Pasiuna sa 1 Timoteo

Sa 1 Timoteo atong mabasa nga si Apostol Pablo mitambag kang Timoteo, usa ka lider sa Simbahan didto sa Efeso, aron sa pagsiguro nga ang tukma nga doktrina gitudlo ug dili motugot sa popular nga mga sayop nga makabalda sa mga pagtulun-an sa ebanghelyo. Gitudloan niya si Timoteo kalabut sa mga katungdanan sa bishop [obispo] ug deacon [deakono] ug gihisgutan ang mga kwalipikasyon alang niadtong miserbisyo niini nga mga posisyon. Gipahayag usab ni Pablo ang iyang dakong pasalamat alang sa kalooy nga iyang nadawat gikan ni Jesukristo sa dihang nakabig siya. Ang pagtuon sa 1 Timoteo makatabang sa pagpalambo sa pagkasayud sa kaimportante sa pagtudlo og tukma nga doktrina diha sa Simbahan. Mapalambo usab nimo ang imong pasalamat alang sa kalooy sa Manluluwas ug alang sa kaimportante sa tahas sa mga bishop ug sa ubang mga lider sa Simbahan.

Si Pablo mao ang misulat sa 1 Timoteo (tan-awa sa 1 Timoteo 1:1).

Ang Unang Epistola o Sulat ni Pablo ngadto kang Timoteo mahimong gisulat sa tunga-tunga sa A.D. 64 ug 65, posible samtang didto si Pablo sa Macedonia (tan-awa sa Giya ngadto sa mga Kasulatan, “Mga Epistola ni Pablo,” scriptures.lds.org; 1 Timoteo 1:3). Sa wala pa mosulat niini nga epistola, gibuhian na si Pablo gikan sa duha ka tuig niya nga pagkabilanggo (gitanggong sulod ra sa balay [house arrest]) didto sa Roma ug posible nga pirme nga nagbiyahe, nagbisita sa mga rehiyon diin miestablisar siya og mga branch sa Simbahan (tan-awa sa Bible Dictionary, “Pauline Epistles”).

Si Pablo misulat niini nga epistola ngadto kang Timoteo, kinsa nagserbisyo uban ni Pablo atol sa iyang ikaduhang misyonaryo nga biyahe (tan-awa sa Mga Buhat 16:1–3). Human sa ilang misyon, padayon si Timoteo nga nagmatinud-anon nga misyonaryo ug lider sa Simbahan (tan-awa sa Mga Buhat 19:22; Mga Taga-Filipos 2:19) ug usa sa labing sinaligan nga kauban ni Pablo (tan-awa sa 1 Mga Taga-Corinto 4:17). Gitawag ni Pablo si Timoteo isip iyang “tinuod nga anak sa pagtuo” (1 Timoteo 1:2). Ang amahan ni Timoteo usa ka Gresyanhon nga Hentil, apan siya dunay matarung nga Judeo nga inahan ug apohang babaye nga mitudlo kaniya ug mitabang kaniya nga makakat-on sa mga kasulatan (tan-awa sa Mga Buhat 16:1; 2 Timoteo 1:5; 3:15).

Sa panahon nga kining epistola gisulat, si Timoteo nagserbisyo isip usa ka lider sa Simbahan didto sa Efeso (tan-awa sa 1 Timoteo 1:3). Gipasabut ni Pablo nga pipila ka mga miyembro nagduha-duha sa mga abilidad sa pagpangulo ni Timoteo tungod kay batan-on pa siya (tan-awa sa 1 Timoteo 4:12). Nagtinguha si Pablo nga bisitahan si Timoteo sa personal, apan dili siya sigurado kon makahimo ba siya sa ingon (tan-awa sa 1 Timoteo 3:14; 4:13). Gisulat ni Pablo ang iyang epistola ngadto kang Timoteo aron matabangan ang batan-ong lider sa Simbahan nga mas masabtan ang iyang mga katungdanan.

Ang mga sulat si Pablo nga nailhan nga 1 Timoteo, 2 Timoteo, ug Tito kasagaran gitawag og pastoral nga mga epistola tungod kay naglangkob kini sa mga tambag ni Pablo ngadto sa mga pastor, o mga lider sa Simbahan (tan-awa sa Bible Dictionary, “Pauline Epistles”). Ang pastor naggikan sa Latin nga pulong alang sa “magbalantay sa karnero.”

