Karaipiture
Ko ngā Kawenata me ngā Whakahaunga 104


Wahanga 104

He whakakitenga i homai i a Aperira 23, 1834, ki a Enoka (Hohepa Mete, tamaiti) mo runga i te ritenga (order) o te Hahi e puta ai he painga ki te hunga rawa-kore.

1. He pono taku e mea atu nei ki a koutou e oku hoa, tenei ka hoatu e ahau ki a koutou he kupu, he ture mo nga taonga katoa o te ritenga (order) i whakahaua na e ahau kia whakaturia, hei tikanga whakatopu, hei tikanga mau tonu hei painga mo te Hahi, hei oranga hoki mo nga tangata katoa taea noatia taku haerenga mai,

2. E tapiritia atu ana hoki ki taua tikanga taku kupu whakaari e kore e taea te whakapeau ke, te whakarereke ranei, ara ki te u te hunga i whakahaua mo taua tikanga ka manaakitia ratou ki nga manaakitanga tinitini noa atu;

3. Ki te kore ratou e u, ka whakatata te kanga ki a ratou.

4. No reira, i te mea kahore etahi o aku pononga i u ki te pupuri i aku whakahaunga, engari i takahia e ratou te kawenata he mea na te ngakau apo, na a ratou kupu whakapati hoki, ka oti ratou te kanga e ahau ki tetahi kanga nanakia rawa;

5. Kua oati noa atu hoki ahau i roto i toku ngakau, penei, na, me he mea tetahi tangata o tenei tikanga ka kitea kua hara, ara ki tetahi aronga o te kupu kua takahia e ia te kawenata kua herea na koutou, ka tau te kanga ki a ia i tona oranga katoa, a ka tukua kia takahia ki raro e taku e pai ai,

6. No te mea, ko ahau, ko te Ariki, e kore e pai kia tinihangatia ahau i roto i enei tu mea;

7. Ko enei katoa, kia kahore ai te hunga tika i roto i a koutou e whakamatea ngatahitia me te hunga hara, kia kahore ai ano hoki he putanga mo te tangata hara i roto i a koutou, no te mea kua whakaari ahau, te Ariki ka hoatu e ahau ki a koutou, he karauna kororia i toku ringa matau.

8. No reira, me he mea ki te kitea kua takahi ture koutou, e kore rawa koutou e puta i taku riri i nga ra katoa e ora ai koutou;

9. Ki te tapahia atu ranei koutou ki waho, he mea na te hara, e kore rawa koutou e puta i nga pakinga a Hatana kia tae ra ano ki te ra o te hokonga.

10. Na, ki te kitea tetahi tangata i roto i a koutou, no tenei ritenga (order) nei ia kua takahi i tana kawenata, a kahore e ripeneta ki tana kino, na ka hoatu e ahau ki a koutou he mana atu i tenei haora, e whiwhi ai koutou ki te kaha ki te tuku i a ia kia pakipakia, kia whakatoia e Hatana, a kore ake ona kaha ki te patu i a koutou.

11. He matauranga tenei i roto i a au: no reira, ka hoatu e ahau tenei ture ki a koutou, hangaia koutou, whakariteritea tena tangata, tena tangata, ki tona tuaritanga, ki tona tuaritanga,

12. Kia whakahoki kupu ai tena tangata, tena tangata ki a au mo tona tuaritanga, mo tona tuaritanga ka hoatu nei ki a ia;

13. No te mea, he mea tika kia meinga e ahau, e te Ariki nga tangata katoa kia whakahoki kupu ki a au, ano ko nga tuari kei runga ake i nga manaakitanga o te whenua, i meinga nei e ahau mo aku katoa i hanga ai.

14. Naku, na te Ariki, i hora nga rangi, naku ano i hanga te whenua hei tino taonga, naku ano nga mea katoa i roto i te whenua;

15. Ko taku hoki e pai ana kia whakawhiwhi aku Hunga Tapu, naku hoki nga mea katoa;

16. Engari me mahi tenei mea i runga i taku i pai ai; nana, koia tenei te huarahi i kiia ai e ahau, e te Ariki, hei whakawhiwhinga i aku Hunga Tapu kia whakateiteitia ake ai te hunga rawa-kore, kia whakapapakutia iho ai te hunga whai-taonga;

17. E ki tonu ana hoki te whenua, e rawaka ana ona mea, ma te katoa e kore ano e pau; ae ra, naku nga mea katoa i whakarite, naku ano i whakaae nga tamariki a te tangata kia whakahaere tikanga mona ake.

