Յուտայի պատերազմը և Մաունթ Մեդոուսի ջարդը

Բացատրեք, որ 1857թվականի հուլիսի 24-ին Նախագահ Բրիգամ Յանգը մի խումբ Սրբերի հետ տոնում էր Սոլթ Լեյք Հովիտ ժամանելու 10-րդ տարեդարձը, երբ ստացավ ավելի վաղ ստացված լուրերի հաստատումն այն մասին, որ մի բանակ էր մոտենում Սոլթ Լեյք Սիթիին։ Նախորդ տարիների ընթացքում տարաձայնությունների ու թյուրիմացության արդյունքում լարվածություն էր առաջացել Վերջին Օրերի Սրբերի և Միացյալ Նահանգների կառավարության պաշտոնյաների միջև։ Սրբերը ցանկանում էին ղեկավարվել իրենց ընտրած ղեկավարների կողմից և մերժել էին պետական նշանակված անձանց, ովքեր չէին կիսում իրենց արժեքները։ Դա հանգեցրել էր նրան, որ պետական պաշտոնյանները նրանց դասել էին Միացյալ Նահանգների կառավարության ապստամբների շարքերում։ Առանց Կոնգրեսի հավանության Միացյալ Նահանգների Նախագահ Ջեյմս Բյուկենենը շուրջ 1500 զորայիններ ուղարկեց Սոլթ Լեյք Սիթի, որպեսզի ստիպի Յուտայի քաղաքացիներին ընդունել նորընտիր պաշտոնյաներին։

• Եթե դուք լինեիք 1857թվականի Վերջին Օրերի Սուրբ և լսեիք, որ մեծ բանակ էր մոտենում ձեր քաղաքին, ի՞նչ մտահոգություններ կունենայիք ։ (Ուսանողները կարող են նշել, որ Սրբերը բռնությամբ տեղահանվեցին Օհայոյից, Միսսուրիից և Իլինոյսից․ շատերը կորցրին իրենց արժեքավոր գույքը և հողերը, իսկ ոմանք սպանվեցին կամ մահացան այդ հալածանքների պատճառով։ Բանակի մոտենալու լուրը մտահոգություններ առաջացրին , որ այդ նույն իրադարձությունները կարող են պատահել նաև Յուտայում։)

Հանձնարարեք ուսանողներից մեկին բարձրաձայն կարդալ հետևյալ պարբերությունը․

Սրբերին ուղղված իրենց քարոզների ժամանակ Նախագահ Յանգը և Եկեղեցու այլ ղեկավարները մոտեցող զորքերին անվանում են թշնամիներ։ Նախագահ Յանգը, ով տարիներ շարունակ խնդրել էր Սրբերին խնայել հացահատիկը, նորացրեց իր ցուցումները, որպեսզի նրանք սնունդ ունենային զորքերից փախչելու ժամանակ։ Որպես Յուտա տարածքի նահանգապետ, նա հրահանգեց նաև տարածքի ոստիկաններին նախապատրաստվել տարածքի պաշտպանությանը։

Ցուցադրեք մի քարտեզ, որը նման է այստեղ նկարվածին կամ նկարեք դրա նմանը գրատախտակին։ Հանձնարարեք ուսանողներից մեկին բարձրաձայն կարդալ հետևյալ երկու պարբերությունները․

Նկար

քարտեզ, արևմտյան ԱՄՆ

Արկանզասից դեպի Կալիֆորնիա ճամփորդող գաղթականների կառախումբը մտավ Յուտա հենց այն ժամանակ, երբ Վերջին Օրերի Սրբերը պատրաստվում էին պաշտպանել տարածքը Միացյալ Նահանգների զորքերից։ Կառախմբի որոշ անդամներ զայրացան, քանի որ նրանք դժվարությամբ էին գնում այդքան անհրաժեշտ հացահատիկը Սրբերից, որոնց հրահանգված էր խնայել իրենց հացահատիկը։ Գաղթականները հակամարտության մեջ մտան նաև այն Սրբերի հետ, ովքեր չէին ցանկանում, որ կառախմբի ձիերը և անասունները օգտագործեն այն սնունդն ու ջրային ռեսուրսները, որոնք Սրբերին անհրաժեշտ էր իրենց անասունների համար։

