សេងទៀតឡើយ ។ ការណ៍នេះដោយសារប្រហែលជាអ្នកអានរបស់យ៉ូហាន—សមាជិកសាសនាចក្រដែលធ្លាប់យល់ពីព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទរួចហើយនោះ—ផ្សេងពីអ្នកអានរបស់ដំណឹងល្អម៉ាថាយ ម៉ាកុស និង លូកា ។ អព្ភូតហេតុទាំងប្រាំពីរដែលបានរៀបរាប់ដោយយ៉ូហាន មានប្រាំពុំបានកត់ត្រានៅក្នុងដំណឹងល្អណាមួយផ្សេងទៀតឡើយ ។ ខណៈដែលម៉ាថាយ ម៉ាកុស និង លូកាបានបង្ហាញពីព័ត៌មានដ៏អស្ចារ្យអំពីការបម្រើរបស់ព្រះយេស៊ូវនៅស្រុកកាលីឡេ យ៉ូហានបានកត់ត្រានូវព្រឹត្តិការណ៍ជាច្រើន ដែលបានកើតឡើងនៅស្រុកយូដា ។ ដំណឹងល្អរបស់យ៉ូហានមាននូវគោលលទ្ធិយ៉ាងច្រើន ជាមួយនឹងប្រធានបទចម្បងៗរបស់វា គឺអំពីភាពជាព្រះរបស់ព្រះយេស៊ូវជាព្រះរាជបុត្រានៃព្រះ ដង្វាយធួននៃព្រះគ្រីស្ទ ជីវិតដ៏នៅអស់កល្បជានិច្ច ព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ តម្រូវការដើម្បីកើតជាថ្មីឡើងវិញម្តងទៀត សារៈសំខាន់នៃការស្រឡាញ់មនុស្សដទៃ និង សារៈសំខាន់នៃការជឿលើព្រះអង្គសង្គ្រោះ ។
យ៉ូហានបានគូសបញ្ជាក់ពីភាពជាព្រះរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទថា ជាព្រះរាជបុត្រានៃព្រះ ។ យ៉ូហានបានកត់ត្រាការមានបន្ទូលរបស់ព្រះយេស៊ូវទៅកាន់ព្រះវរបិតាទ្រង់ ជាង១០០ដង ជាមួយ យ៉ូហាន ១៤ តែឯងបានកត់ត្រាពីការមានបន្ទូលនោះជាង២០ដង ។ ការរួមចំណែកមួយដ៏ធំរបស់យ៉ូហាន នោះគឺបញ្ចូលយោបល់របស់លោកអំពីការបង្រៀនរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ ដល់ពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ នៅប៉ុន្មានម៉ោងពីមុនការចាប់ព្រះកាយទ្រង់ រួមទាំងការអធិស្ឋានជំនួសដ៏អស្ចារ្យ ដែលបានធ្វើឡើងនៅយប់ដែលទ្រង់បានរងទុក្ខនៅក្នុងច្បារគែតសេម៉ានី ។ ផ្នែកមួយនេះនៃដំណើររឿងរបស់យ៉ូហាន (យ៉ូហាន ១៣–១៧) បង្ហាញជាង១៨ភាគរយនៃទំព័រទាំងឡាយនៅក្នុងយ៉ូហាន ផ្តល់ដល់យើងនូវការយល់ដឹងយ៉ាងអស្ចារ្យាអំពីគោលលទ្ធិរបស់ព្រះអង្គសង្គ្រោះ និង អ្វីដែលទ្រង់រំពឹងពីពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ ។
គម្រោង
យ៉ូហាន ១។ យ៉ូហានថ្លែងទីបន្ទាល់អំពីភាពជាព្រះពីជីវិតមុនឆាកជីវិតនេះ និង បេសកកម្មរបស់ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ ដើម្បីប្រទានសេចក្តីសង្គ្រោះដល់មនុស្សលោកទាំងអស់ ។ យ៉ូហានកត់ត្រាពីបុណ្យជ្រមុជទឹករបស់ព្រះយេស៊ូវ និង ការហៅបម្រើមួយចំនួនរបស់ពួកសាវកទ្រង់ ។
យ៉ូហាន ២–៤។ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទបានធ្វើឲ្យទឹកក្លាយទៅជាស្រា ។ ទ្រង់បង្រៀននីកូដេមអំពីការកើតវិញម្តងទៀតខាងវិញ្ញាណ ហើយថ្លែងទីបន្ទាល់ពីស្ត្រីនៅឯអណ្តូងទឹកថាទ្រង់គឺជាព្រះគ្រីស្ទ ។ ទ្រង់ព្យាបាលកូនប្រុសរបស់អ្នកមានត្រកូលខ្ពស់ម្នាក់ ។