18. No reira, ki te riro i tetahi he ngahuru o nga mea i hanga e ahau, a kahore e homai i te wahi tika hei homaitanga mana kia pera me ta te ture o taku Rongo-pai, hei hoatutanga ki te rawa-kore, ki te hunga hoki e noho hapa ana, meake te wa ka maranga tahi o ratou whatu me o te hunga tutu, i te reinga, me te whakamamaetia ano ratou.

19. Na, he pono, ka korero ahau inaianei ki a koutou mo nga taonga o tenei ritenga (order).

20. Me tuku ki taku pononga, ki a Perakorama (Hirini Rikitana) hei wahi mo tona tuaritanga, te wahi e noho na ia i runga inaianei, me te rota hoki o Taheni (wahi rongoa hiako) kia ai ena hei oranga mona i a ia e mahi ana i roto i taku maara-waina, ae ra, kia rite ki taku i pai a te wa e whakahaua ai ia e ahau,

21. Mahia nga mea katoa kia rite ki nga ture o tenei ritenga (order) i runga ano hoki i te rite o te reo o taua ritenga e noho nei i te whenua o Hineha (Katarana).

22. Ko tenei tuaritanga me tenei manaakitanga e hoatu ana e ahau e te Ariki ki runga ki taku pononga, ki a Perakorama (Hirini Rikitana) hei manaakitanga mona, mo ana uri hoki i muri i a ia;

23. Me he mea ka mau tonu tana whakaiti i mua i a au, ka tinitini nga manaakitanga e ringihia e ahau ki runga ki a ia,

24. Na, me tuku mo taku pononga, mo Mahemehona (Matini Harihi) hei wahi mo tona tuaritanga te wahi whenua i riro mai ra i taku pononga i a Homapa (Hoani Teonehana) hei utu mo tona kainga tuatahi, hei kainga mona, mo ana uri hoki i muri i a ia;

25. Me he mea ia ki te u tonu, ka tini noa atu nga manaakitanga ki runga ki a ia, ki ana uri hoki i muri i a ia.

26. A, me whakapau e taku pononga, e Mahemehona (Matini Harihi) ana moni kia pau mo te whakapaakanga i taku kupu, kia rite ki ta taku pononga, ki ta Kaherama (Hohepa Mete, tamaiti) e tohutohu ai.

27. Me tuku mo taku pononga, mo Hetaraumaka (Pererika G. Wiremu) te wahi e noho na ia i runga inaianei.

28. A, mo taku pononga, mo Oriha (Oriwa Kautere) me hoatu ko te wahi e hono atu ana ki te Reihanawhare (whare ta pukapuka) koia ano te rota nama tahi, me hoatu ano mona te wahi e nohoia na e tona matua.

29. Me tuku ki enei pononga aku, ki a Hetaraumaka (Pererika G. Wiremu) raua ko Oriha (Oriwa Kautere) te Reihana-whare (whare ta pukapuka) me nga taonga katoa o taua whare;

30. Ko tenei te tuaritanga mo raua.

31. Me he mea ki te mau tonu to raua u, nana, ka manaaki ahau i a raua, ka tino tini nga manaakitanga ki runga ki a raua;

32. Ko te timatanga tenei o te tuaritanga e whakaritea ana e ahau mo raua, mo a raua uri hoki i muri i a raua;

33. Ki te mea ka u tonu raua ka tinitini noa iho nga manaakitanga e hoatu ki runga i a raua, ki a raua uri hoki i muri i a raua.

34. Na, me riro mo taku pononga, mo Homapa (Hoani Teonehana) te whare e noho na ia i roto me tetahi wahi o te whenua i hoatu na—haunga ia te wahi i rahuitia hei tunga mo oku whare kei runga na i te whenua i hoatu na, me nga wahi whenua hoki i whakaingoatia mo taku pononga, mo Oriha (Oriwa Kautere).