Լարվածությունը սրվեց Սեդար Սիթիում, որը Կալիֆորնիա տանող ճանապարհին Յուտայի վերջին բնակավայրն էր։ Առերեսումներ տեղի ունեցան կառախմբի և Վերջին Օրերի Սրբերի որոշ անդամների միջև։ Կառախմբի որոշ անդամներ սպառնում էին դուրս գալ Սրբերի դեմ և միանալ կառավարության զորքերին։ Թեև կառախմբի ավագը կշտամբեց իր ուղեկիցներին այդ սպառնալիքների համար, Սեդար Սիթիի որոշ ղեկավարներ և բնակիչներ այդ գաղթականներին դիտեցին որպես թշնամիների։ Կառախումբը քաղաքից հեռացավ ժամանելուց ընդամենը մեկ ժամ հետո, բայց Սեդար Սիթիի որոշ բնակիչներ և ղեկավարներ ցանկացան հետապնդել և պատժել այն մարդկանց, ովքեր վիրավորել էին իրենց։

Խնդրեք ուսանողներին հիշել այն ժամանակները, երբ նրանք հակասություններ են ունեցել այլ մարդու կամ մի խումբ մարդկանց հետ։ Հանձնարարեք որևէ ուսանողի բարձրաձայն կարդալ 3 Նեփի 12․25 հատվածը։ Դասարանին հանձնարարեք հետևել նրան և փնտրել Հիսուս Քրիստոսի ուսուցանած այն սկզբունքը, որը կարող է առաջնորդել մեզ, երբ մենք լարված հարաբերություններ ենք ունենում այլ մարդկանց հետ։

• Ձեր կարծիքով, ի՞նչ է նշանակում «հաշտվիր քո հակառակորդի հետ արագ»:

Որպեսզի օգնեք ուսանողներին հասկանալ այդ արտահայտությունը, կարող եք խնդրել ուսանողներից մեկին բարձրաձայն կարդալ հետևյալ հայտարարությունը․

Յոթանասունից Երեց Դեյվիդ Ի․ Սորենսոնն ասել է․ «հաշտվիր քո հակառակորդի հետ արագ» նշանակում է «հարթել մեր տարաձայնությունները, քանի դեռ ուշ չէ, որպեսզի վայրկյանական կրքերը չվերածվեն ֆիզիկական կամ էմոցիոնալ դաժանության և մենք չհայտնվենք մեր զայրույթի գերության տակ» (“Forgiveness Will Change Bitterness to Love,” Ensign or Liahona, May 2003, 11)։

• Ինչպե՞ս կամփոփեիք 3 Նեփի 12․25 հատվածի Փրկիչի ուսմունքը ձեր բառերով։ (Մինչ ուսանողները պատասխանեն, գրատախտակին գրեք նմանատիպ մի սկզբունք. Եթե մենք ուրիշների հետ ունեցած տարաձայնություններին լուծում տանք Տիրոջ եղանակով, ապա մենք կարող ենք խուսափել հակառակության կործանարար ազդեցություններից։)

• Ինչպե՞ս կարող էր 3 Նեփի 12․25 հատվածի սկզբունքն օգնել Վերջին Օրերի այն Սրբերին, ովքեր վիրավորվեցին կառախմբի անդամների պահվածքից։