Misugyot si Pablo og mga sumbanan aron matabangan si Timoteo sa pagtino sa takus nga mga kandidato nga moserbisyo isip mga bishop o mga deacon (tan-awa sa 1 Timoteo 3). Ang iyang mga sumbanan nakatabang sa paghatag og gibug-aton sa responsibilidad sa mga lider sa Simbahan nga makahatag sa temporal ug espiritwal nga mga panginahanglan sa mga miyembro (tan-awa sa 1 Timoteo 5). Nagtudlo usab si Pablo kalabut sa komon nga sayop nga ideya sa asceticism—ang pagtuo nga ang labaw nga pagka-espirituhanon mahimong makab-ot pinaagi sa higpit nga paghikaw sa kaugalingon sa mga butang nga kinahanglanon o makapalipay og adunay kalabutan sa kinabuhi dinhi. Pananglitan, gipasidan-an niya nga pipila ka miyembro sa Simbahan ang mag-apostasiya ug mopasiugda sa pagtuo nga ang kaminyoon kinahanglang idili (tan-awa sa 1 Timoteo 4:1–3). Aron maalkontra kini ug ang ubang mga impluwensya nga makadaut ug gikan sa nag-apostasiya, gihatagan ni Pablo og mga instruksyon si Timoteo nga itudlo ang tukma nga doktrina (tan-awa sa 1 Timoteo 1:3–4, 10; 4:1–6, 13, 16).

1 Timoteo 1. Si Pablo mipasidaan batok sa sayop nga mga pagtulun-an. Nagmaya siya diha ni Ginoong Jesukristo, kinsa mipadangat og dakong kalooy aron maluwas siya. Gitawag ni Pablo ang iyang kaugalingon isip ang “labaw” (1 Timoteo 1:15), o kinagrabihan, sa mga makasasala, nagpasabut sa iyang pagpanggukod sa mga Kristiyano sa wala pa ang iyang pagkakabig. Gipasaligan pag-usab ni Pablo ang uban nga ang kalooy ni Kristo motabang usab kanila.

1 Timoteo 2–3. Nagtudlo si Pablo kalabut sa panginahanglan sa pag-ampo ug tukma nga pagsimba. Nagtudlo siya nga si Jesukristo mao ang tubos alang sa tanan ug mao ang atong Tigpataliwala ngadto sa Amahan. Iyang gitudloan ang mga kalalakin-an ug mga kababayen-an kon unsaon nila pagdala ang ilang kaugalingon atol sa pagsimba. Iyang gitakda ang mga kwalipikasyon alang sa mga bishop ug mga deacon. Iyang gipasabut nga ang misteryo sa pagka-diosnon mao ang pakig-angay [condescension] ni Jesukristo, ang Iyang hingpit nga kinabuhi dinhi sa yuta, ug ang Iyang Pagkayab ngadto sa himaya.

1 Timoteo 4. Gipasidan-an ni Pablo si Timoteo nga ang ubang mga tawo malingla pinaagi sa sayop nga mga pagtulun-an kalabut sa kaminyoon ug sa mga naandang buhaton kalabut sa pagkaon. Namulong siya kalabut sa kaimportante sa kaminyoon ug sa pagdawat sa mga gilalang sa Dios uban ang kamapasalamaton. Gitudloan ni Pablo si Timoteo kon unsaon pagsulbad ang sayop nga mga pagtulun-an sa iyang panahon ug niadtong moabut sa dili madugay.

1 Timoteo 5–6. Gihatagan ni Pablo si Timoteo og mga sumbanan aron matabangan siya sa pagpangalagad sa mga panginahanglan sa mga tigulang, mga batan-on, mga biyuda, tigulang nga mga kalalakin-an, ug mga ulipon. Gihulagway niya ang mini nga mga magtutudlo. Mipasidaan siya nga “ang pagkamahigugmaon og salapi mao ang gamut sa tanang pagkadautan” (1 Timoteo 6:10) ug mitudlo kang Timoteo kalabut kon sa unsang paagi nga ang mga Santos makaangkon og kinabuhing dayon.