35. Me he mea hoki ia ki te u, ka ringitia e ahau nga manaakitanga ki runga ki a ia.

36. Na, ko taku e pai ai me hokohoko atu e ia nga wahi whenua kua whakawehea atu na hei hanganga ake i te pa o taku Hunga Tapu, ara kia rite ki ta te reo o te Wairua e tohutohu ai ki a ia, kia rite ano hoki ki te tohutohu, ki te reo o te ritenga (order).

37. Me waiho tenei hei timatanga mo te tuaritanga kua whakaritea e ahau mona, hei manaakitanga ki a ia, ki ana uri hoki i muri i a ia;

38. A, me he mea ia ki te u tonu, ina ka tataki-rau nga manaakitanga e ringitia iho ki runga ki a ia.

39. Na, me hoatu mo taku pononga, mo Ahata (Nuera K. Witini) nga whare me te wahi whenua e noho na ia i runga, hui atu ki te wahi whenua me te whare kei reira na te Ohonata (te toa hokohoko taonga), tae atu ki te wahi whenua i te koki whaka-te-tonga o te Ohonata, me riro ano hoki i a ia te wahi whenua e tu na te Huri (ashery) i runga.

40. Ko enei katoa naku i whakarite hei tuaritanga mo taku pononga, mo Ahata (Nuera K. Witini) hei manaakitanga ki a ia, ki ana uri hoki i muri i a ia, he mea e puta ai he painga ki te Ohonata (te toa hokohoko taonga) o taku ritenga kua whakaturia nei e ahau mo taku Takiwa i roto i te whenua o Hineha, (Katarana);

41. Ae ra, he pono, ko te tuaritanga tenei i wnakaritea e ahau mo taku pononga, mo Ahata (N. K. Witini) ae ra, ko tenei Ohonata katoa (te toa hokohoko taonga), naku i whakarite mona, mo tana kai whakahaere, mo ana uri hoki i muri i a ia;

42. A, me he mea ki te u tonu ia ki te pupuri i aku whakahaunga kua hoatu na e ahau ki a ia, ka tataki-rau nga manaakitanga ki runga ki a ia, tae atu ki ana uri i muri i a ia, ae ra, ka tinitini rawa nga manaakitanga.

43. Na, me riro mo taku pononga, mo Kaherama (Hohepa Mete, tamaiti) te wahi whenua kua takoto hei tunga mo toku whare, ae ra, ko taua wahi whenua e wha tekau rora (rods) te roa, tekau ma rua te whanui, me riro ano i a ia te wahi e noho na tona papa;

44. Koia tenei te timatanga o te tuaritanga kua whakaritea e ahau mona, hei manaakitanga ki a raua ko tona papa;

45. No te mea, nana, kei te rahui i a au te wahi mo tona papa, hei oranga mona; no kona ka huia ngatahitia atu ia me te whare o taku pononga, a Kaherama (Hohepa Mete, tamaiti).

46. A, ka tataki-tini nga manaakitanga ki runga ki te whare o taku pononga, o Kaherama (Hohepa Mete, tamaiti), me he mea ra ia ki te u, ara ka hoatu nga manaakitanga tinitini ki runga ki a ia.

47. Nana, he ture e hoatu nei e ahau ki a koutou he mea mo Hiona, ara me kati ta koutou noho ko o koutou teina o Hiona i runga i te ritenga o te Kotahitanga, engari me penei.

48. Ara, i muri i te whakariteritenga i a koutou me tapa koutou ko te Ritenga o te Kotahitanga o te Takiwa o Hiona, o te pa o Hineha (Katarana). A, ko o koutou teina, ina whakariteritea hoki ratou na, me hua ko te Ritenga o te Kotahitanga o te Pa o Hiona.

49. A, me whakatutu ratou i runga i tona ingoa ake, i tona ingoa ake; me te mahi hoki i a ratou mahi i runga i tona ake ingoa, i tona ake ingoa;

50. A, me mahi a koutou mahi i runga ake i tou ingoa, i o koutou ingoa.

51. Naku tenei i whakahau kia meatia mo to koutou whakaoranga, mo to ratou whakaoranga ano hoki i runga i te peinga atu i a ratou me nga mate ano tera e puta mai.