Բացատրեք, որ քանի որ այդ Սրբերն իրենց հակամարտությունը գաղթականների հետ չկարգավորեցին Տիրոջ ձևով, իրավիճակն էլ ավելի լրջացավ։ Իսահակ Հայթը, ով Սեդար Սիթիի քաղաքապետը, ոստիկանության մայոր և ցցի նախագահ էր, թույլտվություն խնդրեց ոստիկանապետից, ով ապրում էր մոտակա բնակավայր Պարովանում, որ ոստիկանություն կանչի կառախմբի հանցագործներին դիմակայելու համար։ Ոստիկանապետ Վիլիամ Դեյմը խորհուրդ տվեց Իսահակ Հայթին անտեսել գաղթականների սպառնալիքները։ Այդ խորհրդին լսելու փոխարեն Իսահակ Հայթը և Սեդար Սիթիի մի շարք ղեկավարներ որոշեցին գաղթականներին պատժելու համար համոզել տեղի որոշ հնդկացիների` հարձակվել կառախմբի վրա և գողանալ նրանց անասունները։ Իսահակ Հայթը խնդրեց Ջոն Դ․ Լիին, ով Եկեղեցու անդամ և ոստիկանության մայոր էր, առաջնորդել այդ հարձակումը, և այդ երկուսը ծրագրեցին մեղադրել հնդկացիներին այդ արարքի համար։

• Ի՞նչ պետք է Սեդար Սիթիի ղեկավարներն անեին, երբ Վիլիամ Դեյմը նրանց խորհուրդ տվեց չօգտագործել ոստիկանությունը։ Այնուհետև ինչի՞ հանգեցրեց մերժումը։ (Ուսանողների պատասխաններից հետո հետևյալ սկզբունքը գրեք գրատախտակին․ Եթե մենք անտեսում ենք ճիշտ վարվելու խորհուրդը, ապա մենք ավելի ընկալունակ ենք դառնում սխալ որոշումներ կայացնելու հարցում։)

Նշեք, որ այդ տղամարդկանց արարքը հակասում էր նրանց քահանայության պարտականություններին։ Ուսանողներից մեկին հանձնարարեք բարձրաձայն կարդալ Վարդապետություն և Ուխտերի 121․36–37 հատվածները։ Դասարանին հանձնարարեք հետևել նրան և փնտրել Տիրոջ նախազգուշացումն այն քահանայություն կրողներին, ովքեր անարդարություն են գործում։

• Ի՞նչ նախազգուշացում է Տերը տվել քահանայության այն կրողներին, ովքեր ձգտում են թաքցնել իրենց մեղքերը կամ անարդարություն գործել։

Կարդացեք կամ ամփոփեք հետևյալ պարբերությունները և խնդրեք ուսանողներին ուշադրություն դարձնել, թե ինչպես Սեդար Սիթիի ղեկավարները շարունակեցին սխալ որոշումներ կայացնել այն բանից հետո, երբ նրանք անտեսեցին իրենց ուղղված խորհուրդը։

Իսահակ Հայթը՝ Եկեղեցու, համայնքի և ոստիկանության տեղի ղեկավարների խորհրդի դատին ներկայացրեց կառախումբը հարձակման ենթարկելու մի ծրագիր։ Խորհրդի որոշ անդամներ կտրականապես մերժեցին ծրագիրը և հարցրին Հայթին, թե արդյոք նա այդ հարցի կապակցությամբ խորհրդակցել է Նախագահ Բրիգամ Յանգի հետ։ Ասելով, որ ինքը չի խորհրդակցել, Հայթը համաձայնեց Ջեյմս Հասլամին որպես սուրհանդակ ուղարկել Սոլթ Լեյք Սիթի և մի բացատրական նամակ ուղարկել նրա հետ, բացատրելով իրավիճակը և հարցնելով, թե ինչ պետք է արվի։ Սակայն, այն պատճառով, որ Սոլթ Լեյք Սիթին գտնվում է շուրջ 250 մղոն հեռու Սեդար Սիթիից, կպահանջվեր մոտ մեկ շաբաթ, որպեսզի սուրհանդակը ձիով հասներ Սոլթ Լեյք Սիթի և Նախագահ Յանգի ցուցումներով վերադառնար Սեդար Սիթի։