យ៉ូហាន ៥-៧។ ព្រះអង្គសង្គ្រោះព្យាបាលបុរសខ្វិនម្នាក់នៅឯស្រះទឹកបេថែសដា ហើយប្រកាសពីព្រះចេស្តា និង សិទ្ធិអំណាចនៃភាពជាព្រះរបស់ទ្រង់ ។ ទ្រង់ប្រទានអាហារដល់មនុស្សជាង ៥០០០នាក់នៅក្នុងការរៀបចំសម្រាប់ការថ្លែងអំពីនំបុ័ងជីវិតរបស់ទ្រង់ ប្រកាសថាទ្រង់គឺជាព្រះមែស៊ី ហើយប្រកាសនៅឯបុណ្យបារាំថា មានតែអស់អ្នកដែលទទួលទ្រង់ប៉ុណ្ណោះដែលអាចទទួលជីវិតអស់កល្បជានិច្ចបាន ។
យ៉ូហាន ៨-១០។ តាមរយៈបទពិសោធន៍នៃស្ត្រីដែលបានតាមទាន់ពេលកំពុងប្រព្រឹត្តិអំពើសហាយស្មន់នឹងគ្នា នោះព្រះយេស៊ូវបង្រៀនអំពីសេចក្តីអាណិតអាសូរ និង ការប្រែចិត្ត ។ ទ្រង់បានប្រកាសថាអង្គទ្រង់ផ្ទាល់គឺជាព្រះយេហូវ៉ា មានគ្រប់ព្រះចេស្ដា ។ ទ្រង់ព្យាបាលបុរសម្នាក់ដែលខ្វាក់ពីកំណើត ហើយពិពណ៌នាពីខ្លួនអង្គទ្រង់ថាជាអ្នកគង្វាលល្អ ដែលស្រឡាញ់ ហើយលះបង់ជីវិតទ្រង់សម្រាប់ចៀមរបស់ទ្រង់ ។
យ៉ូហាន ១១-១៣។ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ បានប្រោសឡាសារឲ្យរស់ពីស្លាប់ ការសម្តែងព្រះចេស្តារបស់ទ្រង់លើសេចក្តីស្លាប់ ។ ទ្រង់បានយាងចូលក្រុងយេរូសាឡិមដោយជោគជ័យ ។ អំឡុងពេលអាហារចុងក្រោយ ព្រះយេស៊ូវ លាងជើងឲ្យសាវកទ្រង់ និង បង្រៀនពួកគេឲ្យស្រឡាញ់គ្នាទៅវិញទៅ មក ។
យ៉ូហាន ១៤-១៦។ ព្រះយេស៊ូវបង្គាប់ពួកសិស្សរបស់ទ្រង់អំពីទំនាក់ទំនងរវាងសេចក្តីស្រឡាញ់ និង ការគោរពប្រតិបត្តិ ។ ទ្រង់សន្យាបញ្ជូនព្រះដ៏ជាជំនួយ ( ព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ ) ហើយ ដើម្បីបម្រើដោយផ្ទាល់ដល់ពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ ។ ទ្រង់ប្រកាសថា ទ្រង់គឺជាដើមទំពាំងបាយជូរដ៏ពិត ហើយថាទ្រង់បានឈ្នះលើពិភពលោកហើយ ។
យ៉ូហាន ១៧-១៩។ ព្រះយេស៊ូវថ្វាយការអធិស្ឋានជំនួសឲ្យពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ ហើយអស់អ្នកដែលនឹងជឿលើការបង្រៀនរបស់ពួកគេ ។ ទ្រង់ត្រូវបានគេក្បត់ ចាប់ព្រះកាយ កាត់ទោស និង ដាក់ទណ្ឌកម្ម ។ បន្ទាប់ពីការរងទុក្ខនៅលើឈើឆ្កាង នោះទ្រង់សុគត ហើយបានបញ្ចុះ ។
យ៉ូហាន ២០-២១។ ព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទដែលមានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញបង្ហាញព្រះកាយដល់ម៉ារាមកពីស្រុកម៉ាដាឡានៅឯសួនផ្នូរ ហើយក្រោយមកបានបង្ហាញអង្គទ្រង់ដល់ពួកសិស្សមួយចំនួនទៀតនៅក្នុងក្រុងយេរូសាឡិម ។ ទ្រង់បង្ហាញព្រះកាយទ្រង់ដល់ពួកសិស្សប្រាំពីរនាក់នៅឯសមុទ្រកាលីឡេ ហើយបានប្រទានអំណាចដល់ពេត្រុស ឲ្យដឹកនាំពួកសាវកនៅក្នុងការបម្រើដល់អ្នកដទៃ ។