52. Kua takahia hoki nga kawenata he mea na te hara, na te hao, na nga kupu whakapati.

53. No kona, kua whakamutua ta koutou noho ko o koutou teina i runga i te Ritenga o te Kotahitanga, heoi ano i runga i te ahua o nga moni e namaia nei i runga i te whakaaetanga a te kaunihera, kia rite ki ta koutou i hiahia ai, me te reo hoki o te kaunihera.

54. Na, ka hoatu ano e ahau he ture ki a koutou he mea mo o koutou tuaritanga i hoatu na e ahau ki a koutou.

55. Nana, ko enei taonga katoa naku, me i kahore penei, he moumou noa iho to koutou whakapono, a ko koutou he hunga tinihanga, a ko a koutou kawenata ki a au kua kahore;

56. Me he mea ia naku nga taonga, he tuari koutou, me he mea hoki ki te kore; e hara koutou i te tuari.

57. Na, he pono taku e mea atu nei ki a koutou, naku koutou i mea hei tuari ki runga i toku whare, ara, hei tino tuari.

58. Na kona hoki koutou i whakahaua ai e ahau kia whakatutungia koutou ki runga i o koutou turanga, ara hei Hineha (ta) i aku kupu, i te raneatanga o aku kupu, i nga whakakitenga kua hoatu e ahau ki a koutou me nga mea ano hoki e hoatu ki a koutou a muri ake nei,

59. Hei hanga i taku Hahi me toku kingitanga ki runga i te whenua, hei whakarite ano hoki i toku iwi mo te wa e haere atu ai ahau, e noho tahi ai ki a ratou, ka tata hoki taua wa.

60. Me hanga ano he takotoranga taonga, me whakatapu rawa hoki ki toku ingoa;

61. Me whakarite tetahi o koutou hei kai tiaki mo te takotoranga taonga, me te whakarite ano i a ia mo tenei manaakitanga.

62. Me whakamau he hiiri ki runga i te takotoranga taonga me te hoatu i nga mea tapu katoa ki roto, a kahore tetahi tangata kotahi o koutou e ahei ki te ki nana taua mea, tetahi wahi ranei o taua mea, no te mea na koutou katoa taua mea i runga ano i te whakaaro kotahi.

63. Na, e hoatu ana tenei ture e ahau i tenei haora pu ano: no reira kia tupato me te mahi tika i nga mahi o to koutou tuaritanga kua whakaritea na e ahau mo koutou, haunga nga mea tapu mo te Hinerane (mahi ta) o ona mea tapu i korerotia nei e ahau.

64. A, nga mea e puta mai ai no nga mea tapu hei roto i te wahi taonga, a ko runga i a ia he hiiritanga, a e kore he tangotango, he kawe atu ki waho o te wahi taonga ranei e tetahi tangata, e kore hoki e wewete i te hiiritanga kei runga i a ia, engari ma te reo o te kotahitanga anake, ma te whakahau ranei.

65. A, kia penei ta koutou tiaki i nga mea tapu o te wahi taonga, hei mea ratou mo nga take tapu;

66. A, ka karangatia tenei ko te takotoranga taonga tapu o te Ariki; a me whakamau he hiiri ki runga kia tapu ai, kia whakatapua hoki ki te Ariki.

67. Me tenei ano, me hanga ano tetahi atu takotoranga taonga, me whakatu ano hoki he kai tiaki taonga, hei tiaki i te takotoranga taonga me te whakamau he hiiri ki runga.

68. Ko nga moni katoa e puta mai ki a koutou i runga i o koutou tuaritanga he mea no nga mea katoa kua hoatu e ahau ki a koutou, ara, no nga whare, no nga whenua, no nga kau, ara no nga mea katoa, haunga ra ia nga tuhituhinga tapu kua oti nei e ahau te rahui ki a au ano mo nga tikanga tapu, me hoatu ki roto i tenei takotoranga taonga i nga wa katoa e puta mai ai te moni ki a koutou, me hoatu a-rau, a-rima tekau ranei, a-rua tekau, a-kotahi tekau, a-rima ranei.