Սուրհանդակի հետ իր նամակն ուղարկելուց քիչ առաջ, Ջոն Դ․ Լին և մի խումբ հնդկացիներ Մաունթ Մեդոուս վայրում հարձակվեցին գաղթականների ճամբարի վրա։ Լին առաջնորդում էր հարձակումը, սակայն թաքցնում էր իր ինքնությունը, որպեսզի թվար, թե հնդկացիներն են մեղավոր։ Գաղթականներից ոմանք սպանվեցին կամ վիրավորվեցին, իսկ մնացածը ետ մղեցին իրենց վրա հարձակվողներին` ստիպելով Լիին և հնդկացիներին նահանջել։ Գաղթականները պաշտպանվելու համար իրենց կառքերով արագ կազմեցին նեղ շրջան կամ փարախ ։ Եվս երկու հարձակում տեղի ունեցավ կառախմբի հնգօրյա պաշարման ընթացքում։

Մի անգամ Սեդար Սիթիի ոստիկանները տեսան երկու գաղթականի, որոնք գտնվում էին կառքերով շրջապատված ճամբարից դուրս։ Ոստիկանը կրակեց նրանց վրա և մեկին սպանեց ։ Մյուսը փախավ և լուր տարածեց կառախմբի ճամբարում, որ իրենց դեմ հարձակումների մեջ սպիտակամորթ է ներգրավված եղել։ Այն մարդիկ, ովքեր ծրագրել էին այդ հարձակումները, բռնվեցին իրենց ստի մեջ։ Եթե գաղթականներին թույլատրվեր հասնել Կալիֆորնիա, լուրեր կտարածվեին, որ Վերջին Օրերի Սրբերը պատասխանատու էին կառախմբի վրա գործած հարձակումների համար։ Դավադիրները վախենում էին, որ այդ լուրերը բացասական հետևանքներ կթողնեին իրենց և իրենց ժողովրդի վրա։

• Ինչի՞ հանգեցրեց ոստիկանապետի խորհրդին չհնազանդվելու որոշումը։

• Այդ առումով, ի՞նչ ընտրություն ունեին հարձակումներ կազմակերպողները։ (Նրանք կարող էին խոստովանել այն, ինչ արել էին և ընդունել հետևանքները, կամ նրանք կարող էին թաքցնել իրենց հանցագործությունները և մեղքերը։ Տես ՎևՈւ 121․37։)

• Նրանք ի՞նչ պետք է անեին։

Հրավիրեք ուսանողներին խորհել հետևյալ հարցերի շուրջ.

• Ի՞նչ եք անում, երբ սխալ եք գործում։ Արդյո՞ք դուք խոստովանում եք ձեր սխալ արարքը և ընդունում հետևանքները, թե՞ խաբեության միջոցով փորձում եք թաքցնել մեղքը։

Բացատրեք, որ գաղթականների դեմ հարձակումների մեջ ներգրավված Եկեղեցու անդամները որոշում են թաքցնել իրենց մեղքերը։ Հրավիրեք ուսանողներին հետևյալ պարբերությունները կարդալուց կամ ամփոփելուց հետո ուշադրություն դարձնել, թե ինչ տեղի ունեցավ այդ որոշման արդյունքում․

Փորձելով կանխել այն լուրերի տարածումը, թե Վերջին Օրերի Սրբերը ներգրավված են եղել կառախմբի վրա իրականացված հարձակումների մեջ, Իսահակ Հայթը, Ջոն Դ․ Լին և Եկեղեցու ու ոստիկանության տեղի այլ ղեկավարները ծրագրեցին բացի փոքր երեխաներից սպանել ողջ մնացած բոլոր գաղթականներին ։ Գործի դնելով այդ ծրագիրը, Ջոն Դ․ Լին մոտենում է գաղթականներին և ասում, որ ոստիկանությունը կպաշտպանի նրանց հետագա հարձակումներից և ետ կուղեկցի նրանց դեպի Սեդար Սիթի։ Երբ գաղթականները քայլում էին դեպի Սեդար Սիթի, ոստիկանները շրջվեցին և կրակ բացեցին նրանց վրա։ Որոշ հնդկացիներ դուրս եկան թաքստոցներից և միացան հարձակմանը։ Կառախմբի շուրջ 140 գաղթականներից միայն 17 փոքր երեխաներ փրկվեցին։

Ջարդից երկու օր անց Ջեյմս Հասլամը հասավ Սիդար Սիթի՝ իր հետ բերելով Նախագահ Յանգի պատասխան ուղերձը, որում տեղական ղեկավարներին հրահանգվում էր թույլ տալ սայլերին խաղաղությամբ հեռանալ։ «Երբ Հեյթը կարդաց Յանգի խոսքերը, նա մանկան նման հեկեկաց և կարողացավ ասել ընդամենը երկու բառ․ «Շատ ուշ է, շատ ուշ» (Richard E. Turley Jr., “The Mountain Meadows Massacre,” Ensign, Sept. 2007, 20)։

Բացատրեք, որ Վերջին Օրերի Սրբերի որոշ ղեկավարների և հարավային Յուտայի տարածքի որոշ բնակիչների որոշումները հանգեցրին ողբերգական Մաունթ Մեդոուսի ջարդին։ Հակառակ դրան, Եկեղեցու և տարածաշրջանի ղեկավարները Սոլթ Լեյք Սիթիում 1858 թվականին կարգավորեցին Միացյալ Նահանգների կառավարության հետ ունեցած հակամարտությունը՝ խաղաղ բանակցությունների և պայմանների քննարկման միջոցով։ Այդ հակամարտության ժամանակ, որը հետագայում կոչվեց Յուտայի պատերազմ, Միացյալ Նահանգների զորքերը և Յուտայի ոստիկանները ներգրավվեցին ագրեսիայի գործողությունների մեջ, այլ ոչ պատերազմի։

• Ինչպե՞ս կամփոփեք այն որոշումները, որոնք հանգեցրեցին Մաունթ Մեդոուսիջարդին։

• Ի՞նչ սկզբունքներ կարող ենք սովորել այդ ողբերգությունից։ (Ուսանողները կարող են բացահայտել տարբեր սկզբունքներ, սակայն նրանց պատասխանները պետք է ընդգրկեն հետևյալը․ Մեր մեղքերը թաքցնելու որոշումը կարող է հանգեցնել հետագա մեղքերի։ Մեր մեղքերը թաքցնելու որոշումը կարող է առաջ բերել տրտմություն և տառապանք։)

Բացատրեք, որ Մաունթ Մեդոուսիջարդը հանգեցրեց ոչ միայն 120 զոհերի , այլև մեծ տառապանք պատճառեց փրկված երեխաներին և զոհերի այլ բարեկամներին։ Պայուտ հնդկացիները նույնպես տուժեցին հանցագործության համար անարդարացիորեն մեղադրվելուց; Բացի դրանից, նրանք «ովքեր իրագործեցին ջարդը, մնացած իրենց կյանքը անցկացրեցին մեղքի սարսափելի զգացումի և կրկնվող մղձավանջների մեջ նրա համար ինչ արել ու տեսել էին։ » (Richard E. Turley Jr., “The Mountain Meadows Massacre,” 20)։

Վստահեցրեք ուսանողներին, որ եթե նրանք բռնել են սխալների և մեղքի ուղին, նրանք կարող են կանխել հետագա կսկիծն ու տրտմությունը, եթե շրջվեն դեպի Տերը և ապաշխարեն իրենց մեղքերը։

Բացատրեք, որ քանի որ բազմաթիվ Վերջին Օրերի Սրբեր էին պատասխանատու Մաունթ Մեդոուսի ջարդի կազմակերպման և իրագործման համար, որոշ մարդիկ թույլ տվեցին, որ այդ իրադարձությունը բացասական կերպով անդրադառնա ողջ Եկեղեցու մասին իրենց կարծիքի վրա։