69. Ae ra, me he mea ka whiwhi te tangata ki nga taranata e rima me hoatu e ia ki roto i te takotoranga taonga: me he mea ranei ki te riro mai i a ia kotahi tekau, e rua tekau ranei, e rima tekau ranei, kotahi rau ranei, me pera ano te hoatutanga e ia.

70. A, kaua tetahi tangata o roto i a koutou e ki nana taua mea, no te mea e kore taua mea e kiia nana, tetahi wahi ranei ona.

71. A, kaua rawa tetahi wahi o taua moni e whakapaua, e tangohia ake ranei ki waho o te takotoranga, ma runga anake i te reo me te whakaaetanga a te kotahitanga.

72. A, koia tenei te reo me te whakaaetanga a te kotahitanga; me mea atu tetahi o koutou ki te kai tiaki taonga, me homai e koe ki a au tetahi moni hei awhina i a au i taku tuaritanga.

73. Me he mea e rima taranata (dollars) e hiahiatia ana, kotahi tekau taranata (dollars) ranei, e rua tekau, e rima tekau, kotahi rau ranei, me hoatu e te kai tiaki te moni e hiahiatia ana, hei awhina i a ia i roto i tana tuaritanga,

74. Kia mau ra ano i a koutou tona hara, a ka tino marama hoki ki te kaunihera o te kotahitanga kua he ia, he tuari kuare;

75. Engari i a ia e u tonu ana, e matau ana hoki i roto i tona tuaritanga, ko te tohu tenei mona ki te kai tiaki moni, kia kaua ai e kaiponuhia i a ia e te kai tiaki moni.

76. Na, ki te raruraru ko te kai tiaki moni, me whakahoki kupu ia ki te kaunihera me te reo o te kotahitanga.

77. Ki te kitea he tika te hara o te kai tiaki moni, a he tuari kuare, kei te kaunihera, kei te reo hoki o te kotahitanga te tikanga mona, a me whakakahore atu ia i runga i tona turanga, a me hoatu ko tetahi atu hei kai riiwhi mona.

78. Na, me tenei ano, he pono taku e mea atu nei ki a koutou, ara mo te taha ki a koutou nama, nana, ko taku e pai ai me utu katoa e koutou a koutou nama,

79. Ko taku hoki e hiahia ana kia whakaiti koutou i a koutou i mua i toku aroaro, kia whiwhi ai koutou ki tenei manaakitanga i runga i to koutou u, i to koutou whakaiti, i runga ano hoki i te inoi o te whakapono;

80. A, ki te mau tonu to koutou u me to koutou whakaiti, me te mau tonu ano ki te inoi whakapono, nana, ka whakangawari ahau i nga ngakau o te hunga e nama ana koutou, taea noatia te wa e hoatu ai e ahau he mea hei whakaputa i a koutou.

81. No reira, kia hohoro te tuhituhi atu ki Kainahanoko (Niu Iaka), a kia rite te tuhituhi ki ta toku Wairua e tohutohu ai, a ka whakangawari ahau i nga ngakau o te hunga e noho nama ana koutou, kia tangohia atu ai nga whakawhiu i a koutou.

82. A, ki te mea ka whakaiti koutou i a koutou me te mau ano te whakapono, me te karanga i runga i toku ingoa, nana, ka hoatu e ahau ki a koutou te wikitoria.

83. Ka whakaari ahau ki a koutou, ka whakaputaina koutou e ahau i tenei wa ki waho i o koutou mekameka,

84. Ki te waimarie koutou ki te nama moni mai, ahakoa e hia rau, e hia mano ranei e taea ai e koutou te utu a koutou nama, e puta ai koutou ki waho i nga mekameka, me pena koutou,

85. Ara, me punga nga taonga i hoatu na e ahau ki a koutou mo tenei wa anake, me tuhi o koutou ingoa i runga i te rite katoa o te whakaaro, kia rite ki te mea e pai ana ki a koutou.

86. Na, e whakaae ana ahau kia penei koutou mo tenei wa anake, nana, ki te whakaritea e koutou nga mahi i whakatakotoria atu na e ahau rite tonu ki aku whakahaunga, ko enei mea katoa hoki naku, a ko koutou he tuari naku, e kore te Ariki e tuku i tou whare kia pokaina. Koia ano. Amine.