• Ինչո՞ւ է կարևոր հասկանալ, որ Եկեղեցու որոշ անդամների սխալ արարքները չեն որոշում ավետարանի ճշմարտացիության փաստը։

Ուսանողներից մեկին հրավիրեք բարձրաձայն կարդալ Առաջին Նախագահությունից Նախագահ Հենրի Բ. Այրինգի հետևյալ խոսքերը․

Նկար

Նախագահ Հենրի Բ. Այրինգ

«Հիսուս Քրիստոսի ավետարանը, որը մենք ընդունում ենք, չի ներում տղամարդկանց, կանանց և երեխաների սառնասիրտ սպանությունը։ Իսկապես, այն քարոզում է խաղաղություն և ներում։ Այն ինչ արվել է [Մաունթեյն Միդոյում] տարիներ առաջ մեր Եկեղեցու անդամների կողմից, իրենից ներկայացնում է սարսափելի և դատապարտելի շեղում քրիստոնեական ուսմունքներից ու վարքից» (“150th Anniversary of Mountain Meadows Massacre,” Sept. 11, 2007, mormonnewsroom.org/article/150th-anniversary-of-mountain-meadows-massacre)։

Հրավիրեք ուսանողներից մեկին բարձրաձայն կարդալ Հելամանի 5․12 հատվածը։ Դասարանին հանձնարարեք հետևել նրան և ուշադրություն դարձնել, թե մենք ինչ կարող ենք անել, որպեսզի զարգացնենք և պահենք մեր վկայությունները, որ դժվարին ժամանակներում, ինչպես օրինակ, երբ իմանում ենք, որ Եկեղեցու անդամները չեն կարողացել ապրել Հիսուս Քրիստոսի ուսմունքներին համաձայն, մեր հավատքը չսասանվի։

• Համաձայն Հելամանի 5․12 հատվածի, մենք ի՞նչ կարող ենք անել, որպեսզի զարգացնենք և պահենք մեր վկայությունները։ (Ուսանողների պատասխաններից հետո հետևյալ սկզբունքը կարող եք գրել գրատախտակին․ Մենք կարող ենք զարգացնել մեր վկայությունները, եթե մեր հավատը կառուցենք Հիսուս Քրիստոսի հիմքի վրա։)

Այդ սկբունքը ցուցադրելու համար ուսանողներից մեկին հանձնարարեք կարդալ հետևյալ պարբերությունը․

«Ջեյմս Սանդերսը այն երեխաներից մեկի ծոռն է, ով փրկվել է ջարդի ժամանակ [և նույնպես Եկեղեցու անդամ է]։ Եղբայր Սանդերսն … ասել է, որ իմացությունը, որ իր նախնին սպանվել է ջարդի ժամանակ «չի ազդել իր հավատքի վրա, քանի որ այն հիմնված է Հիսուս Քրիստոսի վրա, ոչ թե Եկեղեցու մարդկանց» (Richard E. Turley Jr., “The Mountain Meadows Massacre,” 21)։

• Ինչպե՞ս կարող է Հիսուս Քրիստոսի հանդեպ մեր հավատքը զորացնել մեզ, երբ մենք հանդիպում ենք այնպիսի դեպքերի, երբ Եկեղեցու անդամները չեն ապրում Փրկիչի ուսմունքներին համաձայն։

• Ի՞նչ եք անում, որպեսզի կառուցեք ձեր հավատքը Հիսուս Քրիստոսի հիմքի վրա։

Վկայեք Փրկիչի ուսմունքներով ապրելու և մեր հավատքը Նրա և Նրա ավետարանի վրա հիմնելու կարևորության մասին։ Հրավիրեք ուսանողներին մտածել, թե ինչպես կարող են նրանք ավելի լավ կառուցել իրենց հավատքը Հիսուս Քրիստոսի հիմքի վրա և նպատակ դնեն այն իրագործելու համար։